Θανάσης Μαρκόπουλος “Η εύφορη λύπη του Μιχάλη Γκανά” – Μια σε βάθος εντυπωσιακή κριτική θεώρηση
Αν ο Μιχάλης Γκανάς κέρδισε με το έργο του τη γενική αποδοχή των κριτικών και του κοινού, ο κριτικός και ποιητής Θανάσης Μαρκόπουλος με το βιβλίο του «Η εύφορη λύπη του Μιχάλη Γκανά», εκδόσεις Μελάνι, κερδίζει αναμφισβήτητα τον θαυμασμό για το πορτρέτο του Γκανά που φιλοτέχνησε. Πορτρέτο με την αυστηρή και στέρεα ματιά του κριτικού, αλλά και με την ευαισθησία και γνώση που τον διακρίνει ως ποιητή.
Αν και ο Μαρκόπουλος ασχολήθηκε και παλιότερα με το έργο του Γκανά – στο βιβλίο του «Ματιές ενόλω» και σε δημοσιεύσεις σε εφημερίδες και περιοδικά – το τελευταίο του βιβλίο, που είδε το φως τον Μάρτιο του 2020, ολοκληρώνει το πορτρέτο του Γκανά, αποδίδοντας κάθε σκιά του ή χρώμα με καθοριστικές λεπτομέρειες.
Ξεκινώντας από τον τίτλο του βιβλίου «Η εύφορη λύπη» – μοναδική και αποδεδειγμένη η ικανότητα του Μαρκόπουλου στην εμβέλεια των τίτλων – που με την αντίθεση ανάμεσα στις λέξεις λύπη και ευφορία δημιουργεί μεγάλο αναγνωστικό ενδιαφέρον, δίνει με το οπισθόφυλλό του ένα πρώτο σχέδιο – για να χρησιμοποιήσουμε όρους ζωγραφικής – που ενημερώνει με την πύκνωσή του τον αναγνώστη για το περιεχόμενο του.
«Πολύτροπος και μοντέρνος στις φόρμες και τις τεχνικές του ο Μιχάλης Γκανάς, ιδρύει μια ποιητική του χώρου και του χρόνου, η οποία, χωρίς να αγνοεί τις παθογένειες του άστεως και του σύγχρονου τρόπου ζωής, αναδεύει μνήμες της μικρής πατρίδας, αξιοποιεί τα διδάγματα της έμμετρης παράδοσης και φτάνει σε μια εκφραστική ένταση, που έχει κάτι από την αγριάδα της Μουργκάνας και τη σκοτεινιά του τόπου του. Το ευτυχές συνταίριασμα θεμάτων και τρόπων είναι νομίζω ο λόγος που εξηγεί την αναγνωστική του απήχηση και τον αναδεικνύει σε μια από τις πιο διακριτές και διακεκριμένες φωνές του καιρού μας.»
Και μόνο μ’ αυτό το μικρό ενημερωτικό για τον αναγνώστη κείμενο το πορτρέτο έχει αποκτήσει ήδη τη δυναμική του.
Ο Μαρκόπουλος όμως στο βιβλίο του με τις λεπτές χειρουργικές κινήσεις του επιστήμονα ανατέμνει το ποιητικό σώμα του Γκανά, θαυμάζοντας ταυτόχρονα με τη δική του ποιητική ευαισθησία το σχήμα, τις λέξεις, τις προθέσεις αλλά και το αποτέλεσμα της ποιητικής πράξης του ομοτέχνου του.
Ξεκινώντας από μια γενική θεώρηση του ποιητικού corpus, περνά στην κριτική υποδοχή του Γκανά και τις πρώτες γραφές του, μένοντας περισσότερο στον «Ακάθιστο δείπνο» και στον « Άψινθο», για να δώσει τον συμβολισμό του κοτσυφιού στο έργο του, τη μορφή της μάνας που επανέρχεται οδυνηρά, αλλά και τις έμμετρες εκβολές στην ποίησή του.
Φωτίζοντας στη συνέχεια τις εντυπωσιακές πρωτοβουλίες του Γκανά να αποδώσει με τον δικό του τρόπο το «‘Ασμα Ασμάτων» του Σολομώντα και τα δύο ομηρικά έπη, την «Ιλιάδα» και την «Οδύσσεια», με την τολμηρή επεξήγηση «για νέους αναγνώστες», μένει στα ιδιότυπα πεζογραφικά του πορτρέτα «Γυναικών», για να ολοκληρώσει μ’ ένα άκρως ενδιαφέρον χρονολόγιο, δημοσιεύσεις και κριτικογραφία για τον ποιητή.
Εκείνο που πραγματικά εντυπωσιάζει στο βιβλίο του Μαρκόπουλου είναι η λεπτομερής επεξεργασία του έργου μ’ έναν τέτοιο τρόπο, που όχι μόνο δεν κουράζει τον αναγνώστη, αλλά αντίθετα δημιουργεί την αίσθηση από τη μια μεριά της πέρα για πέρα επαρκούς μελέτης κι από την άλλη ενός βιβλίου που προσελκύει με τη σφραγίδα του προσωπικού ύφους του δημιουργού.
Με κάθε τόσο καταθέσεις στίχων ή και ολόκληρων ποιημάτων, ο Μαρκόπουλος φέρνει στο φως όλο το συγκινησιακό υπόβαθρο της ποίησης του Γκανά αλλά και τις τεχνικές του, στηρίζοντας το κριτικό του οικοδόμημα σε βάσεις επεξεργασμένες με μεθοδικότητα και λεπτολόγα διάθεση.
Ένα βιβλίο που απευθύνεται όχι μόνο στους ειδικούς, αλλά σε όλους όσοι αγαπούν την ποίηση του Γκανά, κατακτώντας με την παρουσία του στον χώρο της κριτικής μια ιδιαίτερη θέση.
