Στο πλαίσιο του αφιερώματος «Περί ηθικής» η κινηματογραφική λέσχη εργαζομένων της ΕΡΤ3 και το Κέντρο Μελετών και Ερευνών για το Σινεμά (ΚΕΜΕΣ) παρουσιάζουν τη Δευτέρα 13 Ιανουαρίου στις 21:00 στο σινε ΒΑΚΟΥΡΑ το οσκαρικό αριστούργημα «Συμφωνία κυρίων» του Hλία Καζάν (Gentelman’s Agreement, ασπρόμαυρο, ΗΠΑ, 1947, διάρκεια 118’) σε σενάριο του Μος Χαρτ από μυθιστόρημα της Λόρα Χόμπσον. Παίζουν οι Γκρέγκορι Πεκ, Ντόροθι ΜακΓκουάιρ, Τζον Γκάρφιλντ, Σελέστ Χολμ, Αν Ριβίαρ. Το φιλμ κέρδισε τρία βραβεία Όσκαρ. Καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, β´ γυναικείου ρόλου (Χολμ), ενώ προτάθηκε και για άλλα πέντε: Α´ανδρικού ρόλου (Πεκ), α´ γυναικείου (ΜακΓκουάιρ), β΄ γυναικείου (Αν Ρέβερ), σεναρίου και μοντάζ.
Ο Φίλιπ Γκριν (Γκρέγκορι Πεκ) είναι ένας συγγραφέας με κύρος που αναλαμβάνει να γράψει μια σειρά άρθρων πάνω στο φαινόμενο του αντισημιτισμού στις Η.Π.Α. για χάρη ενός περιοδικού. Αρχικά δε δείχνει μεγάλο ενδιαφέρον πάνω στο θέμα δεδομένου ότι δεν ξέρει από που να ξεκινήσει. Τότε του έρχεται η ιδέα να παραστήσει τον Εβραίο για μερικούς μήνες για να αναλύσει τη συμπεριφορά των συμπολιτών του απέναντί του. Πρόκειται για ένα υποδειγματικό φιλμ με αυστηρά γεωμετρημένη και σταθερή σκηνοθεσία, εξαιρετικούς ρόλους, υπέροχη φωτογραφία και ντεκόρ. Πέρα από το άκρως κοινωνικό μοτίβο του, σαφώς προσομοιάζει με το κλασικό φιλμ νουάρ και διαχειρίζεται θέματα ταυτότητας και αλήθειας. Είναι ένα από τα μνημειώδη αριστουργήματα του σινεμά.
Την ταινία θα προλογίσει ο Αλέξης Ν. Δερμεντζόγλου, έντυπη κριτική του οποίου θα διανεμηθεί στο κοινό, ενώ το προς συζήτηση θέμα με το τέλος της προβολής θα είναι: «Δημοσιογραφία και σινεμά».
Η κριτική που θα διανεμηθεί είναι η ακόλουθη:
«Ένας διακεκριμένος, ωραίος και αποφασιστικός ρεπόρτερ αποφασίζει να υποδυθεί τον Εβραίο για να αποκαλύψει το μέγεθος και τις παραφυάδες του αντισημιτισμού στις ΗΠΑ. Οι εξελίξεις θα είναι συνεχείς και απρόσμενες.
Κατ’ εμέ, η καλύτερη ταινία του Καζάν κάτι που αντανακλάται και με τα Όσκαρ της. Δεν είναι μόνον η διαδικασία αποκάλυψης για τον φόβο του άλλου, αλλά και μια ευρύτερη ενδοσκόπηση σε πολλά επίπεδα.
Θαυμαστός ο σκηνοθετικός ακαδημαϊσμός του Καζάν. Τεντώνει στα άκρα την μυθοπλασία του και πάνω της σχοινοβατεί, δίνοντας ευκρινώς τα όρια ενός αξέχαστου μοντερνισμού. Θυμόμαστε έτσι όλα τα κλασικά νουάρ, που πάνω τους «βημάτισε» ο δημιουργός, αλλά και τα επόμενα που θα δεχθούν επιρροές από την «Συμφωνία κυριών» (κλασική περίπτωση το «Shock corridor», 1963 του Φούλερ). Βέβαια το μοτίβο της δημιουργίας μιας άλλης ταυτότητας για την έρευνα της αλήθειας και τις αποκαλύψεις είναι κλασικό μοτίβο του προοδευτικού αμερικάνικου νουάρ. Στην «Συμφωνία κυρίων» έχουμε μια πρωτοφανή συμφωνία, ομοιογένεια, ανάμεσα στο έξοχο καστ (παρατηρείστε και τον μέγα Τζον Γκάρφιλντ της λίστας Μακάρθι), των εξαιρετικών ντεκόρ, της μουσικής του Άλφρεντ Νιούμαν, αλλά και της στιλπνής μαύρης φωτογραφίας του Άρθουρ Τσαρλς Μίλερ. Ο πολύς λόγος δεν ενοχλεί, απλά φανερώνει τη λογοτεχνική δομή του σεναρίου. Όποιος σέβεται τον εαυτό του αποφεύγει να γράψει για το καταγγελτικό ύφος της μυθοπλασίας, μια και ο στόχος κάθε αμερικάνικου νουάρ είναι αυτός.
Θα μείνω όμως στην αξεπέραστη παλιά αμερικάνικη συνταγή του πώς να διαχειρίζεσαι εύστοχα τις κατασκευαστικές αξίες και τα σώματα των σταρ και να παράγεις ήθος και ψυχική ευφορία. Η τελευταία μπορεί να μετονομασθεί σε ψυχαγωγία με την αρχαιοελληνική έννοια του όρου.
Επίσης η «Συμφωνία κυρίων» παρουσιάζει μια από τις καλύτερες «μεταβάσεις» στην Ιστορία του σινεμά. Θαυμάστε πώς τα ντεκόρ «στριμώχνουν» διακριτικά τους ήρωες, πως ο λόγος μετατρέπεται σε δράση, πως οι σχέσεις εξελίσσονται και μεταλλάσσονται. Μόνη αλήθεια η άψογη σκηνοθετική σχοινοβασία, το γκραν σόου, το στιλ. Όσο για τις αποκαλύψεις; Καλοδεχούμενες μεν, δευτερεύουσες δε…
Το γνωρίζω καλά πως το αμερικάνικο φιλμ- νουάρ έχει και άφθονη ιδεολογία και άψογο στιλ. Στη «Συμφωνία κυρίων» θα επιλέξω το δεύτερο!»
Ταινίες που πλησιάζουν το στιλ και την προβληματική της «Συμφωνίας κυρίων» είναι: «Shook corridor» (1963) του Σάμιουελ Φούλερ, «Κάτω οι μάσκες» (1952) του Ρίτσαρντ Μπρουκς, «Αγωνία μέσα στην νύχτα» (1964) του Ντένις Σάντερς, «Το νησί των καταραμένων» (2010) του Μάρτιν Σκορσέζε, «Κατάσταση εκτάκτου ανάγκης» (1985) του Ντέηβιντ Ντρούρυ, «Ο πληροφοριοδότης» (2006) του Μάρτιν Σκορσέζε, «Το ψωνιστήρι» (1980) του Γουίλιαμ Φρίντκιν, «Ο δολοφόνος θα ρθει απόψε» (1954) του Ρίτσαρντ Κουάιν, «Οι σκληροί του Μαϊάμι» (2006) του Μάικλ Μαν.
Την επόμενη Δευτέρα 20 Ιανουαρίου θα προβληθεί η πολύκροτη κοινωνική και αστυνομική ταινία του κορυφαίου Βρετανού σκηνοθέτη Μπέιζιλ Ντίρντεν «Ο εκβιαστής» (Victim, 1961) με τον Ντερκ Μπόγκαρντ.
Για οποιαδήποτε επικαιροποιημένη πληροφορία σχετικά με τις προβαλλόμενες ταινίες και τους συντελεστές τους ανατρέχετε στο kemes facebook ή στο kemes.wordpress.com
