Παρακολουθώντας το τέλος της Γαλλικής Αποικιοκρατίας: Τι ακριβώς συμβαίνει στη Νέα Καληδονία; / γράφει ο Δημήτρης Ρόκκος

Υπενθυμίζεται πως η, εν εξελίξει, εξέγερση έχει ως αφορμή την ευθεία παρέμβαση της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης η οποία προχώρησε σε αλλαγές στο Σύνταγμα της Νέας Καληδονίας. Οι αλλαγές αυτές επιτρέπουν σε περισσότερους Γάλλους κατοίκους να ψηφίζουν στις τοπικές εκλογές, κίνηση που οι υποστηρικτές της ανεξαρτησίας της χώρας φοβούνται πως θα αμβλύνει την επίδραση της ψήφου των αυτοχθόνων Κανάκ. Σημειώνουμε πως οι Κανάκ, οι οποίοι επιθυμούν την απόσχιση από τη Γαλλία αποτελούν το 41,2% του συνολικού πληθυσμού βάσει της απογραφής του 2019, ενώ οι Ευρωπαίοι και Γάλλοι έποικοι μετά βίας ξεπερνούν το 24%.

Ας πιάσουμε όμως την αρχή του νήματος σε μία προσπάθεια να αντιληφθούμε το τι ακριβώς συμβαίνει στη Νέα Καληδονία τις τελευταίες εβδομάδες…

«Κανακύ», εκεί που ο δείκτης της Ιστορίας έμεινε κολλημένος στην εποχή της αποικιοκρατίας

«Ο Καληδόνιος (Κανάκ) είναι ευφυής, αλλά τέρας διαστροφής, πρέπει να ξεκινήσουμε καταστρέφοντας αυτόν τον πληθυσμό, αν θέλουμε να ζήσουμε με ασφάλεια στη χώρα».

Φράση του Γάλλου διοικητή Τεστάρ τρία χρόνια μετά τη στρατιωτική κατάληψη του αρχιπελάγους.

Η Νέα Καληδονία, ή Κανακύ όπως την αποκαλούν οι ντόπιοι, έγινε αποικία της Γαλλίας τον Σεπτέμβριο του 1853. Από τη δεκαετία του 1860 μέχρι το 1897, αποτέλεσε τόπο εξορίας τουλάχιστον 22.000 κρατουμένων, μεγάλο ποσοστό των οποίων αντιμετώπιζε διώξεις και καταδικαστικές αποφάσεις για την πολιτική του δράση. Αξίζει να σημειωθεί πως χιλιάδες ήταν οι κομμουνάροι που στάλθηκαν εκεί μετά την ήττα της πρώτης «προλεταριακής εφόδου στον ουρανό», αφότου έπεσε και το τελευταίο οδόφραγμα στους δρόμους του Παρισιού στις 28 Μαΐου του 1871.

Την ίδια περίοδο, μέσω εισαγόμενων ασθενειών όπως η ιλαρά και η ευλογιά, αλλά και εξαιτίας της βάρβαρης καταστολής των εξεγέρσεων και των αγώνων των ντόπιων πληθυσμών (με προεξέχουσες τις εξεγέρσεις του 1878 και του 1917), σημειώθηκε δραματική δημογραφική αλλαγή. Ο πληθυσμός των Κανάκ, όπως ονομάζονται οι γηγενείς, μειώθηκε από περίπου 60.000 το 1878 σε 27.100 το 1921. Η Νέα Καληδονία μετατράπηκε σε σημαντική βάση των συμμαχικών δυνάμεων κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ενώ από το 1946 αποτέλεσε γαλλικό υπερπόντιο έδαφος.

Τις δεκαετίες που ακολούθησαν αναπτύχθηκαν πολύμορφοι αγώνες και ξέσπασαν εξεγέρσεις για την ανεξαρτησία της χώρας μέσα από τους οποίους γεννήθηκαν και οργανώσεις όπως το Kanak and Socialist National Liberation Front (FLNKS), το οποίο ιδρύθηκε το 1984 καταφέρνοντας να σχηματίσει και προσωρινή κυβέρνηση, την οποία αναγνώρισε μερικώς τον επόμενο χρόνο η σοσιαλιστική κυβέρνηση στη Γαλλία. Η κυβερνητική αλλαγή όμως τον Μάρτιο του 1986 που έφερε στην εξουσία το Συντηρητικό Κόμμα επέφερε νέα ανακατανομή των εδαφών με αποτέλεσμα τα περισσότερα από τα δύο τρίτα να πάνε στους Ευρωπαίους και λιγότερο από το ένα τρίτο στους Κανάκ. Ένας νέος γύρος ταραχών εξαπλώθηκε στην Νέα Καληδονία, με δεκάδες νεκρούς Κανάκ αλλά και αστυνομικούς, ενώ η ένταση κορυφώθηκε με την συμβολική ομηρία δεκάδων Γάλλων αστυνομικών που πραγματοποιήθηκε στην περιοχή Ουβέα η οποία κατέληξε σε νέα σφαγή από μεριάς της Γαλλίας.

Ως αποτέλεσμα των πολυετών αγώνων προέκυψαν οι συμφωνίες της Μαντινιόν, που υπεγράφησαν στις 26 Ιουνίου του 1988, αλλά και η συμφωνία της Νουμέα, η οποία υπογράφηκε στις 5 Μαΐου του 1998. Παρά την αντιπαράθεση που έφεραν στο εσωτερικό του κινήματος υπέρ της ανεξαρτησίας οι συμφωνίες αυτές έθεσαν τις βάσεις για μια μετάβαση 20 ετών που θα μετέφερε, σταδιακά και βάσει των απαιτήσεων της Γαλλίας, τις αρμοδιότητες στην τοπική κυβέρνηση. Χαρακτηριστικό της επιρροής που έχει η Γαλλία είναι ένας από τους όρους της σχετικής συμφωνίας, ο οποίος προβλέπει πως ο Αντιπρόεδρος της χώρας οφείλει να είναι υπέρ της συνέχισης του αποικιοκρατικού καθεστώτος που επικρατεί στην χώρα, σε περίπτωση που ο εκλεγμένος Πρόεδρος προέρχεται από το κίνημα υπέρ της ανεξαρτησίας, αλλά και το αντίθετο.

Οι λεπτομέρειες για το δημοψήφισμα που θα αφορούσε πλήρη ανεξαρτησία από τη Γαλλία, που προβλεπόταν στη συμφωνία, πάρθηκαν σε συνεδρίαση υπό την προεδρία του Γάλλου πρωθυπουργού Εντουάρ Φιλίπ στις 2 Νοεμβρίου του 2017 και το δημοψήφισμα ορίστηκε να διεξαχθεί μέχρι τον Νοέμβριο του 2018.

Στις 4 του Νοέμβρη, το 54,6% των κατοίκων ή καλύτερα Γάλλων εποίκων της Νέας Καληδονίας ψήφισε κατά της ανεξαρτησίας, ενώ ακολούθησαν άλλα 2 δημοψηφίσματα-παρωδίες το 2020 και το 2021. Τα ποσοστά του τελευταίου, μάλιστα, μας θύμισαν το αποτέλεσμα του, αλήστου μνήμης, «δημοψηφίσματος» του 1987, ενώ και τα δύο αποτελούν ενδεικτικά παραδείγματα του τρόπου που αντιλαμβάνεται τη Δημοκρατία η αστική τάξη στη Δύση, κάθε φορά που κινδυνεύει η κερδοφορία της.

Με το κίνημα υπέρ της ανεξαρτησίας να συνεχίζει τον αγώνα του μέσα από νέα σχήματα όπως η Επιτροπή συντονισμού δράσης υπέρ της ανεξαρτησίας (CCAT), η ευθεία παρέμβαση της Γαλλίας που θέλει να δώσει δικαίωμα ψήφου σε όσους κατοικούν στην περιοχή τουλάχιστον 10 χρόνια (στην ουσία στα νέα κύματα των Γάλλων εποίκων των τελευταίων δεκαετιών) αποδυναμώνοντας την εκλογική επιρροή των γηγενών πληθυσμών, αποτέλεσε τη θρυαλλίδα της νέας έκρηξης στην Νέα Καληδονία.

Ένα ακόμη success story της Δυτικής Υπεροχής: Νικέλιο, στρατιωτικές βάσεις και ΑΟΖ

Η επιμονή της Γαλλίας στη, με κάθε δυνατό τρόπο, παραμονή της εξουσίας της στη Νέα Καληδονία βρίσκει απάντηση στην υλική αποτύπωση της κυριαρχίας που ασκεί στο απομακρυσμένο σύμπλεγμα των νησιών του Ειρηνικού.Ήδη από το 1864, είχε ανακαλυφθεί νικέλιο στις όχθες του ποταμού Diahot, ενώ το 1876 ιδρύθηκε η Société Le Nickel και άρχισε η εξόρυξη, η οποία συνεχίζεται μέχρι τις μέρες μας. Η μεταφορά εργατών για την εξόρυξη νικελίου από άλλες χώρες αποτελούσε διαχρονική τακτική των Γάλλων και υπήρξε μάλιστα μία από τις αιτίες των εξεγέρσεων των Κανάκ που ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, ενώ ο ορυκτός πλούτος της χώρας τους λεηλατείται και μετατρέπεται σε κέρδη για τους Γάλλους αποικιοκράτες.

Χωρίς να είμαστε ακόμα σε θέση να γνωρίζουμε τα άμεσα αλλά και τα έμμεσα αποτελέσματα αυτής της κοινωνικής έκρηξης, αξίζει να προσπαθήσουμε να αντιληφθούμε τις αιτίες που τη γέννησαν. Και τίποτα άλλο δεν μπορεί να περιμένει κανείς να συναντήσει, πέρα από εξέγερση όταν η ταξική υποτίμηση, η περιθωριοποίηση και η ακραία φτώχεια συνυπάρχουν και δένονται διαλεκτικά με την εθνική καταπίεση, τη λεηλασία και την καταλήστευση των πόρων μίας χώρας που παραμένει «αποικία» εδώ και δύο αιώνες. Η Ιστορία είναι αμείλικτη και η Γαλλία, όπως και η Δύση συνολικά, είναι καταδικασμένες να θερίσουν όσα έσπειραν εδώ και αιώνες. Η Κανακύ θα παύσει να αποτελεί ιδιοκτησία ενός άλλου κράτους που βρίσκεται 17.000 χιλιόμετρα μακριά. Κι αυτό δεν αποτελεί δικιά μας διαπίστωση παρά κάτι που είχε ήδη δηλώσει ευκρινώς πριν από 4 περίπου δεκαετίες ο Αλφόνς Ντιανού, ηγετική φυσιογνωμία του Kanak and Socialist National Liberation Front και θύμα της σφαγής που ακολούθησε την ομηρία αστυνομικών στην περιοχή της Ουβέα το 1988:

Πολεμάμε μέχρι τέλους/
Πολεμάμε μέχρι θανάτου/
Για να είμαστε ελεύθεροι για πάντα/
Για την απελευθέρωση και/
Την εξέγερση της Κανακύ.Και αν πρέπει να πολεμήσουμε /
Μέχρι το τέλος του κόσμου και /
Των καιρών, κι αν πρέπει/
Να πολεμήσουμε αιώνια/
Εις τους αιώνας των αιώνων/Θα πολεμήσουμε./
Θα πολεμήσουμε μέχρι τέλους.