Εμβόλιο: Δημόσιο αγαθό ή «εμπόρευμα» της – επί πτωμάτων – κερδοφορίας των φαρμακευτικών;
Εάν κάτι παραδέχονται όλοι οι αρμόδιοι, στη χώρα και παγκοσμίως, είναι πως υπάρχει καθυστέρηση των εμβολιασμών για τον κορωνοϊό. Οι ρυθμοί, πάντως, δεν είναι ίδιοι σε κάθε γωνιά του κόσμου, ούτε καν στον λεγόμενο ανεπτυγμένο κόσμο της Δύσης. Παρόλο που έχουν εγκριθεί μια σειρά εμβόλια (διαφορετικά σε κάθε περιοχή του κόσμου) και άλλα περιμένουν έγκριση, ο πλανήτης βρίσκεται αντιμέτωπος με το τρίτο κύμα της πανδημίας χωρίς να προστατεύεται, όσο θα μπορούσε.
Χαρακτηριστικό είναι ότι στην Ελλάδα μέχρι, χθες, Πέμπτη 21 Ιανουαρίου, είχαν γίνει μόλις 123.077 εμβολιασμοί και έχει εμβολιαστεί μόλις το 1,13% του πληθυσμού. Την Πέμπτη έγιναν 13.318 εμβολιασμοί, και προχθές Τετάρτη 15.290. Προφανώς, με αυτούς τους ρυθμούς θα αργήσει τραγικά να φτάσει σε επιθυμητά επίπεδα ο εμβολιασμός του γενικού πληθυσμού.
Να υπενθυμίσουμε ότι σύμφωνα με τις σχετικές ανακοινώσεις της κυβέρνησης η Ελλάδα θα είχε παραλάβει στις 30 Δεκεμβρίου την πρώτη μεγάλη παρτίδα εμβολίων 83.850 δόσεων. Επίσης, οι παραδόσεις των εμβολίων των Pfizer/BioNTech στη χώρα θα είναι, έως το τέλος Ιανουαρίου, 429.000 δόσεις και άλλες 333.450 έως τέλος Φεβρουαρίου. Υποτίθεται ότι μέχρι το τέλος Μαρτίου η Ελλάδα θα έχει παραλάβει από τις Pfizer/BioNTech 1.265.550 δόσεις. Σε αυτές, θα προστεθούν, όταν πάρουν τις πλήρεις εγκρίσεις και αρχίσει η διανομή, τα εμβόλια των Moderna και AstraZeneca. Τα στοιχεία αυτά αποτελούν προγραμματισμό και αναμένεται να δούμε κατά πόσο θα υλοποιηθεί.
Και πανευρωπαϊκά αντιμετωπίζεται το ζήτημα της καθυστέρησης της παράδοσης των εμβολίων. Μόλις χθες η Pfizer φέρεται να μείωσε έως το 50% τον όγκο των εμβολίων κατά του κορωνοϊού σε ορισμένες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αυτή την εβδομάδα (διαβάστε αναλυτικότερα εδώ για τις μειώσεις).
Τα παραπάνω εξελίσσονται στο πεδίο της ζούγκλας των «αγορών»: Ακόμα και σε μια περίοδο που η ανθρωπότητα θρηνεί εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς το 95% των δόσεων των εμβολίων για τον κορωνοϊό έχει χρησιμοποιηθεί σε 10 μόλις χώρες. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ιστότοπου ανάλυσης δεδομένων Our world in data, πρόκειται για τις ΗΠΑ, την Κίνα, τη Βρετανία, το Ισραήλ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Ιταλία, τη Ρωσία, τη Γερμανία, την Ισπανία και τον Καναδά.
Ενδεικτικό της κατάστασης είναι, άλλωστε, ότι σύμφωνα με εκτιμήσεις τα λεγόμενα πλουσιότερα κράτη είχαν δεσμεύσει περισσότερο από το 50% των δόσεων που θα παρασκευαστούν μέχρι το τέλος του 2021. Παράλληλα, στις φτωχότερες χώρες ίσως εμβολιαστεί το 20% του πληθυσμού μέχρι το το τέλος του 2021, ενώ ενδέχεται να μην καταφέρουν να εμβολιάσουν ικανό ποσοστό του πληθυσμού πριν από το 2024. Κάτι τέτοιο δεν θα ισχύσει σε όλες τις λεγόμενες φτωχότερες χώρες, εάν χρησιμοποιήσουν δικές τους παρασκευαστικές δυνατότητες (π.χ Ινδία).
Τα δεδομένα, όπως τα παρουσιάσαμε παραπάνω, οδηγούν στα εξής συμπεράσματα:
— Οι επιστήμονες κατάφεραν να ολοκληρώσουν την κατασκευή των εμβολίων για την πανδημία. Ανεξαρτήτως εάν το «όνομα» του κάθε εμβολίου το έχει η α ή β εταιρεία, η επιστήμη – και προφανώς οι άνθρωποι της – οδηγεί στη σωτηρία της ανθρωπότητας από τον κορωνοϊό. Η α ή β εταιρεία διαχειρίζεται οικονομικά – και έχει οφέλη εκατομμυρίων ευρώ – το εμβόλιο.
— Το ερώτημα είναι απλό αλλά και ζωτικό: Είναι δυνατόν, αντιμετωπίζοντας μια πανδημία, η ανθρωπότητα να εξαρτάται από τις παραγωγικές δυνατότητες της α ή της β εταιρείας; Θα γίνει αποδεκτό ότι η Pfizer (και η κάθε Pfizer) δεν μπορεί να παράγει τόσα εμβόλια όσα χρειάζονται;
— Η υγεία εκατομμυρίων κι εκατομμυρίων ανθρώπων θα εξαρτηθεί από τους «νόμους» ανταγωνισμού της «ελεύθερης αγοράς»;
— Από τη στιγμή που οι παραγωγικές δυνατότητες της α ή β εταιρείες δεν επαρκούν, τότε δεν υπάρχει άλλη ανθρώπινη λύση (κι ας έρχεται σε αντίθεση με τον «άγιο» καπιταλισμό): Να κινηθούν άμεσα οι διαδικασίες, διεθνώς, ώστε να ξεκινήσει η παραγωγή των εμβολίων, με ασφάλεια και γρήγορους ρυθμούς, όπου είναι δυνατόν και κρίνεται ότι υπάρχει επάρκεια υλικών και τεχνικών μέσων.
Κάθε κράτος, κάθε κυβέρνηση έχει υποχρέωση, έχει ευθύνη, να δράσει ώστε τα εμβόλια που για την παραγωγή τους παρασχέθηκε πακτωλός δημόσιου χρήματος, να τα αφαιρέσει από τα χέρια των εταιρειών και να μετατραπούν, πραγματικά, σε δημόσιο αγαθό. Μηδέ της ελληνικής κυβέρνησης εξαιρουμένης.
Φυσικά θα ήταν αφέλεια όταν μιλάμε για κυβερνήσεις στον καπιταλισμό να ξεχνάμε πως μιλάμε για εκείνες τις εθνικές επιτροπές σε κάθε κράτος που διαχειρίζονται τις υποθέσεις των πολυεθνικών. Και δεν είναι η πρώτη φορά που το κάνουν βάφοντας τα χέρια τους με αίμα. Γι’ αυτό και ο αυτονόητος αγώνας το εμβόλιο να μην είναι ένα ακόμα “εμπόρευμα” αποτελεί ταυτόχρονα και αγώνα των λαών ενάντια στην πανδημία του καπιταλισμού.
