Ο Γάλλος ποιητής Πωλ Ελυάρ είχε τιμηθεί με το μετάλλιο “Λιτόχωρο”

Με αφορμή τη επέτειο του θανάτου του Γάλλου κομμουνιστή ποιητή, Πωλ Ελυάρ, 18 Νοέμβρη τους 1952, θυμίζουμε κάποια στιγμιότυπα από τη επίσκεψη του ποιητή τον Μάη του 1949, στο Γράμμο.

Σήμερα ανάλογες μνήμες λεβεντιάς και γενναιότητας, είναι απαραίτητες, όσο ποτέ, για να αντιμετωπίσουμε όλους αυτούς που μας παραδίνουν δέσμιους στα μεγάλα ελληνικά και ξένα συμφέροντα!

Στις 31 του Μάη του 1949 ο Γάλλος ποιητής Πωλ Ελυάρ επικεφαλής γαλλικής αντιπροσωπείας κατέφθασε στον Γράμμο.

“Σκοπός του ταξιδίου αυτού ήταν να ενισχυθεί το διεθνές κύρως του ΔΣΕ (Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας) και να κινητοποιηθεί ο γαλλικός αλλά και ολόκληρος ο ευρωπαϊκός λαός στην στήρηξή του. Επιπροσθέτως με αυτόν τον τρόπο θα προσδίδονταν κύρος στην Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση που βρίσκονταν εν τω μέσο διεργασιών για δημοκρατική λύση του εμφυλίου πολέμου. Η γαλλική αποστολή που κατά πάσα πιθανότητα έφθασε στον Γράμμο μέσω της Αλβανίας συμπεριλάμβανε τους παρακάτω”:

Τον, γνωστό Γάλλο ποιητή Πωλ Ελυάρ
Τον Υβ Φαρζ, πρώην υπουργό και μέλος της επιτροπής του Παγκοσμίου Συμβουλίου Ειρήνης
Τον Ζαν Μορίς Ερμαν, στέλεχος του αριστερού σοσιαλιστικού κινήματος της Γαλλίας
Τον Ανρύ Μπασίς, γραμματέα της Επιτροπής Βοήθειας για την Ελλάδα

Την αντιπροσωπεία υποδέχθηκε στο Γενικό αρχηγείο Η προσωρινή δημοκρατική κυβέρνηση με ειδική τελετή. Το κλίμα της τελετής ήταν συγκινητικό και για τις δύο μεριές και χαρακτηριστικά είναι τα λόγια του Πωλ Ελυάρ:

“Έχω ξαναπεί πολλές φορές και θα το πω και τώρα ότι οι Ελληνες είναι αυτοί που απέδειξαν πως η λέξη λευτεριά δε μεταφράζεται στα αγγλικά. Ημουν στην Ελλάδα και το ’46. Γνώρισα το λαό της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Ομως, η τωρινή μου συγκίνηση είναι εντελώς διαφορετική.

Το Βίτσι και ο Γράμμος, οι δυο αυτές κορφές του λεύτερου κόσμου, δεν είναι καθόλου πιο κάτω από κει που τις είχε βάλει η φαντασία μου. Αντίθετα, γιατί είδα εκεί τους μαχητές που τις στολίζουν με τον απίστευτο ηρωισμό τους, τους μαχητές πούναι η φωτιά των βουνών και ολόκληρης της Ελλάδας, τιμή για τον πολιτισμένο κόσμο που δε θέλει να πεθάνει κάτω απ’ την ασφυκτική πίεση μιας μειοψηφίας εκμεταλλευτών, εμπρηστών του πολέμου. Ο ήλιος και η γης είναι ολότελα δικοί τους.
Αδελφοί μου, αδελφές μου με το καλοσυνάτο και ωραίο χαμόγελο, πόσες φορές δε δάκρυσα ακούγοντας σας να τραγουδάτε, βλέποντας όλους έτσι ενωμένους στην αγάπη για την πατρίδα σας, στην εμπιστοσύνη σας για το μέλλον. Μισούμε τον πόλεμο αλλά δυστυχία σε κείνους που θα μας τον επιβάλλουν.

Φεύγω και φυλάω στην καρδιά μου σαν διαμάντι την αξέχαστη θύμηση της σωματικής και ψυχικής σας υγείας, τον ενθουσιασμό σας, την αδελφοσύνη σας, την πίστη σας για τη νίκη. Το μέλλον είναι δικό σας. Επειδή είσαστε ενωμένοι τα καταπιεσμένα αδέλφια σας αύριο θάρθουνε μαζί σας. Η λευτεριά και η αδελφοσύνη είναι μεταδοτικές. Δεν μπορούν να κάνουν τίποτα ενάντια σ’ ένα λαό πούναι ενωμένος. Κι η θάλασσα καρτερικά θα δεχτεί τους σκλάβωνές σας.

Ζήτω η Ελλάδα ενωμένη και λεύτερη!
Ζήτω η αδελφοσύνη των λαών!
Ζήτω η ειρήνη που χτίζεται!
Με σεβασμό σας χαιρετώ”

Σε ένα δε ποίημά του για το Γράμμο έγραφε:

“Ο Γράμμος είν’ λίγο τραχύς
οι άνθρωποι τον γλυκαίνουν
Τους βάρβαρους σκοτώνουμε
μικραίνουμε τη νύχτα
Κι απ’ το μπαρούτι πιο κουτοί
μας αγνοούν οι εχθροί μας
Δεν ξέρουν τίποτα απ’ τον άνθρωπο
ούτε απ’ την έξοχη δύναμή του…”

Στις 6 Ιούνη, ο ΔΣΕ υποδέχτηκε τη γαλλική αντιπροσωπεία. Σε μιά σεμνή τελετή, την αντιπροσωπεία, θα προσφωνήσει ο Βασίλης Μπαρτζιώτας, ενώ από τις πιο συγκινητικές στιγμές της επίσκεψης της αντιπροσωπείας στο Γράμμο ήταν η τελετή κατά την οποία απονεμήθηκε στον Ελυάρ μετάλλιο από νεκρό καπετάνιο στο Γράμμο, Ανδρεάδη Γ. (Κουκουτάτσιο Γ.),

Την τελετή θα μας περιγράψει με ακρίβεια η εφημερίδα  “Προς την νίκη”:
Στο πυκνό δάσος που ποτέ μια αχτίνα ήλιου δεν περνάει είναι ένα ίσωμα σαν πλατεούλα κι ένας διάδρομος ανάμεσα απτά δένδρα. Ελατοκλώναρα ολόγυρα και συνθήματα. Εκεί συγκεντρώθηκαν τα τμήματα της ΙΧ Μεραρχίας. Λίγο πιο κάτω μια χαραδρούλα κι από κει ο εχθρός. Δεξιά, αριστερά απτό διάδρομο παραταγμένοι οι μαχητές και οι μαχήτριες.

Μια ομάδα με ομοιόμορφη στολή παρουσιάζει όπλα. Η μουσική παίζει τον ύμνο του ΕΛΑΣ. Περνάει η αντιπροσωπεία, ο υπουργός σ. Κόκκαλης και η διοίκηση της Μεραρχίας χαιρετίζοντας. Στην πλατεούλα με γρηγοράδα και τάξη το τμήμα. Δίνονται παραγγέλματα. Ο στρατηγός σ. Παλαιολόγου παίρνει αναφορά και δίνει στον υπουργό. Και ύστερα ξεσπάνε τα τραγούδια, τα συνθήματα, οι φωνές και τα χειροκροτήματα. Οι φαντάροι ακούν το βοητό σαν νεροποντή. Ακούν τον αχό του τραγουδιού σαν μήνυμα ειρήνης….

Υστερα σιγή. Τίποτα δε σαλεύει. Ο στρατηγός προχωράει στον Ελυάρ. Χαιρετά και καρφιτσώνει το παράσημο “Λιτόχωρο” και αργά, καθαρά χτυπητά σα να θέλει να φτάσουν τα λόγια ως τα κατάβαθα της ψυχής, να πετάξουν ως τις άκρες της γης, λέει: “Η λεύτερη Ελλάδα μέσω της ΙΧης Μεραρχίας σας προσφέρει το παράσημο “Λιτόχωρο” παρμένο απτό νωπό τάφο του ήρωα νεκρού μας ταγματάρχη Ανδρεάδη Γ. (Κουκουτάτσιο Γ.).

Οταν ήρθε η σειρά του να μιλήσει, ο Ελυάρ είπε:

“Σύντροφοι σας ευχαριστώ για το μετάλλιο. Νιώθω πως δεν το αξίζω. Μα το δέχομαι γιατί θα το φορώ στ’ όνομα όλων των Γάλλων που παλεύουν και πάλεψαν όπως εσείς. Σας δίνω όρκο πως το μήνυμα του νεκρού συντρόφου σας Ανδρεάδη θα γίνει γνωστό σ’ όλο τον κόσμο… Απ’ όλο τον κόσμο στην Ελλάδα είδα τα πιο ξεκάθαρα μάτια. Θα τα δείξουμε σ’ όλο τον κόσμο…”

Αυτό το κείμενο αφιερώνεται στον Αγωνιστή, πρώην Δήμαρχο Λιτοχώρου Νίκο Κουκουτάτσιο, ανεψιό του καπετάνιου Ανδρεάδη Γ. (Κουκουτάτσιο Γ.), του οποίου το παράσημο προσφέρθηκε στον Πωλ Ελυάρ.

ΥΓ. Αποσπάσματα του κειμένου έχουν παρθεί από το Ιστορικό, πολιτικό Blog KOKKINOΣ ΦΑΚΕΛΟΣ, από σχετικό κείμενο με τίτλο: Η επίσκεψη του Πωλ Ελυάρ στον Γράμμο.

Επιμέλεια  Δημήτρης Τσιμούρας