Παρουσιάστηκε το βιβλίο “Μικρά πορτρέτα” της Δήμητρας Σμυρνή / φωνές ανθρώπων του τόπου, κομμάτι της ανθρωπογεωγραφίας του

Παρουσιάστηκε χθες στην Αντωνιάδεια Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών της Βέροιας το βιβλίο της Δήμητρας Σμυρνή “Μικρά πορτρέτα / Ημαθία – Πρόσωπα του τόπου”,  που εντάχθηκε από τον Δήμο και την ΚΕΠΑ στην εβδομάδα των Ελευθερίων της πόλης.

Με πλήθος κόσμου στην αίθουσα “Οδυσσέας Γωνιάδης” την παρουσίαση τίμησε ο Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας, κ. Παντελεήμων, (συνέντευξη του οποίου φιλοξενείται στο βιβλίο), εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης, εκπρόσωποι συλλόγων και φορέων της πόλης, πρόσωπα που φιλοξενούνται στο βιβλίο και συγγενείς εκείνων που δεν ζούνε πια, αλλά  η φωνή τους θα μείνει για πάντα στις σελίδες του βιβλίου.

Το βιβλίο με 58 συνεντεύξεις ανθρώπων της πόλης εκδόθηκε από τον Γεράσιμο Καλλιγά και τις εκδόσεις  Super Course, ευγενική προσφορά του εκδότη σ’ εκείνους, που με τις συνεντεύξεις τους αποτελούν την ανθρωπογεωγραφία του τόπου.

Με ένα χαρακτηριστικό βίντεο, τοιχογραφία των ανθρώπων που μίλησαν για τον εαυτό τους και για τον τόπο γεφυρώνοντας το παρελθόν με το παρόν, η βραδιά συνεχίστηκε με τη Δήμητρα Σμυρνή και τον Γεράσιμο Καλλιγά να προλογίζουν και τους Γιώργη Μελίκη, Κώστα Ρίζο και Νίκο Βουδούρη να παρουσιάζουν το βιβλίο.

Η Δήμητρα Σμυρνή έδωσε σύντομα την ιδιαιτερότητα του βιβλίου, που αποτελεί μια αποτύπωση σκέψεων, συναισθημάτων και αναμνήσεων των ανθρώπων που κατέθεσαν τη φωνή τους, καθώς και τη σημασία της προσφοράς του Γεράσιμου Καλλιγά να μεταφέρει αυτήν τη φωνή στο χαρτί.

“Πώς είναι να χτυπάς μια πόρτα και να σου ανοίγεται διάπλατα; Να σε περιμένουν εκεί μνήμες και συναισθήματα; Να βλέπεις μέσα στα λόγια των ανθρώπων άλλοτε συγκίνηση,  άλλοτε αναπόληση; Να έχουν διαγράψει μια πορεία ζωής και να σου την εμπιστεύονται;

Άνθρωποι απλοί, επιστήμονες, καλλιτέχνες, ιερωμένοι, άνθρωποι ποικίλων ιδεολογικών θέσεων αποτέλεσαν μια τοιχογραφία της Ερατεινής, (όπως την αποκάλεσε ο Όμηρος), Ημαθίας.

Κάποιοι απ’ αυτούς έχουν ήδη φύγει από τη ζωή τα τελευταία χρόνια. Ο λόγος τους, όμως, μένει. Και μένει και στο χαρτί, (όχι μόνο στις σελίδες της ηλεκτρονικής εφημερίδας), γιατί ο Γεράσιμος Καλλιγάς, με τις εκδόσεις Super Course, θέλησε να εκδοθούν κάποιες αντιπροσωπευτικές, πιστεύοντας πως η φωνή των ανθρώπων αποτελεί και φωνή του τόπου.”

Ο Γεράσιμος Καλλιγάς προλογίζοντας κατέθεσε:

“Με χαρά ανέλαβα την έκδοση αυτού του βιβλίου στην οποία παρουσιάζονται ενεργοί πολίτες του Νομού, άνθρωποι αξιόλογοι που με τη δράση και την προσφορά τους συνέβαλαν ουσιαστικά στην εξύψωση της περιοχής μας. Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου αναδεικνύεται το ήθος, η δημιουργικότητα και η κοινωνική συνείδηση αυτών των προσώπων που, πέρα από το ατομικό τους έργο, λειτούργησαν ως πρότυπο και πηγή έμπνευσης για πολλούς, ανάμεσά τους κι εγώ.

 Η Δήμητρα Σμυρνή  ανέδειξε με σεβασμό και ευαισθησία τις προσωπικές τους διαδρομές, τις ιδέες και τη συμβολή τους στην κοινωνία.

Εύχομαι το βιβλίο αυτό να λειτουργήσει ως πηγή έμπνευσης και κινητοποίησης για περισσότερους συμπολίτες μας, ώστε όλοι μαζί να διαμορφώσουμε ένα καλύτερο μέλλον για τον τόπο μας.”

Παράλληλα πρόσθεσε πως το βιβλίο προσφέρθηκε αφιλοκερδώς από τον ίδιο και τη συγγραφέα σε συλλόγους με κοινωνικό πρόσημο στην πόλη.

Ο Γιώργης Μελίκης, δημοσιογράφος, ερευνητής του Λαϊκού Πολιτισμού και ιδρυτής του ομώνυμου Εθνογραφικού Κέντρου, είπε χαρακτηριστικά για το βιβλίο:

“Μετά από 50 και περισσότερα χρόνια δημοσιογραφίας  σε μεγάλα μέσα δεν είναι λίγες οι φορές που διαβάζοντας τις συνεντεύξεις αυτές τις χάρηκα ζηλεύοντας. Εζήλωσα τα δομικά στοιχεία μιας κλασικής συνέντευξης, όπως κάποτε παλιά. Ο χειρισμός της γλώσσας, η δομή των ερωτήσεων ο τρόπος να εκμαιεύει κάποτε πράγματα και σκέψεις ου φωνητές, όπως στη δική μου συνέντευξη που της έδωσα. Ένιωθα ότι αυτή η μη επαγγελματίας δημοσιογράφος  επαναφέρει τη δημοσιογραφική δεοντολογία στη σκέψη και στην ηθική. Σήμερα, δυστυχώς, η σκέψη έγινε απερίσκεπτη και η ηθική λιποτάκτησε από τις κεραίες των τηλεοράσεών  μας.

Με επίγνωση η Δήμητρα Σμυρνή ξέρει τι κάνει, γνωρίζοντας ως έμπειρη φιλόλογος “ότι τη γλώσσα μού έδωσαν ελληνική” και όπως η ίδια σημειώνει “Το να παλεύεις με το λόγο, να τον δουλεύεις, να τον κάνεις δικό σου και τελικά να τον εκθέτεις είναι μια γοητευτική αλλά δύσκολη διαδικασία για όσους την δοκίμασαν.”

Με έρμα τη γλώσσα και πλοηγό την καθαρή σκέψη γνωρίζει  ότι σε μια συνέντευξη η ερώτηση είναι πιο δύσκολη από την απάντηση και επειδή η ίδια το λέει με μια δόση ανασφάλειας, ότι δεν  είναι δημοσιογράφος, την διαβεβαιώνω  και δημόσια ότι δίνει μαθήματα δημοσιογραφίας σε όλους εμάς τους επαγγελματίες δημοσιογράφους.

Τα “Μικρά Πορτρέτα”αποτελούν συνέκδημο των πνευματικών ανθρώπων της Ημαθίας. Αποτελούν απείκασμα της έγκριτης Φαρέτρας, της σπάνιας αυτής ηλεκτρονικής εφημερίδας, από την οποία όλοι θέλουμε να περάσουμε και να προβληθούμε. […] Είναι ζηλευτή η συμπόρευση στο σοβαρό αυτό εγχείρημα της Φαρέτρας της Δήμητρας και του Δημήτρη Τσιμούρα. Είναι μια κλεψύδρα συν-ροής, που μαζί ρέουν και αφειδώλευτα προσφέρουν σε όλους εμάς την προβολή μικρών ή μεγάλων δράσεών μας.”

Όσο για τη  μεγάλη προσφορά του Γεράσιμου Καλλιγά γενικά στη Βέροια, όχι μόνο στην έκδοση του βιβλίου, πρόσθεσε:

“Αγαπητέ κ. Καλλιγά, δεν έχουμε συναντηθεί δεν σε γνωρίζω προσωπικά, παρακολουθώ τις δράσεις σου από μακριά. Είσαι ένας γενναιόδωρος ευπατρίδης! Εκτιμώ την εμπράγματη γενναιοδωρία σου. Συγχαρητήρια!”

Ο Κώστας Ρίζος, γιατρός, δημοτικός σύμβουλος Βέροιας και πρόεδρος της ΚΕΠΑ προσέγγισε με συναισθηματικό αλλά και ορθολογικό τρόπο το βιβλίο μιλώντας και για τη συγγραφέα του, που ήταν η φιλόλογός του στα εφηβικά του χρόνια, κάνοντάς τον ν’ αγαπήσει τον Πολιτισμό και για  δυο ανθρώπους ειδικά, που η φωνή τους ακούγεται μέσα στο βιβλίο και του έδωσαν πολλά, τον Τηλέμαχο Χατζηαθανασίου και τον Οδυσσέα Γωνιάδη.

“Το βιβλίο αυτό δεν είναι απλώς μια καταγραφή. Είναι μια ζωντανή συνομιλία με την ιστορία και το παρόν μας. Μέσα από αφηγήσεις των ανθρώπων αυτών, αναδύονται εμπειρίες, αγώνες, οράματα και δημιουργίες, που σμίλεψαν την ταυτότητα της πόλης μας. Η φωνή τους γίνεται γέφυρα ανάμεσα στις γενιές: θυμίζει στους παλιότερους, διδάσκει τους νεότερους και εμπνέει όλους μας.

Όσο για την κ. Δήμητρα Σμυρνή, τη φιλόλογο και δημοσιογράφο, έχω να πω πως η κ. Σμυρνή δεν είναι απλώς μία δημιουργός με σημαντική συμβολή στον πολιτισμό της πόλης. Είναι η δασκάλα μου, η καθηγήτριά μου στα εφηβικά μου χρόνια. Η αγαπημένη μου καθηγήτρια. Ως τώρα…

Της οφείλω βαθιά ευγνωμοσύνη, γιατί  ήταν εκείνη που με εισήγαγε στον κόσμο του Πολιτισμού. Με τον λόγο της, με το πάθος της για τα γράμματα και τις τέχνες, με τον τρόπο που μας δίδασκε να βλέπουμε πέρα από τα στενά όρια της καθημερινότητας.”

Για τον Τηλέμαχο Χατζηαθανασίου, σπουδαίο χειρουργό  στο Νοσοκομείο της Βέροιας είπε:

“Ο Τηλέμαχος, δάσκαλος, (έτσι τον αποκαλώ ακόμα), ήταν δάσκαλός μου στη χειρουργική τέχνη και τη μάχιμη ιατρική αλλά κυρίως στο ήθος, τη συνέπεια, το σεβασμό στον ασθενή και τον συνάδελφο, στην ντομπροσύνη και τις δημοκρατικές αρχές.”

Και για τον Οδυσσέα Γωνιάδη πρόσθεσε:

“Ο Οδυσσέας, στα χρόνια της εφηβείας μου μετά την είσοδό μου στη Στέγη, με παρέλαβε, όπως και άλλα παιδιά, καθώς ήταν τότε ο  διευθυντής της. Με αγκάλιασε σαν πατέρας, με μύησε σε πολλά μυστικά, όσον αφορά το στήσιμο των εκδηλώσεων, λογοτεχνικών, (μαζί με τη Δήμητρα), και αργότερα μουσικών.

Σ’ αυτούς τους τρεις ανθρώπους, λοιπόν, ανάμεσα σε άλλους φυσικά, οφείλω το ευ ζην!”

Και ο Νίκος Βουδούρης, δημοσιογράφος και πρόεδρος της Εταιρείας Μελετών Ιστορίας και Πολιτισμού, της ΕΜΙΠΗ, ο οποίος ήταν παρουσιαστής και συντονιστής της εκδήλωσης ταυτόχρονα,  έκλεισε τις προσεγγίσεις λέγοντας:

“Όσοι υπηρετούμε την δημοσιογραφία, γνωρίζουμε καλά το άγχος της επικαιρότητας: να είσαι παρών τη στιγμή που συμβαίνει το γεγονός, να προλάβεις να μεταδώσεις την είδηση με ακρίβεια, ταχύτητα, πολλές φορές και με ελλιπή δεδομένα. Είναι μια δημοσιογραφία μάχιμη, που απαιτεί διαρκή επαγρύπνηση, αλλά συχνά δεν αφήνει περιθώριο για εμβάθυνση, για τη λεπτή αποτύπωση του χαρακτήρα ή της διαδρομής ενός ανθρώπου, για παράδειγμα.

Και όμως, η κοινωνία μας έχει ανάγκη όχι μόνο την είδηση που περνά και ξεχνιέται, αλλά και τη μνήμη∙ εκείνο το υλικό που μένει και γίνεται σημείο αναφοράς για το παρόν και το μέλλον.

Σε αυτό το σημείο έρχεται η συμβολή της Δήμητρας Σμυρνή. Μια φιλόλογος, με βαθιά γνώση του λόγου και της λογοτεχνικής γραφής, αποφασίζει με την ενασχόλησή της με την δημοσιογραφία να καλύψει αυτό το κενό. Η φιλόλογος στρέφεται στην δημοσιογραφία, αλλά δεν μένει αποκλειστικά στην βιαστική, καθημερινή είδηση, αλλά στη συνέντευξη και μάλιστα σε ένα ξεχωριστό είδος συνέντευξης, την προσωπογραφική συνέντευξη ή profile interview, όπως αναφέρεται στην διεθνή βιβλιογραφία.

Ένα άλλο σημαντικό που πετυχαίνει η Σμυρνή, κατά τη γνώμη μου, είναι να μετατρέψει τις συνεντεύξεις της σε πηγές προφορικής ιστορίας. Οι τάσεις στον τομέα της ιστοριογραφίας, και ειδικότερα της προφορικής ιστορίας, δείχνουν ότι οι προσωπικές μαρτυρίες αποτελούν πολύτιμα τεκμήρια. Μέσα από τον λόγο του καθενός αποκαλύπτονται όχι μόνο τα γεγονότα, αλλά και οι νοοτροπίες, οι αξίες, τα συναισθήματα μιας εποχής.

Ως επαγγελματίας δημοσιογράφος, οφείλω να πω ότι ζηλεύω αυτήν την πολυτέλεια του χρόνου και της εμβάθυνσης που είχε η Δήμητρα Σμυρνή. Ζηλεύω, με την καλή έννοια, την καθαρότητα του βλέμματος και την προσήλωση στον άνθρωπο.

Ως πρόεδρος της Εταιρείας Μελετών Ιστορίας και Πολιτισμού Ν. Ημαθίας, χαιρετίζω αυτό το βιβλίο ως πολύτιμο τεκμήριο της προφορικής μας ιστορίας, ένα έργο που αναδεικνύει πρόσωπα, αλλά και μέσα από αυτά τον ίδιο τον τόπο μας.

Το «Μικρά πορτρέτα» δεν είναι μόνο δημοσιογραφία, ούτε μόνο λογοτεχνία, ούτε μόνο ιστοριογραφία. Είναι όλα αυτά μαζί, σ’ ένα σπάνιο συνδυασμό. Και γι’ αυτό – εδώ επιτρέψτε μου να μην είμαι φειδωλός στα λόγια – είναι έργο που αξίζει να διαβαστεί, να μελετηθεί και να υπάρχει στην βιβλιοθήκη κάθε σπιτιού.”

Η βραδιά έκλεισε με τη σοπράνο Ελένη Αναγνώστου, που τραγούδησε τέσσερα τραγούδια στο πιάνο της. Από την Ελένη Καραΐνδρου στον Κούρτ Βάιλ κι από εκεί στον Διονύση Σαββόπουλο και τον Γιώργο Ανδρέου, τα τραγούδια ξεδίπλωσαν εικόνες και μηνύματα, που μέσα από τη μουσική άγγιξαν τον συναισθηματικό κόσμο του κοινού.

Η Ελένη δεν τραγούδησε απλά, δεν ερμήνευσε, άγγιξε με την υπέροχη φωνή της το βάθος των τραγουδιών, ντύνοντάς τα με τη θεατρική στόφα που επιζητούσαν ως στίχος και μουσική.

Η τοποθέτηση στο τέλος του Πόρφύριου Προδρομίτη, έδωσε έναν ακόμη συγκινησιακό τόνο στη βραδιά.

far

Φωτογραφίες – video: faretra.info

…………

………….

Φαρέτρα