Αυξάνονται οι εκπτώσεις φόρου για παιδιά – Δραματική η μείωση των δικαιούχων του επιδόματος τέκνων

Αντριάνα Βασιλά

Νέες εκπτώσεις φόρου για παιδιά σχεδιάζει η κυβέρνηση για τα εισοδήματα του 2025, μια και η χώρα μας έχει από τις χαμηλότερες ελαφρύνσεις για οικογένειες με παιδιά στην Ευρώπη. Ειδικότερα αναμένεται αύξηση των πρόσθετων αφορολόγητων ορίων για τα παιδιά από 1.000 ευρώ που είναι σήμερα για κάθε παιδί σε 1.500 και σε 2.000 ευρώ για τρίτο τέκνο και άνω για μισθωτούς, συνταξιούχους και κατ’ επάγγελμα αγρότες.

Η κατάρρευση του αριθμού των γεννήσεων αλλά και η αρνητική επίδοση της χώρας μας στις πολιτικές προστασίας της οικογένειας – σύμφωνα και με την τελευταία έκθεση της Eurostat, η οποία μας κατέταξε στην προτελευταία θέση της Ευρώπης, μπροστά μόνο από τη Βουλγαρία – ανάγκασαν την κυβέρνηση να προχωρήσει στην αύξηση της έκπτωσης φόρου για τις οικογένειες με παιδιά.

Στόχος της είναι να αντιμετωπίσει τις δυσμενείς προβλέψεις για τις δημογραφικές εξελίξεις με πρότυπο χώρες που διατηρούν υψηλούς δείκτες γονιμότητας, εφαρμόζοντας διάφορες πολιτικές στήριξης των οικογενειών, ενόψει των εξαγγελιών της ΔΕΘ.

Υπό εξέταση βρίσκεται ούτως ή άλλως και το επίδομα τέκνων, όμως η κυβέρνηση θέλει πρώτα να ολοκληρώσει την «απογραφή» των επιδοματούχων πριν προχωρήσει στη λήψη των αποφάσεών της όσον αφορά στο ύψος του επιδόματος αλλά και τα κριτήρια χορήγησης.

Ειδικά για την ενίσχυση των γεννήσεων και τη στήριξη της οικογένειας προβλέπονται 17 δράσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων την αύξηση του επιδόματος παιδιού κατά 60,7% για τους δικαιούχους της τρίτης κλίμακας, απαλλαγή φόρου των οικειοθελών παροχών από εργοδότες προς εργαζόμενους γονείς, πλήρη εξίσωση των τρίτεκνων με τους πολύτεκνους κ.ά.

Σημειώνεται πάντως ότι και στη φορολόγηση των εισοδημάτων του 2024, όπου καθιερώθηκε και αυξημένη έκπτωση για τη γρήγορη αποπληρωμή φόρου, ίσχυσαν αυξημένες μειώσεις φόρου εισοδήματος λόγω τέκνων σε μια προσπάθεια να μειωθεί το χάσμα της χώρας συγκριτικά με άλλες χώρες του ΟΟΣΑ αναφορικά με τη φορολόγηση των οικογενειών με παιδιά.

Κακά… στατιστικά μαντάτα

Έκθεση του Οργανισμού που δημοσιεύθηκε πριν από λίγους μήνες έδειξε τη διαφορά μεταξύ της φορολογικής επιβάρυνσης των φορολογουμένων με παιδιά σε σχέση με όσους δεν έχουν παιδιά, κατατάσσοντας την Ελλάδα στην τέταρτη χειρότερη θέση μεταξύ των χωρών – μελών του ΟΟΣΑ, ήτοι 9% κάτω από τον μέσο όρο.

Η έκθεση, η οποία αφορά στα εισοδήματα του 2024, διαπιστώνει ότι υπάρχει σημαντική φορολογική επιβάρυνση για τις οικογένειες με παιδιά και συγκεκριμένα η επιβάρυνση αυτή φτάνει στο 37,3% του μέσου ακαθάριστου μισθού για τον εργαζόμενο με δύο παιδιά και στο 39,3% για τον εργαζόμενο χωρίς παιδιά.

Παράλληλα και στην έκθεση της Eurostat για το οικογενειακό επίδομα η ονομαστική ενίσχυση διαμορφώνεται στα 830 ευρώ ανά κάτοικο (κατά μέσον όρο) στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην Ελλάδα πέφτουμε στα 264 ευρώ, μπροστά μόνο από τη Βουλγαρία (210 ευρώ). Άλλωστε και στις φορολογικές δηλώσεις φαίνεται ξεκάθαρα το μείζον πρόβλημα του δημογραφικού και μέσω της συγκεκριμένης οδού:

● Το 2014 – ενώ η μείωση των γεννήσεων έχει αρχίσει να αποτυπώνεται έντονα στις στατιστικές, αλλά δεν έχει πάρει τις σημερινές διαστάσεις – παιδιά εμφανίζονταν στο 23,2% των φορολογικών δηλώσεων.

● Μία δεκαετία αργότερα το ποσοστό αυτό έχει υποχωρήσει στο 19,1%, ενώ οι φετινές φορολογικές δηλώσεις είναι δεδομένο ότι θα καταγράψουν ακόμη μικρότερο νούμερο.

Το δεύτερο στατιστικό εύρημα είναι αυτό που πηγάζει από το μητρώο των δικαιούχων του επιδόματος τέκνων. Μέσα σε έναν χρόνο μειώθηκαν από 604.293 σε 512.917 και έπεται νέα μεγάλη μείωση.

Τι ίσχυε το 2024

Σε ό,τι αφορά τώρα στην έκπτωση φόρου που ίσχυε το 2024 για φορολογούμενο χωρίς προστατευόμενα τέκνα, αυτή ήταν 777 ευρώ, ενώ το έμμεσο αφορολόγητο όριο παρέμεινε στα 8.636 ευρώ.

● Με ένα παιδί η έκπτωση φόρου αυξήθηκε από 810 ευρώ σε 900 ευρώ και το έμμεσο αφορολόγητο από 9.000 ευρώ ανήλθε σε 10.000 ευρώ.

● Με δύο παιδιά η έκπτωση φόρου αυξήθηκε από 900 ευρώ σε 1.120 ευρώ και το έμμεσο αφορολόγητο από 10.000 ευρώ σε 11.000 ευρώ.

● Με τρία παιδιά η έκπτωση φόρου αυξήθηκε από 1.120 ευρώ σε 1.340 ευρώ και το αφορολόγητο από 11.000 ευρώ σε 12.000 ευρώ.

● Με τέσσερα παιδιά η έκπτωση φόρου αυξήθηκε σε 1.560 ευρώ με αφορολόγητο 13.000 ευρώ.

● Με πέντε παιδιά σε 1.780 ευρώ και 14.000 ευρώ αντίστοιχα.

● Για κάθε επιπλέον εξαρτώμενο τέκνο μετά το πέμπτο, η μείωση του φόρου αυξάνεται κατά 220 ευρώ.

Ωστόσο η αύξηση του ονομαστικού εισοδήματος (για περισσότερους από 300.000 λόγω τεκμαρτού εισοδήματος) και το «πάγωμα» των εισοδηματικών κριτηρίων έφερε μείωση στον αριθμό των δικαιούχων.

Αύξηση του καθαρού μισθού

Πλέον η αύξηση της έκπτωσης φόρου για τα παιδιά σχεδιάζεται να γίνει μέσω μείωσης της παρακράτησης φόρου, σηματοδοτώντας και αντίστοιχη αύξηση του καθαρού μισθού. Δηλαδή, για κάθε 100 ευρώ αύξηση της έκπτωσης φόρου καθένας από τους 14 μισθούς του ιδιωτικού τομέα αυξάνεται κατά 7,14 ευρώ, ενώ καθένας από τους 12 μισθούς του Δημοσίου κατά 8,33 ευρώ.

Μια οριζόντια αύξηση της έκπτωσης φόρου λόγω τέκνων ευνοεί περισσότερο τους χαμηλόμισθους και λιγότερο τους υψηλόμισθους, κάτι που σημαίνει ότι σε έναν βαθμό το μέτρο λειτουργεί και υπέρ της μείωσης των εισοδηματικών ανισοτήτων. Πρακτικά μια αύξηση της έκπτωσης φόρου κατά 100 ευρώ για τους εργαζομένους με ένα ή και δύο παιδιά σημαίνει και αντίστοιχη μείωση της παρακράτησης φόρου που γίνεται στον μισθό.

Όμως, γι’ αυτόν που έχει ετήσιο εισόδημα ύψους 12.000 ευρώ, για κάθε 100 ευρώ αύξηση στην έκπτωση φόρου προκύπτει και αύξηση του καθαρού διαθέσιμου εισοδήματος κατά 0,83%. Αντιθέτως, γι’ αυτόν που έχει ετήσιο εισόδημα 42.000 ευρώ, τα 100 ευρώ αντιστοιχούν σε καθαρή αύξηση 0,24%.

Το δημοσιονομικό κόστος της αύξησης της έκπτωσης φόρου είναι περίπου 120 – 130 εκατ. ευρώ για κάθε 100 ευρώ οριζόντιας αύξησης. Και αυτό διότι από το σύνολο των περίπου 6,7 εκατ. φορολογικών δηλώσεων, προστατευόμενα τέκνα εμφανίζονται πλέον σε περίπου 1,3 εκατ. δηλώσεις.

Εννοείται ότι το δημοσιονομικό κόστος διαφοροποιείται και ανάλογα με το ύψος της αύξησης στην έκπτωση φόρου αλλά και με βάση το αν η αύξηση αυτή θα είναι οριζόντια ή αν θα αποφασιστεί «κλιμάκωση» για να ευνοηθούν περισσότερο οι πολυμελείς οικογένειες.