Ο Μακεδονικός Αγώνας στον Βάλτο και στο Ρουμλούκι / τα ελληνικά σώματα τον Δεκέμβριο του1905

Από το 1905 και μετά, τα ελληνικά σώματα, χάρη στη στελέχωσή τους με αξιωματικούς και υπαξιωματικούς του στρατού, την εκπαίδευσή  τους στον αντάρτικο πόλεμο και τα μέσα που διέθεταν, κατάφεραν, στη μεγάλη πλειοψηφία, να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικότερα τα βουλγαρικά σώματα στις μεταξύ τους συγκρούσεις.

Στα τέλη του 1905 η διάταξη μάχης των ελληνικών σωμάτων στην Κεντρική Μακεδονία και ειδικότερα γύρω από τη λίμνη των Γιαννιτσών είχε την ακόλουθη μορφή:

– Περιοχή Ρουμλουκίου (Καμπανίας) και Λίμνης Γιανντσών. Υπήρχε μόνιμη δύναμη από 46 άνδρες (οι δέκα από την Ελλάδα), η οποία μπορούσε να αυξηθεί ανάλογα με τις περιστάσεις σε ογδόντα άνδρες με τη στρατολογία ντόπιων εφέδρων. Επικεφαλής από την 17 Νοεμβρίου 1905 ήταν  ο ανθυπολοχαγός πεζικού Σταύρος Ρήγας (Καβοντόρος) με υπαρχηγό τον ανθυποφαρμακοποιό Γεώργιο Τόμπρα (Ρουπακιά). Ήταν εγκατεστημένος στην καλύβα Τσέκρι και η περιοχή δράσης του περιλάμβανε όλα τα χωριά ανατολικά και βόρεια από τη λίμνη, με προσπάθεια να προωθηθεί μέχρι το Πέτροβο (Άγιος Πέτρος) και Γουμένισσα.

– Περιοχή Νάουσας. Ο Κώστας Μαζαράκης αντικαταστάθηκε από τον ανθυπολοχαγό πεζικού Γεώργιο Κατεχάκη (καπετάν Ρούβα). Υπό την αρχηγία του έδρασαν τα σώματα των: Κων/νου Γαρέφη, Πουρέγκα, Κατουλάκη, Εμμανουήλ Σκουντρή, Εμμανουήλ Κατσίγαρη και Ιωάννη Σημανίκα. Στο σώμα του Κ. Γαρέφη και Ι. Σημανίκα υπηρέτησε και ο Πρόδρομος Σκοτίδας με τον αδελφό του Μήτρη Κατσιάμπα, ενώ ο Θεοχάρης Κούγκας έδρασε με τον Κατσίγαρη.

– Περιοχή Ολύμπου – Πιερίων. Σώμα από είκοσι άνδρες με τον ανθυπολοχαγό πεζικού Νικόλαο Ρόκα (Κολιό)[βλ. φωτογραφία]. Η περιοχή δράσης του περιλάμβανε την περιφέρεια του Ολύμπου και Πιερίων μέχρι τη Βέροια και το Ρουμλούκι. Αποστολή του ήταν η αποκατάσταση και η διατήρηση απρόσκοπτης της επικοινωνίας ανάμεσα στα ελληνικά σύνορα μέχρι τον Αλιάκμονα και τη λίμνη των Γιαννιτσών, η οργάνωση των ελληνόφωνων χωριών και η επαναφορά στον ελληνισμό των ρουμανιζόντων Βλάχων. Αποτελούσε επίσης εφεδρική δύναμη με δυνατότητα να επεμβαίνει στις περιοχές των Γιαννιτσών μέχρι την Έδεσσα. Παράλληλα επειδή αρκετοί από τους παλιούς ληστές του Ολύμπου – Πιερίων, που είχαν αρχικά καταταγεί στα ελληνικά ανταρτικά σώματα, δεν ήταν συνηθισμένοι στην πειθαρχία και τους καθημερινούς κινδύνους, ορισμένοι ληστές εγκατέλειψαν τα σώματα και ξανάρχισαν τον παλιό ληστρικό βίο τους. Το σώμα του Ρόκα άλλους τους καταδίωξε, άλλους σκότωσε κι άλλους απομάκρυνε.

Το σώμα Ολύμπου είχε λάβει οδηγίες να αποφύγει κάθε αντιπαράθεση με τους βλάχους που παραχείμαζαν στα Πιέρια και τον Όλυμπο. Όμως πληροφορήθηκε τη διαγωγή του ρουμανίζοντα Ζέγα, ο οποίος, όταν παραθέριζε με τα ποίμνιά του στην Παπαδιά Μοριχόβου, αφενός συνέπραττε με τις βουλγαρικές τσέτες του Τάνε και του Αλέκου, αφετέρου συνεργαζόταν με τον τουρκικό στρατό για να παρακωλύει την δράση των εκεί ελληνικών σωμάτων. Τότε το ελληνικό σώμα Ολύμπου κινήθηκε, σκότωσε και κατέστρεψε τα κοπάδια του  Ζέγα που διαχείμαζαν στα τσιφλίκια Χράνης και Νεόκαστρου τον Ιανουάριο του 1906, έκαψε αποθήκες με γεννήματα και ζωοτροφές, τρομοκράτησε τους εργάτες για εκφοβισμό. Μετά την καταστροφή αυτή πολλοί ρουμανίζοντες προσήλθαν στην ελληνική πλευρά και ζήτησαν συνεννόηση. Άλλες πηγές αναφέρουν ότι η επίθεση στις εγκαταστάσεις του τσιφλικά Ζέγα στο Νεόκαστρο έλαβε χώρα στις 28 Δεκεμβρίου 1905 από την ομάδα του οπλαρχηγού Γιάννη Σημανίκα (πολύ πιθανό, διότι στην ομάδα του υπηρετούσε ο Πρόδρομος Σκοτίδας ο οποίος καταγόταν από τη διπλανή Βούλτιστα και ήξερε τα μέρη). Άλλοι ανέφεραν ότι  η επίθεση ίσως έγινε από τον ληστή Τσάμη.

Το τέλος του χρόνου βρήκε την ελληνική πλευρά να διατηρεί το συγκριτικό πλεονέκτημα που απέκτησε το 1905 σε ολόκληρη τη Μακεδονία. Όμως με την κλιμάκωση της ελληνικής επιθετικής δραστηριότητας, η ελληνική κυβέρνηση και οι ηγέτες του Ελληνισμού στη Μακεδονία αντιμετώπισαν πλήθος επικρίσεων από τις ευρωπαϊκές δυνάμεις.-

Αλεξάνδρεια, 11.12.2023 / ΓΙΑΝΝΗΣ Δ. ΜΟΣΧΟΠΟΥΛΟΣ   /  mosio@otenet.gr