Τς δασκάλας του βρακί – Μικρή αναφορά στα αποκριάτικα τραγούδια του Λιτοχώρου
Το βράδυ της Αποκριάς στις γειτονιές του Λιτοχώρου, τα μπαΐρια, ακόμα και σήμερα οι νέοι ανάβουν με κέδρα πολύ μεγάλες φωτιές.
Αν γυρίσουμε τη μνήμη μας μερικές δεκαετίες πίσω, θα θυμηθούμε ότι τότε τα μόνα εργαλεία για το κόψιμο των κέδρων ήταν τα τσεκούρια και τα πριόνια, ενώ το κουβάλημα γινόταν με τα χέρια. Γι αυτό και το μάζεμα των κέδρων που θα καιγόταν το βράδυ της Αποκριάς άρχιζε από πολύ νωρίς, ίσως και σαράντα μέρες πριν. Και όχι μόνο αυτό, αλλά έπρεπε να τα φυλάγουν μην τα κλέψουν από τα άλλα μπαΐρια. Κάτι που πέρα απ’ τα’ άλλα αποτελούσε προσβολή απ’ τη μια και περηφάνια απ’ την άλλη γι αυτούς που κατάφερναν να τα κλέψουν.
Σήμερα τα πράγματα έχουν απλοποιηθεί και το μάζεμα των κέδρων είναι σχετικά απλή υπόθεση, που μπορεί να γίνει ακόμα και την τελευταία εβδομάδα, πριν τις Απόκριες. Και βέβαια σε μεγάλο βαθμό αλλοιώθηκε, όπως είναι φυσικό, γενικά το χρώμα της Αποκριάς.
Ας θυμηθούμε κάποια από τα αποκριάτικα τραγούδια του Λιτοχώρου που τραγουδιούνται με το κάψιμο των κέδρων. Συνήθως οι στίχοι αυτών των τραγουδιών, που έχουν πολύ παλιές ρίζες, αναφερόταν στο γυναικείο σώμα, που τότε αποτελούσε μυστήριο για τα αντρικά μάτια, τα γυναικεία εσώρουχα αλλά και τους παπάδες. Παλιά σόκαραν πολλούς, ιδιαίτερα εκείνη την εποχή, που δεν είχαν φανερωθεί τα πάντα.
Αξίζει να μνημονεύσουμε κάποιους απ’ αυτούς τους στίχους.
Είδα μωρέ ειδά τς δασκάλας του βρακί
Ίχι καθαρή ταντέλα σαν την καθαρή Διφτερα
Του είδαν μωρέ του είδαν παπάδις κι έφριξαν
Καλουγέροι κι τρουμάξαν
Κι τα ράσα τους πιτάξαν
Του ειδέ μωρε του ειδέ κι ένας γούμινους
Κι τα ράσα του πιτάει κι στου Μαγαλιά τραβάει
Μπαρμπέ μωρέ Μπαρμέρη τα ξουράφια σου
Ορέ καλά να τα τρουχίσεις
Γούμινου για να ξουρίσει
( Τέτοιο πανικό μπορούσε να προκαλέσει τότε και μόνο το βρακί μιας δασκάλας!)
—————————————
Τη φιλώ καλάμ πιδιά…
Τη φιλώ στα γόνατα και μου λέει παραπάνω…
Τη φιλώ και στα βυζιά της και μου λέει παρακάτω…
Τη φιλώ στου νουφαλό και μου λέει δεν ίνι ιδώ…
Σκίβου ου δόλιους τι να δω….
(Το μυστήριο αλλά και η αναφορά στο γυναικείο σώμα)
—————————————
Τα βρακιά, όχι μόνο της δασκάλας κι αυτό της θειάς της Νικουλάκινας έχουν την τιμητική τους, αλλά και οι παπαδιές είναι στο στόχαστρο.
Τρεις μιγάλες αποκριές γιόμσαν τα βρακιά πουρδές
Κι την καθαρά διφτέρα κουτσιλάει η πιριστέρα
Τρεις μιγά –καλάμ πιδιά- Τρεις μιγάλες αποκριές…
Κι την καθαρά διφτέρα πήραν τα βρακιά αέρα
Πού τσα ανάβουν τις φουτιές
Στα αρχι διάκου τις αυλές
Γάμους εγινότανε στα αρχι διάκου τις αυλές…
Παπαπαδιά που πάει ου παπάς;
Ζούπατουν κι μη ρουτάς
Τρώγου πίνου μια βραδιά κι γαμώ την παπαδιά..
Θειά μου Νικουλάκινα να μην πας στα λάχανα
Να μην πας κατά πουρνάρια
Θα σι σκώσουν τα πουδάρια
Να μην πας κα του μαντρί
Θα σι λύσουν του βρακί
Μπίτσι του τραγούδι μας…
———————————–
Όμως και οι παπάδες είχαν γενικά την τιμητική τους
Ενάς παπάς απ’ την κρανιά
Κυνηγούσι μια μανιά
Ιδώ την έχει ικει την έχει
Μες του λάκου την κατέχει
Στάσου μουρη ιβλουγημένη
Τώρα που είνι κουρδουμένη
Θα σταθεις και θα τη φας
Στουν παράδεισου θα πας
ΔΤ
Ας ακούσουμε σε νέα σχετικά εκτέλεση που αποδίδει όμως σε μεγάλο βαθμό το κλίμα ένα απ’ αυτά τα τραγούδια. “Τς δασκάλας του βρακί”, “τρεις μιγάλες αποκριές”, το “Παπαδιά που πάει ου παπάς;”, το “θειά μου Νικουλάκινα”.
