Το ραντεβού Σι – Τραμπ και η σπάνια (γαι)ωπολιτική νίκη της Κίνας / γράφει ο Γιώργος Τσιάρας

Ποιος βγήκε κερδισμένος από το προχτεσινό… ταυροκοίταγμα κορυφής Κίνας και Αμερικής στη Νότια Κορέα; Από το πρωί της Πέμπτης, όταν ολοκληρώθηκε η βιαστική (λιγότερο από δύο ώρες) συνάντηση Τραμπ-Σι, εκατοντάδες πολιτικοί, οικονομικοί και στρατιωτικοί αναλυτές και αρθρογράφοι σε όλο τον κόσμο ζυγίζουν τους… χρησμούς και τα αμφίσημα ανακοινωθέντα, μπας και βγάλουν άκρη για τα πραγματικά αποτελέσματα του πολυσυζητημένου ραντεβού. Αλλά όλα δείχνουν ότι ο φανφαρόνος πλην… άσφαιρος την ώρα της κρίσης Ηγεμόνας βγήκε ακόμα πιο τσαλακωμένος από το τετ-α-τετ με τον κινέζικο Δράκο, που μοιάζει να είναι ο νικητής στον «πόλεμο της ταρίφας» – σε αντίθεση με τους διάφορους «γονατισμένους» Ευρωπαίους, Ιάπωνες, Κορεάτες και άλλους βασάλους και υποτακτικούς της ατλαντικής υπερδύναμης, που συνθηκολόγησαν αμαχητί στις εξωφρενικές τραμπικές απαιτήσεις.

Η συντριπτική πλειονότητα των αναλύσεων μπορεί να συνοψιστεί σε δύο φράσεις: η πρώτη είναι εκείνη της Guardian, που έγραψε πως το Πεκίνο δικαιώθηκε για τη σταθερή στάση του και έδειξε στον «νταή» Τραμπ ότι «even bullies can be bullied» – ότι δηλαδή και οι νταήδες μπορούν να βρουν τον μάστορά τους. Και η δεύτερη ανήκει στο CNN, που κρίνει πως η συνάντηση «δεν εξασφάλισε μια ευρεία εμπορική συμφωνία, αλλά μάλλον μια επιστροφή σε μια εύθραυστη εκεχειρία», που βασίζεται σε μια χούφτα «deals» δευτερεύουσας σημασίας, με σκοπό «να διατηρηθεί μια σταθερότητα στη σχέση Πεκίνου- Ουάσινγκτον, έπειτα από μια ταραχώδη χρονιά αντιπαραθέσεων, κυρώσεων και αντιποίνων μεταξύ των δυο μεγαλύτερων οικονομικών πυγμάχων βαρέων βαρών. Αλλά πραγματική συνεννόηση δεν υπήρξε και είναι πολύ πιθανόν να μην υπάρξει και ποτέ…

Στη θεωρία, όλα δείχνουν ότι πρόκειται για μια «λογική» ανταλλαγή. Ο Σι, λέει το CNN, έφυγε από το Μπουσάν εξασφαλίζοντας μια μείωση 10% στους δασμούς που επέβαλε ο Τραμπ στα κινεζικά προϊόντα και, κυρίως, εξασφάλισε την αναστολή ενός τιμωρητικού κανόνα που θα έβαζε άλλες 20.000 κινέζικές εταιρείες στη «μαύρη λίστα» για την αγορά «ευαίσθητων» αμερικάνικων προϊόντων υψηλής τεχνολογίας. Ο Τραμπ, με τη σειρά του, απέτρεψε το Πεκίνο να ενεργοποιήσει άμεσα το «υπερόπλο» της επιβολής περιορισμών στις εξαγωγές σπάνιων γαιών, όπως το γάλλιο, το κοβάλτιο, το βανάδιο κ.ά., που θα μπορούσαν να παραλύσουν τις αμερικανικές και ευρωπαϊκές βιομηχανίες που εξαρτώνται από τα πολύτιμα κινέζικα ορυκτά.

Όμως το αμερικανικό δίκτυο συμπληρώνει πως ο μεγάλος κερδισμένος είναι ξεκάθαρα η Κίνα, που δείχνει να έχει πλέον «διαβάσει» πια σε βάθος τον τραμπούκικο χαρακτήρα του Τραμπ και να έχει καταλήξει σε μια βέλτιστη στρατηγική αντιμετώπισής του. Και το Bloomberg συμπληρώνει πως η νέα εκεχειρία, και ιδίως η χρήση του σχεδόν απόλυτου ελέγχου που ασκεί στην παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού σπάνιων γαιών ως μέσο πίεσης έναντι της Ουάσινγκτον, «υπογραμμίζει πόσο ισχυρότερη έχει γίνει η Κίνα σε σχέση με την πρώτη θητεία του Τραμπ».

Ετσι, για παράδειγμα, το Πεκίνο συμφώνησε να αυξήσει τις αγορές αμερικάνικης σόγιας, που όμως είχαν μειωθεί δραματικά φέτος λόγω των κυρώσεων: με αυτό τον τρόπο επέτρεψε στον νάρκισσο και επιδειξία Αμερικανό πρόεδρο να «πουλήσει» τη συνάντηση ως μεγάλη επιτυχία στους «ζορισμένους» μεγαλοπαραγωγούς αγροτικών προϊόντων, παρά το γεγονός ότι πριν από τον πόλεμο της ταρίφας η Κίνα αγόραζε ακόμη περισσότερα προϊόντα τους. Με άλλα λόγια, ο Σι κατάφερε να κερδίσει σημαντικές παραχωρήσεις σε θέματα δασμών και ελέγχων των εξαγωγών, με μόνο αντάλλαγμα την απόσυρση ή χαλάρωση μέτρων που είχε θέσει ως αντίποινα σε εκείνα των ΗΠΑ. Για να χρησιμοποιήσουμε μια φράση από τα κινέζικα ΜΜΕ που «τσιτάρει» το CNN, «ο Τραμπ τελικά ήρθε αντιμέτωπος με το χάος που ο ίδιος δημιούργησε»!

Η ανακωχή είναι βέβαια προσωρινή και, όπως βλέπουμε πάλι στην τραγική περίπτωση της Γάζας, οι «ειρηνευτικές συμφωνίες» – εκεχειρίες του Τραμπ δεν προσφέρουν καμιά εγγύηση. Αντιθέτως, όλα τα βαθιά ριζωμένα οικονομικά και γεωπολιτικά «αγκάθια» στις διμερείς αλλά και τις ευρύτερες διεθνείς σχέσεις των δυο υπερδυνάμεων παραμένουν εν τέλει αγεφύρωτα και απλώς «κουκουλώθηκαν» με λίγο βερνίκι για να διασκεδαστούν κάπως οι φόβοι στις όλο και πιο ανήσυχες αγορές. Η αντιπαλότητα είναι πλέον αναπόδραστη και συστημική και θα κλιμακωθεί για όσο η Αμερική επιμένει να προσπαθεί να παρατείνει με κάθε μέσο τη «μονοπολική στιγμή» της και να προστατέψει την ηγεμονική θέση της στον κόσμο απέναντι στην αναδυόμενη Κίνα, τη Ρωσία και τους συμμάχους τους.

Αλλά ο κόσμος αλλάζει. Παρατηρήστε την αντίστιξη και τον συμβολισμό στις κινήσεις των δυο ηγετών μετά το τετ-α-τετ της Πέμπτης: ο Τραμπ μπήκε σχεδόν αμέσως στο αεροπλάνο για να επιστρέψει σε έναν αυθαίρετα μισογκρεμισμένο από τον ίδιο Λευκό Οίκο και σε μια Αμερική που βρίσκεται κυριολεκτικά στα πρόθυρα του εμφυλίου, με πάνοπλους στρατιώτες να περιπολούν παράνομα στις «ανυπάκουες» μεγαλουπόλεις και το συνεχιζόμενο τεχνητό κυβερνητικό shutdown να υπονομεύει ολόκληρο τον κρατικό ιστό και να αφήνει απλήρωτους και πεινασμένους εκατομμύρια Αμερικανούς δημόσιους υπαλλήλους, στρατιωτικούς και πολίτες. Αλλά και σε διεθνές επίπεδο οι ΗΠΑ του Τραμπ χάνουν καθημερινά πατροπαράδοτους φίλους και συμμάχους, όχι μόνο με τα νταηλίκια των δασμών, αλλά και με τις γεωπολιτικές και καθαρά στρατιωτικές φωτιές που ανάβουν αδιάκοπα οι ίδιες ή μέσω αντιπροσώπων τους σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη, από την Ουκρανία και τη Γάζα μέχρι τα στενά της Ταϊβάν και, εσχάτως, τις ακτές και τους ουρανούς της Βενεζουέλας.

Ο Σι, αντίθετα, παρέμεινε στη Νότια Κορέα για να παρακολουθήσει ώς το τέλος τη σύνοδο κορυφής του APEC, όπου –όπως και στην προηγούμενη της ASEA άφησε τον Τραμπ να κάνει το σόου του, αλλά πίσω από τους προβολείς προώθησε με μεγάλη επιτυχία την πολυπολική και «παγκοσμιοποιητική», άκουσον άκουσον, εμπορική και οικονομική ατζέντα της χώρας του. Μοιάζει οξύμωρο, αλλά χάρη στους τσαμπουκάδες του ΜΑGA Τραμπ η Κίνα εμφανίζεται όλο και περισσότερο στους διεθνείς συνομιλητές του ως…φάρος του ελεύθερου εμπορίου και της βιώσιμης, ειρηνικής ανάπτυξης! Και το αποτέλεσμα είναι πως, μετά την Ινδονησία που μπήκε πέρσι, και η οικοδέσποινα της ASEAN, η Μαλαισία, ετοιμάζεται ήδη να ενταχθεί κι αυτή στην ομάδα BRICS+, αψηφώντας τις αμερικανικές απειλές, ενώ η… ουρά των υποψηφίων μελών μεγαλώνει συνεχώς.

Άλλωστε, όπως έγινε γνωστό στο περιθώριο του ASEAN, οι BRICS επεκτείνουν συνεχώς τη νέα διεθνή οικονομική αρχιτεκτονική «απεξάρτησης» από το δολάριο: το κινεζικό σύστημα πληρωμών CIPS επέτρεψε φέτος σε 185 χώρες (!) να διενεργήσουν διεθνείς συναλλαγές σε γουάν, παρακάμπτοντας την εξάρτηση από το δολάριο και το δυτικό χρηματοπιστωτικό σύστημα. Για την ακρίβεια το CIPS διαφημίζεται ήδη ανοιχτά σαν εργαλείο «αυτοπροστασίας» απέναντι στην «οπλοποίηση» (weaponization) του δολαρίου ως μέσο οικονομικού και ενεργειακού στραγγαλισμού μέσω των διάφορων κυρώσεων – με τον ίδιο τρόπο που η αναπτυξιακή τράπεζα των BRICS+, η New Development Bank, που εδρεύει στη Σαγκάη και έχει επικεφαλής την πρώην πρόεδρο της Βραζιλίας Ντίλμα Ρούσεφ, μοιράζει δισεκατομμύρια για έργα υποδομών σε όλο τον κόσμο, χωρίς τα αρπακτικά «μνημόνια» του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας…

 efsyn.gr