Είναι επικίνδυνη η δίδυμη κύηση;

Υπολογίζεται ότι 3 στις 100 εγκυμονούσες κυοφορούν δίδυμα. Οι έγκυοι που έχουν δίδυμα συχνά έχουν πιο έντονα συμπτώματα της κύησης, ενώ είναι γνωστό ότι στις δίδυμες κυήσεις οι επιπλοκές είναι πιο συχνές. Δίδυμη κύηση δεν σημαίνει πάντως αυτομάτως και τοκετός με καισαρική.

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι ταξινόμησης των δίδυμων κυήσεων. Αυτοί περιλαμβάνουν:

Μονοζυγωτικά ή διζυγωτικά δίδυμα: τα μονοζυγωτικά δίδυμα προέρχονται από τον ίδιο ζυγώτη (όπως ονομάζεται ένα γονιμοποιημένο ωάριο). Ο ζυγώτης χωρίζεται στα δύο και δημιουργούνται γενετικά σχεδόν πανομοιότυπα δίδυμα.

Τα διζυγωτικά δίδυμα προέρχονται από δύο ξεχωριστά ωάρια, τα οποία γονιμοποιούνται από δύο σπερματοζωάρια. Τα μωρά δεν είναι πανομοιότυπα, ούτε καν μοιάζουν περισσότερο από ό,τι θα συνέβαινε σε δύο μονήρεις κυήσεις.

Διχοριακά ή μονοχοριακά: Η λέξη «χόριο» αναφέρεται στον πλακούντα. Μερικά δίδυμα μοιράζονται έναν πλακούντα, ενώ άλλα όχι. Τα δίδυμα που μοιράζονται έναν πλακούντα είναι μονοχοριακά, ενώ αυτά που έχουν χωριστούς πλακούντες είναι διχοριακά.

Μονοαμνιακά ή διαμνιακά: τα δίδυμα έμβρυα μπορεί να μοιράζονται έναν αμνιακό σάκο ή έχουν ξεχωριστούς σάκους.

Μονοχοριακά/διαμνιακά δίδυμα: όταν η διαίρεση γίνεται στο στάδιο της βλαστοκύστης (4η-8ημέρα) τα δίδυμα μοιράζονται έναν πλακουντα, αλλά βρίσκονται σε δύο ξεχωριστούς αμνιακούς σάκους.

Τα συμπτώματα της δίδυμης κύησης

Όταν υπάρχει δίδυμη κύηση, ο οργανισμός παράγει υψηλότερα επίπεδα ορμονών της εγκυμοσύνης και ειδικά της ανθρώπινης χοριακής γοναδοτροπίνης (HCG). Το γεγονός αυτό συχνά εντείνει τα πρώιμα συμπτώματα της εγκυμοσύνης.

Συχνά τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:
• αύξηση βάρους, ιδιαίτερα στην αρχή της εγκυμοσύνης

• αυξημένη όρεξη

• αυξημένη πρωινή ναυτία

• αίσθημα εμβρυϊκών κινήσεων σε διαφορετικά σημεία της κοιλιάς

Πως μαθαίνει η έγκυος ότι κυοφορεί δίδυμα;

Η δίδυμη κύηση φαίνεται συνήθως στο υπερηχογράφημα. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που στο πρώτο υπερηχογράφημα της κύησης δεν φαίνεται το δεύτερο έμβρυο. Η παρουσία του καθίσταται ορατή σε επόμενο υπερηχογράφημα.

Ένας άλλος τρόπος είναι η εξέταση αίματος. Τα επίπεδα της HCG μπορεί να είναι υψηλότερα από το συνηθισμένο στην αρχή της εγκυμοσύνης.

Στο υπερηχογράφημα δεύτερου τριμήνου, συνήθως φαίνονται τα γεννητικά όργανα των δύο εμβρύων, εφόσον βέβαια βρίσκονται σε κατάλληλη θέση την ώρα της εξέτασης.

Είναι επικίνδυνη η δίδυμη κύηση;

Η δίδυμη κύηση έχει αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών της εγκυμοσύνης και του τοκετού. Ευτυχώς με τη στενή παρακολούθηση της εγκύου από τον γιατρό της, ορισμένοι από τους κινδύνους μειώνονται.

Μερικές συνηθισμένες επιπλοκές είναι:

Πρόωρος τοκετός: Περισσότερες από τις μισές δίδυμες κυήσεις καταλήγουν σε πρόωρο τοκετό, δηλαδή τα μωρά γεννιούνται πριν την 37η εβδομάδα. Αυτή είναι η πιο συχνή επιπλοκή της δίδυμης κύησης. Μπορεί να συμβεί επειδή τα έμβρυα έχουν λιγότερο χώρο για να αναπτυχθούν ή επειδή ο πλακούντας δεν αναπτύσσεται φυσιολογικά.

Προεκλαμψία: παρουσιάζεται ξαφνική αύξηση της αρτηριακής πίεσης και πρωτεϊνουρία. Η προεκλαμψία είναι σοβαρή και μπορεί να χρειαστεί να γίνει πρόωρος τοκετός.

Διαβήτης κύησης: αυτή η μορφή διαβήτη, που σχετίζεται με την εγκυμοσύνη, μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές στην έγκυο και το έμβρυο, όπως επικίνδυνα μεγάλα έμβρυα και πρόωρο τοκετό.

Σύνδρομο εξαφάνισης διδύμου: ένα από τα δύο μωρά πεθαίνει στη μήτρα και ο οργανισμός της εγκύου το απορροφά είτε εν μέρει είτε πλήρως. Υπολογίζεται ότι το σύνδρομο εξαφάνισης διδύμου παρουσιάζεται στο 36% των δίδυμων κυήσεων.

Γέννηση θνησιγενούς εμβρύου: μερικές φορές, ένα από τα δίδυμα πεθαίνει μέσα στη μήτρα με αποτέλεσμα το ένα μωρό να γεννηθεί ζωντανό και το άλλο θνησιγενές.

Ευτυχώς υπάρχουν διάφορες παρεμβάσεις ώστε να περιοριστεί ο αυξημένος κίνδυνος επιπλοκών των δίδυμων κυήσεων. Παραδείγματος χάριν, οι έγκυοι που παρουσιάζουν διαβήτη κύησης, κάνουν αλλαγές στη διατροφή τους και παίρνουν φαρμακευτική αγωγή ώστε να ελεγχθεί η πάθηση.

Τι αλλάζει στην παρακολούθηση της εγκύου που περιμένει δίδυμα

Η φροντίδα για τις εγκύους που περιμένουν δίδυμα είναι πιο εντατική από όσες έχουν μονήρη εγκυμοσύνη. Οι γυναίκες που περιμένουν δίδυμα μπορεί να χρειαστεί:

• να κάνουν πιο συχνά προγεννητικές επισκέψεις στον γιατρό τους

• να κάνουν περισσότερους υπέρηχους για να ελέγχεται η θέση των εμβρύων

• να τρώνε περισσότερες θερμίδες

• να ακολουθήσουν ειδική διατροφή ή να ασκούνται σωστά και συστηματικά, προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος επιπλοκών

• να κάνουν εξειδικευμένες ασκήσεις για να δυναμώσουν οι μυς του σώματος και της σπονδυλικής τους στήλης, προκειμένου να κουβαλάνε πιο εύκολα το επιπλέον βάρος

• να λάβουν φαρμακευτική αγωγή

Κάθε εγκυμοσύνη είναι διαφορετική περίπτωση. Ο γιατρός σας μπορεί να σας συμβουλεύσει για την καλύτερη διατροφή και για την αναγκαία άσκηση.

Οι ανάγκες σε θερμίδες ποικίλλουν από έγκυο σε έγκυο. Σχετικά με την άσκηση, μία έγκυος θα πρέπει να προσπαθεί να κάνει 2,5 ώρες άσκηση χαμηλής έντασης εβδομαδιαίως, εκτός εάν έχει διαφορετικές οδηγίες από τον μαιευτήρα της.

Από το δεύτερο τρίμηνο, χρειάζεται να γίνεται υπερηχογράφημα κάθε 2-4 εβδομάδες. Εάν όμως υπάρχουν προβλήματα στην κύηση, μπορεί να γίνεται πολύ πιο συχνά υπερηχογράφημα, αλλά και άλλες ενδεδειγμένες εξετάσεις (όπως παραδείγματος χάριν εξετάσεις αίματος και ούρων).

Διαφορετικά είδη τοκετού

Πρόωρος τοκετός ή πρόκληση τοκετού

Λίγο παραπάνω από το 50% των διδύμων κυήσεων καταλήγουν σε πρόωρο τοκετό. Αυτό μπορεί να συμβεί φυσικά. Μπορεί όμως ο μαιευτήρας να συστήσει την πρόκληση τοκετού, εάν εκτιμηθεί ότι θα υπάρχουν σημαντικά οφέλη. Παραδείγματος χάριν, εάν η συνέχιση της εγκυμοσύνης ενέχει κίνδυνο για τη μητέρα ή τα έμβρυα (παραδείγματος χάριν προεκλαμψία).

Η πρόκληση τοκετού μπορεί να βελτιώσει μακροπρόθεσμα τα αποτελέσματα σε περιπτώσεις υψηλού κινδύνου. Είναι πιθανό πάντως να χρειαστεί να παραμείνουν τα μωρά σε μονάδα εντατικής θεραπείας νεογνών για λίγο καιρό. Μερικά δίδυμα μπορεί επίσης να έχουν χαμηλό βάρος γέννησης. Η πρόκληση τοκετού απαιτεί κάποιες φορές να παραμείνει η μητέρα περισσότερες μέρες στο μαιευτήριο.

Δίδυμη κύηση σημαίνει τοκετός με καισαρική;

Μια δίδυμη γέννηση δεν σημαίνει απαραίτητα ότι πρέπει να γίνει καισαρική. Επιστημονικό άρθρο του 2021 τονίζει ότι ο κολπικός τοκετός είναι δυνατός και ενδείκνυται σε περιπτώσεις όπου και τα δύο έμβρυα είναι με το κεφάλι προς τα κάτω και δεν υπάρχουν άλλοι λόγοι ανησυχίας για την ασφάλεια της μητέρας και των μωρών.

Μελέτη που έγινε πριν από 8 χρόνια συνέκρινε τα αποτελέσματα τοκετών με καισαρική και φυσιολογικών τοκετών σε δίδυμες κυήσεις και φάνηκε πως δεν υπήρχαν σημαντικές διαφορές στο αποτέλεσμα.

Η καισαρική τομή είναι πραγματικά πολύτιμη ως επείγουσα διαδικασία προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος για τη μητέρα και τα μωρά.

*Ο κ. Ιάκωβος Σούσης είναι Μαιευτήρας Γυναικολόγος, Ιατρός Αναπαραγωγής