Μαργαρίτα Αργυροπούλου
Τα μηνιαία έσοδα της Ρωσίας από τις εξαγωγές πετρελαίου είναι τώρα μεγαλύτερα από ό,τι πριν από την εισβολή στην Ουκρανία, αναδεικνύοντας την αποτυχία των δυτικών κυρώσεων, όπώς γράφει το Bloomberg.
Η αποτυχία των δυτικών κυρώσεων στις ρωσικές εξαγωγές πετρελαίου μπορεί να γίνει αντιληπτή σε μια σύντομη διαδρομή με πλοίο από την ελληνική πόλη του Γυθείου, όπου δύο πετρελαιοφόρα με σκουριασμένα κύτη και συνολική ηλικία 57 ετών βρίσκονται σε απόσταση μόλις λίγων μέτρων το ένα από το άλλο. Η ταυτότητα των πλοιοκτητών και του ασφαλιστή των πλοίων είναι άγνωστη. Πλέουν υπό τη μοναδική σημαία στον κόσμο που θεωρείται από τις αρχές ως «πολύ υψηλού κινδύνου». Και ο τελικός προορισμός των κερδών από την εμπορία των ρωσικών καυσίμων τους είναι ένα μυστήριο.
Ακόμη και οι κινήσεις τους είναι ύποπτες. Τα ψηφιακά συστήματα εντοπισμού έδειξαν το 26 ετών Turba να επιπλέει σε απόσταση τεσσάρων μιλίων, καθώς το Simba μήκους 900 ποδών άδειαζε το φορτίο καυσίμων του στο μικρότερο σκάφος, μπροστά στα μάτια των ανθρώπων του Bloomberg News.Τηνημέρα που έλαβε χώρα αυτή η μεταφορά από πλοίο σε πλοίο, τον Σεπτέμβριο, περισσότερα από δώδεκα παρόμοια πλοία – μέρος ενός τεράστιου σκιώδους στόλου – επέπλεαν σε κοντινή απόσταση, κάνοντας το ίδιο πράγμα ή ετοιμάζονταν να το κάνουν.
Σχεδιασμένη για να μειώσει τη χρηματοδότηση της στρατιωτικής επίθεσης της Ρωσίας στην Ουκρανία, η συμφωνία κυρώσεων που επιβλήθηκε πριν από ένα χρόνο με πλαφόν 60 δολαρίων ανά βαρέλι ρωσικό πετρέλαιο, που αποστέλλεται δια θαλάσσης (24 δολάρια κάτω από τη μέση τιμή της αγοράς τους τελευταίους 12 μήνες), έχει αντίθετα αποτελέσματα. Καλλιέργησε μια επικερδή επιχείρηση για δεκάδες traders και ναυτιλιακές εταιρείες που είναι δύσκολο να εντοπιστούν. Από τη στιγμή που το πετρέλαιο φεύγει από τη Ρωσία έως τη στιγμή που φτάνει στους αγοραστές, εξατμίζονται πετροδολάρια ύψους 11 δισεκατομμυρίων ετησίως, σύμφωνα με τα εμπορικά στοιχεία που συγκέντρωσε το Bloomberg.
Το πλαφόν τιμών διαμορφώθηκε για να εμποδίσει τις εταιρείες της Ομάδας των επτά κρατών να παρέχουν στη Ρωσία υπηρεσίες όπως η ναυτιλία και η ασφάλιση, όταν το πετρέλαιο πωλούνταν για πάνω από 60 δολάρια. Την ίδια στιγμή, η Ευρωπαϊκή Ένωση απαγόρευσε σχεδόν όλες τις εισαγωγές πετρελαίου από τη Ρωσία, η οποία μέχρι τότε ήταν ο κύριος προμηθευτής του μπλοκ, αναγκάζοντας τη Μόσχα να στραφεί στην αγκαλιά δύο κυρίαρχων πελατών: Κίνα και Ινδία.
Το σχέδιο κυρώσεων σχεδιάστηκε ως ένας τρόπος να περιοριστούν τα έσοδα της Ρωσίας από το πετρέλαιο χωρίς να προκληθεί αύξηση των παγκόσμιων τιμών ενέργειας.
«Ο σκιώδης στόλος και οι εναλλακτικές λύσεις δεν είναι καινούργιες. Το Ιράν τα χρησιμοποιεί εδώ και χρόνια. Τώρα που ένας μαζικός παραγωγός όπως η Ρωσία τα χρησιμοποιεί, έχουν γίνει πιο mainstream», δήλωσε ο Eddie Fishman, ανώτερος ερευνητής στο Κέντρο Παγκόσμιας Ενεργειακής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Κολούμπια. «Αν δεν υπάρξει συντονισμένη δράση για να γίνει πιο δαπανηρή η χρήση αυτών των υποβαθμισμένων εναλλακτικών λύσεων στις δυτικές υπηρεσίες, θα αυξηθούν και θα αποτελέσουν δομικό χαρακτηριστικό του παγκόσμιου εμπορίου πετρελαίου”.
Παρά τις προσπάθειες της Δύση αντιδράσει καινα εμποδίσει τις παρακάμψεις της Ρωσίας, οι αρχές στην Ελλάδα υποστηρίζουν ότι είναι ανίσχυρες να αποτρέψουν αυτές τις παράνομες ναυτιλιακές δραστηριότητες, διότι συμβαίνουν έξω από τις ακτές της χώρας.
Συμβαίνουν σε διεθνή ύδατα που ξεκινούν έξι μίλια από την ακτογραμμή της Ελλάδας στον Λακωνικό Κόλπο.
Η Ισπανία, ένα άλλο κράτος μέλος της ΕΕ, μπόρεσε να πατάξει παρόμοια δραστηριότητα νωρίτερα φέτος, αφήνοντας την Ελλάδα – το μεγαλύτερο κράτος στον κόσμο που κατέχει πετρελαιοφόρα – ως κρίσιμη εξαίρεση. Λειτουργώντας κάτω από το ανώτατο όριο τιμών, τα ελληνικής ιδιοκτησίας πλοία διακίνησαν φέτος περισσότερο ρωσικό πετρέλαιο από ό,τι οι ανταγωνιστές τους από οποιαδήποτε άλλη μεμονωμένη χώρα, εκτός από την ίδια τη Ρωσία.
Σύμφωνα πάντα με το Bloomberg, οι Έλληνες εφοπλιστές μπόρεσαν να παραμείνουν στο εμπόριο – χωρίς να παραβιάσουν τους κανόνες της ΕΕ – αφού οι διπλωμάτες της χώρας άσκησαν επιτυχώς πιέσεις σε άλλα κράτη μέλη, να περιορίσουν τα μέτρα που διαφορετικά θα περιόριζαν τη δυνατότητα των φορτωτών να συναλλάσσονται με τη Ρωσία. Τα ελληνικά πλοία έχουν μεταφέρει το 20% του συνόλου των αποστολών πετρελαίου της Ρωσίας μέχρι στιγμής το 2023 και σχεδόν το ένα τρίτο των εξαγωγών της σχεδόν το ένα τρίτο των εξαγωγών του τύπου Urals, σύμφωνα με ναυτιλιακά στοιχεία.
Το πόσο θα συνεχιστεί αυτό είναι αβέβαιο. Όμως η αυξανόμενη σημασία του σκιώδους στόλου είναι προφανής, ο οποίος διακίνησε περίπου το 45% του ρωσικού πετρελαίου φέτος. Ο σκιώδης στόλος «εδραιώνεται», δήλωσε ο Lars Barstadδιευθύνων σύμβουλος του τμήματος διαχείρισης της Frontline Ltd., ιδιοκτήτη ορισμένων από τα γιγαντιαία υπερδεξαμενόπλοια του κόσμου, «και αυτό θα συνεχιστεί όσο οι ρυθμιστικές αρχές δεν είναι σε θέση να δράσουν εναντίον του».
Διπλασιάστηκαν τα έσοδα της Ρωσίας από το πετρέλαιο μεταξύ Απριλίου και Οκτωβρίου
Tα έσοδα της Ρωσίας από τις κύριες φορολογικές πηγές πετροδόλαρων σχεδόν διπλασιάστηκαν μεταξύ Απριλίου και Οκτωβρίου. Τα καθαρά έσοδα της Ρωσίας από το πετρέλαιο ύψους 11,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων τον Οκτώβριο αντιπροσώπευαν το 31% των συνολικών καθαρών εσόδων του προϋπολογισμού της χώρας για τον μήνα, σύμφωνα με υπολογισμούς του Bloomberg που βασίζονται σε στοιχεία του ρωσικού υπουργείου Οικονομικών, αλλά εξομαλύνουν τα φορολογικά έσοδα που βασίζονται στα κέρδη. Αυτό ήταν το υψηλότερο από τον Μάιο του 2022 και ξεπέρασε κάθε μήνα του έτους πριν από την εισβολή στην Ουκρανία, η οποία αρχικά προκάλεσε τεράστια αστάθεια στις εξαγωγές της χώρας.
Οι ιδιοκτήτες εγχώριων και σκιωδών στόλων διακίνησαν συλλογικά πάνω από το 70% των ρωσικών πετρελαϊκών φορτίων τους πρώτους εννέα μήνες του 2023, επιτρέποντας στη Μόσχα να διατηρήσει τον έλεγχο των εξαγωγών της και να αυξήσει σταδιακά τις τιμές.
Bloomberg / imerisia.gr
