Γιάννης Τροχόπουλος: “Η διερεύνηση της δυνατότητας υποβολής της Βέροιας ως υποψήφιας για τον τίτλο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης είναι μια ζωντανή συμμετοχική διαδικασία” / συνέντευξη στη Δήμητρα Σμυρνή

Ο Γιάννης Τροχόπουλος είναι γνωστός στην πόλη μας και πανελλαδικά για τις μεγάλες επιτυχίες του στον τομέα του Πολιτισμού.

Μεγάλη επιτυχία του η παγκόσμια βράβευση της Βιβλιοθήκης μας, της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης της Βέροιας, στη συνέχεια διακρίνεται ως Διευθύνων Σύμβουλος στο «Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος», ορίζεται επικεφαλής  της διοργάνωσης «Αθήνα 2018 Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου, Unesco» του Δήμου Αθηναίων και τελευταία Διοικητικός Διευθυντής του Οργανισμού «Πρωτοβουλία για την Ανάδειξη της Πολιτιστικής Κληρονομιάς». Επακόλουθο όλων των προηγουμένων η απονομή  στο πρόσωπό του του βραβείου Πολιτισμού “Τζίνα Μπαχάουερ”.

Καθώς ο Δήμος Βέροιας τού ανέθεσε τον ρόλο του επικεφαλής στην προσπάθεια διερεύνησης της δυνατότητας της Βέροιας να διεκδικήσει τον τίτλο της υποψηφιότητας ως “Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης 2035”, είναι ο πλέον αρμόδιος να εξηγήσει, (με την εμπειρία που διαθέτει στον τομέα του Πολιτισμού και της διοργάνωσης), την όλη πορεία που η πόλη έχει να διανύσει μέχρι τη διεκδίκηση και την πιθανή κατάκτηση του τίτλου.

Στη συνέντευξη φωτίζει το δρόμο που πρέπει η πόλη αλλά και οι πολίτες της να ακολουθήσουν, ώστε οι πιθανότητες επιτυχίας να πολλαπλασιαστούν.

Το πώς και το γιατί, αλλά και το πριν και το μετά, ανεξάρτητα από την τελική έκβαση του εγχειρήματος, είναι απαντήσεις που δίνονται σε εύλογες  απορίες των πολιτών της Βέροιας που προκύπτουν και ενδιαφέρουν όλους.

 ………………..

Η Βέροια ξεκινά έναν αγώνα από τη μια αυτογνωσίας κι από την άλλη επίτευξης ενός στόχου υψηλών απαιτήσεων. Ας ξεκινήσουμε από το πρώτο. Διαθέτει η πόλη αυτογνωσία;

Οι άνθρωποι ενίοτε διαθέτουν αυτογνωσία, οι πόλεις δε νομίζω. Oπότε θα μείνουμε σε αυτό το στάδιο στη διερεύνηση των στοιχείων που μπορούν να διαμορφώσουν την ταυτότητα τής πόλης.

Ποια είναι τα δυνατότερα στοιχεία της πολιτιστικής της ταυτότητας, που της δίνουν το έναυσμα, για να προχωρήσει; Είναι αρκετά;

Το προσεχές δίμηνο θα διεξαχθεί μια έρευνα προς τους πολίτες της Βέροιας όλων των ηλικιών με την οποία θα διερευνηθούν τα στοιχεία που διαμορφώνουν την πολιτιστική ταυτότητα της πόλης, τα επίπεδα συμμετοχής των πολιτών στην πολιτιστική ζωή της, καθώς και τις προϋποθέσεις με τις οποίες ο πολιτισμός μπορεί να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης για την ευρύτερη περιοχή.

Τα αποτελέσματα της έρευνας θα βοηθήσουν τη δημοτική αρχή να συνθέσει το επόμενο διάστημα μια ολοκληρωμένη πολιτιστική τρατηγική, η οποία θα είναι ενταγμένη στο συνολικό αναπτυξιακό πλάνο της πόλης, έχοντας ως οραματικό στόχο τη διεκδίκηση του τίτλου Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης. Για τη διεκδίκηση του ευρωπαϊκού θεσμού είναι προαπαιτούμενο για την υποψήφια πόλη να έχει σχεδιάσει μια πολιτιστική στρατηγική. Με τη συγκεκριμένη έρευνα θα συγκεντρώσουμε τα ποσοτικά και ποιοτικά στοιχεία πάνω στα οποία θα δομηθεί η στρατηγική. Γενικότερα, στο στάδιο που είμαστε σήμερα, αυτό που είναι αναγκαίο να εξεταστεί είναι το επίπεδο ετοιμότητας και ωριμότητας που βρίσκεται σήμερα η Βέροια, ώστε να σχεδιαστούν οι κατάλληλες κινήσεις που θα οδηγήσουν μεθοδικά προς τη διεκδίκηση του τίτλου.

Σε αυτήν την έρευνα θέλουμε να μαζέψουμε όσες περισσότερες απόψεις γίνεται και για αυτό δεν θα ήθελα να κατευθύνω τη γνώμη των συμπολιτών μας με την προσωπική μου γνώμη. Πάντως δεν είναι θέμα ποσότητας δυνατών «χαρτιών» η σύνθεση και επιτυχημένη εφαρμογή μιας στρατηγικής. Τα θετικά και απτά αποτελέσματα έρχονται, όταν η στρατηγική είναι σαφής και έχει εμβαθύνει στον τρόπο προσέγγισης της υλοποίησής της, προτεραιοποιώντας τους στόχους και το πλάνο της. Γι’ αυτό, θα καλούσα όσες και όσους λάβουν μέρος σ’ αυτή τη διαδικασία να σκεφτούν δημιουργικά τις απαντήσεις τους και να μεταφέρουν τις ιδέες που βρίσκονται πέρα από το προφανές.

Ο στόχος είναι πραγματικά φιλόδοξος. Τρεις λέξεις, όπως Πολιτισμός, Πρωτεύουσα και Ευρώπη, πρέπει να αναλυθούν και να αποκτήσουν ουσιαστική ισχύ. Πώς προσεγγίζονται αρχικά από εσάς, που ο Δήμος της Βέροιας σάς έχει θέσει επικεφαλής αυτού του δύσκολου αγώνα, γιατί για αγώνα πρόκειται.

Ξέρετε ο θεσμός της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης συμπληρώνει φέτος 50 χρόνια, από όταν το 1985 η Αθήνα ανακηρύχθηκε ως η πρώτη πόλη που φιλοξένησε τη διοργάνωση. Από τότε έχει ωριμάσει και έχει μεταλλαχθεί. Αρχικά θεσμοθετήθηκε για να στηρίξει την έννοια του κοινού ευρωπαϊκού χώρου μέσα από την κατανόηση της κοινής πολιτιστικής κληρονομιάς που υπάρχει στην Ευρώπη και γι’ αυτό τα πρώτα χρόνια την αναλάμβαναν οι μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Πλέον είναι μια αναπτυξιακή πολιτική περιφερειακού επιπέδου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου η πολιτιστική ταυτότητα της πόλης που τη φιλοξενεί ενδυναμώνει τον τόπο σε τομείς, όπως της πολιτιστικής παραγωγής, της τουριστικής προβολής και της κοινωνικής συνοχής. Με αυτό το πρίσμα, προσωπικά το προσεγγίζω ως μια ευκαιρία για να μετασχηματίσουμε τη Βέροια και την ευρύτερη περιοχή και όχι ως μια μάχη. Αν και όταν και αν φτάσουμε στο χρονικό σημείο να διεκδικήσουμε τον τίτλο θα χρειαστεί να δώσουμε μια μάχη, για να αποδείξουμε πως αξίζουμε τον τίτλο.

Το ότι μια πόλη με πολιτιστικό παρελθόν και παρόν σαν την Φιλιππούπολη της Βουλγαρίας κέρδισε τον τίτλο – την επισκέφθηκα τότε και ήταν πραγματικά άξια να τον κερδίσει – αλλά και σαν την Ελευσίνα στη συνέχεια, πριν μερικά χρόνια – που σίγουρα διέθετε μόνο παρελθόν κι αυτό χαμένο στους αιώνες κι όμως τον κέρδισε – σε ποια συμπεράσματα μάς οδηγεί; Έχει το δικό μας τόλμημα βάση;

Το ερώτημά σας αυτό είναι ένα από τα θέματα που θα διερευνήσουμε. Πάντως κάθε πόλη μπορεί να προβεί στο συγκεκριμένο τόλμημα, καθώς όπως προανάφερα πλέον η διεθνής κριτική επιτροπή που αποδίδει τον τίτλο δεν αναζητά την πόλη εκείνη που διαθέτει ένα μεγάλο εύρος πολιτιστικής κληρονομιάς. Αναζητά μια πόλη, που έχει δομήσει ένα ολοκληρωμένο πλάνο, όπου η πολιτιστική δραστηριότητα δρα ως καταλύτης για μια μελλοντική αναγεννητική αναπτυξιακή πορεία.

Για παράδειγμα πρόσφατα ανακηρύχθηκε Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης – εκπροσωπώντας τη Σουηδία στο θεσμό – η Κιρούνα, μια πόλη 12.000 κατοίκων πάνω στον αρκτικό κύκλο, προτείνοντας ένα σχέδιο προστασίας των αξιών των νομαδικών πληθυσμών της που απειλούνται από εξαφάνιση λόγω των περιβαλλοντικών επιπτώσεων στην περιοχή, από την αλλαγή του κλίματος και την εκμετάλλευση των φυσικών της πόρων. Ο φάκελος της αποδείχθηκε πιο ισχυρός από αυτόν της πόλης Ουψάλα, που είναι η τέταρτη μεγαλύτερη πόλη της Σουηδίας με σημαντικές υποδομές και διάσημη για το πανεπιστήμιο της. Οπότε το κλειδί για την επιτυχή έκβαση ανάθεσης του τίτλου βρίσκεται στον τεκμηριωμένο και καλά μελετημένο τρόπο που συνδέει μια πόλη την πολιτιστική δραστηριότητά της με τον μετασχηματισμό της προς ένα ποιοτικά βιώσιμο μέλλον.

Είστε επικεφαλής της προσπάθειας με μια εμπειρία κι ένα παρελθόν πλούσιο από επιτυχίες στον τομέα του Πολιτισμού και στην πόλη μας και πανελλαδικά. Πόσο βαρύ αισθάνεστε τον νέο ρόλο που έχετε αναλάβει;

Οι επιτυχίες του παρελθόντος αυξάνουν, δυστυχώς, τις προσδοκίες των ανθρώπων. Δε νοιώθω όμως βάρος, καθώς έχει πολύ ενδιαφέρον το εγχείρημα  και ευελπιστώ ότι κάτι καλό θα προκύψει στο τέλος.

Είναι προς τιμήν σας το ότι αναλάβατε αμισθί. Στη συνέχεια ανακοινώθηκε πως η όλη προσπάθεια ανατέθηκε σε εταιρεία της Θεσσαλονίκης, παράλληλα με τη δική σας συμμετοχή. Ποια είναι η εταιρεία και ποια χαρακτηριστικά της σας έκαναν να την επιλέξετε; Με ποια αμοιβή; Υπάρχει προϋπολογισμός συνολικού κόστους αυτού του εγχειρήματος;

Οι υπηρεσίες του Δήμου μπορούν να σας ενημερώσουνε για όλη τη διαδικασία της ανάθεσης. Χαίρομαι από την πλευρά μου που σ’ αυτό το στάδιο είχα την ευχέρεια να προσφέρω τις υπηρεσίες μου αμισθί για την επίτευξη του τελικού στόχου.

Είναι πολύ νωρίς για να έχουμε μια ξεκάθαρη οικονομική αποτύπωση του εγχειρήματος με αριθμούς, καθώς είμαστε μόλις στην αρχή της μελετητικής διαδικασίας. Σίγουρα όμως θα φτάσουμε και σ’ αυτό το σημείο. Όπως έχετε καταλάβει το εγχείρημα είναι σύνθετο και τα κριτήρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ανάδειξη μιας Πολιτιστικής Πρωτεύουσας, καθώς έτυχε να είμαι ένας από τους δύο Έλληνες που επιτρεπόταν στη 12μελή κριτική επιτροπή που ανέδειξε την Ελευσίνα και έχω εικόνα εκ των έσω των προϋποθέσεων, θα χρειαστεί να εξεταστούν ενδελεχώς. Είναι μια σειρά ζητημάτων από τις υποδομές και την υπάρχουσα πολιτιστική κατάσταση μέχρι τη μελλοντική προοπτική της σε βάθος 15ετιάς, λαμβάνοντας επομένως υπόψη μια πληθώρα συνθηκών.

Θεώρησα πως σ’ αυτό το στάδιο το εγχείρημα χρειάζεται την υποστήριξη από μια ομάδα ειδικών με πολλαπλές δεξιότητες και προσλαμβάνουσες, την οποία θα επιβλέπω και καθοδηγώ. Δεν επέλεξα να απευθυνθώ σε ένα one-stop-shop της Αθήνας, αλλά να στήσω ένα σύνολο που να αποτελείται από ανθρώπους που θα έχουν την αντίληψη και την εμπειρία τόσο σε θέματα ανάπτυξης πολιτιστικών πολιτικών, όσο και διαχείρισης διεθνών διοργανώσεων. Συνολικά η πρώτη μελέτη χωρίζεται σε επτά στάδια και θα συνεισφέρουν σε αυτήν 15 άτομα, τα οποία συντονίζει η Αργυρώ Μπαράτα, μια επαγγελματίας από το χώρο του πολιτισμού και της κοινωνίας των πολιτών με 25ετή εμπειρία στην παραγωγή πολιτιστικών δράσεων για τουριστικούς προορισμούς, σημαντικά ελληνικά φεστιβάλ, διεθνείς οργανισμούς και ιδρύματα.

Ποιο θα είναι το χρονικό διάγραμμα της πορείας που θα ακολουθηθεί μέχρι την επιλογή της πόλης ή όχι;

Η διεκδίκηση αλλά και η υλοποίηση μιας διοργάνωσης, όπως είναι η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, είναι ένα σύνθετο εγχείρημα, το οποίο η πόλη οφείλει να προσεγγίσει με μεθοδικότητα. Η μελέτη που έχουμε ξεκινήσει από την αρχή του έτους, όπου η έρευνα είναι ένα μέρος του συνόλου θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε το βαθμό ετοιμότητας και το μέγεθος του εγχειρήματος διεκδίκησης του τίτλου. Ένας οραματικός και μακροχρόνιος στόχος, όπως είναι ο τίτλος της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, σύμφωνα με τον καταγεγραμμένο αντίκτυπο που βλέπουμε να αφήνει σε άλλες παρόμοιες πόλεις σαν τη δική μας, έχει την προοπτική, εφόσον τον αξιοποιήσουμε, να προκαλέσει μετασχηματικές αλλαγές για την περιοχή.

Αρχικά επιτρέψτε μου εξηγήσω λίγο τη διαδικασία ανάθεσης του θεσμού σε μια πόλη, καθώς έχω εντοπίσει να κυκλοφορούν μερικές ανακρίβειες και είναι σημαντικό να έχουμε όλες και όλοι την πλήρη εικόνα.

Ο θεσμός της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας έχει ένα προγραμματικό κύκλο που διαρκεί 14 χρόνια και μέσα σε αυτό το διάστημα μια χώρα της ΕΕ αναλαμβάνει για μια χρονιά να οργανώσει τη διοργάνωση. Κάθε χρονιά αναλαμβάνουν ταυτόχρονα 2-3 πόλεις της Ευρώπης το θεσμό και η Ελλάδα είθισται να είναι ανάμεσα στις πρώτες χώρες που τον διοργανώνει σε κάθε νέα προγραμματική περίοδο. Μια χώρα για να καταλήξει σε ποια πόλη της θα αναθέσει τον τίτλο διεξάγει μέσω της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και με εποπτεία του αντίστοιχού της Υπουργείου Πολιτισμού, έναν εθνικό διαγωνισμό, όπου καλεί πόλεις μέσω των δημοτικών αρχών τους να συμμετέχουν στη διαδικασία, εφόσον το επιθυμούν. Στην τελευταία διαγωνιστική διαδικασία της Ελλάδας για την ανάθεση του τίτλου το 2021 συμμετείχαν 14 ελληνικές πόλεις. Είναι σημαντικό επίσης να αναφέρω πως οι εθνικές αρχές επιβλέπουν το κανονιστικό πλαίσιο, αναλαμβάνουν τα οργανωτικά θέματα του διαγωνισμού και παρακολουθούν τη διαδικασία ως παρατηρητές. Είναι υποχρεωμένες να υιοθετήσουν δίχως να παρέμβουν την απόφαση των 12 εμπειρογνωμόνων, που ορίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και μόνο 2 εξ αυτών προέρχονται από τη χώρα διεξαγωγής του διαγωνισμού. Οπότε πρόκειται για μια εθνική διαγωνιστική διαδικασία, όπου την απόφαση λαμβάνει μια διεθνής κριτική επιτροπή.

Για να απαντήσω όμως και στο ερώτημά σας, η συνολική διάρκεια που απαιτείται για την επιτυχή ολοκλήρωση μιας Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης είναι μεταξύ 9-12 έτη και χωρίζεται σε 4 κατηγορίες εργασιών. Ξεκινάει με τον Στρατηγικό Σχεδιασμό που έχει 2-3 χρόνια ανάπτυξης, ανάλογα με το επίπεδο ετοιμότητας της πόλης και στη συνέχεια το επόμενο στάδιο είναι η διαγωνιστική διαδικασία ανάθεσης του τίτλου που κρατά 2 χρόνια. Εφόσον μια πόλη κερδίσει τον τίτλο έχει μπροστά της 4 χρόνια προετοιμασίας και όταν ολοκληρώσει τη διοργάνωση οφείλει να κλείσει τις εργασίες της αφήνοντας μια απτή πολιτιστική παρακαταθήκη για την πόλη, όπου για το τελικό στάδιο απαιτούνται 1-3 χρόνια.

Στη μεγάλη πορεία που θα ακολουθήσει ο Δήμος Βέροιας, αν φυσικά εγκρίνει το φάκελο, ώστε να προχωρήσει στην κατάθεσή του, πρέπει να ακολουθηθεί μια πολιτιστική στρατηγική. Ποια είναι αυτή και τι διάρκεια θα έχει;

Η χάραξη πολιτιστικής στρατηγικής είναι προϋπόθεση  για την υποβολή υποψηφιότητας για τη διεκδίκηση του θεσμού της ΠΠΕ. Η έρευνα που θα διεξαχθεί το επόμενο χρονικό διάστημα θα προσπαθήσει να αναδείξει στοιχεία για τη διαμόρφωση της στρατηγικής. Έχουμε δρόμο μπροστά μας.

Αναφερθήκατε στα δυνατότερα “χαρτιά” της πόλης. Ποια είναι και τα πιο τρωτά σημεία της;

Τι νομίζουν οι κάτοικοι αυτής της πόλης και οι επισκέπτες έχει σημασία και αυτό θα προσπαθήσουμε να μάθουμε.

Ο όρος Πολιτιστική Πρωτεύουσα της “Ευρώπης” πόσο κάνει  ένα έμπειρο μάτι να φοβάται εκείνο το “Ευρώπης”; Ποιες προϋποθέσεις απαιτεί; Ποιο πνεύμα;

Είναι επίκαιρο να συζητάμε για την Ευρώπη με όσα συμβαίνουν γύρω μας. Ούτε, φυσικά,  μπορούμε να ξεχνάμε τι πέρασε η χώρα μας για να μείνει στην Ευρώπη.  Υπερισχύει η Λέξη Πολιτισμός και όχι η Ευρώπη!!

Πέρα από εσάς και την υπεύθυνη που ανέλαβε το έργο, πώς και ποιες πολιτιστικές δυνάμεις του τόπου θα αξιοποιηθούν ατομικά και συλλογικά;

Πολιτιστικοί οργανισμοί, δημιουργοί και καλλιτέχνες, πολίτες κάθε ηλικίας, επισκέπτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό, θεσμικοί φορείς που εμπλέκονται στην ανάπτυξη της πολιτιστικής δραστηριότητας, ομάδες της κοινωνίας των πολιτών, και οργανισμοί του ιδιωτικού τομέα από διάφορους κλάδους που συνδέονται έμμεσα με την πολιτιστική ταυτότητα της πόλης όπως για παράδειγμα από το χώρο της εκπαίδευσης, του τουρισμού και της τεχνολογίας.

Τι θα αφήσει στην πόλη και στους κατοίκους της αυτή η προσπάθεια που θα γίνει, (κατά τη διάρκεια του αγώνα και μετά), είτε επιτευχθεί ο στόχος είτε όχι;

Είμαστε στην αρχή της έρευνας που θα μας βοηθήσει να δώσουμε όλα τα εργαλεία στη Δημοτική Αρχή, για να πάρει τις αποφάσεις της όσον αφορά την πιθανή υποψηφιότητα της πόλης για τον θεσμό της ΠΠΕ. Η διαδρομή αυτή είναι συναρπαστική από τη φύση της, άσχετα με το αποτέλεσμα που θα προκύψει.

Παρατηρώντας το θεσμό, βλέπουμε πως από τη στιγμή που έγινε προαπαιτούμενο για συμμετοχή στο διαγωνισμό η κατάρτιση μιας πολιτιστικής στρατηγικής, πολλές υποψήφιες πόλεις σχεδιάζουν και ένα εναλλακτικό πλάνο στην περίπτωση που χάσουν το διαγωνισμό με σκοπό το όλο εγχείρημα να αφήσει πίσω στην πόλη σε κάθε περίπτωση έστω ένα μέρος της παρακαταθήκης που προετοίμασε.

Για παράδειγμα, άλλες πόλεις εφάρμοσαν μέρος του καλλιτεχνικού προγράμματος, που είχε εξασφαλισμένη χρηματοδότηση από ιδρύματα και ιδιωτικές χορηγίες, άλλες πόλεις διατήρησαν τους μηχανισμούς διαλόγου και διαβούλευσης για την κατάρτιση του φακέλου και τους αξιοποίησαν συνολικά στον τρόπο λήψης αποφάσεων, μετατρέποντας τις πόλεις τους σε πιο δημοκρατικές και διαφανείς, ενώ άλλες πόλεις χάρη στις διεθνείς συνεργασίες που ανέπτυξαν γνώρισαν εταίρους για συμμετοχή σε διαφορετικά ευρωπαϊκά προγράμματα ή διεκδίκησαν μετέπειτα άλλους διεθνείς τίτλους.  Χαρακτηριστικό τέτοιο παράδειγμα η ρουμανική πόλη Cluj. Παρόλο που έχασε το διαγωνισμό και δεν έλαβε τον τίτλο, η συμμετοχική διαδικασία για την κατάρτιση του φακέλου έτυχε μεγάλης αποδοχής από την πόλη, καθώς συμμετείχε σε αυτήν πολύ ενεργά με τις ιδέες του ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού, με αποτέλεσμα ο Δήμος να μην θέλει να χάσει αυτή την ενέργεια συνεργασίας που αναπτύχθηκε και αποφάσισε να φτιάξει μια μονάδα στην οποία μετέχουν πολίτες και εμπλεκόμενοι φορείς, οι οποίοι συν-σχεδιάζουν και τροφοδοτούν με τεκμηριωμένες λύσεις το Τμήμα Αστικής Καινοτομίας του Δήμου.

Και κλείνω με αυτό το μήνυμα, η διεκδίκηση του τίτλου δεν είναι υπόθεση και οραματισμός του ενός ή των λίγων ειδικών, είναι μια ζωντανή συμμετοχική διαδικασία που αφορά όλες και όλους μας και τους προσεχείς δύο μήνες θα καλέσουμε τους συμπολίτες μας να εκφράσουν τη διάθεσή τους για συμμετοχή και θα πάρουν το βήμα, για να μοιραστούν τις απόψεις μας για το τι πρεσβεύει η Βέροια και ποιες αξίες της την αντιπροσωπεύουν.

……

Φαρέτρα