“Απόψεις της Ανωτάτης Γερμανικής Στρατιωτικής Διοίκησης για τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο” (Μέρος Α’) / γράφει ο Στέργιος Αποστόλου

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΗΣ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ (KTB-OKW)

ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΟΪΤΑΛΙΚΟ ΠΟΛΕΜΟ

 Περιληπτική αναφορά σε γεγονότα του ελληνοϊταλικού πολέμου και σε λοιπά συναφή στοιχεία (Περίοδος 5/10/1940 – 11/1/1941)

Μέρος πρώτο

Στέργιος Αποστόλου

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Έχω την γνώμη ότι εμφανίζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον οι απόψεις της Ανώτατης Γερμανικής Στρατιωτικής Διοίκησης για τον ελληνοϊταλικό πόλεμο  της περιόδου 1940 – 1941, όπως αυτές έχουν δει το φως της δημοσιότητας σε σχετικές εκδόσεις μετά τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο. Τα ημερολόγια πολέμου τα οποία είχαν τηρηθεί από την Ανώτατη Διοίκηση των Ενόπλων Γερμανικών Δυνάμεων (Kriegstagebuch des Oberkommandos der Wehrmacht, KTB OKW) κατά τη διάρκεια του Δευτέρου παγκοσμίου πολέμου (περίοδος 1940-1945) βρίσκονται στο υπουργείο Εθνικής Αμύνης, στο Επιχειρησιακό Επιτελείο των γερμανικών στρατιωτικών δυνάμεων (Abteilung Landesverteidigung im Wehrmachtfuhrungsstabamt).

Αυτά περιγράφουν τη στρατηγική, τις μάχες, τις κινήσεις των στρατιωτικών τμημάτων, τις γραμμές των μετώπων, τους σκοπούς, τις επιχειρησιακές αποφάσεις, τα πολεμικά σχέδια, καθώς και τις εκτιμήσεις της Ανώτατης Γερμανικής Στρατιωτικής Διοίκησης για την κατάσταση που επικρατούσε στα κατά τόπους πολεμικά μέτωπα. Υπεύθυνος γραμματέας για την τήρηση των ημερολογίων πολέμου της Ανώτατης Γερμανικής Στρατιωτικής Διοίκησης μέχρι τον Μάρτιο του 1943 ήταν ο Helmuth Greiner και εν συνεχεία, ο Ernst Schramm. Κατά τα έτη 1961 – 1965, αυτά τα ημερολόγια πολέμου, μελετήθηκαν, αξιολογήθηκαν κατάλληλα και προετοιμάσθηκαν για έκδοση από ομάδα ιστορικών, εκδόθηκαν δε τελικά από τον γερμανικό εκδοτικό οίκο  Bernard & Graefe Verlag fur Wehrwesen, Franfurt am Main. Επικεφαλής της ομάδας των ιστορικών ήταν ο Percy Ernst Schramm και βοηθοί του οι κάτωθι ιστορικοί:

— Hans – Adolf Jacobsen: Τόμος 1^ος, σελίδες 1517, περίοδος 1^η Αυγούστου 1940 έως 31^η Δεκεμβρίου 1941. Εκτυπώθηκε το 1965.

— Andreas Fritz Hillgruber: Τόμος 2^ος, 1-2, σελίδες 1477, περίοδος 1^η Ιανουαρίου 1942 έως 31^η Δεκεμβρίου 1942. Εκτυπώθηκε το 1963.

— Walther Hubatsch: Τόμος 3^ος, 1-2, σελίδες 1673, περίοδος 1^η Ιανουαρίου 1943 έως 31^η Δεκεμβρίου 1943. Εκτυπώθηκε τ0 1963.

— Percy Ernst Schramm: Τόμος 4^ος, 1-2, σελίδες 1976, περίοδος 1^η Ιανουαρίου 1944 έως 22 Μαΐου 1945. Εκτυπώθηκε το 1961.

Αυτά τα ημερολόγια πολέμου συγκεντρωμένα σε τέσσερις τόμους (αρχικά σε οκτώ) εξακολουθούν να αποτελούν μέχρι σήμερα για την επιστήμη της Ιστορίας μια από τις πιο αξιόλογες πληροφοριακές πηγές που καλύπτουν το Δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.  Το άρθρο μου αυτό, που μετέφρασα, σχολίασα και επιμελήθηκα, αναφέρεται μόνο στην περίοδο από 5 Οκτωβρίου 1940 μέχρι 21 Απριλίου 1941. Η αναφορά που γίνεται γι’ αυτή την περίοδο είναι περιληπτική και αφορά σε μάχες που έλαβαν χώρα στο  ελληνικό και αλβανικό έδαφος, καθώς και σε λοιπά συναφή με αυτές στοιχεία. Από το αλβανικό δημοσίευμα (https: / telegrafi. com / dritari – i – komandes – supreme – te – forcave – gjermane) μεταφρασμένο από τα γερμανικά στα αλβανικά από την Ana Kolevica και συντεταγμένο από τον Saimir Lolja, αποσπώ το τμήμα εκείνο το οποίο μεταφρασμένο από τον γράφοντα στα ελληνικά, αφορά, στην ελληνοϊταλική σύρραξη στα ελληνικά και στα αλβανικά εδάφη.

Από το περιεχόμενο του ως άνω γερμανικού ημερολογίου πολέμου προκύπτει σαφέστατα το συμπέρασμα ότι η δυσφορία της Ανώτατης Γερμανικής Στρατιωτικής Διοίκησης από τις αλλεπάλληλες ήττες του ιταλικού στρατού στο αλβανικό μέτωπο από τις ελληνικές δυνάμεις, μετατράπηκε προοδευτικά σε έντονη ανησυχία, με αποτέλεσμα την αστραπιαία επέμβαση των γερμανικών στρατιωτικών δυνάμεων, η οποία άλλαξε άρδην την κατάσταση στο μέτωπο  και οδήγησε στην άνευ όρων παράδοση του ελληνικού στρατού. Τέλος, ο επεξηγηματικός σχολιασμός των διαφόρων γεγονότων και προσώπων στον οποίο προβαίνω συμπληρωματικά για την πληρέστερη ενημέρωση του αναγνώστη, παρατίθεται εντός παρενθέσεων με την πρόταξη της σύντμησης (ΣΑ) = Στέργιος Αποστόλου) και κείμενο με πλάγια γράμματα.

 1^ος  τόμος του ημερολογίου γραμμένος από τον Hans – Adolf Jacobsen

(Περίοδος 5/10/1940 – 21/4/1941)

05/10/1940. Σελίδα 110

Σύμφωνα με πληροφορία της 29/09/1940 /171/40 του στρατιωτικού ακολούθου της πρεσβείας της Ρώμης (αυστηρά απόρρητη), ο ιταλικός στρατός αποτελείται σήμερα από 74 Μεραρχίες, από τις οποίες 51 βρίσκονται στο ιταλικό έδαφος, 8 στο αλβανικό, 14 στη Λιβύη και 1 στα Δωδεκάνησα.

 (ΣΑ): Το 1911 η Ιταλία είχε κηρύξει τον πόλεμο κατά της Τουρκίας και κατέλαβε τη Λιβύη. Ακολούθησε μακροχρόνια γενική εξέγερση στη χώρα αυτή κατά της ιταλικής κατοχής. Υπό τη διεύθυνση του γερουσιαστή Γκιουζέπε Βόλπι, του Στρατηγού Αιμίλιο ντε Μπόνο και του Στρατάρχη Πιέτρο Μπαντόλιο, η εξέγερση κατεστάλη και το 1939 οι Ιταλοί προσάρτησαν τη Λιβύη στο εθνικό ιταλικό έδαφος. Την 7^η Απριλίου 1939 η Ιταλία, αφού εξαπέλυσε στρατιωτική, ναυτική και αεροπορική επίθεση κατά της Αλβανίας, την κατέλαβε. Τα Δωδεκάνησα τελούσαν υπό την κατοχή των Ιταλών από το 1912.

28/10/1940. Σελίδα 130

Το αρμόδιο τμήμα του υπουργείου Εξωτερικών καθιστά γνωστό ότι, αφού προηγουμένως την 03:00 ώρα είχε επιδοθεί στην ελληνική κυβέρνηση από τον Ιταλό πρέσβη στην Αθήνα διπλωματική διακοίνωση, σήμερα, την 06:00 ώρα τα ιταλικά στρατεύματα εισήλθαν από την Αλβανία στην Ελλάδα.

 (ΣΑ): Την 3^η πρωϊνή ώρα της 28^ης Οκτωβρίου 1940 ο Ιταλός πρέσβης στην Αθήνα Εμμανουέλε Γκράτσι επισκέφθηκε τον πρωθυπουργό Ιωάννη Μεταξά και του επέδωσε τελεσίγραφο της κυβέρνησής της χώρας του με την απαίτηση να αποσυρθούν τα ελληνικά στρατεύματα από την ελληνοαλβανική μεθόριο εντός τριών ωρών, προκειμένου να εισέλθουν οι ιταλικές δυνάμεις στον ελληνικό χώρο. Η απάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού υπήρξε αρνητική.

 28/10/1940. Σελίδα 1181 (συμπλήρωμα)

Έναρξη της ιταλικής επίθεσης κατά της Ελλάδας. Στην επίθεση λαμβάνει μέρος η ΙΧ Στρατιά  με επτά Μεραρχίες. Από αυτές, μία είναι αλπινιστική, μία τεθωρακισμένη και μία έχει διατεθεί για τη φρούρηση των συνόρων με τη Γιουγκοσλαβία. Ο ελληνικός στρατός (Στρατηγός Παπάγος) έχει επιστρατεύσει 300.000 άτομα. Πραγματοποιούνται ιταλικές αεροπορικές επιδρομές κατά ελληνικών αεροδρομίων και κατά του αεροδρομίου Τατόϊ στην Αθήνα, καθώς, επίσης και κατά των λιμένων Πρέβεζας και Πάτρας. Στην Αλβανία υπάρχουν 56 βομβαρδιστικά, 24 καταδιωκτικά και 17 ανιχνευτικά αεροπλάνα. Στην Ιταλία (Απουλία) υπάρχουν 112 βομβαρδιστικά, 24 καταδιωκτικά και 18 ανιχνευτικά αεροπλάνα.

 (ΣΑ): Την 05:30 ώρα, μισή ώρα πριν λήξει το ιταλικό τελεσίγραφο, τα ιταλικά στρατεύματα εισέβαλαν στο ελληνικό έδαφος της Ηπείρου. Στην Πίνδο η ιταλική Μεραρχία « Τζούλια» επιτίθεται από το Γράμμο μέχρι την Κόνιτσα κατά του ελληνικού αποσπάσματος Πίνδου.

 30/10/1940. Σελίδα 138

 Η προγραμματισμένη για τις αρχές του μηνός Σεπτεμβρίου πολιτική δραστηριότητα δεν πραγματοποιήθηκε. Κατά τη διάρκεια αυτού του μήνα ενισχύθηκε το ΧΧVΙ ιταλικό Σώμα Στρατού που βρίσκεται στην Αλβανία με τρεις Μεραρχίες. Την 27^η Οκτωβρίου 1940 και ώρα 21:00, ο κόμης Τσιάνο γνώρισε επίσημα στον υπεύθυνο  Γερμανό ευπατρίδη Bismarck, ότι την επόμενη ημέρα και ώρα 03:00 θα επέδιδε στην ελληνική κυβέρνηση το τελεσίγραφο για την κατάληψη των στρατηγικών θέσεων και την 06:00 ώρα θα άρχιζε η είσοδος των ιταλικών στρατευμάτων στη Βόρειο Ελλάδα. Σκοπός αυτής της επιχείρησης ήταν η κατάληψη της Κέρκυρας, η προέλαση από τα Ιωάννινα ως την Πάτρα για την κατάληψη των νήσων Λευκάδα, Κεφαλονιά και Ζάκυνθος, όπως επίσης και η περαιτέρω προέλαση προς την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Η Διοίκηση ανατέθηκε στον επικεφαλής του ΧΧVΙ Σώματος Στρατού Στρατηγό Βισκόντι Πράσκα. Επειδή 2 από τις 9 Μεραρχίες που βρίσκονται στην Αλβανία είναι απαραίτητες για τη φρούρηση των συνόρων με την Γιουγκοσλαβία, κρατεί η σκέψη η ιταλική αριθμητική υπεροχή να μην είναι τόσο μεγάλη, στην περίπτωση δε μεγάλης αντίστασης από μέρους των Ελλήνων δεν πρέπει αυτό να θεωρηθεί ως άμεση και γρήγορη επιτυχία τους … Ένεκα των δυσμενών καιρικών συνθηκών αυτού του έτους, τα ιταλικά αεροπλάνα τα οποία σταθμεύουν στην Αλβανία δεν πραγματοποιούν εφόδους.

(ΣΑ): Ο Γκαλεάτσο Τσιάνο, κόμης του Καρτελάτσο, ήταν Ιταλός πολιτικός και διπλωμάτης, γαμπρός του Μουσολίνι και υπουργός Εξωτερικών. Υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα στελέχη του φασιστικού καθεστώτος της χώρας του. Μετά τη σύλληψη του Μουσολίνι, ο Τσιάνο διέφυγε στη Γερμανία όπου συνελήφθη και φυλακίσθηκε. Παραδόθηκε από τους Γερμανούς στην Ιταλική Κοινωνική Δημοκρατία του Σαλό που είχε ιδρύσει ο Μουσολίνι στη Βόρειο Ιταλία. Στη δίκη της Βερόνα καταδικάσθηκε ως προδότης και εκτελέσθηκε. Από την 1^η μέχρι και την 6^η Νοεμβρίου 1940 και εντεύθεν, μετά από τις πρώτες ιταλικές επιτυχίες στο μέτωπο, ο ελληνικός στρατός πραγματοποιεί αντεπιθέσεις και ανακαταλαμβάνει πολλά χωριά που είχαν καταληφθεί από τους Ιταλούς. Μία ιταλική Μεραρχία που προορίζονταν για την Κέρκυρα, έλαβε εντολή να μετακινηθεί προς την Πίνδο. Εντωμεταξύ, οι ελληνικές δυνάμεις προωθούνται και σταθεροποιούνται στις κυριότερες διαβάσεις κοντά στην ελληνοαλβανική μεθόριο).

 07/11/1940. Σελίδα 157

 Από τις ιταλικές αεροπορικές δυνάμεις που σταθμεύουν στην Αλβανία, χρησιμοποιήθηκαν 56 βομβαρδιστικά, 120 καταδιωκτικά, και 17 ανιχνευτικά αεροπλάνα.

 Εξωτερικές ειδήσεις: Σύμφωνα με όσα γνώρισε ο Στρατηγός Von Rintelen, αποστέλλονται στην Αλβανία προς ενίσχυση των εκεί ιταλικών δυνάμεων 4 Μεραρχίες.

 09/11/1940. Σελίδα 162

Λόγω των δύσκολων συνθηκών μεταφοράς τους στην Αλβανία, θα χρειασθεί να περάσει πολύς καιρός μέχρι να αφιχθούν οι ενισχύσεις στο μέτωπο … Δεν μπορεί πλέον να αναμένεται μια γρήγορη επιτυχία των Ιταλών. Αυτοί προσπαθούν να διορθώσουν αυτά για τα οποία δεν ήταν προετοιμασμένοι από πριν.

 09/11/1940. Σελίδα 163

 Η προτεραιότητα της κατάκτησης της Βόρειας Ελλάδας εμφανίζει μερικά αρνητικά σημεία. Με την εμπόλεμη κατάσταση μεταξύ Ιταλίας και Ελλάδας, διευρύνθηκαν οι συγκρούσεις και ο πόλεμος εξαπλώθηκε στα Βαλκάνια, πράγμα που η Γερμανία προσπάθησε να αποφύγει μέχρι σήμερα. Ο ιταλικός στρατός έχει εμπλακεί περισσότερο από όλους προς αυτή την κατεύθυνση. Έτσι, οι Άγγλοι, έχουν ένα σύμμαχο επί πλέον και ένα εδαφικό χώρο στήριξής τους, πράγμα που ενισχύει τη θέση τους στο ανατολικό τμήμα της Μεσογείου. Οι δυνατότητες  δράσης τους κατά των ιταλικών δυνάμεων στη Λιβύη και στην Αλβανία έχουν πολλαπλασιασθεί.

 09/11/1940. Σελίδα 1182 (συμπλήρωμα)

 Ο Στρατηγός Σοντού ορίζεται ανώτατος Διοικητής των ιταλικών δυνάμεων στην Αλβανία … Μία  αγγλική νηοπομπή αποτελούμενη από 3 καταδρομικά και 2 πλοία κρούσης, επιτέθηκαν κατά των ιταλικών πλοίων τα οποία επέστρεφαν από την Αλβανία και βύθισαν 4 πλοία θαλάσσιας μεταφοράς δυνατότητας 16938 τόνων.

(ΣΑ): Η δυσμενής για τον ιταλικό στρατό τροπή των πολεμικών επιχειρήσεων  στα διάφορα μέτωπα υποχρεώνει τον Μουσολίνι να αντικαταστήσει τον επικεφαλής των ιταλικών στρατευμάτων στην Αλβανία Βισκόντι Πράσκα με τον υφυπουργό Στρατιωτικών Σοντού.

 13/11/1940. Σελίδα 172

Ο στρατιωτικός μας ακόλουθος στη Ρώμη μας απέστειλε στοιχεία τα οποία του έδωσε ο προϊστάμενος του τμήματος του υπουργείου Εξωτερικών Συνταγματάρχης Σορίτσε, το περιεχόμενο των οποίων αναφέρεται στην κατάσταση στην Αλβανία.

(ΣΑ): Την 14^η Νοεμβρίου 1940  το ελληνικό Γενικό Στρατηγείο διατάζει γενική αντεπίθεση των ελληνικών δυνάμεων σε όλη τα γραμμή του μετώπου, από το Ιόνιο μέχρι τη λίμνη Πρέσπα. Το Γ΄ Σώμα Στρατού εξαπολύει επίθεση κατά του ορεινού αλβανικού συγκροτήματος Μοράβα – Ιβάν, το καταλαμβάνει εντός 8 ημερών και τα ελληνικά στρατεύματα εισέρχονται στην Κορυτσά την 21η Νοεμβρίου 1940. Το Β΄ Σώμα Στρατού στην Πίνδο απωθεί τους Ιταλούς πέρα από την ελληνοαλβανική μεθόριο και εισβάλλει στο αλβανικό έδαφος. Στο νότιο τμήμα του μετώπου της Ηπείρου το Α΄ Σώμα Στρατού προελαύνει προς βορράν και την 20ή Νοεμβρίου 1940 καταλαμβάνει το Χάνι Δελβινάκι.

19/11/1940. Σελίδα 182

Η κατάσταση στην Αλβανία εμφανίζεται περίπλοκη.

 20/11/1940. Σελίδα 183

 Σύμφωνα με τηλεγράφημα του στρατιωτικού μας ακολούθου στη Ρώμη, το ιταλικό Γενικό Επιτελείο Στρατού θεωρεί ότι, μετά την αποστολή των ενισχύσεων, η κατάσταση στην ελληνοαλβανική ζώνη είναι σταθερή, παρά τις κάποιες υποχωρήσεις που σημειώθηκαν στο μέτωπο. Παρά ταύτα, αυτή έχει επιβαρυνθεί κάπως από το γεγονός της προσχώρησης αλβανικού Τάγματος στις ελληνικές δυνάμεις. Ο Στρατηγός Μάρρας ήταν χθες στη γερμανική Καγκελαρία. Ζήτησε 3000 φορτηγά αυτοκίνητα να αποσταλούν στην Αλβανία μέσω Γιουγκοσλαβίας με αντάλλαγμα 3000 ιταλικά φορτηγά αυτοκίνητα.

 22/11/1940. Σελίδα 1183 (συμπλήρωμα)

 Η ελληνική επίθεση φθάνει στο αποκορύφωμά της με την κατάληψη της Κορυτσάς την 21^η Νοεμβρίου 1940.

 25/11/1940.

 Οι συνομιλίες με τους Ιταλούς σχετικά με τα φορτηγά αυτοκίνητα τα οποία επρόκειτο να αποσταλούν στην Αλβανία, έφθασαν σε κάποιο τέλος.

 26/11/1940. Σελίδα 1184 (συμπλήρωμα)

 Ένεκα των απωλειών που σημειώθηκαν στην Αλβανία, ο Μουσολίνι έδωσε εντολή να ενισχυθεί ο ιταλικός στρατός με νέους επιστράτους.

 05/12/1940. Σελίδα 202 – 202

 Σύμφωνα με την υπ’ αριθ. 429 της 12^ης Δεκεμβρίου 1940 αναφορά, ο ιταλικός στρατός ο οποίος σταθμεύει στην Αλβανία με επικεφαλής τον Στρατηγό Σοντού, είναι τμήμα της ΧΧΙ Στρατιάς (Στρατηγός Τζελόζο, στο Τεπελένι με 9 Μεραρχίες), της Στρατιάς ΙΧ (Στρατηγός Βερτσελίνο, στο Ελμπασάν με 6 Μεραρχίες και τοπικές εφεδρικές δυνάμεις (1 Μηχανοκίνητη Μεραρχία και 2 Τάγματα Ιππικού). Επόμενες ενισχύσεις είναι 2 Μεραρχίες έτοιμες στη Νότια Ιταλία (βλ. το συμπλήρωμα στην αναφορά που αφορά στη συγκρότηση της Διοίκησης των εφεδρικών δυνάμεων για την Ανατολή και τη Δύση). Η κατάσταση κρίνεται σταθερή παρά την πλήρη υποχώρηση των ιταλικών Μεραρχιών στη νέα γραμμή φύλαξης η οποία εκτείνεται  από τον ποταμό Καλαμά ως το Ραβίνι – Κοσιοβίτσα – Πρεμετή, δυτικά της ελληνοαλβανικής μεθορίου. Στην Αλβανία τηρούν την τάξη και την ασφάλεια ιταλικές αστυνομικές δυνάμεις.

 05/12/1940. Σελίδα 204

 Ο Χίτλερ εκτιμά την κατάσταση ως εξής: Η κατάσταση στην Αλβανία δεν είναι ξεκάθαρη. Αν οι Ιταλοί υποχωρήσουν περισσότερο, τότε υπάρχει ο κίνδυνος της απώλειας ολόκληρης της Αλβανίας. Η Γιουγκοσλαβία, από ό,τι φαίνεται, θα αναβάλλει συνεχώς τις αποφάσεις της ώσπου να ξεκαθαρίσει η κατάσταση στην Αλβανία. Ο παράγοντας εκείνος ο οποίος έχει βαρύτητα στα Βαλκάνια είναι η Ρωσία, η οποία αυξάνει την επιρροή της στη Βουλγαρία, ενώ είναι μπλοκαρισμένη και ολόκληρη η Ρουμανία. Εξ αυτού προκύπτει το συμπέρασμα ότι η όποια αποδυνάμωση της θέσης μας στην Ευρώπη θα ευνοήσει  τους Ρώσους.

Αλβανοί,

Οι Ιταλοί σας προτρέπουν να παραβιάσετε το ελληνικό έδαφος και να πολεμήσετε κατά του ήρωα Έλληνα στρατιώτη. Επαναστατήστε όλοι σας και ενώστε τα όπλα σας με τα δικά μας για να διώξουμε έξω από την Αλβανία το φασισμό του Μουσολίνι. Η Αλβανία ανέκαθεν αγωνίζονταν περήφανα για τη λευτεριά της και η Ελλάδα την έχει τιμήσει μέχρι τώρα. Ο κίνδυνος είναι κοινός γιατί ο Μουσολίνι και ο Χίτλερ θέλουν να κάνουν τους λαούς των Βαλκανίων υπηρέτες των συμφερόντων τους. Ο μόνος λαός ο οποίος πάντοτε έχει εκδηλώσει τη φιλία του για τους βαλκανικούς λαούς είναι ο μεγάλος αγγλικός λαός ο οποίος πολεμά αδιάκοπα για τη διάσωση του πολιτισμού. Όλη η Ελλάδα είναι συσπειρωμένη γύρω από το βασιλιά της και είναι βέβαιο ότι οι Ιταλοί θα νικηθούν από τον ηρωισμό μας. Σεις οι Αλβανοί πρέπει να βοηθήσετε για να επιτύχουμε τη νίκη, η οποία θα συντελέσει να είστε κι εσείς ελεύθεροι, όπως τα τελευταία είκοσι χρόνια.

Κάτω ο Φασισμός! Κάτω ο Εθνικοσοσιαλισμός!

05/12/1940. Σελίδα 205

 Η προσκόλληση της Γιουγκοσλαβίας στις δυνάμεις που συγκροτούν τον Άξονα είναι και επιθυμητή και δυνατή, ακόμα και στην περίπτωση που το ιταλικό μέτωπο στην Αλβανία δεν θα στεφθεί με επιτυχία. … Ο Χίτλερ δεν βλέπει τη δυνατότητα αποστολής στρατιωτικών τμημάτων στην Αλβανία.

(ΣΑ): Την 3^η Δεκεμβρίου 1940 ο ελληνικός Στρατός εκτοπίζει τους Ιταλούς από τις αμυντικές τους θέσεις νοτίως του Πόγραδετς και κάποια τμήματά του εισέρχονται στην πόλη αυτή.

05/12/1940. Σελίδα 209

Δύσκολη χαρακτηρίζεται η κατάσταση των ιταλικών στρατευμάτων στην Αλβανία. Άγριες οι ελληνικές επιθέσεις.

(ΣΑ): Την 5^η Νοεμβρίου 1940 καταλαμβάνεται από τις ελληνικές δυνάμεις η Πρεμετή και η ορεινή περιοχή του Φράσαρι.

06/12/1940. Σελίδα 213

Ο Χίτλερ είναι στεναχωρημένος από την κατάσταση στην Αλβανία.

(ΣΑ): Την 6^η Δεκεμβρίου καταλαμβάνεται το Δέλβινο.

07/12/1940. Σελίδα 218

Από ό,τι φαίνεται, ο Στρατηγός Μπαντόλιο παραιτείται, ένεκα των απωλειών στην Αλβανία.

(ΣΑ): Κατά τη διάρκεια του 1940, ο Στρατάρχης Πιέτρο Μπαντόλιο διαφώνησε με τον Μουσολίνι στο θέμα των προετοιμασιών για την είσοδο της Ιταλίας στον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο. Την 4^η Δεκεμβρίου 1940, στο μέσον ακριβώς της καταστροφικής εκστρατείας της Ιταλίας εναντίον της Ελλάδας, παραιτήθηκε από τη θέση του αρχηγού του Γενικού Επιτελείου και αρνήθηκε να αναλάβει ευθύνη για τις ενέργειες του Μουσολίνι. Την 25^η Ιουλίου 1943, μετά την πτώση του Μουσολίνι, σχημάτισε κυβέρνηση και την 3^η Σεπτεμβρίου 1943 άρχισε διαπραγματεύσεις ανακωχής με τους Συμμάχους, βγάζοντας έτσι την Ιταλία από τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο.

08/12/1940. Σελίδα 219

 Ο Ιταλός πρέσβης στο Βερολίνο έγινε δεκτός από τον Χίτλερ την 7^η Δεκεμβρίου 1940. Περιέγραψε σ’ αυτόν την κατάσταση στην Αλβανία με τα μελανότερα χρώματα.

(ΣΑ): Την 8^η Δεκεμβρίου 1940 καταλαμβάνονται οι Άγιοι Σαράντα και το Αργυρόκαστρο.

11/12/19040. Σελίδα 225:

Ο στρατιωτικός μας ακόλουθος στη Ρώμη καθιστά γνωστό ότι ο Στρατηγός Καβαλέρο, ο οποίος μόλις επέστρεψε από την Αλβανία, κατέστησε γνωστό την 9^η Δεκεμβρίου 1940 ότι η κρίση στο μέτωπο της Αλβανίας δεν έχει ξεπερασθεί, όμως, όπως ελπίζει, η κατάσταση θα βελτιωθεί.

 11/12/1940. Σελίδα 226

 Στις δύο συνομιλίες πού είχε, διαπιστώνεται ότι η κατάσταση στην Αλβανία δεν είναι τόσο δραματική, όπως εμφανίζεται σήμερα.

14/12/1940. Σελίδα 230

 Συνεχίζονται οι ελληνικές επιθέσεις στο μέτωπο της Αλβανίας.

(ΣΑ): Ήδη, όμως, την 13^η Δεκεμβρίου 1940, ο Χίτλερ είχε υπογράψει το επιτελικό σχέδιο «Μαρίτα» το οποίο προέβλεπε γερμανική εισβολή στην Ελλάδα τον Απρίλιο του 1941.

16/12/1940. Σελίδα 232

Κρατεί η γνώμη της δημιουργίας ενός δεύτερου γκρούπ μεταφοράς το οποίο θα αποσταλεί στην Ιταλία για τη διευκόλυνση της μεταφοράς των στρατιωτικών τμημάτων και των εφοδίων προς την Αλβανία. … Πραγματοποιήθηκε ισχυρή ελληνική επίθεση στο αλβανικό μέτωπο κατά του αριστερού τμήματος της ΙΧ ιταλικής Στρατιάς.

 10/12/1940. Σελίδα 1186 (συμπλήρωμα)

 Διαταγή του K.S.F.A για την μεταφορά του Χ Αεροπορικού Σώματος στη Σικελία και στη Νότια Ιταλία. Ο επικεφαλής της γερμανικής Στρατιωτικής Αντικατασκοπίας Ναύαρχος Κανάρης ζήτησε από τον Ούγγρο πρέσβη στη Μαδρίτη να εκτελέσει χρέη διαμεσολαβητή για σύναψη ειρήνης με την Ελλάδα. Εάν η Ελλάδα δεχθεί να καταστεί ουδέτερη χώρα, τότε θα της αναγνωρισθεί το δικαίωμα να συνεχίζει να κατέχει τα εδάφη τα οποία κατέλαβε ο ελληνικός στρατός στην Αλβανία.

(ΣΑ): Ο Wilhelm Franz von Canaris ήταν Ναύαρχος, οργανωτής της Ναζιστικής Κατασκοπίας και Αντικατασκοπίας. Θεωρείται ότι είναι απόγονος μιας από τις οικογένειες των Κανάρηδων που εγκαταστάθηκε το 1887 στη Γερμανία. Τον Φεβρουάριο του 1944 ο υπουργός Εσωτερικών Χίμλερ τον έθεσε σε διαθεσιμότητα. Μετά την αποκάλυψη της συνομωσίας κατά του Χίτλερ την 20ή Ιουλίου 1944, στους συλληφθέντες συμπεριλαμβάνονταν και ο φον Κανάρης. Κλείστηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Φλόσενμπουργκ και την 9^η Απριλίου 1945, λίγες εβδομάδες πριν από την κατάρρευση, εκτελέστηκε με απαγχονισμό, ύστερα από προσωπική διαταγή του Χίτλερ.

 18/12/1940. Σελίδα 237

 Λόγω της σταθερής κατάστασης των ιταλικών στρατευμάτων στην Αλβανία δεν καθίσταται αναγκαία η αποστολή ενός δεύτερου γκρούπ μεταφοράς με «Ju52» από την Ιταλία.

 19/12/1940. Σελίδα 1187 (συμπλήρωμα)

 Τα αγγλικά πολεμικά πλοία «Waspite» και «Valiant» βομβαρδίζουν την πόλη Αυλώνα της Αλβανίας.

 20/12/1940. Σελίδα 241

 Η κατάσταση στο αλβανικό μέτωπο πριν από τρεις εβδομάδες ήταν τόσο δραματική που κάλλιστα μπορούσε να θεωρηθεί σαν μια βαριά ήττα. Τώρα, το μέτωπο είναι σταθερό. Υπάρχει ελπίδα να κρατηθεί έτσι. … Στην Αλβανία σημειώνονται καταιγίδες και χιονοπτώσεις.

(ΣΑ): Την 22^α Δεκεμβρίου 1940 καταλαμβάνεται η Χειμάρρα.

28/12/1940. Σελίδα …

Ο Ιταλός στρατιωτικός ακόλουθος στο Βερολίνο λέγει ότι, παρ’ όλο που οι Έλληνες επιτίθενται περιορισμένα με περισσότερα από 1-2 Τάγματα, δεν είναι δυνατόν να υποστηριχθεί ότι ο ιταλικός στρατός μπορεί να κρατηθεί στο μέτωπο της Αλβανίας. Διαφαίνεται ήδη μια υποχώρηση από το μέτωπο. Έχει τη γνώμη ότι η αποστολή στο αλβανικό μέτωπο έστω και ενός γερμανικού Συντάγματος θα συντελούσε ώστε το μέτωπο να κρατηθεί, ιδίως λόγω της θετικής επίδρασης από την παρουσία των Γερμανών στρατιωτών επί του ηθικού των Ιταλών στρατιωτών και της αρνητικής επί των Ελλήνων.

 28/12/1940. Σελίδα 1188 (συμπλήρωμα)

 Η Ιταλία ζητεί από τη Γερμανία να της συμπαρασταθεί στο αλβανικό μέτωπο. Αρχικά ο Χίτλερ ήταν της γνώμης να αποσταλεί μία γερμανική Μεραρχία, όμως, μετά, άλλαξε γνώμη.

 30/12/1940. Σελίδα 1188 (συμπλήρωμα)

 Ο Στρατηγός κόμης Καβαλέρο αναλαμβάνει τη διοίκηση των ιταλικών στρατευμάτων στην Αλβανία λόγω ασθενείας του προκατόχου του Σοντού. Στην Αλβανία βρίσκονται τώρα 16 ιταλικές Μεραρχίες, έναντι 13 ελληνικών.

(ΣΑ): Ο Ούγκο Καβαλέρο ήταν Ιταλός Στρατηγός. Στην Αλβανία ανέλαβε τη διοίκηση των ιταλικών δυνάμεων την 31^η Δεκεμβρίου 1940, σε αντικατάσταση του Στρατηγού Σοντού. Θεωρήθηκε υπεύθυνος για τις ήττες του ιταλικού στρατού, ιδιαίτερα κατά την εαρινή επίθεση του Μαρτίου του 1941. Παρά ταύτα, προβιβάσθηκε σε Στρατάρχη και το έτος 1942 τοποθετήθηκε στη Βόρεια Αφρική.

 04/01/1941. Σελίδα 246

 Ο στρατιωτικός ακόλουθος στη Ρώμη καθιστά γνωστό με το υπ’ αριθ. 6/41 άκρως απόρρητο και πρώτης προτεραιότητας έγγραφό του, ότι ο Στρατηγός Γκουτσόνι τον ενημέρωσε την 3^η Ιανουαρίου 1941 ότι ο Στρατηγός Καβαλέρο ανέλαβε τη διοίκηση των ιταλικών στρατευμάτων στην Αλβανία, αντικαθιστώντας τον Στρατηγό Σοντού, ο οποίος ασθένησε. Αυτός χαιρετίζει την ετοιμότητα των Γερμανών να αποστείλουν στρατεύματα στη Λιβύη εφοδιασμένα με τανκς και μία Μεραρχία στο αλβανικό μέτωπο, καθώς και οπλισμό και εφόδια από τις υφιστάμενες ποσότητες των γερμανικών λαφύρων.

Παρακαλεί να είναι έτοιμη η Μεραρχία η οποία πρόκειται να αποσταλεί στο Αλβανικό μέτωπο. Ο Στρατηγός Γκουτσόνι περιγράφει την κατάσταση η οποία επικρατεί στο αλβανικό μέτωπο ως εξής:  Στην Αλβανία αναμένεται μια νέα ισχυρή ελληνική επίθεση ή στη παράκτια ζώνη της Αυλώνας ή στην κοιλάδα του ποταμού Όσουμ, προς την κατεύθυνση του Βερατίου. Ελπίζεται ότι αυτή η επίθεση θα αντιμετωπισθεί από τους Ιταλούς.

(ΣΑ): Όπως προαναφέρθηκε, ο μέχρι τώρα αρχηγός των ιταλικών στρατευμάτων στην Αλβανία και υφυπουργός Στρατιωτικών Σοντού, αντικαταστάθηκε από τον Μουσολίνι με τον Στρατάρχη Ούγκο Καμπαλέρο.

 08/01/1941. Σελίδα 251

Για τη συμμετοχή γερμανικών στρατευμάτων στο αλβανικό μέτωπο δεν έχει ληφθεί ακόμα απόφαση.

 08/01/1941. Σελίδα 252

Από την 1^η Δεκεμβρίου 1940 και εντεύθεν έχουν αποσταλεί στην Αλβανία μέσω του μεταφορικού γκρουπ «Ju-52» 16000 Ιταλοί στρατιώτες.

 09/01/1941. Σελίδα 254

Ο Χίτλερ ομιλεί για την κατάσταση στο αλβανικό μέτωπο και υποστηρίζει πως αν συμμετάσχουν στον πόλεμο αυτό και γερμανικά στρατεύματα, αυτά πρέπει να είναι τόσο ισχυρά ώστε να μπορούν να καταφέρουν πλήγματα στα νώτα του ελληνικού στρατού, τα οποία θα επιχειρήσουν να μπλοκάρουν την πόλη της Θεσσαλονίκης. Όμως, προηγουμένως, πρέπει τα γερμανικά στρατεύματα να υπερισχύσουν στο αλβανικό μέτωπο. Για το σκοπό αυτό είναι αναγκαία μια συνεργασία των ιταλικών και γερμανικών δυνάμεων, όπως, επίσης και η διάθεση μιας ισχυρής μονάδας τεθωρακισμένων. Δεν θα αποτελούσε λάθος αν αυτά τα συνεργαζόμενα στρατεύματα πραγματοπούσαν τις στρατιωτικές τους επιχειρήσεις πριν αφιχθεί η ΧΙΙ Γερμανική Στρατιά. Ο διοικητής των τοπικών ιταλικών στρατευμάτων ζητεί την άδεια να αρχίσουν αυτές οι επιχειρήσεις αφού προηγουμένως συλλεχθούν οι απαραίτητες πληροφορίες και τα δεδομένα για την κατάσταση η οποία επικρατεί στην Αλβανία. Θεωρεί ότι συνεργασία αυτή θα έχει θετική επίδραση στην ιταλική διοίκηση στην Αλβανία, αν τα ιταλικά στρατεύματα επιχειρήσουν επιθέσεις ταυτόχρονα με τα γερμανικά.

 10/01/1941. Σελίδα 260

 Από την 10^η  Δεκεμβρίου 1940 και εντεύθεν έχουν αποσταλεί στην Αλβανία με αεροπλάνα Ju-52 17.000 Ιταλοί στρατιώτες και 1300 τόνοι πολεμικού και λοιπού υλικού. Ο Στρατηγός φον Rintelen μεταβαίνει στο αλβανικό μέτωπο. Δεδομένα για την εγκατάσταση των ιταλικών στρατευμάτων στην Αλβανία … Να ετοιμασθεί η 1^η Ορεινή Μεραρχία για την Αλβανία.

 11/01/1941. Σελίδα 261

 Να προετοιμασθεί ένα γερμανικό εκστρατευτικό σώμα και να αποσταλεί στην Αλβανία. Αυτό θα αποτελείται από μία Ορεινή Μεραρχία και δύναμη τεθωρακισμένων. Το σώμα αυτό θα υποστηρίξει τα ιταλικά στρατεύματα σε κρίσιμες περιόδους, όπως επίσης και την επίθεση για τη διάσπαση του ελληνικού μετώπου σε εδαφικά σημεία τα οποία εμφανίζουν βαρύτητα.  Εκτός τούτου, θα υποστηρίζει από τα νώτα τη μετωπική επίθεση της ΧΙΙ Στρατιάς η οποία διοικείται από τον Wilhelm List, προκειμένου να διανοιχθεί η στενωπός δυτικά της Θεσσαλονίκης. Η αποστολή των γερμανικών στρατευμάτων πρέπει να πραγματοποιηθεί με τα υπάρχοντα στη Μεσόγειο πλοία ή με γκρουπ μεταφορικών αεροπλάνων Ju-52 από τη Foggia, κατά τις υπάρχουσες δυνατότητες και πριν από την αποστολή στη Λιβύη άλλων στρατευμάτων.

(ΣΑ): Ο Wilhelm Sigmund Valter List, Γερμανός επιτελικός αξιωματικός, έγινε Στρατάρχης το 1940 και ήταν αρχηγός των γερμανικών δυνάμεων οι οποίες επιτέθηκαν στην Ελλάδα την 6^η Απριλίου 1941).

ΣΗΜΕΙΩΣΗ

 Μετάφραση από τα Αλβανικά – Σχολιασμός – Επιμέλεια: Στέργιος Σπυρ. Αποστόλου.

————————

*ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΣΠΥΡ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ

ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΗΣ-ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

ΝΑΟΥΣΑ

*Στέργιος Αποστόλου – Βιογραφικά στοιχεία -Εργογραφία (κάνετε κλικ)

————————

Σημείωση Φαρέτρας: Όλα τα κείμενα του Στέργιου Αποστόλου μπορείτε να τα διαβάσετε ΕΔΩ

————————