Ορ. Σιδηρόπουλου – «Γράμματα απ’ το Μόναχο»

Βιβλιοπαρουσίαση στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας
Σάββατο 20 Δεκεμβρίου στις 12.00π.μ.

Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας / Περιφερειακή Ενότητα Ημαθίας και η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας σας προσκαλούν στην παρουσίαση του βιβλίου του Ορέστη Σιδηρόπουλου

«Γράμματα απ’το Μόναχο και άλλα Σημειώματα της Πόλης και της Ζωής» ,

το Σάββατο 20 Δεκεμβρίου 2014, ώρα 12 το μεσημέρι,

στην αίθουσα εκδηλώσεων της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Βέροιας (οδός Έλλης 8, 2ος όροφος)

Προλεγόμενα του εκδότη *

Τον Σεπτέμβριο του 1960 ο νεαρός γιατρός Ορέστης Σιδηρόπουλος αφήνει την Βέροια και μεταβαίνει στο Μόναχο για μετεκπαίδευση.

Ο (κατοπινός διαπρεπής ιστορικός της Βέροιας) Γιώργος Χ. Χιονίδης, ασκούμενος δικηγόρος, τότε, και διευθυντής συντάξεως της εβδομαδιαίας εφημερίδας «Ο Φρουρός της Ημαθίας», προτείνει στον φίλο και συμπατριώτη του Ο. Σιδηρόπουλο να καταγράφει και να στέλνει, προς δημοσίευση «τας εντυπώσεις και τας σκέψεις του από την ζωήν του Μονάχου».

Οι στήλες του τοπικού τύπου αποτελούσαν γνώριμο στάδιο για τον Ορέστη Σιδηρόπουλο, ήδη από το 1946 (όταν, ως 16χρονος μαθητής Γυμνασίου, είχε αρχίσει την συνεργασία του με την μαχητική εφημερίδα «Θαρραλέος»).

Έτσι, η πρόταση του Γ.Χ. Χιονίδη έγινε ευχαρίστως αποδεκτή, και τις επόμενες εβδομάδες (σχεδόν μέχρι το τέλος του 1960), «Ο Φρουρός της Ημαθίας» δημοσιεύει μια σειρά επιστολών του Ο. Σιδηρόπουλου, υπό τον γενικό τίτλο «Γράμματα απ’ το Μόναχο».

Στα «γράμματα» αυτά σκιαγραφούνται εικόνες του μεταπολεμικού Μονάχου· αποτυπώνονται πληροφορίες από την ζωή στην πόλη, στον σιδηροδρομικό σταθμό της (όπου εκβράζονταν τα κύματα των μεταναστών), και στο πανεπιστήμιό της· αποκαλύπτονται, με χειρουργική ακρίβεια και υποδόριο καυστικό χιούμορ, πτυχές της γερμανικής ψυχοσύνθεσης, που ερμηνεύουν αντιλήψεις, δράσεις, αντιδράσεις και «υποδείξεις», με τις οποίες διαχρονικά εκδηλώνεται το «ένθερμο» ενδιαφέρον των Γερμανών για τον υπόλοιπο κόσμο, – ανεξάρτητα από την ιδιότητά τους ως φίλων ή αντιπάλων, συμμάχων ή πολεμίων, νικητών ή ηττημένων, και ανεξάρτητα από «χρόνους και καιρούς».

Παράλληλα, σχολιάζονται εμμέσως εκφάνσεις της ελληνικής νοοτροπίας και στέλνονται, δια της πλαγίας οδού, μηνύματα στους εν Βεροία μυημένους αναγνώστες του επιστολογράφου.

Ένα υποτιθέμενο (έντονα αυτοσαρκαστικό) «γράμμα» από την Βέροια κλείνει τον κύκλο των επιστολών από το Μόναχο, για να ακολουθήσει, λίγα χρόνια μετά (1965), στην ίδια εφημερίδα, ένας άλλος, μικρότερος, κύκλος χρονογραφημάτων, υπό τον γενικό τίτλο «Της πόλης και της ζωής».

Σ’ αυτά η ανάλαφρη, αλλά πάντα αιχμηρή, πένα του συγγραφέα αφηγείται στιγμιότυπα, προβάλλει αρετές και εντοπίζει προβλήματα «της πόλης και της ζωής» της Βέροιας του 1965.

Είναι εντυπωσιακό (και ιδιαίτερα ανησυχητικό) το γεγονός ότι αρκετά προβλήματα παρουσιάζουν αξιοθαύμαστη ανθεκτικότητα και εξακολουθούν να απασχολούν και να ταλαιπωρούν και την Βέροια του 2014: η ανάπλαση των δημοσίων χώρων, οι διαστάσεις και η κατάσταση των δρόμων και των πεζοδρομίων, το «πέρασμα στον Προμηθέα» (η τότε νεότευκτη γέφυρα της οδού Θερμοπυλών στερούνταν προσβάσεων, ενώ σήμερα οι υπάρχουσες εκατέρωθεν του Τριποτάμου προσβάσεις ματαίως αναμένουν την «αιωρούμενη» γέφυρα της δωρεάς των Αδελφών Κούσιου), κ.α. …

Την ίδια δεκαετία, και στην ίδια εφημερίδα, ο Ο. Σιδηρόπουλος δημοσιεύει, σποραδικά, σημειώματα λογοτεχνικής ή εικαστικής κριτικής: ανάμεσά τους, πιο αντιπροσωπευτικό (αλλά και πιο προσωπικό) το αφιέρωμά του (1968) στα 25 χρόνια από την εκδημία του Κωστή Παλαμά, στα έργα του οποίου εντρυφά ο συγγραφέας από τα μαθητικά του χρόνια.

Η επιλογή των (δημοσιευμένων στον «Φρουρό») κειμένων (επιστολών, χρονογραφημάτων, σημειωμάτων) της δεκαετίας του 1960, – κειμένων, που, μισό (και πλέον) αιώνα μετά διατηρούν ατόφια την φρεσκάδα και την επικαιρότητά τους-, ολοκληρώνεται με την «Βενετία», μια καταγραφή ταξιδιωτικών εντυπώσεων του 1963, η οποία ισορροπεί παιγνιωδώς μεταξύ γόνδολας και μακαρονάδας, και κορυφώνεται με μιαν ευχή, που συμπυκνώνει (προφητικά) και το πνεύμα του παρόντος τευχιδίου: «Άμποτε να τα ξαναζούσαμε τα ίδια βάσανα!».

Ο εκδότης
* Κατά την αντιγραφή των κειμένων από το ηλεκτρονικό αρχείο των Τοπικών Εφημερίδων της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Βέροιας (προς την οποία εκφράζονται και από την θέση αυτή θερμότατες ευχαριστίες), επήλθαν, με διατήρηση της αρχικής ορθογραφίας, ορισμένες μικρές μεταβολές (κυρίως η απόδοση των κειμένων με το μονοτονικό σύστημα).

Ο Ορέστης Σιδηρόπουλος γεννήθηκε το 1930 στη Μεταμόρφωση Κιλκίς. Το 1931 η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στη Βέροια. Σπούδασε Ιατρική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και αποφοίτησε απ’ αυτό με «άριστα». Μετεκπαιδεύτηκε στο Μόναχο και ειδικεύτηκε στην Παθολογία. Μέλος της Γερμανικής Ένωσης Παθολόγων, συνέβαλε στην ίδρυση του Ελληνογερμανικού Συνδέσμου Ιατρών Βορείου Ελλάδος, στην διοίκηση του οποίου συμμετείχε επί σειρά ετών. Διετέλεσε Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου και Πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Ημαθίας, ο οποίος και του απένειμε τον τίτλο του Επιτίμου Προέδρου του. Υπηρέτησε την Τοπική Αυτοδιοίκηση ως Δημοτικός Σύμβουλος Βέροιας, Νομαρχιακός Σύμβουλος Ημαθίας, Αντινομάρχης Ημαθίας. Υπήρξε ιδρυτικό Μέλος της Ένωσης Λογοτεχνών Βορείου Ελλάδος, του Συλλόγου Αποφοίτων Γυμνασίου Βέροιας, και της Ευξείνου Λέσχης Βέροιας. Έργα του δημοσιεύτηκαν σε Τοπικές Εφημερίδες της Ημαθίας και σε λογοτεχνικά έντυπα των Αθηνών και της Θεσσαλονίκης. Το 2013 εκδόθηκε το αυτοβιογραφικό έργο του «ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ 1935-1955».