Ο Μίκης Θεοδωράκης για τον Μάνο Λοΐζο που έφυγε σαν σήμερα το 1982
Είχα την ευτυχία και τη χαρά να συναντήσω τον Μάνο Λοΐζο από τα πρώτα του βήματα. Τον θυμάμαι στο σπίτι μου στη Νέα Σμύρνη, να κάθεται απέναντι μου ώρες αμέτρητες καθώς οι συζητήσεις μας δεν είχαν τελειωμό… Ο Λοΐζος δεν κατασκεύαζε. Και αν το ήθελε, δεν θα μπορούσε. Γεννούσε. Κι αυτό γιατί έτσι το ένιωθε… Τρυφερός και καλός, γινόταν ακόμα πιο τρυφερός και πιο καλός μέσα στην προσπάθεια, τις δοκιμασίες, στον αγώνα. Δεν ήταν πλατάνι ή βαλανιδιά. Ήταν μια πλαγιά πολύχρωμα λουλούδια που έλαμπαν καθώς τα χτυπούσε ο ήλιος. Και θα λάμπουν για πάντα και πιο πολύ όσο θα υπάρχει και θα λάμπει στον κόσμο αυτός ο μοναδικός ήλιος: Η καρδιά του ανθρώπου! Μίκης Θεοδωράκης
απόσπασμα από : Το Περιοδικό – ΑΝΘΡΩΠΟΙ, Πορτρέτα – 17/09/2015
————————————————————
Στην Αλεξάνδρεια, όπου γεννήθηκα, περνούσε σχεδόν κάθε μέρα από το δρόμο που μέναμε ένας γεροβιολιτζής. Τον έχω ακόμα στο μυαλό μου, με την άσπρη κελεμπία του και τον άσπρο σκούφο του. Κρατούσε ένα χειροποίητο βιολί δικής του κατασκευής, με το οποίο έπαιζε με ένα δικό του μοναδικό τρόπο και παράλληλα τραγουδούσε. Θυμάμαι με τι λαχτάρα τον περιτριγυρίζαμε όλα τα παιδιά της γειτονιάς. Ώσπου μια μέρα, ο πατέρας μου αγόρασε ένα από αυτά τα βιολάκια, γιατί αυτή ήταν η δουλειά του γέρου, πουλούσε τέτοια βιολιά. Από τότε βάλθηκα να μάθω βιολί, αλλά πού. Το όργανο αυτό έπαιζε μόνο στα χέρια του γέρου που το έφτιαχνε. Ώσπου βρέθηκα μια μέρα με ένα αληθινό βιολί και άρχισα κανονικά μαθήματα. Μετά ήρθε στο σπίτι – δώρο του θείου – μια κιθάρα και μετά αποκτήσαμε ένα πιάνο. Κόντευα πια να γίνω σπουδαίος μουσικός! Κάπως έτσι βρέθηκα μερικά χρόνια μετά να ξέρω αρκετή μουσική…
—————————————————-
Ο Μάνος Λοΐζος γεννήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 1937 στο χωριό Άγιοι Βαβατσινιάς της επαρχίας Λάρνακας. Ήταν το μοναδικό παιδί του Ανδρέα Λοΐζου και της Δέσποινας Μανάκη, κόρης γεωπόνου από τη Ρόδο. Η οικογένειά του μετακόμισε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου προς αναζήτηση καλύτερης τύχης, όταν ο Μάνος ήταν επτά ετών.
Για να επιβιώσει κάνει διάφορες δουλειές, από γκαρσόνι σε ταβέρνα μέχρι γραφίστας και διακοσμητής. Το 1962 έρχεται σε επαφή με τον Μίμη Πλέσσα, ο οποίος μεσολαβεί στη «Φίλιπς» για την ηχογράφηση του πρώτου του τραγουδιού. Είναι το «Τραγούδι του δρόμου», ελληνική απόδοση του Νίκου Γκάτσου σ’ ένα ποίημα του Λόρκα με ερμηνευτή τον Γιώργο Μούτσιο.
Το Απρίλιο του 1962 έγινε ιδρυτικό μέλος και αντιπρόεδρος στο Σύλλογο Φίλων Ελληνικής Μουσικής (ΣΦΕΜ), με στόχο τη στήριξη του έργου του Μίκη Θεοδωράκη, αλλά και την προβολή νέων δημιουργών. Στις τάξεις του συλλόγου θα βρεθούν πολύ γρήγορα ο Χρήστος Λεοντής, ο Γιάννης Μαρκόπουλος, ο Διονύσης Σαββόπουλος, η Μαρία Φαραντούρη, ο Νότης Μαυρουδής, ο Φώντας Λάδης, ο Μάνος Ελευθερίου και πολλοί άλλοι. Αναλαμβάνει τη διεύθυνση της χορωδίας του συλλόγου και με αυτή συμμετέχει το καλοκαίρι στις παραστάσεις της μουσικής επιθεώρησης του Μίκη Θεοδωράκη «Όμορφη Πόλη» που ανεβαίνει με μεγάλη επιτυχία στο Θέατρο Παρκ.
Τον Μάρτιο του 1965 παντρεύεται τη Μάρω Λήμνου, τη μετέπειτα συγγραφέα παιδικών βιβλίων, γνωστή ως Μάρω Λοΐζου. Ένα χρόνο αργότερα, τον Αύγουστο του 1966, θα γεννηθεί η κόρη τους Μυρσίνη. Τα επόμενα χρόνια θα είναι αρκετά δημιουργικά για τον συνθέτη. Γράφει τραγούδια και μουσική για το θέατρο και τον κινηματογράφο.
Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας μπήκε πολλές φορές στο στόχαστρο των αρχών για τις αριστερές πολιτικές του πεποιθήσεις. Μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου τον Νοέμβριο του 1973 συνελήφθη και πέρασε 10 μέρες στα κρατητήρια στης Ασφάλειας. Μέσα στο ξέφρενο κλίμα της μεταπολίτευσης συμμετέχει στις μεγάλες λαϊκές συναυλίες της εποχής και στο τέλος του 1974 κυκλοφορεί το δίσκο «Τα Τραγούδια του Δρόμου», με όλα εκείνα τα τραγούδια του που είτε είχαν απαγορευτεί τα προηγούμενα χρόνια, είτε δεν τους είχε επιτραπεί η ηχογράφηση από τη λογοκρισία της επταετίας. Την τριετία 1974 – 1977 υπήρξε ένας από τους βασικούς εκφραστές του πολιτικού τραγουδιού. Το 1978 αναλαμβάνει την προεδρία της Ένωσης Μουσικοσυνθετών Ελλάδας και πρωτοστατεί στη δημιουργία φορέα είσπραξης των πνευματικών δικαιωμάτων. Τον ίδιο χρόνο παντρεύεται σε δεύτερο γάμο την ηθοποιό Δώρα Σιτζάνη.
Στην εικοσαετή μουσική του διαδρομή έγραψε μερικά από τα καλύτερα ελληνικά τραγούδια, συνεργαζόμενος με τους στιχουργούς Γιάννη Νεγρεπόντη, Φώντα Λάδη, Μανώλη Ραούλη, Δημήτρη Χριστοδούλου και Λευτέρη Παπαδόπουλο, με τον οποίο γνωρίστηκε το 1965 και έγιναν αχώριστοι φίλοι. Τα τραγούδια του, γεμάτα λυρισμό και τρυφερότητα, ερμήνευσαν μεγάλα ονόματα του ελληνικού τραγουδιού, όπως ο Γιάννης Καλατζής, ο Γιώργος Νταλάρας, ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου, η Χάρις Αλεξίου, ο Γιάννης Πουλόπουλος, ο Γιάννης Πάριος, η Μαρία Φαραντούρη, ο Στέλιος Καζαντζίδης και η Δήμητρα Γαλάνη.
Ο Μάνος Λοΐζος έφυγε νωρίς από τη ζωή στις 17 Σεπτεμβρίου 1982. Άφησε την τελευταία του πνοή σε νοσοκομείο της Μόσχας, χτυπημένος από την επάρατη νόσο. newsbomb.gr
Και μια προσωπική μαρτυρία
Είχα την τύχη να γνωρίσω το Μάνο. Το ποιο σημαντικό όμως είναι ότι αυτή η γνωριμία έγινε στο σπίτι του αρχές του 1976. Έμενε σε μια παλιά μονοκατοικία με αυλή στο Χολαργό.
Είχαμε κατέβει τότε στην Αθήνα με τον συμφοιτητή μου τον Ανδρέα Π. εκπροσωπώντας τους φοιτητές του Φυσικού της Θεσσαλονίκης -χρονιά εισαγωγής 1972- έχοντας σαν σκοπό την οργάνωση μιας μεγάλης συναυλίας για να μαζευτούν χρήματα για την εκδρομή των τελειοφοίτων του έτους μας.
Από τα πρώτα τηλέφωνα ήταν αυτό στο Μάνο. Μας περίμενε την άλλη μέρα την ώρα του ραντεβού στην εξώπορτα της αυλής. Μας καλωσόρισε στο σπίτι του. Συναντήσαμε έναν απλό και πολύ ευγενικό άνθρωπο. Ο Μάνος ήταν ήδη από τα πρώτα ονόματα στο χώρο της μουσικής, πολύ αγαπητός σ΄ όλο τον κόσμο και ιδιαίτερα στους φοιτητές.
Παρ’ όλο που στις ημερομηνίες που θέλαμε δεν είχε τη δυνατότητα να ανέβει στη Θεσσαλονίκη, ηχογραφούσε τότε το δίσκο «Τα τραγούδια μας» με τον Νταλάρα, η συνάντησή μας κράτησε πάρα πολύ και όχι μόνο μας βοήθησε να προσεγγίσουμε άλλους καλλιτέχνες αλλά συζητήσαμε για το φοιτητικό κίνημα –τότε υπήρχε- αλλά και άλλα θέματα με γενικότερο ενδιαφέρον.
Για όλους όσοι τον γνωρίσαμε μέσα απ΄ τη μουσική του και τα τραγούδια του ο Μάνος δεν έφυγε. Υπάρχει το καταπληκτικό έργο του, είναι σαν να υπάρχει και ο ίδιος.
ΥΓ. Για την ιστορία να πω ότι η συναυλία τελικά πραγματοποιήθηκε τον Απρίλη του ’76 με πολύ μεγάλη επιτυχία, με τους Αντώνη Καλογιάννη, Βασίλη Παπακωνσταντίνου, Δημήτρη Ψαριανό, Νατάσα Γερασιμίδου και τη νεαρή τότε Σοφία Μιχαηλίδου η οποία αν και πρώτη φορά έβγαινε σε τόσο μεγάλο κοινό είχε κλέψει κυριολεκτικά την παράσταση τραγουδώντας τα τραγούδια του Μάουτχαουζεν. Επικεφαλής της ορχήστρας ήταν ο Πάνος Πετσάς και στο Μπουζούκι ο Χρήστος Κωνσταντίνου. Μου διαφεύγουν κάποια ονόματα αλλά έχουν περάσει από τότε 40 ακριβώς χρόνια. (Δημήτρης Τσιμούρας)
ΑΞΙΖΕΙ να δειτε και ν΄ακούσετε τον Μάνο Λοΐζο σε μια συναυλία του στη Σουηδία (22 – 29 Μάη 1981) όπου διευθύνει, παίζει και τραγουδάει με την Χάρις Αλεξίου, Βασίλη Παπακωνσταντίνου, Ισιδώρα Σιδέρη και Δημήτρη Κατοίκο.
Στο μπουζούκι ο Χρήστος Νικολόπουλος και ο Μάκης Μαυροπουλος. (Χρήστος Ζουλιάτης)
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: https://youtu.be/3uO_1ahXzL4
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: https://youtu.be/Gu851ieQ7Vk
