Έγκλημα στα Τέμπη: Η ανεξήγητη στάση «στη μέση του πουθενά» πριν από τη σύγκρουση / γράφει ο Άρης Χατζηγεωργίου

Ένα νέο στοιχείο στο κουβάρι συγκάλυψης και αποκαλύψεων γύρω από το τι ακριβώς συνέβη το βράδυ του εγκλήματος των Τεμπών έρχονται να προσθέσουν με τις μηνύσεις που κατέθεσαν κάποιοι από τους επιζώντες του δυστυχήματος, μιλώντας για μια ανεξήγητη ολιγόλεπτη στάση «στη μέση του πουθενά» λίγο μετά την αναχώρηση της μοιραίας αμαξοστοιχίας Ιντερσίτι 62 από τον σταθμό της Λάρισας.

Η στάση της αμαξοστοιχίας σε σημείο όπου δεν υπήρχε κάποιος σταθμός καταγράφεται ανάμεσα σε πλήθος άλλων γεγονότων από τέσσερις επιβάτες νεαρής ηλικίας στις μηνύσεις που κατέθεσαν ενώπιον της Εισαγγελίας της Λάρισας, οι δύο εξ αυτών τον Μάιο του 2023 και οι άλλοι δύο τον Δεκέμβριο του περασμένου έτους. Πρόκειται για μηνύσεις που στρέφονται κατά του προφυλακισμένου σταθμάρχη Λάρισας, άλλων υπαλλήλων του εκεί σταθμαρχείου αλλά και των διοικήσεων της Hellenic Train, του ΟΣΕ, της ΕΡΓΟΣΕ και κατά παντός υπευθύνου εν όψει των δικών που θα γίνουν και των αποζημιώσεων που θα διεκδικηθούν από τα θύματα του εγκλήματος.

Όπως είναι φυσικό, το μεγαλύτερο μέρος της περιγραφής αφορά τα όσα συνέβησαν από τη στιγμή της μετωπικής σύγκρουσης και μετά. Το τράνταγμα, τα χτυπήματα, το σκοτάδι, το χάος, τη φωτιά, τη μυρωδιά του καμένου, την αγωνία για τον απεγκλωβισμό από τα φλεγόμενα βαγόνια, τις σκηνές από τραυματισμένους που έστεκαν ακίνητοι, όλα όσα ζουν οι άνθρωποι που έρχονται αντιμέτωποι με τον θάνατο. Και μετά τις πρώτες επικοινωνίες τους με γονείς και αγαπημένους που είχαν ήδη τρελαθεί από την αγωνία, τη νοσηλεία στο ΑΧΕΠΑ της Θεσσαλονίκης, τη ζωή με τους εφιάλτες έκτοτε…

Η εικόνα για το τι ακριβώς προηγήθηκε της μετωπικής σύγκρουσης παραμένει συγκεχυμένη, ειδικά μετά και τις πρόσφατες αποκαλύψεις για αλλοιώσεις και «μονταζιέρα» στα ηχητικά των συνομιλιών μεταξύ του σταθμάρχη Λάρισας και του μηχανοδηγού της Ιντερσίτι 62 ο οποίος περιλαμβάνεται στα θύματα του δυστυχήματος. Πριν καν συμπληρωθούν 24 ώρες, την 1η Μαρτίου 2023, άρχισαν να κυκλοφορούν ηχητικά αποσπάσματα που έδειχναν αφενός τον σταθμάρχη να δίνει ασαφείς οδηγίες, αφετέρου τον μηχανοδηγό να μην αναρωτιέται γιατί μπήκε ανάποδα στη γραμμή καθόδου ενώ η γραμμή ανόδου ήταν ελεύθερη.

Οι μηχανοδηγοί έθεσαν από τότε ερωτήματα για την ανεξέλεγκτη κυκλοφορία ανακριτικού υλικού που έμοιαζε αποτέλεσμα κοπτοραπτικής. Κυρίως δεν μπορούσαν να πιστέψουν ότι ο νεκρός συνάδελφός τους, εμπειρότατος μηχανοδηγός, δεν σταμάτησε όταν είδε ότι άλλαξε πορεία από τη γραμμή ανόδου στη γραμμή καθόδου λίγο πριν βγει από τον αστικό ιστό της Λάρισας. Για να γίνει αλλαγή πορείας πρέπει ο σταθμάρχης να δώσει γραπτή εντολή (υπόδειγμα) και αυτό δεν είχε συμβεί. Από την άλλη, εάν η αμαξοστοιχία αλλάξει πορεία που δεν είναι ανακοινωμένη, ο μηχανοδηγός οφείλει να σταματήσει και να επικοινωνήσει ζητώντας επιβεβαίωση πρωτίστως από τον τοπικό ρυθμιστή κυκλοφορίας, τον σταθμάρχη.

Έρευνες

Όμως στα ηχητικά που έχουν παραδοθεί κατά τη διάρκεια των πρώτων ερευνών δεν υπήρχε τέτοια επικοινωνία καταγεγραμμένη. Ολοι έμεναν έως τώρα με την εντύπωση ότι το επιβατικό τρένο έφυγε από τη Λάρισα, μπήκε στην ανάποδη γραμμή και συνέχισε εκεί να τρέχει μέχρι που μετά από 18 λεπτά συγκρούστηκε μετωπικά με την εμπορική αμαξοστοιχία 63503. Υπό την έννοια αυτή η αναφορά που κάνουν οι τέσσερις επιζώντες σε σταμάτημα του τρένου προσθέτει μια νέα διάσταση. Ας δούμε πώς το περιγράφουν:

«Όταν φτάσαμε στο σταθμό της Λάρισας μείναμε στην αποβάθρα για περίπου 10 με 15 λεπτά και σε αυτό το διάστημα, ευτυχώς επέστρεψε η κοπέλα που ήταν μαζί μας στο κουπέ, από το εστιατόριο που είχε πάει» γράφει ο πρώτος. Και συνεχίζει: «Στη συνέχεια το τρένο έφυγε από το σταθμό και συνέχισε την πορεία του για λίγα λεπτά οπότε και σταμάτησε «στη μέση του πουθενά» για περίπου 10 λεπτά και μας έκανε ενημέρωση ένας υπάλληλος από το μεγάφωνο για το χρονοδιάγραμμα της κάθε επόμενης στάσης και την άφιξη στον τελικό προορισμό για τη Θεσσαλονίκη».

Ανακοινώσεις

Πιο συνοπτικός ο δεύτερος μηνυτής, φίλος του πρώτου, καταγράφει το γεγονός: «Μετά τη Λάρισα το τρένο έκανε μια ακόμη στάση όχι σε σταθμό και όταν ξεκίνησε έκαναν ανακοίνωση με τις ώρες άφιξης σε κάθε επόμενο σταθμό!». Ο δεύτερος δεν μιλά για στάση «10 λεπτών», αλλά αυτό μπορεί να σημαίνει ότι και ο πρώτος δεν μπορεί να υπολογίσει καλά και ίσως υπερέβαλε κάπως. Πάντως και οι δύο αναφέρουν ότι έγιναν ανακοινώσεις από τα μεγάφωνα. Αυτό μπορεί να συνέβη προκειμένου να δικαιολογηθεί η στάση, αλλά δεν αποκλείει την πιθανότητα να υπήρξαν κάποιες συνεννοήσεις του μηχανοδηγού.

Ακολουθούν οι περιγραφές που κάνουν δύο επιβάτιδες:

Η πρώτη: «Λίγη ώρα μετά τη στάση στη Λάρισα, το τρένο σταμάτησε και πάλι και ακινητοποιήθηκε για κάποια λεπτά, χωρίς να υπάρχει στάση σε κάποιον σταθμό. Κοιτάξαμε έξω, προσπαθώντας να καταλάβουμε τι συμβαίνει, αλλά δεν βλέπαμε τίποτα, παρά μόνο βαθύ σκοτάδι. Ο κόσμος στο βαγόνι άρχισε να ανησυχεί και να προσπαθεί να καταλάβει τι συμβαίνει. Ενιωσα ότι κάτι δεν πηγαίνει καλά, φοβήθηκα, αλλά δεν είπα τίποτα, μη θέλοντας να αναστατώσω τις φίλες μου…».

Η δεύτερη: «Λίγη ώρα αφότου ξεκινήσαμε από τη Λάρισα, το τρένο σταμάτησε για κάποια λεπτά, χωρίς να υπάρχει στάση σε εκείνο το σημείο. Κοιταχτήκαμε και απορήσαμε, γιατί δεν καταλαβαίναμε τι γινόταν, αλλά μετά από λίγο ξεκινήσαμε ξανά».

Οι δύο κοπέλες, όπως διαβάσατε, δεν αναφέρουν κάτι για ανακοινώσεις από τα μεγάφωνα. Αυτό όμως μπορεί να σημαίνει ότι είχε διαγραφεί από τη μνήμη τους μετά τα όσα ακολούθησαν. Κανείς από τους επιβάτες προφανώς δεν θα μπορούσε να γνωρίζει εάν στη διάρκεια αυτής της στάσης υπήρξαν επικοινωνίες του μηχανοδηγού με τον σταθμάρχη της Λάρισας.

Όμως:

● Από τα ηχητικά αρχεία που κυκλοφορούν και ελέγχονται για πιθανές αλλοιώσεις ο σταθμάρχης εμφανίζεται σε μεταγενέστερες συνομιλίες (όταν ήδη έχει γίνει γνωστό το δυστύχημα) να λέει ότι έστειλε το τρένο στη γραμμή ανόδου. Δείχνει, μεν, σε απόλυτη σύγχυση, αλλά θα περάσουν αρκετά λεπτά μέχρι να παραδεχτεί ότι έστειλε την αμαξοστοιχία στη γραμμή καθόδου από την οποία ήδη κατέβαινε το εμπορικό τρένο.

● Δυστυχώς, με αφορμή και παλαιότερο περιστατικό το καλοκαίρι του 2022, έχει αναδειχτεί ότι η αλλοίωση των αποδεικτικών στοιχείων ήταν μια πρακτική που ακολουθούσαν αρμόδιοι στον ΟΣΕ προκειμένου να κρύψουν τις ευθύνες τους («Τρένο… πάει η μονταζιέρα στον ΟΣΕ, στον αέρα το κυβερνητικό αφήγημα», 27/3/24). Τότε τρένο είχε συγκρουστεί με Ι.Χ. σε αφύλακτη διάβαση της περιοχής Λάρισας και οι σταθμάρχες κατηγορούνται για αλλοίωση εγγράφων προκειμένου η ευθύνη να πέσει όλη στον μηχανοδηγό.

● Στα ηχητικά των συνομιλιών που κατατέθηκαν στην εξεταστική επιτροπή της Βουλής από τον μεταβατικό διευθύνοντα σύμβουλο του ΟΣΕ, Παναγιώτη Τερεζάκη, περιλαμβάνεται ένα περίεργο κενό 11 λεπτών λίγο μετά την αναχώρηση της αμαξοστοιχίας από τη Λάρισα. Το κενό αφορά τόσο τις συνομιλίες μέσω ασυρμάτου όσο και εκείνες μέσω του τηλεφώνου στο σταθμαρχείο Λάρισας, όπως αποκάλυψε πρόσφατα η ιστοσελίδα Data Journalists («Τέμπη: Το μυστήριο των 660 δευτερολέπτων της σιωπής», 28/3/24). Υπάρχουν βέβαια και εκείνοι που θεωρούν τη σιωπή αυτή φυσιολογική όταν η κίνηση μειώνεται, αν και η πυκνότητα των συνομιλιών είναι σταθερή τόσο πριν όσο και μετά το κενό. Ωστόσο η έρευνα, που διεξήχθη με τρόπο προβληματικό και αντικαταστατικό -απουσία του φορέα (ΕΟΔΑΣΑΑΜ) που ήταν αρμόδιος να τη διεξαγάγει- από την Τροχαία Λάρισας, θα όφειλε να σταθεί σε αυτή την ανεξήγητη στάση του Intercity «στη μέση του πουθενά», στο αν υπήρξε επικοινωνία μεταξύ μηχανοδηγού και σταθμάρχη και ποιο το περιεχόμενό της, όπως επίσης και το αν αυτή η ολιγόλεπτη στάση «συμπίπτει» με το κενό 11 λεπτών στις επικοινωνίες μηχανοδηγού – σταθμάρχη.

Σημειώνεται ότι οι μηνύσεις των τεσσάρων επιζώντων τραυματιών, αποσπάσματα των οποίων παραθέσαμε, έχουν ήδη προστεθεί στην ογκώδη δικογραφία που μελετά η Δικαιοσύνη μαζί με εκείνες που έχουν υποβάλει οι συγγενείς των 57 ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους και δεκάδες άλλοι που τραυματίστηκαν βαριά ή ελαφρύτερα. Αποτελούν υλικό που αξιολογούν οι ανακριτικές αρχές μαζί με τις καταθέσεις των μαρτύρων και των κατηγορουμένων, τις πραγματογνωμοσύνες και κάθε άλλο έγγραφο μέσα από το οποίο θα πρέπει να αναδειχτούν οι υπαίτιοι του εγκλήματος και να καταλογιστούν ποινές και αποζημιώσεις πολλών εκατομμυρίων ευρώ.

Υπενθυμίζεται ότι, όπως έχει επανειλημμένως γράψει η «Εφ.Συν.», η σιδηροδρομική εταιρεία (Hellenic Train) έχει ήδη πληρώσει προκαταβολές αποζημίωσης, αλλά όχι το σύνολο των αποζημιώσεων που προβλέπουν ευρωπαϊκές οδηγίες, παρά τις διαβεβαιώσεις της κυβέρνησης. Εννοείται ότι αν αποδειχτεί ότι ο μηχανοδηγός ουδέποτε προσπάθησε να επιβεβαιώσει την πορεία του, θα του καταλογιστεί (σε εκείνον και την Hellenic) μέρος της ευθύνης και του βάρους των αποζημιώσεων πολλών εκατομμυρίων ευρώ. Αλλιώς η ευθύνη περιορίζεται στον σταθμάρχη και τον διαχειριστή κυκλοφορίας, δηλαδή τον ΟΣΕ.

 efsyn.gr