Δημήτρης Δανίκας “Ο ανθρώπινος παράγων / Τα μεγάλα γεγονότα του 2022. Τα γνωστά. Τα δεδομένα. Τα αυτονόητα”
Με τον ανώνυμο, τον απλό, τον «αόρατο» πολίτη να κυκλοφορεί στο περιθώριο της κεντρικής λεωφόρου. Ένα θέατρο με ελάχιστους, κυρίως ατάλαντους, πρωταγωνιστές. Αλλά με εκατομμύρια κομπάρσους.
Δηλαδή ο πόλεμος στην Ουκρανία. Δηλαδή ο γείτονας μιας φαντασίωσης με το όνομα Οθωμανική Αυτοκρατορία. Η ακρίβεια, τα τιμολόγια, η ενέργεια, οι βιασμοί, η ακατάσχετη βία, σεισμοί, καταποντισμοί, η πυρηνική απειλή. Ξέχασα κάτι;
Α, ναι! Όλοι ασχολούνται με τα γνωστά και τα αυτονόητα. Και μέσα σ’ αυτή τη μονοτονία ξεχνούν τον Ανθρωπο. Η μονάδα μιας υπέροχης, ανεκτίμητης και ασύλληπτης πολυμορφίας.
Τι ήταν το 2022 γι’ αυτόν τον καθημερινό, τον «ανώνυμο», τον «αόρατο»; Αριθμοί; Καθόλου. Τότε; Ηταν πολλά μαζί.
Όπως η αγωνία για επιβίωση. Θα υπάρχει Αύριο; Θα έχει δουλειά; Θα βγαίνει το μεροκάματο του τρόμου; Θα φέρνει στο σπίτι του ένα πιάτο να φάνε η γυναίκα και τα παιδιά του; Ο φόβος τού τρώει τα σωθικά.
Όπως η απελπισία του. Κάποτε οπλισμένος με την ελπίδα για έναν καλύτερο κόσμο. Μια ελπίδα που κατέληξε ψευδαίσθηση. Αφαιρέθηκε κι αυτή. Τώρα χωρίς δικαίωμα στην ουτοπία. Πάει το όνειρο. Τελείωσε η αυταπάτη. Τώρα τόσο προσγειωμένος που αισθάνεται βυθισμένος. Τώρα μόνο επιβίωση. Τώρα γυμνός ανάμεσα σε λύκους.
Όπως η ισοπέδωση όλων των πολιτικών επιλογών του. Τι να ψηφίσει; Ολα, και τα τρία μεγαλύτερα κόμματα περιφέρονται και ανακυκλώνουν τα ίδια. Με μικρές διαφοροποιήσεις. Και είναι τρία. Δηλαδή το εξής ένα: κεντροδεξιά, κεντροαριστερά, τουτέστιν Κέντρο. Όλοι, ο ένας πίσω από τον άλλο, στον ίδιο μονόδρομο. Με τον ανώνυμο, τον απλό, τον «αόρατο» πολίτη να κυκλοφορεί στο περιθώριο της κεντρικής λεωφόρου. Ένα θέατρο με ελάχιστους, κυρίως ατάλαντους, πρωταγωνιστές. Αλλά με εκατομμύρια κομπάρσους.
Όπως το γκρέμισμα κάθε ηθικού πλεονεκτήματος. Τα περιστατικά του ροκανίζουν την ψυχή. Ποιες ιδεολογίες, ποια κόμματα και ποιες παρατάξεις! Ανοησίες. Όλοι να αρπάξουν κάνα «τουβλάκι», καμιά «βαλιτσούλα». Όλοι στο βάζο με το μέλι. Από τον «γαλάζιο» Ανδρέα Πάτση μέχρι την Εύα Καϊλή της Σοσιαλδημοκρατίας. Από το real estate του αριστερού Παπαδημούλη μέχρι τον άλλον με τα σοκολατάκια και το τόπι. Θολές, συρρικνωμένες οι διαχωριστικές ανάμεσα στους καθαρούς και τους λερωμένους. Επομένως ποιον να πιστέψει; Τον κανένα.
Όπως υποκρισία. Μια υποκρισία γιγαντιαίων διαστάσεων. Αφού από τη μια οι μεγάλες δυνάμεις της Δυτικής Δημοκρατίας κατήλθαν και συμμετείχαν στην ποδοσφαιρική φιέστα που οργάνωσε το «βρώμικο», το αυταρχικό αραβικό κρατίδιο με το όνομα Κατάρ. Όμως από την άλλη θεωρείται «αξιόποινη» και σχεδόν «κακουργηματική» πράξη η ελεύθερη κυκλοφορία των Καταριανών στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Α, έτσι είναι, σου λέει. Τα συμφέροντά τους! Αυτά προστατεύουν. Και ανάλογα πορεύονται, βολεύονται και θησαυρίζουν.
Όπως η ακατάσχετη βία που διογκώνεται κυρίως στις λαϊκές περιοχές. Εκεί τα χαμηλά. Εκεί η υποβάθμιση. Εκεί η υποτίμηση. Εκεί οι πρωταθλητές της επιβίωσης. Γι’ αυτό τόση βία. Γι’ αυτό συμμορίες. Η ζούγκλα και τα θηρία. Εντελώς γυμνοί χωρίς φύλλο ελπίδας.
Η κατάληξη είναι γνωστή. Το δίδαγμα από πάνω. Ολα για πούλημα. Ο καθείς με την πραμάτεια του. Έκπτωση, εκμαυλισμός, εκπόρνευση. Ο Άνθρωπός ένα «πράγμα». Κάποιος αριθμός. Κι όμως κάπου εκεί η προσωπική ευθύνη. Σ’ αυτούς τους υπολογισμούς, είναι βολικό όλα να τα αποδίδουμε στους πολιτικούς, στα αφεντικά και στους ολιγάρχες.
Από τη στιγμή που σχεδόν όλοι στη θέση της Εύας θα έκαναν το ίδιο, από εκείνη τη στιγμή η μόλυνση φτάνει και διαπερνάει το μεδούλι του κοινωνικού ιστού. Χωρίς αντίσταση, χωρίς ενδοιασμούς, χωρίς συστολές και χωρίς ηθική αυτοσυγκράτηση, όλοι στο ίδιο καζάνι βράζουμε.
Αυτός και ο θρίαμβος του συστήματος. Κατηγορούμε και ταυτόχρονα τους ζηλεύουμε και τους φθονούμε. Εκείνοι θέλουν και μπορούν. Εμείς θέλουμε αλλά δεν μπορούμε.
Επομένως, μοναδική ελπίδα, ίσως ψευδαίσθηση και ουτοπία: ενώ θα κολυμπάμε στον υπόνομο, την ίδια στιγμή να κοιτάμε τα αστέρια. Τότε οι κομπάρσοι πρωταγωνιστές και οι πρωταγωνιστές στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας. Ο ανθρώπινος παράγοντας είναι απρόβλεπτος. Δυσδιάκριτα τα όρια μεταξύ πανωλεθρίας και θριάμβου. Είναι 2023. Καιρός να το πιστέψεις!
