“Οι Δούλες” του Ζενέ. Μια καθηλωτική παράσταση από την “Πειραματική Σκηνή” του ΔΗΠΕΘΕ Βέροιας

 Δήμητρα Σμυρνή

Όταν μια παράσταση σε καθηλώνει από την αρχή μέχρι το τέλος, και μάλιστα μόνο με εσωτερική δράση, τότε ο όρος «ερασιτεχνική» – γιατί εκεί, στους ερασιτέχνες, ανήκει η Ομάδα «Πειραματική Σκηνή» του ΔΗΠΕΘΕ που την ανέβασε- όχι μόνο δεν προσιδιάζει στην πραγματικότητα, αλλά μια τέτοια δουλειά αγγίζει το ύψος σοβαρών επαγγελματικών παραστάσεων.

Το να καταπιαστείς με τον Ζενέ είναι εγχείρημα από τη φύση του δύσκολο. Το ανυπότακτο παιδί του γαλλικού θεάτρου, ο ανατρεπτικός Ζενέ, και με την προσωπική του ζωή και με τα έργα του, δεν είναι εύκολα προσεγγίσιμος, αν δεν έχεις μπει μέσα στο ιδιαίτερο κλίμα του ψυχισμού των ηρώων του. Κι αν δεν αποτυπώσεις αυτό το κλίμα, αυτήν την ατμόσφαιρα, έχεις αποτύχει.

Με έμπνευση ένα πραγματικό περιστατικό στο Παρίσι του 1933, (δυο αδελφές υπηρέτριες δολοφονούν με άγριο τρόπο την κυρία τους), ο Ζενέ γράφει τις «Δούλες». Έργο πολυπρισματικό – για άλλους η πρώτη ταξική κραυγή στο θέατρο, για άλλους η εφιαλτικότερη αναζήτηση του ανθρώπινου βυθού- δίνει μέσα από το θέατρο του παραλόγου όχι απαντήσεις αλλά ερωτήματα, που ίσως οι απαντήσεις τους θα ήταν δυσανάλογες μ’ αυτά.

Μπορεί η ανυπαρξία προσωπικής ζωής να σε οδηγήσει στο έγκλημα; Μπορεί το να γίνεις «φόνισσα» να είναι προτιμότερο από το να είσαι «υπηρέτρια»; Μπορεί να μεταμορφώνεσαι από δούλα σε κυρία κι από Κλερ σε Σολάνς; Μπορείς να είσαι και εσύ και η άλλη; Μπορείς ν’ αγαπάς και να μισείς ταυτόχρονα; Να ονειρεύεσαι επιλέγοντας τελικά τον εφιάλτη;

Αυτό το παιχνίδι έστησε με τις «Δούλες» του ο Ζαν Ζενέ, έναν συναρπαστικό λαβύρινθο, εξοντωτικό για όσους θα καταπιάνονταν μαζί του.

Ο Κώστας Αποστολίδης, ο σκηνοθέτης της παράστασης, που το επέλεξε για να το διδάξει στην ομάδα του, το τόλμησε.

Βαθύς γνώστης του γαλλικού θεάτρου, δε διαθέτει μόνο τη γνώση, αλλά και την ικανότητα να την κάνει κτήμα των μαθητών του.

Διεισδύοντας στα μύχια των ηρωίδων του, μεταμόρφωσε τις ηθοποιούς του σε ζώντα πρόσωπα, πάσχοντα πάνω στη σκηνή, επιμένοντας σε  λεπτομέρειες καθοριστικές για το σύνολο,  ισορροπώντας ανάμεσα στην υπερβολή και τον αυτοέλεγχο.

Η Όλγα Παπαδοπούλου και η Εύη Μαρκοπούλου, Σολάνς και Κλερ αντίστοιχα, λειτούργησαν εκπληκτικά κάτω από τις οδηγίες του σκηνοθέτη τους, ντύνοντας το κείμενο με τις λεπτότερες συναισθηματικές αποχρώσεις

Εξαιρετικά εκφραστικές,  με άκρα πλαστικότητα στις κινήσεις τους, ζωντάνεψαν δύο ρόλους με φοβερές απαιτήσεις στο στήσιμό τους, που τις οδήγησαν σ’ έναν εξοντωτικό ερμηνευτικά δρόμο με τις αλλεπάλληλες εναλλαγές του.

Ανάμεσά τους, βαρίδιο επαναφοράς στην πραγματικότητα της τάξης τους, η “κυρία” τους, που απέδωσε τον αστικό της αέρα άψογα,  η Μαίρη Μεγγιάνη.

Η πρωτότυπη ζωντανή μουσική του Αλέξανδρου Ιωσηφίδη και του Λάζαρου Μπίντση( πιάνο: Αλέξανδρος Ιωσηφίδης, Sound e”ects and ambient performance: Λάζαρος Μπίντσης),  που συνόδευε συνεχώς το κείμενο σ’ όλη τη διάρκειά του, όχι απλά δεν το βάρυνε, αλλά ενίσχυσε καθοριστικά  την ατμοσφαιρικότητά  του.

Το σκηνικό της Ροδούλας Παπαδάκη, απόλυτα εναρμονισμένο με τους στόχους του κειμένου –η γκαρνταρόμπα  της κυρίας, τα τριαντάφυλλα, το μοναδικό φωτισμένο παράθυρο, σημείο διαφυγής από την κόλαση της ανυπαρξίας των ηρωίδων- καδράρισε  με τον καλύτερο τρόπο τα πρόσωπα, πολλαπλασιάζοντας τη δυναμική της παράστασης.

Τα κοστούμια της παράστασης, επιλεγμένα από την ίδια την Ομάδα, λειτουργικά, και οι φωτισμοί του Γιώργου Βέγκου και του Κώστα Αποστολίδη ενισχυτικοί για το τελικό αποτέλεσμα.

Σε μια παράσταση που θα τη ζήλευαν πολλά αθηναϊκά θέατρα αξίζει να αναφερθούν και οι υπόλοιποι συντελεστές της, όπως:

Φροντιστήριο : Βίκυ Κουκάρα – Δημήτρης Τζιμογιάννης
Βοηθος Σκηνοθέτη: Κάτια Κουπίδου
Αφίσα – πρόγραμμα : Σίμος Καραγαβριηλίδης
Οργάνωση παραγωγής – προβολή: Κατερίνα Γρηγοριάδου

Μια παράσταση που μπορεί να θεωρηθεί από τις καλύτερες καταθέσεις του ΔΗΠΕΘΕ στην πολιτιστική ζωή της πόλης.

Φωτογραφίες: faretra.info