Εκδηλώσεις Πολιτισμός

Κινηματογραφική Λέσχη εργαζομένων ΕΡΤ3: Το “κοράκι” του Ανρί Ζορζ Κλουζό

Με μια ταινία πρόταση, το μυθικό και απαγορευμένο γαλλικό φιλμ νουάρ «Το κοράκι» του Ανρί Ζορζ Κλουζό (Le corbeau, ασπρόμαυρο, Γαλλία, 1943, διάρκεια 92´) συνεχίζουν τις προβολές τους, στο πλαίσιο του αφιερώματος «Περί ηθικής», η κινηματογραφική λέσχη εργαζομένων της ΕΡΤ-3 και το ΚΕΜΕΣ. Το σενάριο του φιλμ είναι των Ανρί Ζορζ Κλουζό και Λουί Σαβάνς και πρωταγωνιστούν οι Πιερ Φρενέ, Ζινέτ Λεκλέρκ και Μισελίν Φρανσί.

Ο γιατρός μιας μικρής επαρχιακής γαλλικής πόλης κατηγορείται ότι πραγματοποιεί εκτρώσεις, με βάση ένα ανώνυμο γράμμα που στάλθηκε στην αστυνομία. Για την ακρίβεια, σχεδόν ανώνυμο, καθώς ο αποστολέας υπογράφει ως «Το Κοράκι». Στην πορεία, περισσότερα γράμματα φτάνουν στην αστυνομία, τα οποία αποδίδουν νέες  κατηγορίες σε διάφορα άτομα του χωριού, δημιουργώντας ανησυχία στους κατοίκους. Και καθώς η ταυτότητα του αποστολέα παραμένει άγνωστη και όλο και περισσότερα  μυστικά αποκαλύπτονται…

«Το κοράκι» δημιούργησε τις συνθήκες να «κόψουν» μετά τον πόλεμο το σινεμά στον Κλουζό λόγω ιδεολογικών παρερμηνειών. Η ταινία, γυρισμένη με περίτεχνη αισθητική, είναι απ’ ευθείας απόγονος του γαλλικού ποιητικού ρεαλισμού και φαταλισμού του   μεσοπολέμου, δηκτική, γεμάτη μισανθρωπισμό και ανατομία των συμπεριφορών στις μικροκοινωνίες. Είναι παράλληλα μια δηλητηριασμένη αλληγορία για τα «πειραγμένα» φαντασιακά και πως αυτά παράγουν τρόμο, εφιάλτες, σκοτάδια. Μουντή φωτογραφία με εντυπωσιακό κοντράστ, δυνατές σεναριακές ανατροπές και μια αφήγηση συνεχούς «μετάβασης» αλλά και επιστροφής. Είναι η οπτική του απόλυτου αδιεξόδου σ΄ ένα σαφώς  διαχρονικό φιλμ.

Την ταινία θα προλογίσει ο Αλέξης Ν. Δερμεντζόγλου, στο κοινό θα διανεμηθεί έντυπη κριτική από τις “cineδιαδρομές” και το προς συζήτηση θέμα μετά το τέλος της προβολής θα είναι: «Ο μισανθρωπικός κόσμος του Κλουζό».

Η κριτική που θα διανεμηθεί είναι η ακόλουθη:

«Ο γιατρός μιας μικρής επαρχιακής γαλλικής πόλης κατηγορείται ότι πραγματοποιεί εκτρώσεις, με βάση ένα ανώνυμο γράμμα που στάλθηκε στην αστυνομία. Για την ακρίβεια, σχεδόν ανώνυμο, καθώς ο αποστολέας υπογράφει ως «Το Κοράκι». Στην πορεία, περισσότερα γράμματα φτάνουν στην αστυνομία, τα οποία αποδίδουν νέες  κατηγορίες σε διάφορα άτομα του χωριού, δημιουργώντας ανησυχία στους κατοίκους. Και καθώς η ταυτότητα του αποστολέα παραμένει άγνωστη και όλο και περισσότερα  μυστικά αποκαλύπτονται, ο πανικός αρχίζει να απλώνεται πάνω από το χωριό.

Γυρισμένο κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής, «Το Κοράκι» κατάφερε να προσβάλει τους υποστηρικτές της συνθηκολογημένης κυβέρνησης του Βισί, που το κατηγόρησαν για υπονόμευση των οικογενειακών και καθολικών αξιών. Ταυτόχρονα εξόργισε και την αντίσταση, καθώς χρωμάτισε τη Γαλλική επαρχία με όχι ιδιαίτερα κολακευτικό τρόπο. Αργότερα, στην απελευθέρωση, «Το Κοράκι» απαγορεύτηκε. Ο Κλουζό, μαζί με τον πρωταγωνιστή Πιερ Φρενέ, θα αντιμετώπιζε την κατηγορία, από όλες τις πλευρές, ότι η ταινία ήταν αντιπατριωτική και θα του απαγορευόταν να ασχοληθεί εκ νέου με τον κινηματογράφο (ως το 1947). Η ανάμνηση της κακοφορμισμένης πληγής ήταν μη συμβατή με τους καινούριους μύθους που έχτιζε βιαστικά η χώρα.

Σε αντίθεση με τις προπαγανδιστικές ταινίες της εποχής, «Το Κοράκι» συνδυάζει ένα μείγμα από κινηματογραφικά στιλ: από το κλασικό Χόλιγουντ ως τον γερμανικό εξπρεσιονισμό και τα γαλλικά πρωτοφίλμ νουάρ. Στην καρδιά της ταινίας βρίσκεται η παρακολούθηση, η καχυποψία και η παράνοια μέσα σε μία κατεχόμενη κοινωνία, αν και φαινομενικά οι κατακτητές και οι συνεργάτες τους λείπουν εμφατικά από το κάδρο. Κρύβοντας τις δυνάμεις κατοχής, ο σκηνοθέτης και ο σεναριογράφος πετυχαίνουν να αναδείξουν την πολύπλοκη υπαρξιακή κρίση μιας κοινωνίας υπό καταστολή, μίας στάσιμης κοινωνίας που κυριαρχείται από την πατριαρχία και τις καθολικές τελετουργίες.

Σκοτεινό, με διφορούμενους χαρακτήρες, διδάγματα και πολλές ανατροπές, σκληρό και μυστηριώδες, «Το Κοράκι» διαπνέεται ολόκληρο από το στιλ τόσο των διαλόγων όσο και της τελειομανίας στη σκηνοθεσία του Κλουζό. Μία ταινία που σήμερα, υπό το φως των “fake news”, του ίντερνετ, της ανεξέλεγκτης ταχύτητας πληροφόρησης, αλλά και ελλιπούς ενημέρωσης, αποκτά μία νέα ανάγνωση 85 χρόνια μετά την πρώτη προβολή της. Όπως συμβαίνει πάντα με τα αριστουργήματα της τέχνης».

 Ταινίες που πλησιάζουν στο στιλ το «Κοράκι», πέρα από το ριμέικ του από τον ΄Οτο Πρέμινγκερ ως «Το 13ο γράμμα», είναι: «Οι διαβολογυναίκες» και «Οι κατάσκοποι» του Ανρί Ζορζ  Κλουζό, «Το Παρίσι μας ανήκει» του Ζακ Ριβέτ, «Ιακώβ ο ψεύτης» του Φρανκ Μπέγιερ.

Την επόμενη Δευτέρα 24 Φεβρουαρίου ετοιμαστείτε να υποδεχτείτε  το πολύκροτο ποίημα του Αντρέι Ταρκόφσκι «Ο καθρέφτης».

Για οποιαδήποτε επικαιροποιημένη πληροφορία  σχετικά με τις ταινίες και τους συντελεστές τους ανατρέχετε στο kemes facebook  ή στο kemes.wordpress.com

banner-article

Δημοφιλή άρθρα

  • Εβδομάδας