Γεννημένη στον κάμπο, αλλά ανάγοντας την καταγωγή από Σαρακατσάνους γονείς (Κιλκίς – Θεσσαλονίκη -Όλυμπος – Πήλιο), όταν κράτησα στα χέρια μου το βιβλίο του Βασίλη Νιτσιάκου, καθηγητή Κοινωνικής Λαογραφίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο του Καίμπριτζ, ένιωσα ανατριχίλα.
Ο τίτλος μου προξένησε την περιέργεια: «Και Το Σώμα Θυμάται». Η μνήμη εδράζεται στον εγκέφαλο, εντούτοις και το σώμα δεν διαγράφει καλά ή κακά «αγγίγματα». Και να, το άγγιγμα του χαμένου «Γιαγκούλα», σκύλου του κοπαδιού μας, επαναπατρισθέντος μόνου από την Καστανιά Βεροίας μέσω Σαραντάπορου στον κάμπο της Λάρισας, ανέσυρε ένα σωρό μοναδικά συναισθήματα.
Βλάχος από το Ντένισκο ο συγγραφέας κουβαλάει τις μνήμες της Αητομηλίτσας, μνήμες εθνικού σπαραγμού, ιδωμένες πλέον χωρίς παρωπίδες, αλλά συγκεράζει και του κάμπου της Θεσσαλίας τις μνήμες, συμπεριφορές, νοοτροπίες, που διαμόρφωσαν αξιακό σύστημα, κουλτούρα.
Σαρακατσαναίοι και Βλάχοι, διαφορετικές εθνοτικές ταυτότητες, όμως ζουν στον ίδιο χώρο και ασχολούνται με την κτηνοτροφία. Και «ω του θαύματος»: κοινή ιδιόλεκτος σε ό,τι αφορά τα κοπάδια, τα αντικείμενα και γενικότερα την ποιμενική ζωή. Πλούσιο λεξιλόγιο. Δύο λέξεις εντόπισα άγνωστες σε μένα ο αργκιλές (αγέλες ζώων – αλόγων) και ο μπακλάς (φυτό: λαθούρι, μυρίδα).
Μικρό βιβλίο, πυκνές σελίδες σε θύμισες και γεγονότα. Κρουστός ο λόγος, ρέων, συναισθηματικά φορτισμένος.
Έθιμα αποτυπωμένα «στου μυαλού το αυλάκι» λέει ο ποιητής, καταγεγραμμένα και στο σώμα αποσαφηνίζει ο συγγραφέας.
Διαβάζεται απνευστί από όλους εμάς που μεγαλώσαμε με τα κοπάδια – από τα κοπάδια και όχι μόνο!
Αντιγόνη Ζαρογιάννη, φιλόλογος
………………….
