Ο Έριχ Μαρία Ρεμάρκ και το “Ουδέν νεώτερον από το Δυτικό Μέτωπο” επικίνδυνα επίκαιρα σήμερα

Όλοι, όσοι αγαπούμε τη Λογοτεχνία, διαβάσαμε στα νεανικά μας χρόνια το κλασικό βιβλίο του Έριχ Μαρία Ρεμάρκ “Ουδέν νεώτερον από το Δυτικό μέτωπο”, που αποτελεί καταδίκη του πολέμου και έμμεσα ύμνο στην ειρήνη.

Κι αν τότε, στη δική μας γενιά, ο πόλεμος ήταν κάτι το μακρινό, κάτι που μόνο από τις αφηγήσεις των γονιών μας ή από τα βιβλία γνωρίσαμε, σήμερα ο πόλεμος και η απειλή του είναι πολύ κοντά μας και απειλεί κι εμάς και τα παιδιά μας.

Οι δυο μεγάλες εστίες πολέμου που καλά κρατούν, στην Ουκρανία και στην Παλαιστίνη, πέρα από τα συναισθήματα που προκαλούν για τους λαούς που εμπλέκονται σ’ αυτούς, αποτελούν κίνδυνο για μια μεγαλύτερη σύρραξη, που θα συμπαρασύρει κι άλλους λαούς, που μόνο την ειρήνη επιθυμούν.

Και το θέμα δεν είναι, βέβαια, εδώ η πολιτική ανάλυση των γεγονότων. Είναι τα συναισθήματα που προκαλεί η  συγκλονιστική ταινία του Έντουαρντ Μπέργκερ “Ουδέν νεώτερον από το Δυτικό Μέτωπο”, που προβάλλεται στην πλατφόρμα του NETFLIX.

Έκπληξη! Γιατί; Επειδή, ειδικά το NETFLIX κάθε άλλο παρά επιλέγει για τους θεατές του ανάλογες ταινίες. Τα ναρκωτικά, η βία, το σεξ, ο τρόμος, είναι τα αγαπημένα του σενάρια και αυτά καταβροχθίζουν αμάσητα οι θεατές του. Οι εξαιρέσεις είναι λίγες και ανάμεσά τους, (ω, του θαύματος), και η ταινία του Μπέργκερ.

Ο Ρεμάρκ, ο συγγραφέας του βιβλίου, (1898 -1970), γεννιέται στο Αννόβερο της Γερμανίας και στα 18 του καλείται να πολεμήσει στο Δυτικό Μέτωπο κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Το βιβλίο του, με πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία, αποτελεί μια κραυγή όσων πλήρωσαν με τη ζωή τους τις επιλογές πολιτικών και στρατιωτικών, για να σφαγιαστούν αυτοί, τα νιάτα της πατρίδας τους, σε πολέμους συμφερόντων.

Όταν κάθε ανθρώπινη αξία εκμηδενίζεται, όταν ο άνθρωπος φτάνει στο επίπεδο του ζώου, όταν η ειρήνη αποτελεί μόνο ένα όνειρο και η φρίκη του πολέμου σφραγίζει τη μοίρα όλων, επιτιθέμενων και αμυνόμενων, τότε η ελπίδα είναι νεκρή και ο επόμενος πόλεμος πλησιάζει, εγκυμονείται.

Ο Ρεμάρκ, μετά την εμπειρία του στον πόλεμο, γράφει το 1929 το βιβλίο του, που μεταφράζεται σε 45 γλώσσες και το 1930 μεταφέρεται στον κινηματογράφο. Βλέπει τον Ναζισμό να εδραιώνεται στη χώρα του και φεύγει στην Ελβετία. Ζει για λίγο στη Γαλλία,  για να καταφύγει αργότερα στις ΗΠΑ.

Το 1933 οι Ναζί καίνε το βιβλίο του  και το 1943 αποκεφαλίζουν την αδελφή του, που παρέμεινε στη Γερμανία. Τα τελευταία χρόνια του τα περνά στην Ελβετία.

Με μια ακόμη ταινία βασισμένη στο βιβλίο του το 1979, ο Ρεμάρκ έρχεται πάλι στην επικαιρότητα σήμερα, με την ταινία του Έντουαρντ Μπέργκερ, το 2022, που, ενώ δεν έχει να ζηλέψει τίποτα ως γερμανική παραγωγή από το Χόλιγουντ, (ως προς την καταπληκτική φωτογραφία, το καστ των ηθοποιών και την υποβλητική μουσική),  δεν είναι επιφανειακή ως προς την προβολή των ιδεών και των μηνυμάτων, που περνούν με συγκλονιστικό τρόπο.

Όποιος μπορέσει να αντέξει τη φρίκη του πολέμου στις δυόμιση ώρες της ταινίας, θα το κάνει ως φόρο τιμής στα εκατομμύρια των ανθρώπων που σκοτώθηκαν στους δύο παγκοσμίους πολέμους, σ’ αυτούς που σκοτώνονται στις μέρες μας, και  προπαντός θα το κάνει ως προσπάθεια βαθιάς συνειδητοποίησης πως ο μόνος δρόμος που πρέπει να ακολουθήσουν οι λαοί είναι η ειρήνη.

………………………

Οι «Παρενθέσεις» είναι μικρά κείμενα, μικρές πινελιές, σε θέματα πολιτισμού ή ζωής, που φωτίζουν γωνιές από μεγαλύτερα θέματα, λειτουργώντας σαν παρ-εν-θέσεις.

………………………..

…………………………………………