Βιβλιοκριτική: Στ. Αποστόλου – Αρτ. Λιόλιου Χρονοπούλου “Γρηγόριος Λιόλιος, ο αντιστασιακός, ο μαχητής του Δ.Σ.Ε, ο Δήμαρχος Νάουσας” / Ένα πορτρέτο, μια εποχή

Σε μια δεύτερη έκδοση, βελτιωμένη, κυκλοφόρησε στη Νάουσα το βιβλίο που γράφτηκε από τον ιστορικό – ερευνητή Στέργιο Αποστόλου και την Άρτεμη Λιόλιου – Χρονοπούλου, με τίτλο “Γρηγόριος Λιόλιος, ο αντιστασιακός, ο μαχητής του Δ.Σ.Ε, ο Δήμαρχος Νάουσας”.

Το βιβλίο πραγματεύεται τη ζωή και τη δράση ενός σημαντικού Ναουσαίου, που πάνω του πέρασαν όλα α μεγάλα γεγονότα μιας ταραγμένης εποχής, (Κατοχή, Αντίσταση, Εμφύλιος), μέχρι να περάσει η πόλη στον καιρό της ειρήνης και της επανασυγκρότησης και να τον εκλέξει δήμαρχό της για μια τετραετία , αποδίδοντάς του την τιμή που του άξιζε.

Ο Γρηγόριος Λιόλιος είναι το αντικείμενο της μελέτης του Στέργιου Αποστόλου, του Ναουσαίου ιστορικού, που τον διακρίνει το πάθος για την αντικειμενικότητα και η συστηματική έρευνα, κάθε φορά που προσεγγίζει ένα θέμα.

Αυτήν τη φορά το βιβλίο του το μοιράζεται με την αδελφή του πρωταγωνιστή του, δίνοντας αυτός με σοβαρότητα και υπευθυνότητα τα ιστορικά στοιχεία της εποχής, μέσα στην οποία κινείται το πρόσωπο, και παράλληλα, στο δεύτερο μέρος του, η Άρτεμη Λιόλιου δίνει την περιρρέουσα ατμόσφαιρα της εποχής και το οικογενειακό περιβάλλον μέσα στο οποίο ανδρώνεται και δρα ο αδελφός της.

Στο πρώτο μέρος της μονογραφίας ο Στέργιος Αποστόλου παραθέτει έγγραφα με προσοχή και μεθοδικότητα που φωτίζουν την εποχή αλλά και τις θέσεις του ΚΚΕ που μέσα τους εντάσσεται η αντιστασιακή δράση του Λιόλιου σε όλη τη μακρόχρονη πορεία του.

Η εποποιία της Αντίστασης, η Συμφωνία της Βάρκιζας, η συμμετοχή στο Δ.Σ.Ε, βρίσκουν τον Λιόλιο αγωνιστή και ιδεολόγο με σκοτεινό, όμως, σημείο τη σύλληψή του, τη δίκη του και την έμμεση δήλωση μετανοίας, που τον οδήγησε σε 11,5 χρόνια φυλάκισης, (όχι στην αθώωση), και μοιραία στην αυστηρή και υποτιμητική συμπεριφορά απέναντί του από του Κόμμα, τις ιδέες όμως του ανθρωπισμού και της ισότητας του οποίου ο Λιόλιος ποτέ δεν απαρνήθηκε μέχρι το τέλος της ζωής του.

Ο Αποστόλου γράφει χαρακτηριστικά:

“Ανακεφαλαιώνοντας όλα τα ανωτέρω, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι ότι ο Γρηγόριος Λιόλιος, αποκηρύσσοντας φαινομενικά το ΚΚΕ πραγματοποίησε έναν απαραίτητο ελιγμό, χωρίς ουσιαστικά να απαρνηθεί τις πολιτικές του πεποιθήσεις, παρά το γεγονός ότι αυτός ο  ελιγμός τον απομόνωσε οριστικά από το ΚΚΕ.”

Και παρακάτω:

“Το ΚΚΕ κατά τη γνώμη μου είναι ένα ιστορικό κόμμα, το οποίο έχει βαθιές ρίζες στον ελληνικό λαό. Το απέδειξε με τους αγώνες του. Δεν είναι και δεν πρέπει να είναι κόμμα παραγωγής ηρώων. Σαν κόμμα μαρξιστικό στηρίζεται σε ρεαλιστικό πολιτικό υπόβαθρο, που αποβλέπει στη δημιουργία κοινωνικού κράτους απαλλαγμένου από κάθε είδους εκμετάλλευση.”

Στο δεύτερο μέρος η αδελφή του Γρηγόρη, του Γόλη, όπως τον φώναζαν, καταθέτει τη δική της συναισθηματική οπτική, που αναδεικνύει τα πάθη της εποχής με τα σκληρότερα χρώματα.

Η Άρτεμη Λιόλιου – Χρονοπούλου ξεκινά από την απεικόνιση μιας στέρεας και αγαπημένης πολυμελούς οικογένειας, που η δίνη των γεγονότων τη δοκιμάζει σκληρά.

Η ίδια αφηγείται με συγκίνηση:

“Θυμάμαι ορισμένα γεγονότα που διαδραματίστηκαν στα μισά του 1946, ίσως και αργότερα. Ήρθαν οι χωροφύλακες και ρωτούσαν για τον Γόλη.

Ένας από απ’ αυτούς πιάνει τη μάνα μου από τα μαλλιά και χτυπάει το κεφάλι της στο ντουλάπι, δίπλα από το τζάκι. Η πόρτα του ντουλαπιού έσπασε και το κεφάλι της μπήκε μέσα. Έδωσαν πολύ ξύλο και στον μπαμπά μου. Πήραν τον αδελφό μου τον Θωμά και τον χτυπούσαν με κλωτσιές και μπουνιές. Από το ένα του αυτί έτρεχε αίμα και όχι μόνο.

Τον πήραν μαζί τους και σέρνοντάς τον στη σκάλα τον έριξαν στην αυλή. Εγώ κι αδελφή μου είχαμε κουρνιάσει στην αγκαλιά της γιαγιάς μας, στην άλλη κόχη του δωματίου Το κεφάλι της μάνας μου από το χτύπημα στο ντουλάπι είχε σφηνώσει και ο μπαμπάς μου αναγκάστηκε να σπάσει με τα χέρια του το ντουλάπι για να την βγάλει. Ανατριχιαστικό!

Η μύτη της σπασμένη και όλα τα μπροστινά δόντια της τα μάζευε με το χέρι. Το πρόσωπό της ήταν μέσα στα αίματα. Ήρωας μάνα!”

Τα δυο αγόρια ο Θωμάς και ο Γόλης στο βουνό, ο πατέρας στο Μακρονήσι και η μάνα στο Τρίκερι. Τα κορίτσια με την 100χρονη γιαγιά και η βαναυσότητα της εποχής να απειλεί για χρόνια την οικογένεια, που χάνει τον Θωμά στο βουνό από νάρκη, ενώ οι αντίπαλοι τον κατεβάζουν  διαπομπεύοντας στην πόλη το νεκρό του σώμα.

Στο τρίτο μέρος του βιβλίου ο πρώην Δήμαρχος Νάουσας Αναστάσιος Καραμπατζός μιλάει για τον εκλεγμένο πια δήμαρχο της Νάουσας, τον Γρηγόριο Λιόλιο, τον οποίο γνώρισε καλά, αποτιμώντας και την προσωπικότητά του και την προσφορά του στην πόλη με τα παρακάτω λόγια:

“Ήταν ένας ιδεολόγος, πολιτικοποιημένος, αγωνιστής, με αρχές, τίμιος, έξυπνος, οξυδερκής, με αξίες και δημοκρατικά ‘πιστεύω’. Δεν θα μπορούσε να είναι έξω  κι από την τοπική μας πολιτική ζωή, όπως αυτή μεταφραζόταν με την ενασχόληση και συμμετοχή στα τοπικά δρώμενα.”

Και όπως προσθέτει και ο Στέργιος Αποστόλου γι’ αυτήν την τελευταία φάση της δράσης του  από το 1995 μέχρι το 1998 που διετέλεσε Δήμαρχος της Νάουσας:

“Ο Γρηγόριος Λιόλιος υπήρξε κατά γενική ομολογία ένας επιτυχημένος δήμαρχος, ο οποίος για το καλό του τόπου, κατόρθωσε να ενώσει ανθρώπους προερχόμενους από διαφορετικούς ιδεολογικούς χώρους.” 

…………………..