Αριστείδης Παγκρατίδης, ο “δράκος του Σέιχ Σου” / 54 χρόνια μετά την εκτέλεση. Αθώος ή ένοχος;
ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΖΑΧΟΥ
Στις 16 Φεβρουαρίου συμπληρώθηκαν 54 χρόνια από την εκτέλεση του Αριστείδη Παγκρατίδη και ακόμα και σήμερα η υπόθεση εξακολουθεί να μένει «ζωντανή».
Ήταν 7 Δεκεμβρίου του 1963, όταν ξεκινούσε η αρχή του τέλους για τον νεαρό Αριστείδη Παγκρατίδη, ο οποίος έγινε ευρέως γνωστός ως «δράκος του Σέιχ Σου». Εκείνη την ημέρα, στις 3 τα χαράματα, ο Παγκρατίδης μπήκε κρυφά στο ορφανοτροφείο θηλέων «Μέγας Αλέξανδρος» κρατώντας μια πέτρα και στο αναρρωτήριο του αναμορφωτηρίου, ασέλγησε και προσπάθησε να βιάσει ένα 12χρονο κορίτσι. Οι δυνατές φωνές της ανήλικης τον τρόμαξαν τόσο πολύ που ο ίδιος έφυγε τρέχοντας από το ορφανοτροφείο. Στην πορεία του να διαφύγει ένας οδηγός αστικών λεωφορείων τον είδε να πηδάει τον τοίχο και προσπάθησε να τον σταματήσει. Ο Αριστείδης Παγκρατίδης (οι φίλοι τον φώναζαν «Αρίστο») κατάφερε να διαφύγει, ωστόσο ο οδηγός κάλεσε την αστυνομία. Έπειτα από τις έρευνες που έγιναν ένας αστυνομικός θυμήθηκε ότι είχε δει τον Παγκρατίδη να γυρίζει ύποπτα γύρω από το ορφανοτροφείο, λίγες ώρες πριν εκείνος μπει μέσα, και του είχε ζητήσει τα στοιχεία του. Τρεις ώρες μετά την εισβολή του Αρίστου στο ορφανοτροφείο, η αστυνομία κατέφτανε στο σπίτι του, στην περιοχή «Γερμανικά» που βρισκόταν στις φτωχογειτονιές της Άνω Τούμπας και πολύ κοντά στο ορφανοτροφείο θηλέων.
Την επόμενη ημέρα, 8 Δεκεμβρίου, η εφημερίδα «Ελληνικός Βορράς» έχει πρωτοσέλιδο την είδηση. Για τα επόμενα πέντε χρόνια, το όνομα του 23χρονου τότε Αριστείδη Παγκρατίδη θα γίνει πολλές φορές πρωτοσέλιδο στις εφημερίδες της χώρας. Σε κάθε γειτονιά της Θεσσαλονίκης, από τις φτωχογειτονιές μέχρι τις αριστοκρατικές συνοικίες, οι συζητήσεις επικεντρώνονται στον νεαρό που τόσα χρόνια ζούσε στο περιθώριο και πλέον κατηγορείται για τις επιθέσεις με πέτρες και τα φρικτά εγκλήματα που διαπράχτηκαν στο δάσος του Σέιχ Σου, λίγο έξω από το κέντρο της Θεσσαλονίκης.
Η τελευταία πράξη θα γραφτεί στις 16 Φεβρουαρίου του 1968. Εκείνο το παγωμένο χειμωνιάτικο πρωινό, στις 7.06, ο Αρίστος εκτελείται «δια πυροβολισμού» όπως θα γίνει αργότερα γνωστό, στο δάσος του Σέιχ Σου. Τα τελευταία του λόγια είναι «Μανούλα μου γλυκιά, είμαι αθώος» και η είδηση ακόμα και στα μέλη της οικογένειάς του θα μαθευτεί από την απογευματινή εφημερίδα «Θεσσαλονίκη».
Πενήντα τέσσερα χρόνια μετά τον θάνατο του Αρίστου, το όνομά του έχει παραμείνει σαν ένας ζωντανός μύθος που ακόμα δεν έχει βρει απαντήσεις. Ο Αρίστος ήταν όντως ο «δράκος του Σέιχ Σου»; Ή ο φτωχός, περιθωριακός τύπος που έδινε αίμα για μια τυρόπιτα και πήγαινε με ομοφυλόφιλους για ελάχιστες δεκάρες ήταν το τέλειο θύμα για να του φορτώσουν όλα τα εγκλήματα που είχε κάνει ο πραγματικός δράκος;
Εκείνο το διάστημα ήταν έντονη η φημολογία πως η δολοφονία του Γρηγορίου Λαμπράκη είχε πολύ αρνητικό αντίκτυπο και χρειαζόταν κάτι ώστε να στραφούν αλλού τα φώτα της δημοσιότητας.
Η ιστορία του «δράκου του Σέιχ Σου» έχει γίνει βιβλίο, τηλεοπτική σειρά, μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο και ανέβηκε στο θέατρο. Γιατί ακόμα μέχρι σήμερα, μισό αιώνα μετά, οι απαντήσεις αν ο νεαρός Αρίστος ήταν ο δράκος των φρικτών εγκλημάτων στο δάσος δεν είναι ξεκάθαρες και προπάντων πειστικές..
«Ο δράκος του Σέιχ Σου»
Στο δάσος του Πανοράματος, μια νεαρή γυναίκα βρέθηκε δολοφονημένη έπειτα από επίθεση που δέχτηκε από νεαρό άντρα με πέτρα. Μάλιστα, τυχαία στη περιοχή που την επέλεγαν κυρίως ζευγάρια, υπήρχε ένα αυτοκίνητο που ανέβαινε στο δάσος με αποτέλεσμα ο δράστης να καταφέρει να διαφύγει. Το μοιραίο περιστατικό συνέβη τον Φεβρουάριο του 1958. Όταν έγινε η σύλληψη του ήταν μόλις 23 ετών.
Τον επόμενο χρόνο ο δράστης θα επιτεθεί σε ένα ζευγάρι, ξανά με πέτρα. Οι γιατροί θα κάνουν ότι μπορούν για να κρατήσουν στην ζωή τον Αθανάσιο Παναγιώτου και την Ελεωνόρα Βλαχογιάννη και θα τα καταφέρουν. Νέες επιθέσεις στο δάσος του Σέιχ Σου θα γίνουν πάλι σε ζευγαράκια χωρίς σοβαρούς τραυματισμούς. Δεν έχει την ίδια κατάληξη όμως η επίθεση που θα πραγματοποιηθεί στις 6 Μαρτίου του 1959 όταν στη περιοχή της Μίκρας Θεσσαλονίκης ο δράστης θα ληστέψει ένα ζευγάρι και μετά θα δολοφονήσει τον άντρα, ίλαρχο Κωνσταντίνο Ραϊσιο και θα βιάσει την κοπέλα του, Ευδοκία Παληογιάννη.
Τον Απρίλιο του ίδιου χρόνου ο άγνωστος δράστης μπαίνει στο Δημοτικό Νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης και με μία πέτρα θα σκοτώσει την φοιτήτρια του ιδρύματος, Μελπομένη Πατρικίου. Καθώς προσπάθησε να διαφύγει μετά το έγκλημα πέφτει πάνω σε μια νοσοκομεία, τη Φανή Τσαμπάζη και την απειλεί πως θα την σκοτώσει αν δεν τον αφήσει να φύγει. Ο άγνωστος άνδρας έχει γίνει ο φόβος και ο τρόμος στη Θεσσαλονίκη. Όλοι υποψιάζονταν όλους και άρχισαν να κλείνονται από νωρίς στα σπίτια τους, ο κόσμος να μην κυκλοφορεί μόνος του μέχρι να βρεθεί ο δράστης. Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα της εποχής, δινόταν ένα σημαντικό ποσό σε όποιον βοηθούσε μέσα από συγκεκριμένες πληροφορίες για να συλληφθεί ο άγνωστος άντρας που σκορπούσε φόβο και θάνατο την πόλη.
Η σύλληψη, η ανάκριση και η παραδοχή των εγκλημάτων
Η σύλληψη του Αριστείδη Παγκρατίδη, μετά την επίθεση του στην ανήλικη κοπέλα στο ορφανοτροφείο, ήταν μόνο η αρχή μιας ιστορίας που θα κρατούσε πέντε ολόκληρα χρόνια.
Ο Αρίστος είχε το τέλειο προφίλ για να του φορτωθούν όλα τα εγκλήματα. Ήταν ήδη γνωστός στις αστυνομικές αρχές από μικρή ηλικία. Φτωχός, χωρίς καμία μόρφωση, έκανε δουλειές του ποδαριού για να κερδίσει μερικές δεκάρες προκειμένου να φάει. Ο ίδιος είχε ταλαιπωρηθεί από μικρό παιδί. Είδε τον πατέρα του να σκοτώνεται μπροστά στα μάτια του, η μητέρα του δούλευε δύο και τρεις δουλειές για να μπορέσει να τα βγάλει πέρα. Μέσα από το βιβλίο του Θωμά Καρβούνη «Ο γύρος του θανάτου» η μάνα του Αρίστου θα παραδεχτεί πως το μικρότερο παιδί της δεν το αγκάλιασες και δεν του έδωσε αγάπη. Τα δύο μεγαλύτερα αδέρφια του Αρίστου τα έστειλε στην Αθήνα και τον ίδιο τον κράτησε δίπλα της χωρίς να του δώσει το μητρικό χάδι.
Από την πρώτη στιγμή που οι αρχές συνέλαβαν τον Παγκρατίδη, το όνομα του συνδέθηκε με τον δράστη των εγκλημάτων που είχαν απασχολήσει την κοινή γνώμη. Ο δράκος που σκότωνε τα ζευγαράκια κρατούσε πέτρα, όπως και ο Παγκρατίδης, το βράδυ που αποπειράθηκε να βιάσει το ανήλικο κορίτσι στο ορφανοτροφείο. Ο ίδιος για ημέρες έμεινε απομονωμένος στα κρατητήρια της Γενικής Ασφάλειας Θεσσαλονίκης. Τα θύματα των επιθέσεων θα περάσουν για αναγνώριση, αλλά δεν μπορούν να είναι σίγουροι αν πραγματικά πρόκειται για το ίδιο πρόσωπο.
Οικογένεια, παιδικοί φίλοι, άνθρωποι από το στενό και φιλικό περιβάλλον, πρώην εργοδότες θα περάσουν από το αστυνομικό τμήμα προκειμένου να καταθέσουν ότι γνωρίζουν για τη ζωή του Αρίστου και κάποια στοιχεία είναι επιβαρυντικά.
Μετά από πέντε ημέρες ανακρίσεων ο Παγκρατίδης, στις 11 Δεκεμβρίου του 1963, θα ομολογήσει τα εγκλήματα για τα οποία τον κατηγόρησαν από την πρώτη στιγμή της σύλληψης του. Η ομολογία του δεν θα γίνει άμεσα γνωστή, αλλά θα περάσουν τρεις ημέρες και θα έχει γίνει αναπαράσταση των εγκλημάτων.
Η οικογένεια του Παγκρατίδη θα βρει δικηγόρους, τους Μ. Σαπουντζή και τον Δ. Λάζο και ανακαλεί την ομολογία του ισχυριζόμενος πως η ομολογία έγινε ύστερα από ψυχολογική και σωματική πίεση, ενώ η επίθεση στο ορφανοτροφείο δεν έγινε όπως δόθηκε στη δημοσιότητα από την αστυνομία.
Η δίκη του Παγκρατίδη
Όταν ξεκίνησε η δίκη του «δράκου του Σέιχ Σου» ήταν από τα πιο σημαντικά γεγονότα της πόλης και το κύριο θέμα στις συζητήσεις.
Η δίκη ξεκίνησε την Παρασκευή 11 Φεβρουαρίου του 1966, στο Πενταμελές Εφετείο Θεσσαλονίκης, και ολοκληρώθηκε έντεκα ημέρες αργότερα. Ο Παγκρατίδης κηρύχτηκε ένοχος για όλα τα εγκλήματα και η ποινή που του επιβλήθηκε ήταν «τετράκις εις θάνατον».
Το δικαστήριο κάλεσε τα θύματα, όπου κανέναν δεν μπορούσε να τον αναγνωρίσει, στο πόρισμα του ιατροδικαστή βρέθηκαν τρεις διαφορετικοί τύποι αίματος, ενώ οι συνήγοροι του Παγκρατίδη παραιτήθηκαν γιατί δεν μπορούσαν να κάνουν τη δουλειά τους από τα εμπόδια που έβαζαν οι δικαστικές αρχές. Ο ίδιος ο Παγκρατίδης, την τελευταία ημέρα του δικαστηρίου, αρνήθηκε να απολογηθεί.
Στο άκουσμα της είδησης για τη θανατική ποινή.
Αξίζει να σημειώσουμε πως ο εισαγγελέας πρότεινε αντί για την θανατική ποινή να καταδικαστεί σε ισόβια, κάτι που δεν έγινε δεκτό. Ο Αρίστος οδηγήθηκε στις φυλακές στο Γεντί Κουλέ και τελικά εκτελέστηκε χωρίς να αποχαιρετήσει ούτε την οικογένεια του.
Βιβλία, σειρές και θεατρική παράσταση
Η ζωή του Αριστείδη Παγκρατίδη θα παραμείνει ζωντανή μέσα από τα βιβλία, και τις τηλεοπτικές σειρές που έχουν προβληθεί, ενώ αυτές τις ημέρες παίζεται στο θέατρο Πορεία η παράσταση «Αρίστος» βασισμένη στο βιβλίο του Θωμά Κοροβίνη «Ο γύρος του Θεάτρου».
Η «Υπόθεση Παγκρατίδη: Αθώος ή ένοχος» είχε γίνει ταινία και βασίζεται στο βιβλίο-έρευνα του δημοσιογράφου Κώστα Τσαρούχα, ενώ είχε γίνει και τηλεοπτική σειρά 7 επεισοδίων.
