Βέροια – Βιβλιοπαρουσίαση: Μενέλαος Χαραλαμπίδης “Οι δωσίλογοι” / Βαθύ τραύμα – έγκλημα χωρίς… ενόχους

Βιβλίο με ήδη μεγάλη αναγνωσιμότητα και  εντυπωσιακά ευπώλητο το νέο βιβλίο του Μενέλαου Χαραλαμπίδη “Οι δωσίλογοι”, εκδόσεις Αλεξάνδρεια, παρουσιάστηκε απόψε στη Βέροια από τον Σύνδεσμο Φιλολόγων Ημαθίας,  το βιβλιοπωλείο Ηλιοτρόπιο και τον εκδοτικό του οίκο.

Στην αίθουσα “Σάλα” της Ελιάς, στη Βέροια, ασφυκτικά γεμάτη, πράγμα πρωτοφανές για παρουσίαση ιστορικού βιβλίου, το βιβλίο απέδειξε με το θέμα του, αλλά και με τη γραφή του, πως  η σοβαρότητα, η έρευνα και η προπαντός η δύναμη της προσωπικής γραφής μπορούν να ανατρέψουν πάγιες καταστάσεις που σχετίζονται με την κυκλοφορία αλλά και την αποδοχή ενός βιβλίου.

Γιατί ο θαυμασμός για το βιβλίο και τον συγγραφέα του ήταν έκδηλα στην αποψινή βραδιά.

Η πρόεδρος του Συνδέσμου Φιλολόγων Ημαθίας, η Δέσποινα Καρυπίδου,  παρουσίασε το βιβλίο του Χαραλαμπίδη  με μια δυναμική προσέγγισή του, που προετοίμασε το ακροατήριο για την συμμετοχή του ίδιου του συγγραφέα και τη συζήτηση που ακολούθησε.

Αφού έδωσε το βιογραφικό του ιστορικού – ερευνητή για τον οποίο το νέο του βιβλίο είναι τρίτο στη σειρά, ξεκίνησε από μία σημαντική ταύτιση. “Η Ιστορία είναι μνήμη” είπε, διεισδύοντας στο πώς καταγράφεται η μνήμη αυτή, σε ποιους και με ποιον τρόπο.

Με την γνωστή τακτική της καθεστηκυίας κάθε φορά πολιτικής να συγκροτεί τη μνήμη των γεγονότων ανάλογα με τα δικά της συμφέροντα , καταλήγοντας τελικά στην επιδιωκόμενη λήθη, όταν δεν την συμφέρει, η Καρυπίδου πέρασε στο θέμα του δωσιλογισμού, που πραγματεύεται το βιβλίο του Χαραλαμπίδη, θέμα ταμπού μέχρι τώρα, αλλά και ανοιχτή πληγή για τη μνήμη όσων το βίωσαν ως θύματά του.

Το βιβλίο ανατρέπει κάτι πολύ βασικό, την ενιαία Αντίσταση, αποκαλύπτοντας τη στάση της άρχουσας τάξης να θάψει στη λήθη τον δωσιλογισμό.

Μετά από 80 χρόνια το βιβλίο αποδίδει δικαιοσύνη, αν και υφέρπει ακόμα μια διαρκής εμπόλεμη κατάσταση στο εθνικό υποσυνείδητο. Σε μια εποχή που απαξιώθηκαν όσοι αντιστάθηκαν, ενώ αθωώθηκαν οι δωσίλογοι, που τάχθηκαν με τον κατακτητή και τον υπηρέτησαν, έρχεται σήμερα το βιβλίο να ρίξει  επιτέλους φως.

Ο συγγραφέας παίρνοντας το λόγο έδειξε πόσο χαίρεται τον κόσμο που τίμησε με την παρουσία του το βιβλίο του , εξομολογούμενος πως ενώ η δουλειά του ιστορικού είναι απόλυτα μοναχική, η επαφή με το αναγνωστικό του κοινό στη συνέχεια  αποτελεί μια πραγματικά ευτυχή συγκυρία.

Δίνοντας τους πυρήνες του βιβλίου του τους απαρίθμησε έτσι, επισημαίνοντας ότι πάντα ξεκινά με ερωτηματικά:

Ποια ήταν η δράση των δωσίλογων; Ποια τα κίνητρα; Ποιοι οι μηχανισμοί συνεργασίας με τον κατακτητή; Ποιο το  πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο οργανώνονται; Τι πληρώσαμε σε ζωές με τη δράση τους;

Το βιβλίο μάς δίνει δύο μεγάλες εικόνες. Πώς δημιουργήθηκε το μεγάλο τραύμα από τη δράση των δωσίλογων και πώς το τραύμα έμεινε ανοιχτό, αφού δεν αποδόθηκε δικαιοσύνη.

Φυσικά ανάλογα χαρακτηριστικά δωσιλογισμού υπάρχουν και στην υπόλοιπη Ευρώπη, αφού οι Γερμανοί επιδιώκουν τη συναίνεση ως εισβολείς, πριν επιβάλλουν τη βία, απλά το σημαντικό είναι πως τη βία την επιβάλλουν στη συνέχεια στους κατακτημένους οι δωσίλογοι ως όργανα των Γερμανών και μάλιστα ως όργανα εκείνων που μάχονται σ’ όλη την Ευρώπη τον  κομμουνισμό.

Το καινούριο που φέρνει το βιβλίο είναι ότι:

Η βία των δωσίλογων εμφανίζεται πριν από την εμφάνιση του ΕΑΜ. Με τη συνεργασία βιομήχανων και κατακτητών ο λιμός διχάζει την ελληνική κοινωνία. Οι  κυβερνώντες κατέχουν την εξουσία  και την ασκούν με σώματα ασφαλείας στην υπηρεσία των κατακτητών, οι ρίζες των δωσίλογων φτάνουν στους βενιζελικούς του Ιδιώνυμου και στους μοναρχικούς.

Το σημαντικότερο όμως είναι πως τα εγκλήματά τους συγκαλύφθηκαν δικαστικά με τις  εξής αναλογίες: να κατηγορηθούν γύρω στους 20.000 κι απ’ αυτούς μόνο δύο να εκτελεστούν, ενώ  200 περίπου έλαβαν χάρη!

“Πρόκειται για ένα τεράστιο έγκλημα χωρίς ενόχους, αφού δεν καταδικάστηκαν! Για ένα βαθύ τραύμα που δεν έκλεισε” ολοκλήρωσε ο Μενέλαος Χαραλαμπίδης.

Στη συνέχεια προβολή διαφανειών  ολοκλήρωσε  την εντύπωση που προκάλεσε η παρουσίαση του βιβλίου, με κάποιες από τις φωτογραφίες να αποτελούν σημαντικότατα ντοκουμέντα για πρόσωπα και γεγονότα.

Μοναρχικοί να πανηγυρίζουν ήδη το 1935 με σβάστικες,  Ράλης και Δερτιλής σε αγαστή συνεργασία με τον κατακτητή,  το μπλόκο της Καλογρέζας, το Κολαστήριο της Γκεστάμπο και πολλές άλλες εικόνες που ζωντάνεψαν ανάγλυφα την εποχή.

Οι ερωτήσεις του κοινού, που ήταν και πολλές και ενδιαφέρουσες, έδωσαν την ευκαιρία στον συγγραφέα να φωτίσει ακόμη περισσότερο την εποχή, απαντώντας εύστοχα και με πληρότητα.

……………………

Φωτογραφίες: faretra.info

……………………………………………………….