Η «Λαϊκή Συσπείρωση Κ. Μακεδονίας» για το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο Παραλιακού(ΕΠΣ) Μετώπου  Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης

Ο εκπρόσωπος της «Λαϊκής Συσπείρωσης Κεντρικής Μακεδονίας» στη Μητροπολιτική Επιτροπή της Μητροπολιτικής Ενότητας Θεσσαλονίκης αποχώρησε από την σημερινή συνεδρίαση με θέμα την έγκριση του ΕΠΣ για το Παραλιακό Μέτωπο διότι αυτό θα έπρεπε να συζητηθεί σε επίπεδο Περιφερειακού Συμβουλίου έτσι ώστε να υπάρχει δυνατότητα ενημέρωσης όλων των περιφερειακών συμβούλων και δυνατότητα πιο ολοκληρωμένης ενημέρωσης του λαού της περιοχής. Την ίδια στιγμή, που συνεδρίασαν όλα τα δημοτικά συμβούλια παρουσία του περιφερειάρχη, δημιουργεί εύλογα ερωτηματικά η στάση της διοίκησης της ΠΚΜ να μην απαντήσει έγκαιρα και να μην υλοποιήσει, στη βάση του κανονισμού λειτουργίας του Περιφερειακού Συμβουλίου, το κοινό αίτημα παρατάξεων και περιφερειακών συμβούλων για συζήτηση στο Περιφερειακό Συμβούλιο.

Είναι γνωστό ότι ως «Λαϊκή Συσπείρωση» στην Περιφέρεια ΚΜ και στους Δήμους της περιοχής έχουμε στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος μας, της δράσης και των πρωτοβουλιών μας όλα τα ζητήματα που επηρεάζουν το επίπεδο ζωής των εργαζόμενων και φυσικά την αξιοποίηση του παραλιακού μετώπου, για τη διαμόρφωση χώρων πρασίνου, αναψυχής, αθλητισμού και πολιτισμού.

Η τραγική κατάσταση στην οποία βρίσκονται τμήματα του παραλιακού μετώπου, η κατάτμηση του, η άναρχη χωροθέτηση χρήσεων, η σύγκρουση των χρήσεων. Ο αποκλεισμός του λαού από μεγάλα τμήματα του, η κατάσταση οικολογικής υποβάθμισης του Θερμαϊκού δεν είναι φυσικά φαινόμενα. Είναι το φυσιολογικό αποτέλεσμα του άναρχου καπιταλιστικού δρόμου ανάπτυξης, της εμπορευματοποίησης της γης, της ασυδοσίας του κεφαλαίου, μιας πολιτικής που ακολούθησαν διαδοχικές κυβερνήσεις και στηρίζουν η περιφερειακή και δημοτικές αρχές.

Και από αυτή την άποψη η διοίκηση αλλά και όσες πολιτικές δυνάμεις και σε επίπεδο Τοπικής Διοίκησης στηρίζουν το δρόμο που μας οδήγησε εδώ, τον καπιταλιστικό δρόμο ανάπτυξης, δεν είναι μέρος της λύσης αλλά του προβλήματος. Πόσο δε μάλλον που και τα «μεγαλόπνοα» project τα οποία προωθούνται δεν έχουν στο επίκεντρο τις κοινωνικές ανάγκες.

Στα υπαρκτά προβλήματα που εντοπίζονται στο παραλιακό μέτωπο το ΕΠΣ δε δίνει ολοκληρωμένες απαντήσεις από τη σκοπιά των σύγχρονων δυνατοτήτων και αναγκών. Έτσι κι αλλιώς βασικός στόχος των ΕΠΣ είναι η γρήγορη προώθηση και αδειοδότηση έργων και παρεμβάσεων που υποστηρίζουν ή προετοιμάζουν το έδαφος για επενδύσεις επιχειρηματικών ομίλων. Αυτό αποδείχθηκε με όλα τα ΕΠΣ που ήρθαν για έγκριση τα τελευταία χρόνια, όπως στην περίπτωση της ανάπλασης της ΔΕΘ, της μαρίνας Αρετσούς κ.α

Αποδεικνύεται και στην περίπτωση του συγκεκριμένου ΕΠΣ όπου το βασικότερο πρόβλημα είναι ότι η απόδοση ελεύθερου χώρου είναι μικρότερη από τις σημερινές ανάγκες και οι προτεινόμενες χρήσεις και όροι δόμησης είναι ευθυγραμμισμένοι με τις ανάγκες των μελλοντικών επενδυτών.

Ενώ διατυπώνεται ευθέως,  ότι οι προτεινόμενες παρεμβάσεις είναι εφικτές μόνο με την προϋπόθεση εμπλοκής ιδιωτικών κεφαλαίων, εκτός από τη δημόσια δαπάνη οποιασδήποτε μορφής. Ομολογείται δηλαδή εκ των προτέρων, ότι ο σχεδιασμός αφορά την προσέλκυση επενδυτών. Άμεσο αποτέλεσμα θα είναι η διαμόρφωση των ελεύθερων χώρων που απομένουν ως προαύλιο των επενδύσεων, ενώ η πορεία υλοποίησης έργων και παρεμβάσεων με ορισμένα μόνο οφέλη για την κοινωνική πλειοψηφία συνδέεται με τη προσδοκώμενη κερδοφορία των επενδυτών.

Προβληματική εν γένει είναι και η αποσπασματικότητα του χωρικού σχεδιασμού που επιδιώκεται με το συγκεκριμένο ΕΠΣ. Το πρόβλημα εδράζεται στην υφιστάμενη εμπορευματοποίηση και άναρχη χωροθέτηση χρήσεων, στην απουσία επαρκών ελεύθερων χώρων που περιορίζει τη δυνατότητα παρέμβασης προς όφελος του λαού. Αλλά και στη ξεχωριστή πολεοδομική αντιμετώπιση μιας λωρίδας γης η οποία αντικειμενικά βρίσκεται σε αλληλεπίδραση με το υπόλοιπο πολεοδομικό συγκρότημα.

Από το ΕΠΣ γίνεται αντιληπτό, πως το επιχείρημα για «ενιαίο και αδιάσπαστο» παραλιακό μέτωπο είναι έωλο. Στηρίζεται μόνο στην ύπαρξη μιας διαδρομής πεζών – ποδηλάτων, η οποία δεν είναι σε όλο το μήκος της κοντά στην παραλία. Αυτό είναι και το φύλλο συκής του εγχειρήματος.

Τελικά η ίδια η κατάσταση που βιώνουμε, οι εξελίξεις στο παραλιακό μέτωπο στην περιοχή μας αλλά και στην Αττική αποκαλύπτουν προς τα που κινούνται τα πράγματα.

• Στο δυτικό μέτωπο η κατάσταση συνεχίζει να είναι τραγική (κατάσταση στις εκβολές, «άτυπες» χωματερές, αποχετευτικό Δενδροπόταμου, βιομηχανική ρύπανση κλπ). Απουσιάζει ένα συνολικότερο σχέδιο μελετών, έργων και δράσεων για την συνολικότερη αναβάθμιση, οικολογική θωράκιση και ανάδειξη του Εθνικού Πάρκου του Δέλτα Αξιού – Λουδία – Αλιάκμονα, στο οποίο μάλιστα, η λιμνοθάλασσα Καλοχωρίου αποτελεί τη βόρεια πύλη του, με κρίσιμο ρόλο στην βιοποικιλότητα του οικοσυστήματος της ευρύτερης περιοχής.

• Στη δυτική είσοδο της πόλης μια ολόκληρη περιοχή που θα μπορούσε να είχε αναπλαστεί και αξιοποιηθεί προς όφελος των κατοίκων ρημάζει ενώ συγκεντρώνει πλέον το ενδιαφέρον επενδυτών ως πόλος συγκέντρωσης νέων γραφειακών, ξενοδοχειακών και άλλων χώρων.

• Στο Δήμο Θεσσαλονίκης ο χώρος – φιλέτο της ΔΕΘ αντί για πραγματικό μητροπολιτικό πάρκο μετατρέπεται σε νέο επιχειρηματικό κέντρο ενώ και η ευρύτερη περιοχή γύρω από το Ποσειδώνιο παραμένει αναξιοποίητη αναμένοντας τους επενδυτές..

• Στην Καλαμαριά ο δημόσιος χώρος μειώνεται με την ιδιωτικοποίηση της Μαρίνας, η ΕΤΑΔ ζητά ανταλλάγματα για την παραχώρηση της πλαζ που οδηγεί σε περεταίρω εμπορευματοποίηση ενώ και το πρώην στρατόπεδο Κόδρα πολεοδομείται και πολιορκείται από συμφέροντα ενώ θα έπρεπε εδώ και χρόνια να αποτελεί πνεύμονα πρασίνου και αναψυχής.

Εκτός των παραπάνω όμως υπάρχει και το εμβληματικό παράδειγμα της λεγόμενης Αττικής Ριβιέρας και του Ελληνικού, όπου και υλοποιούνται ήδη μεγαλόπνοα αντίστοιχα σχέδια με το project του παραλιακού μετώπου της Θεσσαλονίκης. Εκεί αφενός συγκεντρώνονται και ιεραρχούνται πόροι για την αναβάθμιση της τουριστικής βιτρίνας και την προσέλκυση επενδύσεων στερώντας πόρους από άλλες αναγκαίες παρεμβάσεις, ενώ το πρώην αεροδρόμιο μετατρέπεται σε μια περίκλειστη «πόλη μέσα στην πόλη» για λίγους στερώντας έναν εν δυνάμει πνεύμονα από εκατομμύρια κατοίκους.

Τα παραπάνω αποκαλύπτουν την υποκρισία, τις διαχρονικές ευθύνες κυβερνήσεων και διοικήσεων σε τοπικό επίπεδο αλλά και την ουσία των μεγαλεπήβολων σχεδίων. Ο πραγματικός στόχος λοιπόν, τον οποίο εξυπηρετεί και το συγκεκριμένο ΕΠΣ είναι η διαμόρφωση ευνοϊκών προϋποθέσεων για την κερδοφόρα διέξοδο κεφαλαίων μέσω πληθώρας επενδύσεων κατά μήκος του παραλιακού μετώπου της πόλης. Πρόκειται για επενδύσεις που σχετίζονται με τους στόχους να αναδειχθεί η πόλη σε τουριστικό, εμπορικό, επιχειρηματικό κέντρο με επιρροή στα Βαλκάνια και ευρύτερα.

Πρόκειται για τους ίδιους γενικούς στόχους που υπηρετούν και άλλα αντίστοιχα σχέδια (π.χ. ανάπλαση ΔΕΘ, Μαρίνα Αρετσούς κλπ) με τα οποία έχει συνάφεια. Δεν είναι τυχαία η κοινή επιχειρηματολογία για την «αναγκαιότητα» όλων αυτών, η οποία κάνει λόγο για νέο «brand name» της Θεσσαλονίκης, τη δημιουργία «τοποσήμων», κλπ

Αυτός ο στόχος τελικά κινείται σε αντίθετη κατεύθυνση από τα συμφέροντα της κοινωνικής πλειοψηφίας διότι προϋποθέτει προσαρμογή των χρήσεων γης στα επιχειρηματικά σχέδια, ιεραρχεί έργα με κριτήριο την άμεση και έμμεση διευκόλυνση των επενδύσεων,  οδηγεί σε συρρίκνωση του δημόσιου χώρου (πχ ΔΕΘ, Καλαμαριά), δεν μπορεί να προστατεύσει αποτελεσματικά το περιβάλλον, να συνεκτιμήσει τις επιπτώσεις από όλες τις δραστηριότητες. Ταυτόχρονα ο λαός θα τον χρυσοπληρώσει σε κατασκευαστικούς και άλλους ομίλους άμεσα και έμμεσα.

Η όποια σχετική βελτίωση σε σχέση με τη σημερινή τραγική κατάσταση σε ορισμένες περιπτώσεις αφενός δεν είναι για πανηγυρισμούς και αφετέρου απέχει από τις σύγχρονες δυνατότητες και ανάγκες.

Για να γίνει η δυνατότητα να ζήσουμε πολύ καλύτερα πραγματικότητα, πρέπει να φύγει από τη μέση το βασικό εμπόδιο που δεν είναι άλλο από το καπιταλιστικό κέρδος ως κριτήριο στην παραγωγή, στην οργάνωση των κοινωνικών υπηρεσιών, στη χωροθέτηση χρήσεων γης, στην αξιοποίηση και λειτουργία ελεύθερων χώρων και υποδομών.

Απαιτούνται ριζικές αλλαγές σε επίπεδο εξουσίας και οικονομίας έτσι ώστε να απελευθερωθούν οι παραγωγικές δυνάμεις της κοινωνίας, ο εργαζόμενος άνθρωπος, να απογειωθεί η ανάπτυξη της παραγωγής και των υπηρεσιών με κριτήριο την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών.

Σε αυτό το πλαίσιο μπορεί να γίνει πραγματικότητα και ένας χωροταξικός σχεδιασμός στη βάση των αποτελεσμάτων ερευνών για τη διάγνωση νέων αναγκών, καθώς και ένα εθνικό σχέδιο διαχείρισης αποβλήτων, ολοκληρωμένης διαχείρισης των υδάτινων πόρων για την προστασία και την αξιοποίησή τους με κριτήριο τη λαϊκή ευημερία.

Έτσι μπορεί να διασφαλιστεί κατοικία για όλους, σύγχρονων προδιαγραφών, σε συνδυασμό με την αναμόρφωση των πόλεων και των γειτονιών μας, με υποδομές γρήγορης και ασφαλούς μεταφοράς, προστασίας από πλημμύρες, πυρκαγιές, σεισμούς. Να διασφαλιστούν και αναπτυχθούν οι απαραίτητοι πνεύμονες  πρασίνου, σε συνδυασμό με ζώνες λαϊκού αθλητισμού, πολιτισμού και ψυχαγωγίας.

Έτσι μπορούμε να πετύχουμε μια ισόρροπη ανάπτυξη μεταξύ των κλάδων και πραγματική προστασία του περιβάλλοντος. Έτσι τελικά θα ξεφύγουμε οριστικά από τα ψευτοδιλήμματα «ανάπτυξη και αξιοποίηση χώρων με τους όρους που συμφέρουν το κέρδος των επιχειρηματικών ομίλων ή ανεργία και απαξίωση, εγκατάλειψη χώρων»

Οι συνεχιζόμενες καταστροφές από πλημμύρες, πυρκαγιές, σεισμούς, η καταστροφή του περιβάλλοντος, η τραγική έλλειψή ελεύθερων χώρων κλπ φανερώνουν ότι είναι ζωτικής σημασίας να αμφισβητηθεί ο σχεδιασμός του κεφαλαίου – αστικός σχεδιασμός, να ενισχυθεί η διεκδίκηση για ένα καλύτερο παρόν και μέλλον.

Σε αυτή την κατεύθυνση ως «Λαϊκή Συσπείρωση» έχουμε τη δική μας συμβολή και καταθέτουμε τη δική μας πρόταση αγωνιστικής διεκδίκησης που υπερβαίνει τις πολεοδομικές παρεμβάσεις και «οραματικές» διατυπώσεις που πολλές φορές μένουν στα χαρτιά:

• Ιεράρχηση, χρηματοδότηση κλπ των απαραίτητων αντιπλημμυρικών έργων. Τέρμα πια στην κοροϊδία με master plan που λήγουν χωρίς να υλοποιούνται. Πραγματική αντιπυρική και αντισεισμική προστασία και θωράκιση ως βασική προϋπόθεση για την προστασία της ζωής και του περιβάλλοντος.

• Αποτελεσματική προστασία, περιβαλλοντικοί έλεγχοι για το Θερμαϊκό κλπ, κατά μήκος όλου του παραλιακού μετώπου και πιο εντατικά εκεί που αλληλοεπιδρούν ρυπογόνες βιομηχανικές χρήσεις όπως στη δυτική πλευρά. Εκπόνηση ολοκληρωμένων μελετών που αφορούν τη διακινδύνευση και αντιμετώπιση βιομηχανικών ατυχημάτων σε στεριά και θάλασσα, μελέτες για τις προστατευόμενες περιοχές αλλά και την προστασία από τη διάβρωση των ακτών.

• Χρηματοδότηση, απαλλοτριώσεις κλπ για διεύρυνση του δημόσιου χώρου στο παραλιακό μέτωπο και όχι μόνο. Ο χώρος της ΔΕΘ, η περιοχή του Ποσειδωνίου , η δυτική είσοδος, το παραλιακό μέτωπο της Καλαμαριάς, τα διάφορα φιλέτα να κατοχυρωθούν πολεοδομικά ως ελεύθεροι χώροι, πρασίνου, αναψυχής, αθλητισμού πολιτισμού και να διατεθούν όλα τα απαραίτητα κονδύλια σήμερα και όχι στη 2^α παρουσία.

Η «Λαϊκή Συσπείρωση Κεντρικής Μακεδονίας», καταψηφίζει το προτεινόμενο Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο Παραλιακού Μετώπου Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης, αποκαλύπτοντας τους πραγματικούς του στόχους και γιατί η όποια σχετική τοπική βελτίωση είναι ελάχιστη μπροστά στις ανάγκες και δυνατότητες ενώ συνοδεύεται από περεταίρω άμεση και έμμεση επιβάρυνση της κοινωνικής πλειοψηφίας σε όλα τα επίπεδα.

Λύση και στο πρόβλημα της αξιοποίησης χώρων στο παραλιακό μέτωπο μπορεί να δώσει η μαχητική διεκδίκηση όλων όσων έχει ανάγκη ο λαός για να βελτιώσει την ποιότητα της ζωής του, η αμφισβήτηση και τελικά η ανατροπή του καπιταλιστικού δρόμου ανάπτυξης, που αναπαράγει και οξύνει προβλήματα και στο ζήτημα του χωρικού σχεδιασμού