Ηλίας Γιαννακόπουλος: Κριτήριο Αξιολόγησης (19) στη Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία, Γ΄ Λυκείου (Ευρώπη)

ΚΕΙΜΕΝΟ 1

Η Ευρωπαϊκή Ένωση

1. Παλαιότερα, στην εποχή της «αρχής των εθνοτήτων», τα αυτόνομα κρατίδια της Ευρώπης, τα μεγάλα φέουδα, ενώθηκαν σχηματίζοντας κράτη. Σήμερα, στην εποχή του διεθνισμού, τα κράτη αυτά συνασπίζονται δημιουργώντας μία νέα μορφή πολυεθνικής, διοικητικής οργάνωσης, την Ευρωπαϊκή Ένωση.

2. Η γηραιά ήπειρος δεν είναι, λοιπόν, όσο γερασμένη φαίνεται. Αποδεικνύεται ακμαία, ρηξικέλευθη και δυναμική και με το παράδειγμά της χαράζει το νέο δρόμο του μέλλοντος, το δρόμο της ενοποίησης και της συνεργασίας. Γιατί, πράγματι, αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη δε διακυβεύεται μόνο το μέλλον των λαών της αλλά κρίνεται και το μέλλον του κόσμου. Αν το εγχείρημα στεφθεί με επιτυχία, τότε στη φυσική εξέλιξή του θα επεκταθεί ή αλλιώς θα συμπεριληφθεί στην ένωση όλης της ανθρωπότητας, σ’ έναν κόσμο παγκόσμιας ειρήνης και συνεργασίας. Απαιτούνται όμως ορισμένοι όροι, ώστε η προσπάθεια που καταβάλλει να φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα.
3. Κατ’ αρχάς οι σχέσεις των ευρωπαϊκών λαών πρέπει να στηρίζονται στην ισότητα και να διέπονται από δημοκρατικές αρχές λειτουργίας. Αυτό σημαίνει πως οι αρχηγισμοί, που οδήγησαν σε δύο πολυαίμακτους παγκόσμιους, είναι αναγκαίο να τεθούν οριστικά στο περιθώριο. Η ενωμένη Ευρώπη δεν πρέπει να χωρίζεται σε ισχυρά και αδύναμα κράτη και πολύ περισσότερο δεν πρέπει να ανέχεται την περιθωριοποίηση των δεύτερων απ’ τα πρώτα. Μέλημά της δεν πρέπει να είναι η ισχυροποίηση των δυνατών και η αποδυνάμωση των ανίσχυρων αλλά η κοινή ανάπτυξη και αυτή θα επιτευχθεί μόνο αν επικρατήσει κλίμα ομόνοιας, συνεργασίας και αλληλεγγύης.
4. Ακόμη, για να προοδεύσει η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να λάβει ανθρωπιστικό προσανατολισμό και να αποκτήσει κοινωνικό χαρακτήρα. Δεν είναι φρόνιμο να λογίζεται η οικονομική ανάπτυξη αυτοσκοπός της ενοποίησης. Μοναδικός σκοπός είναι ο άνθρωπος και η ευημερία του, υλική και πνευματική, πρέπει να τεθεί σε προτεραιότητα απ’ τη σημερινή Ευρώπη. Γιατί η μέχρι τώρα πορεία της βελτίωσε τους οικονομικούς δείκτες, αλλά αύξησε τα κοινωνικά προβλήματα. και βέβαια μια Ευρώπη της ανεργίας, της βίας, του ρατσισμού και των ναρκωτικών σίγουρα δεν είναι ό,τι οραματίζονται οι λαοί της.
5. Τέλος, πρέπει να σημειωθεί πως στον ευρωπαϊκό πολιτισμό αρμόζει η πολιτισμική πολυφωνία. Ό,τι ξεχωρίζει την Ευρώπη και συνιστά την παγκόσμια υπεροχή της, έγκειται στο βάθος και τον πλούτο των επιμέρους εθνικών πολιτισμών της. Τη σύνθεσή τους πρέπει να επιζητεί και όχι την ισοπέδωση. Γιατί στο ευρωπαϊκό πολιτισμικό μωσαϊκό έχουν θέση όλοι οι λαοί και μόνο αν φυλαχτεί η εθνική και πολιτισμική ιδιαιτερότητά τους, θα παραχθεί ανώτερο αποτέλεσμα.
6. Μια Ευρώπη δημοκρατίας, κοινωνικής πρόνοιας και πολιτισμού πρέπει να λογίζεται στόχος και ολοκλήρωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, γιατί μόνο αυτή η κατάληξη είναι αντάξια της ιστορίας αυτής της ηπείρου.(Χ. Παπουτσής, ΤΟ ΒΗΜΑ).

ΚΕΙΜΕΝΟ 2

«Ευραπαϊκή αγωγή»

1. Με τον όρο Ευρωπαϊκή Αγωγή εννοούμε την απόκτηση ευρωπαϊκής παιδείας, κουλτούρας, σκέψης, τρόπου ζωής και κυρίως συνείδησης. Η ευρωπαϊκή αγωγή παρέχει: Αξίες, ήθη, διαπλάθει τον νου και την ψυχή βασιζόμενη σε κοινά αποδεκτά ευρωπαϊκά χαρακτηριστικά, πρότυπα, αντιλήψεις και ιδέες. Καθοδηγεί τους Ευρωπαίους πολίτες στην απόκτηση μιας προσωπικότητας που να διαπνέεται από ευρωπαϊκό τρόπο σκέψης, συλλογικότητα αλλά και ανεκτικότητα στο διαφορετικό. Η Ευρωπαϊκή Αγωγή διαπαιδαγωγεί με βάση το πνεύμα του ευρωπαϊκού πολιτισμού, το οποίο στηρίζεται στη δημοκρατία, τον ανθρωπισμό, την αλληλεγγύη μεταξύ των μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τη συναδέλφωση και την πρόοδο της ευρωπαϊκής διευρυμένης κοινωνίας.

2. Όλα αυτά επιτυγχάνονται βέβαια με πολλούς τρόπους. Η Ευρωπαϊκή Αγωγή ως έννοια αλλά και ως πραγματικότητα αποκτά διαρκώς νέες διαστάσεις. Βασική προϋπόθεση για την υλοποίησή της είναι να διαθέτουν οι Ευρωπαίοι πολίτες ψυχική και πνευματική ωριμότητα. Να πιστέψουν ότι παρόλο που έχουν ορισμένες διαφορές είναι ίσοι μεταξύ τους και ότι η νέα τάξη πραγμάτων θα αναβαθμίσει τις συνθήκες διαβίωσής τους. Αυτό βέβαια προϋποθέτει εκ μέρους τους την αποβολή των προκαταλήψεων, του φανατισμού και κάθε μορφή μισαλλοδοξίας. Η απόκτηση ανθρωπιστικής παιδείας που θα προάγει την πνευματική τους καλλιέργεια, την κριτική τους σκέψη αλλά και τον σεβασμό τους στον άνθρωπο θα οδηγήσει σε ευρωπαϊκό τρόπο σκέψης.
3. Οι Ευρωπαίοι πολίτες, ως πολίτες μιας Ενωμένης Ευρώπης, οφείλουν να γνωρίζουν την κοινή ιστορία της Ευρώπης, το κοινό παρελθόν, τα κοινά στοιχεία πολιτισμού αλλά και την πολιτιστική κουλτούρα κάθε λαού ώστε να αποκτήσουν ευρωπαϊκή συνείδηση. Αυτό επιτυγχάνεται και με την επιδίωξη πολύπλευρης ενημέρωσης για τις ευρωπαϊκές εξελίξεις, με πολυσχιδή ενεργή παρουσία και δράση στον ευρωπαϊκό χώρο αλλά και αγώνα για το δίκαιο και την επικράτηση της ειρήνης και της δημοκρατίας.
4. Σημαντικός παράγοντας σε όλα αυτά είναι να διαθέτουν κοινωνική συνείδηση, πολιτική ευθύνη και να επιδιώκουν να ενημερώνονται για τα πλεονεκτήματα της ευρωπαϊκής ζωής.
5. Τα κράτη μέλη από τη μεριά τους είναι καλό να εισάγουν σε όλα τα σχολεία της Ευρώπης μάθημα της «Ευρωπαϊκής αγωγής» των νέων της Ευρώπης που θα τους καθοδηγεί και θα τους προτρέπει να σκέφτονται και να δρουν με ευρωπαϊκή συνείδηση. Σε αυτό θα συντελέσει και η ενεργή συμμετοχή των νέων της Ευρώπης σε ευρωπαϊκά προγράμματα ανταλλαγών, που θα έχουν παιδαγωγικό χαρακτήρα και σκοπό να φέρουν σε επαφή ομάδες νέων με διαφορετικό υπόβαθρο, παρέχοντάς τους τη δυνατότητα να συναντηθούν μεταξύ τους, να γνωρίσουν τους πολιτισμούς και τις χώρες τους.
6. Η Ευρωπαϊκή Αγωγή ενισχύει τη διαμόρφωση κοινών στάσεων, αντιλήψεων, τρόπου ζωής όσον αφορά στη δημιουργία νέων πολιτιστικών αξιών και κουλτούρας. Η δυνατότητα προσέγγισης του τρόπου έκφρασης μέσα από την υιοθέτηση ενός κοινού γλωσσικού κώδικα, θα επικυρώσει τη συλλογικότητα της Ευρώπης. Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Αγωγή προωθεί την αξία της ειρήνης, της δικαιοσύνης, της ελευθερίας, καταπολεμά τον αποκλεισμό και τις διακρίσεις και προωθεί την κοινωνική προστασία, την ισότητα, την ανεκτικότητα στο διαφορετικό. Οι Ευρωπαίοι πολίτες ενεργούν από κοινού, σέβονται την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, συμμετέχουν σε μια Ένωση, που ιδρύθηκε βασισμένη στις αρχές της ελευθερίας, της δημοκρατίας και της κυριαρχίας του νόμου. Οι Ευρωπαίοι πολίτες, μέσα από την πολυμορφία της Ευρώπης, τον πλουραλισμό της αλλά και την πολυπολιτισμικότητά της, μπορούν να διαμορφώσουν νέες αρχές και να ενισχύουν το πνεύμα του ανθρωπισμού. Η ανάπτυξη της συνεργασίας και της συναδελφικότητας μπορεί να προωθήσει μια ισόρροπη κοινωνική πρόοδο, χωρίς εσωτερικά σύνορα.
7. Στην Ευρώπη του 21^ου αιώνα μόνο με ευαισθησία, κατανόηση, ηρεμία και επιμονή θα επιτευχθούν σημαντικοί στόχοι, θα αναδειχθεί το κοινωνικό συμφέρον και θα καλλιεργηθεί η ευρωπαϊκή συνείδηση και ο ευρωπαϊκός πολιτισμός. Και μην ξεχνάμε ότι: η βάση της Ένωσης, ως αποτέλεσμα της κοινής εμπειρίας, είναι η αποδοχή των κοινών αξιών της δημοκρατίας, δηλαδή η αποδοχής της ισχύος των δικαιωμάτων και ελευθεριών του ατόμου, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών δικαιωμάτων, πέρα και πάνω από κάθε εθνικιστική ή θρησκευτική ιδεολογία (Δημοσίευμα).

ΚΕΙΜΕΝΟ 3

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Αναζητώντας την Ευρώπη

Σε κάποιο απόμερο σοκάκι του λιμανιού, ανάμεσα σε κακόφημα λουτρά, καπνοπωλεία και πορνεία, βρίσκεται μια χαμηλοτάβανη ταβέρνα που τα παράθυρα της δεν βλέπουν τη θάλασσα. Υποδέχεται μόνο ναυαγούς. Έτσι και τώρα, η πόρτα άνοιξε με τόση ορμή που η ριπή του ανέμου κόντεψε να σβήσει τις πήλινες πίπες. Το κατώφλι δρασκέλιζε ένας ψαρομάλλης ναυτικός, σέρνοντας το ξύλινο πόδι του, με σκισμένο ρούχο, σβησμένα απ’ την αλμύρα τατουάζ και μια υδρόγειο για σκουλαρίκι.

«Ναυάγησα», είπε βραχνά, σαν να συστηνόταν.

«Αλίμονο», στέναξε η γριά-Αλίμονο και χτύπησε με τη ροζιασμένη παλάμη την άδεια καρέκλα δίπλα της, προσκαλώντας τον να καθίσει.

Ο ναυαγός βολεύτηκε στην καρέκλα που του υπέδειξαν και ήπιε το κρασί που του πρόσφεραν και εμφάνισε στον πάγκο τα κομμάτια ενός διαλυμένου χάρτη.

«Το όνειρό μου», είπε με καημό.

«Αλίμονο», στέναξε η γριά-Αλίμονο, ενόσω τα χέρια της περιπλανιόντουσαν διερευνητικά στις σκισμένες του τσέπες.

«Κι όμως, ο χάρτης το υπόσχεται ολοκάθαρα», είπε πικρά ο ναυαγός, «αν πλεύσεις μέσα από τις Ηράκλειες Στήλες θα ανακαλύψεις μια νέα ήπειρο που εκτείνεται από τη Μεσόγειο μέχρι τον Αρκτικό Ωκεανό κι απ’ τον Ατλαντικό ως τα Ουράλια». Τα νύχια της γριάς ψαχούλευαν τόσο επίμονα τα ρούχα του που γρατζούνιζαν το δέρμα του.

«Μια ήπειρος θαυμαστή, όπου επικρατεί η ειρήνη, ο σεβασμός στη ζωή, η αγάπη για τα έργα του πνεύματος και της τέχνης, όπου καλλιεργούνται τα πιο υψηλά ιδανικά».

Η γριά ανακάλυψε ένα νόμισμα στη φόδρα της τσέπης του, το πέταξε στην ταβερνιάρισσα, εκείνη το έπιασε στον αέρα.

«Τι άλλο λέει ο χάρτης;» ρώτησε ρίχνοντας το νόμισμα στο ταμείο της.

«Ότι οι λαοί της νέας αυτής ηπείρου αναπτύσσονται ενωμένοι, τιμούν τις συμφωνίες τους και γιορτάζουν τις διαφορές τους. Η προσφορά και η ζήτηση δεν υπακούν στους νόμους της απληστίας, καθένας δίνει αυτό που μπορεί και παίρνει αυτό που χρειάζεται».

«Δεν υπάρχει τέτοια ήπειρος», χαμογέλασε η ταβερνιάρισσα.

«Δεν έχει σημασία τώρα πια», είπε μελαγχολικά ο ναυαγός.

«Αφού η νέα ήπειρος δεν υπάρχει, δεν έχω λόγο να ταξιδέψω ξανά».

Φύσηξε δυνατά και σκόρπισε τα κομμάτια του χάρτη.

«Τώρα ο κόσμος δεν είναι παρά μια σκοτεινή ταβέρνα σαν κι αυτή, γεμάτη ληστές, εμπόρους και απελπισμένους ναυαγούς. Δεν αξίζει να τον εξερευνήσω» (δημοσίευμα).

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

ΘΕΜΑ Α΄

Α1.Δώστε περιληπτικά τους όρους για την επιτυχία του εγχειρήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (§3-6, Κείμενο 1) σε 90 λέξεις.

Μονάδες 20

ΘΕΜΑ Β΄

Β1.Να γράψετε στο τετράδιό σας δίπλα στον αριθμό της Στήλης Α το γράμμα από τη Στήλη Β που αντιστοιχεί στην ορθή απάντηση με βάση το περιεχόμενο του Κειμένου 2 (χωρίς αναφορά σε χωρία του κειμένου).

Μονάδες 15

Β2α.Στην §6 του Κειμένου 2 συνυπάρχουν ρήματα και στους τρεις χρόνους. Σε τι αποβλέπει η γλωσσική αυτή επιλογή; Σχολιάστε την παρουσία και χρήση εννοιών με θετικό φορτίο και κοινωνικά αποδεκτών (π.χ. συλλογικότητα) εντοπίζοντας πέντε αντιπροσωπευτικά παραδείγματα εννοιών.

Μονάδες 4

β. Στο Κείμενο 1ο συγγραφέας αρέσκεται στην κατάθεση μίας θέσης – πρότασης αλλά και στην αιτιολόγηση αυτής. Να επισημάνετε τρία παραδείγματα αυτής της τεχνικής και να αναλύσετε το αισθητικό και υφολογικό αποτέλεσμα.

Μονάδες 6

Β3.«Οι Ευρωπαίοι πολίτες.ανθρωπισμού» (§ 6, Κ.2). Να αναλύσετε τη θέση αυτή βρίσκοντας τη σχέση που συνδέει τους δύο όρους – στόχους αυτής (150 λέξεις).

Μονάδες 10

       *Eναλλακτική ερώτηση: Στα δύο κείμενα γίνεται αναφορά στην πολυμορφία και στην πολυφωνία της Ε.Ε. Να αναπτύξετε με την μέθοδο της σύγκρισης-αντίθεσης σε 150 λέξεις τα θετικά και τα αρνητικά που πηγάζουν από την πολυμορφία και την πολυφωνία της.

  ΘΕΜΑ Γ΄- ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

«Μία ήπειρος…ιδανικά»: Δώστε συνοπτικά τα βασικά γνωρίσματα της ηπείρου (Ευρώπη) σχολιάζοντάς τα με συντομία. Ποια από αυτά αποτελούν και στοιχεία – γνωρίσματα της Ευρώπης σήμερα; Ποιος ο ρόλος της εναλλαγής της περιγραφής με το διάλογο στη διαμόρφωση του ύφους του κειμένου;

Μονάδες 15

ΘΕΜΑ Δ΄ – ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ (Έκθεση)

Λαμβάνοντας υπόψη σας τις σχετικές πληροφορίες των δύο κειμένων αλλά και τα σύγχρονα δεδομένα της ταυτότητας της σημερινής Ε.Ε. και του ρόλου του Ευρωκοινοβουλίου να αναπτύξετε τις απόψεις – θέσεις σας για το ρόλο του Πολίτη στην ευδοκίμηση και στην ολοκλήρωση της Ενωμένης Ευρώπης. (Τίτλος του άρθρου σας: «Ευρωπαϊκή Ένωση: Ευρωκοινοβούλιο και Ευρωπολίτες»). (400 λέξεις)

Μονάδες 30

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΘΕΜΑ Α΄– Περίληψη

Α1.Στο κείμενο ο συγγραφέας καταγράφει τις προϋποθέσεις για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Αρχικά ως πρώτη προϋπόθεση προβάλλει την ανάγκη ισότητας μεταξύ των κρατών – μελών χωρίς αρχηγισμούς και διακρίσεις ανάμεσα σε ισχυρούς και ανίσχυρους. Τονίζεις, επίσης, την ανάγκη η Ε.Ε. να αποκτήσει ανθρώπινο πρόσωπο με στόχο τον περιορισμό των κοινωνικών προβλημάτων. Θεωρεί, ωστόσο, πως και η πολιτισμική πολυφωνία και η διατήρηση των διαφόρων ιδιαιτεροτήτων είναι σημαντικές προϋποθέσεις. Επιλογικά προβάλλει το όραμα της δημοκρατικής Ε.Ε. ως προϋπόθεσης για την ολοκλήρωσή της.

ΘΕΜΑ Β΄

Β1.1β,2α,3γ, 4α, 5β.

Β2α.Η συμπαρουσία και των τριών χρόνων στοχεύει στην ανάδειξη τόσο της αναγκαιότητας της Ευρωπαϊκής Αγωγής όσο και της πορείας της Ευρώπης προς θετικά βήματα. Η διαχρονικότητα της πορείας της Ευρώπης και η θετική της πορεία μπορεί να εμπλουτιστεί από την Ευρωπαϊκή αγωγή που καλλιεργεί υγιείς αρχές και αξίες. Δεν συνιστά, δηλαδή, μία παροδική λειτουργία αλλά μία διαρκή προσπάθεια για την οικοδόμηση μιας Ευρώπης πάνω σε βάσεις ανθρωπιάς με στόχο την πρόοδο. Ο κάθε χρόνος χωριστά προσδίδει μία διαφορετική αισθητική και περιεχόμενο. Το Παρελθόν αισθητοποιεί μία αντικειμενική πραγματικότητα που δεν αλλάζει, το Παρόν καταγράφει τον δυναμικό (εν δυνάμει) χαρακτήρα της ΕΕ και το Μέλλον εμπεριέχει το όραμα. Οι έννοιες με θετικό φορτίο στοχεύουν στο να αναδείξουν τον καθοριστικό ρόλο της Ευρωπαϊκής Αγωγής πάνω στη βάση θετικών αξιών και ιδανικών. Τέτοιες έννοιες που υφαίνουν το θετικό πρόσημο της Ε.Ε. είναι Ειρήνη, Ελευθερία, Ανεκτικότητα, Πολυμορφία, Ανθρωπισμός. Έτσι η πρόταση για Ε.Α. καθίσταται αποδεκτή ως μία αναγκαιότητα.

β. Ο συγγραφέας στο Κ.1 προκρίνει την κατάθεση μίας θέσης – πρότασης και την ταυτόχρονη αιτιολόγησή της για να προβάλλει τις διάφορες συνιστώσες του εγχειρήματος της Ε.Ε. Ειδικότερα στην §2 αποφαίνεται για τον δυναμικό χαρακτήρα της Ευρώπης και την ασφαλή πορεία της προς την ενοποίηση. Την παραπάνω θέση την αιτιολογεί με τη χρήση του «γιατί» που αναδεικνύει την σπουδαιότητα του εγχειρήματος τόσο για το μέλλον της Ευρώπης όσο και του κόσμου ολόκληρου. Στην §4 καταθέτει ως διαπίστωση τον ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα της Ε.Ε. «Μοναδικός σκοπός…Ευρώπη». Αυτή η διαπίστωση ενέχει έναν δεοντολογικό χαρακτήρα – πρόταση με τη χρήση του «πρέπει να τεθεί». Η αιτιολόγηση αυτής της θέσης πραγματώνεται με το «γιατί» που προβάλλει την αδυναμία – αποτυχία της Ε.Ε. να επιλύσει κάποια αρνητικά κοινωνικά φαινόμενα (ρατσισμός, βία, ναρκωτικά).

Στην §5 καταγράφεται η ποικιλομορφία της Ευρώπης ως δομικό της στοιχείο (πολιτισμική πολυφωνία/ εθνικοί πολιτισμοί/ σύνθεση). Προς επίρρωση της παραπάνω θέσης και στην ανάγκη ενίσχυσης της πολυφωνίας της Ευρώπης ο συγγραφέας καταφεύγει στην αιτιολόγησή της με τη χρήση του «γιατί» για να τονιστεί η αναγκαιότητα της διαφύλαξης και προστασίας – ενίσχυσης της πολιτισμικής ιδιαιτερότητας των ευρωπαϊκών λαών.

Έτσι η χρήση του «γιατί» καθιστά τις θέσεις – διαπιστώσεις – προτάσεις του έγκυρες και πειστικές και όχι απλά προστάγματα και δογματικές παραινέσεις. Η εγκυρότητα και το εφικτό των θέσεών της ντύνεται με μία επαρκή αιτιολόγηση που πείθει για την σοβαρότητα και το ρεαλιστικό χαρακτήρα των διαπιστώσεων και προτάσεων του συγγραφέα. Έτσι ο λόγος αποκτά ενδιαφέρον και ο αναγνώστης παρακολουθεί με προσοχή τις θέσεις και τις προτάσεις του συγγραφέα.

Β3.Ο ανθρωπισμός εδράζεται πάνω στη δυνατότητα του ανθρώπου να αναπτύξει ανεμπόδιστα όλες τις υποστάσεις του αλλά και στην εξασφάλιση εκείνων των προϋποθέσεων για την ειλικρινή και δημιουργική επικοινωνία με τους συνανθρώπους του. Αυτούς του δύο πυλώνες του ανθρωπισμού ευνοούν τόσο ο πλουραλισμός και η πολυμορφία σε όλες τις εκφάνσεις τους όσο και η πολυπολιτισμικότητα. Κι αυτό γιατί σε ένα τέτοιο περιβάλλον ο άνθρωπος ελεύθερα μπορεί να καλλιεργήσει κάθε εσωτερικό στοιχείο που να αναδεικνύει την ιδιαιτερότητα και μοναδικότητα της ύπαρξής του. Γι’ αυτό ακριβώς η πολυμορφία και η πολυπολιτισμικότητα αντιτίθενται στις διακρίσεις και στον αποκλεισμό όλων εκείνων που διεκδικούν τη διαφορετικότητά τους. Έτσι επιτυγχάνεται η πρόοδος και η εξέλιξη τόσο σε ατομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο, αφού το κάθε άτομο – μέλος της κοινωνίας γονιμοποιεί θετικά μέσα από την ποικιλότητα τη σύνθεση και την ανάδειξη νέων σχημάτων… Αυτή είναι και η ουσία του ανθρωπισμού που αναδεικνύει το δικαίωμα στον αυτοπροσδιορισμό και στη δόμηση της προσωπικής ταυτότητας μέσα σε μία κοινωνία από την οποία επηρεάζεται αλλά και επηρεάζει.

*Eναλλακτική

Για πολλούς αυτή η πολυμορφία και πολυποικιλία- πολυφωνία της Ε.Ε., ως πολυκρατικού μορφώματος, συνιστούν τη δύναμη και την αδυναμία της. Άλλοτε αυτή η πολυμορφία και η ανομοιογένεια (οικονομική, πολιτική…) γεννούν θετικά αποτελέσματα κι άλλοτε αρνητικά.

Τα θετικά απορρέουν από το γεγονός ότι διαφορετικοί άνθρωποι μέσα από διαφορετική γλώσσα και διαφορετικές πολιτισμικές αφετηρίες καταγράφουν και εκφράζουν με έναν ιδιαίτερο δικό τους τρόπο τις θέσεις και τις προτάσεις τους για ένα πλήθος ζητημάτων. Διαφορετικοί άνθρωποι, λαοί και κράτη συνυφαίνουν το μωσαϊκό του Ευρωπαϊκού πολιτισμού. Εξάλλου η πρόοδος και η εξέλιξη γονιμοποιούνται από τη σύγκρουση και την σύνθεση διαφορετικών στοιχείων.

Υπάρχουν, όμως, κι εκείνοι που στην ποικιλομορφία και ετερογένεια της Ε.Ε. διαβλέπουν τη βασική αιτία των αρνητικών της γνωρισμάτων. Η ανομοιογένεια (γλωσσική, πολιτική, οικονομική, εθνολογική..) δημιουργεί προβλήματα στη χάραξη μιας ενιαίας πολιτικής και νομοθεσίας για την επίλυση ζωτικών προβλημάτων. Στη γέννηση των προβλημάτων της Ε.Ε. δρα ενισχυτικά και ο ηγεμονισμός κάποιων κρατών που τείνουν να επιβάλλουν τους δικούς τους όρους στην διαμόρφωση τα ευρωπαϊκής ταυτότητας.

ΘΕΜΑ Γ΄- ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Η θαυμαστή ήπειρος περιγράφεται ως ένας χώρος όπου κυριαρχούν θετικά στοιχεία που καλύπτουν όλο το φάσμα της παγκόσμιας αλλά και ανθρώπινης ζωής. Υπάρχει, βέβαια, μία εξιδανίκευση της προβολής της συγκεκριμένης Ηπείρου, αφού παραπέμπει σε ιδεατές καταστάσεις για ανθρώπινο κατασκεύασμα. Τα στοιχεία – γνωρίσματα αυτής της Ηπείρου είναι:

α. Η επικράτηση της Ειρήνης: Η Ευρώπη ματωμένη και πληγωμένη από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (1940-44) βρήκε το θάρρος και την πολιτική βούληση να προχωρήσει σε μία ειρηνική συμβίωση. Έτσι οι λαοί απαλλαγμένοι από το άγος και το φόβο του πολέμου επιδόθηκαν σε έργα ειρηνικά με κέντρο την ανάπτυξη των κοινωνιών και την ευημερία των λαών.

β. Ο σεβασμός στη ζωή: Η Ευρώπη μπορεί να υπερηφανεύεται για τον ανθρωπιστικό της χαρακτήρα και για το γεγονός ότι κατέστησε τον άνθρωπο κέντρο κάθε ενδιαφέροντος. Για τον Ευρωπαϊκό πολιτισμό ο ουμανισμός αποτελεί το αφετηριακό σημείο κάθε πράξης και ενέργειας γιατί ο άνθρωπος σύμφωνα και με τον Καντ είναι ο στόχος και όχι το μέσο.

γ. Πνευματικά έργα και Τέχνη: Η Ευρώπη μπόρεσε να αναπτύξει τις Επιστήμες και την Τέχνη και να αναδείξει μορφές που με το έργο τους καθόρισαν την πορεία του κόσμου. Έτσι εκτός από τον Υλικό – Τεχνικό πολιτισμό αναπτύχθηκε και ο Πνευματικός σε όλα τα επίπεδα. Αυτό σημαίνει ότι υπήρξε μία ισόρροπη ανάπτυξη, όπως ταιριάζει στο πολυεπίπεδο της ανθρώπινης ύπαρξης.

δ. Υψηλά ιδανικά: Σε αυτά περιλαμβάνονται τα ιδανικά και οι αξίες της Ειρήνης, του σεβασμού, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ανεκτικότητας, της ελευθερίας σκέψης και έκφρασης, της δημοκρατίας και όλων εκείνων που αναγάγουν τον άνθρωπο σε απόλυτη αξία και προτεραιότητα.

Τα παραπάνω στοιχεία συνθέτουν και τον αξιακό πολιτισμό της Ευρώπης που την έχουν αναδείξει ως Ήπειρο – πρότυπο οικονομικής ανάπτυξης, κοινωνικής ηρεμίας, ειρηνικής συμβίωσης και πνευματικής καλλιέργειας με κέντρο τον άνθρωπο.

Η περιγραφή και ο διάλογος ως αφηγηματικές τεχνικές προσδίδουν στο κείμενο πληρότητα από πλευράς περιεχομένου και αισθητική αρτιότητα. Με την περιγραφή αποτυπώνεται με απρόσωπο και αντικειμενικό τρόπο η συνάντηση των πρωταγωνιστών και η προβολή της εικόνας του σύγχρονου κόσμου. Ο Διάλογος προσθέτει αμεσότητα, ζωντάνια και παραστατικότητα. Προσδίδει μία θεατρικότητα που βοηθά στην ερμηνεία και κατανόηση τόσο των πρωταγωνιστών όσο και των θέσεων που διατυπώνουν.

                          ΘΕΜΑ Δ – ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Η ανάλυση του θέματος βρίσκεται στο blog ΙΔΕΟπολις, του συγγραφέα Ηλία Γιαννακόπουλου iliasgiannakopoulos.blogspot.com και ιδιαίτερα στο άρθρο: «Ευρωπαϊκή Ένωση: Ευρωκοινοβούλιο και Ευρωπολίτες».

Χρήσιμο υλικό, επίσης, υπάρχει στα άρθρα του συγγραφέα και στο blog “ΙΔΕΟπολις”: 1. «Οι ευρωεκλογές και το δίλημμα των Ελλήνων» και 2.«Η Ευρωπαϊκή Ταυτότητα: Ένα διαρκές ζητούμενο».

 ΙΔΕΟπολις

………………