“9 του Μάη 1945: Συμπληρώνονται φέτος 80 χρόνια από την Αντιφασιστική Νίκη των Λαών” / γράφει ο Μιχάλης Κωστίνος

Τώρα όμως είναι η ώρα κάθε καλοπροαίρετος εργαζόμενος, κάθε άνθρωπος του μόχθου, κάθε νέος και νέα να αναρωτηθεί. Αλήθεια, αυτό είναι το παρόν και το μέλλον που μας αξίζει στον αιώνα των μεγάλων επιστημονικών επιτευγμάτων, των πρωτόγνωρων δυνατοτήτων που έχει δημιουργήσει η ανθρώπινη εργασία και σκέψη;

 —————-

Μιχάλης Κωστίνος*

Συμπληρώνονται φέτος 80 χρόνια από την Αντιφασιστική Νίκη των Λαών, στις 9 του Μάη 1945, και 82 από τον βομβαρδισμό του Λιτοχώρου από την Γερμανική αεροπορία στις 16 του Απρίλη 1943. 

 Γιατί είναι τόσο σημαντική  η επέτειος της 9ης του Μάη που η Ευρωπαϊκή Ένωση, στα πλαίσια της παραχάραξης της ιστορίας της δεκαετίας 40-50, άλλαξε τον χαρακτήρα της και την ανακήρυξε ως “Ημέρα της Ευρώπης”; Η 9η του Μάη 1945 είναι η επέτειος της Αντιφασιστικής Νίκης των Λαών όταν η ναζιστική Γερμανία υπέγραψε την άνευ όρων συνθηκολόγησή της. Αυτό ήταν και το τέλος του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου, του φονικότερου και καταστροφικότερου πολέμου στην ιστορία της ανθρωπότητας. Κυρίως όμως, η σημασία αυτής της επετείου έγκειται στο ότι οι λαοί της Ευρώπης πήραν την υπόθεση της ζωής τους στα χέρια τους χωρίς να περιμένουν κανέναν “σωτήρα”. Απέδειξε περίτρανα τι μπορούν να καταφέρουν οι λαοί αν ξεμπερδέψουν με τους  δυνάστες εκμεταλλευτές στη χώρα τους.

Αυτά τα διαχρονικά μηνύματα της 9ης Μάη είναι ο λόγος για τον οποίο οι υπηρέτες  της εξουσίας τρέφουν άσβεστο μίσος για την Αντιφασιστική Νίκη των Λαών. Γι’ αυτό τα επιτελεία των  κρατών της Ε.Ε.  επιχειρούν να τη σβήσουν από την μνήμη παραχαράσσοντας το περιεχόμενό της , ονομάζοντάς την “Μέρα της Ευρώπης” και αντιστρέφοντας την ιστορική αλήθεια μέσω του ανιστόρητου ιδεολογήματος ταύτισης  του ναζισμού-φασισμού με τον σοσιαλισμό-κομμουνισμό. Ταυτίζοντας τους θύτες με τα θύματα, προσπαθούν να συγκαλύψουν την οργανική διασύνδεση που έχει το τερατούργημα του φασισμού-ναζισμού με τον καπιταλισμό.

Σύμφωνα με την διακήρυξη της Κ.Ε. του ΚΚΕ, ο φασισμός γεννιέται στα σπλάχνα του καπιταλιστικού συστήματος, όχι ως αποτέλεσμα μιας μορφής διαχείρισης του συστήματος, αλλά υπηρετώντας τις προτεραιότητες της καπιταλιστικής εξουσίας. Αποτελεί μορφή άσκησης εξουσίας των μονοπωλιακών ομίλων, υπερασπίζεται την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, ιδιαίτερα σε συνθήκες οικονομικής κρίσης, φτώχειας, ανεργίας και φθοράς των αστικών κοινοβουλευτικών κομμάτων. Η πλουτοκρατία χρησιμοποιεί τα φασιστικά κόμματα ως προκεχωρημένα φυλάκια εξυπηρέτησης των συμφερόντων της. Αυτό αποδείχτηκε όχι μόνο στην Γερμανία και στην Ιταλία, αλλά και στα λεγόμενα δημοκρατικά κράτη όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Βρετανία και η Γαλλία. Οι κυβερνήσεις αυτών των κρατών επαίνεσαν την φασιστική καταστολή του εργατικού-λαικού κινήματος, ενώ προσπάθησαν να στρέψουν τις επιδιώξεις του φασιστικού Άξονα στην Ανατολή επιδιώκοντας την σύγκρουσή του με την Σοβιετική Ένωση.

Υπάρχουν σήμερα ακράδαντες αποδείξεις που μαρτυρούν ότι η μεγάλη στρατιωτική δύναμη της Γερμανίας αποκτήθηκε χάρη και στην άμεση στήριξη που της έδωσαν οι ΗΠΑ, η Γαλλία και η Βρετανία και στην ανοχή τους στον επανεξοπλισμό της Γερμανίας και στις πρώτες πολεμικές της επιθέσεις. Μόνο όταν οι δυνάμεις του Άξονα αμφισβήτησαν την δική τους εδαφική επικράτεια και τα ευρύτερα γεωστρατηγικά συμφέροντα τα λεγόμενα δημοκρατικά κράτη ήρθαν σε σύγκρουση μαζί της και πρόκριναν την συμμαχία με την Σοβιετική Ένωση που την απέρριπταν για χρόνια παρά τις προσπάθειες της τελευταίας. Όμως μετά το τέλος του πολέμου, οι Γερμανοί εγκληματίες πολέμου στελέχωσαν τις μυστικές υπηρεσίες των κρατών αυτών και το ΝΑΤΟ, στο πλαίσιο της παγκόσμιας αντιπαράθεσης καπιταλισμού-σοσιαλισμού. Έτσι στον βωμό των καπιταλιστικών συμφερόντων συντελέστηκε το τερατώδες ιμπεριαλιστικό έγκλημα κατά της ανθρωπότητας που χαρακτηρίστηκε από χιλιάδες μαζικές δολοφονίες πρωτοφανούς αγριότητας και άλλες αποτρόπαιες ενέργειες, όπως η ρίψη ατομικών βομβών στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι. 

 Ημερομηνία-ορόσημο για τον 20ο αιώνα και την σύγχρονη Ιστορία της ανθρωπότητας, η 9η Μάη καταγράφτηκε ανεξίτηλα στην συλλογική συνείδηση και μνήμη των λαών ως η Μεγάλη Αντιφασιστική Νίκη. Το ίδιο ανεξίτηλα καταγράφτηκε στο νου και τις καρδιές εκατομμυρίων εργαζόμενων σε όλο τον κόσμο, ο καθοριστικός ρόλος της Σοβιετικής Ένωσης, που έδωσε περίπου 25 εκατομμύρια ζωές, σύμφωνα με νεότερες εκτιμήσεις, και ανυπολόγιστες υλικές ζημιές στον αγώνα ενάντια στο φασισμό-ναζισμό.  Οι νεκροί στον πόλεμο έφτασαν τα 62 εκατομμύρια. Στην χώρα μας οι νεκροί έφτασαν τις 405.000 στους οποίους συμπεριλαμβάνονται θάνατοι από πείνα, εκτελεσμένοι, νεκροί των μαχών, χιλιάδες που εξοντώθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης -κυρίως Εβραίοι της Θεσσαλονίκης κ.ά. Η Βιάννου, η Κάνδανος, τα Καλάβρυτα, το Δίστομο, ο Χορτιάτης, η Μεγαλόπολη, η Νίκαια, η Καισαριανή, όπως και τόσοι άλλοι τόποι ολοκαυτώματος και μαζικών εκτελέσεων στέκουν αδιάψευστοι μάρτυρες της ιμπεριαλιστικής ναζιστικής-φασιστικής θηριωδίας.

Το ΚΚΕ , σε αντίθεση με  το σύνολο του  πολιτικού κόσμου, σάλπισε το μήνυμα της αντίστασης από την πρώτη στιγμή με το πρώτο ανοιχτό γράμμα του γραμματέα του Νίκου Ζαχαριάδη από τις φυλακές της Κέρκυρας στις 30 Οκτώβρη 1940. Ακολούθησαν άλλα δύο γράμματα που καθόρισαν το πλαίσιο του αγώνα. Μιά χούφτα κομμουνιστές που ήταν ελεύθεροι και άλλοι που δραπέτευσαν από φυλακές και εξορίες ξεκίνησαν τον αγώνα για να ανασυγκροτηθούν οι κομματικές οργανώσεις και να αναπτυχθεί η αντίσταση μέσα στις δύσκολες συνθήκες της τριπλής φασιστικής κατοχής και της ηττοπάθειας και της αναμονής που καλλιεργούσαν στον λαό οι αστικές δυνάμεις. Το ΚΚΕ πρόσφερε τα καλύτερα παιδιά του στην οργάνωση της αντιστασιακής πάλης. Με πρωτοβουλία του, αμέσως μετά την έναρξη της Κατοχής, δημιουργήθηκε το Εργατικό ΕΑΜ -16 Ιούλη 1941 – το ΕΑΜ – 27 Σεπτέμβρη 1941. Στο ΕΑΜ και στις οργανώσεις του, Εθνική Αλληλεγγύη, ΕΛΑΣ, ΕΠΟΝ, ΕΤΑ, ΕΛΑΝ, ΟΠΛΑ, συσπειρώθηκε η μεγάλη πλειοψηφία του ελληνικού λαού. Χιλιάδες αγωνιστές έδωσαν την ζωή τους. Η Καισαριανή, το Κούρνοβο, η Ακροναυπλία, η Κοκκινιά, το Χαιδάρι, ο Άι-Στράτης, το Μονοδέντρι, το στρατόπεδο Παύλου Μελά είναι μερικοί μόνο από τους τόπους της θυσίας.

Στην διάρκεια του 1943, ο ΕΛΑΣ απελευθέρωσε μεγάλο μέρος της χώρας, όπου υπό την προστασία του συγκροτήθηκαν λαογέννητοι θεσμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Εκπαίδευσης και Δικαιοσύνης, ενώ οι οργανώσεις του ΕΑΜ τροφοδοτούσαν και τη λαϊκή πολιτιστική ανάταση. Το ίδιο συνέβαινε και στα κατεχόμενα εδάφη, όπου η πολύμορφη δράση του ΕΑΜ ακύρωσε κεντρικές επιλογές των αρχών Κατοχής, όπως η επιστράτευση των Ελλήνων εργατών (Μάρτης 1943), και η προσπάθεια επέκτασης στην Μακεδονία της βουλγαρικής ζώνης κατοχής (Ιούλης 1943).

Χάρη στη δράση του ΕΑΜ δεν στάλθηκε ούτε ένας εργάτης για να δουλέψει στα γερμανικά εργοστάσια, με εξαίρεση αυτούς που είχαν συλλάβει ομήρους οι Γερμανοί. Δεν στάλθηκε ούτε ένας για να πολεμήσει κατά της Σοβιετικής Ένωσης, ενώ ο ΕΛΑΣ καθήλωσε κρίσιμο αριθμό στρατιωτικών δυνάμεων του Άξονα. Σε συνθήκες Κατοχής, το ΕΑΜ διοργάνωσε εκλογές (23 Απρίλη 1944), από τις οποίες εκλέχτηκε το Εθνικό Συμβούλιο, με έδρα τις Κορυσχάδες (30 Απρίλη 1944). Στις εκλογές ψήφισαν για πρώτη φορά οι γυναίκες και οι νέοι άνω των 18 χρόνων. Συμμετείχαν περίπου 1.800.000 ψηφοφόροι ενώ στις εκλογές του 1936 είχαν πάρει μέρος 1.000.000 εκλογείς αφού τότε οι γυναίκες είχαν δικαίωμα ψήφου μόνο στις δημοτικές εκλογές. Στις 10 Μάρτη 1944 το Εθνικό Συμβούλιο εξέλεξε την Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης που αποτέλεσε κεντρικό πολιτικό όργανο διοίκησης των απελευθερωμένων περιοχών και έμεινε γνωστή ως “κυβέρνηση του βουνού”. 

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η συντριπτική πλειοψηφία του λαού του Λιτοχώρου συμμετείχε στην παλλαική αντίσταση τόσο με το τουφέκι στο χέρι, άντρες και γυναίκες, όσο και με την προκήρυξη, με την μεταφορά τραυματιών και πολεμικού υλικού από το εφεδρικό ΕΛΑΝ, με τη συμμετοχή σε σαμποτάζ της σιδηροδρομικής γραμμής, με το χωνί στο χέρι σε επιχειρήσεις ψυχολογικού πολέμου κατά των κατακτητών, με τον εφοδιασμό των ανταρτών με τρόφιμα και ρούχα, με όποιο τρόπο, μεγάλο ή μικρό μπορούσε ο καθένας. 

Γονατίζουμε με σεβασμό μπροστά στους νεκρούς μας σήμερα, 82 χρόνια από τον βομβαρδισμό του Λιτοχώρου από την Γερμανική αεροπορία και 80 χρόνια από την Αντιφασιστική Νίκη των Λαών το 1945 και την λήξη του Δεύτερου Παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού Πολέμου. Τιμούμε όλους τους αγωνιστές και τις αγωνίστριες που αγωνίστηκαν όχι μόνο την περίοδο της πρώτης κατοχής αλλά και της δεύτερης αγγλοαμερικανικής κατοχής μέσα από τις γραμμές του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. Το παράδειγμά τους φωτεινό γιατί όταν πύκνωσε το σκοτάδι αυτοί άναψαν την φλόγα που το διαλύει και είναι δικό μας χρέος τώρα να ανάψουμε εμείς την φλόγα που διαλύει το σκοτάδι της βαρβαρότητας. 

Μας είχαν πει ότι από την στιγμή που έπαψε να υπάρχει η Σοβιετική Ένωση και οι άλλες χώρες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, θα επικρατήσει ειρήνη και ευημερία στον κόσμο. Αντ’ αυτού, βιώνουμε συνεχείς πολεμικές αναμετρήσεις τόσο στην Ευρώπη με τον βομβαρδισμό και διαμελισμό της Γιουγκοσλαβίας και τον πόλεμο στην Ουκρανία, όσο και σε πολλά άλλα μέτωπα, όπως Ιράκ, Συρία, Αφγανιστάν, Λιβύη, Παλαιστίνη και πολλά άλλα -περίπου 50 ανοιχτά πολεμικά μέτωπα στον κόσμο αυτή την στιγμή. Φτάσαμε στο σημείο, οι οικονομίες των Ευρωπαϊκών χωρών να μετατρέπονται σε πολεμικές, και να πυκνώνουν και πάλι τα σύννεφα του πολέμου γιατί οι ανταγωνισμοί για τον έλεγχο των αγορών και των δρόμων μεταφοράς ενέργειας και εμπορευμάτων έχουν οξυνθεί σε βαθμό πρωτόγνωρο για το διάστημα των 80 χρόνων που μεσολάβησε από την λήξη του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου. Σε αυτούς τους ανταγωνισμούς είναι βαθιά μπλεγμένη και η χώρα μας, με ευθύνη της κυβέρνησης της ΝΔ και με την ουσιαστική συναίνεση όλων των κομμάτων που είναι οι στυλοβάτες του συστήματος, της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. 

Τώρα όμως είναι η ώρα κάθε καλοπροαίρετος εργαζόμενος, κάθε άνθρωπος του μόχθου, κάθε νέος και νέα να αναρωτηθεί. Αλήθεια, αυτό είναι το παρόν και το μέλλον που μας αξίζει στον αιώνα των μεγάλων επιστημονικών επιτευγμάτων, των πρωτόγνωρων δυνατοτήτων που έχει δημιουργήσει η ανθρώπινη εργασία και σκέψη; Διότι οι αδυναμίες του σάπιου συστήματος καθρεφτίζουν τις δικές μας δυνατότητες να ξεμπερδέψουμε μια και καλή με αυτή την βαρβαρότητα ανοίγοντας έναν ελπιδοφόρο δρόμο για να ζήσουμε καλύτερα εμείς και τα παιδιά μας.

Γνωρίζουμε καλά πως όταν η καρδιά και το μυαλό συναντιούνται με την συλλογική, πρωτοπόρα οργάνωση, προσφέρουν αποτελεσματικότητα και νίκες. Όταν η ατομική θέληση, η προσωπική συνεισφορά, συναντηθεί με την συλλογική σκέψη και πράξη πολλαπλασιάζεται. Όταν σπρώχνουμε “με στήθος και με γόνα” τότε σηκώνουμε τον ήλιο πάνω από την Ελλάδα. Μόνο έτσι καθίσταται δυνατό το άλμα την στιγμή που θα χρειαστεί. Να σημάνει το σάλπισμα για την νικηφόρα έφοδο του λαού μας στους ουρανούς της ελπίδας, βγαίνοντας από το βαθύ σκοτάδι στο φως της λαϊκής ανάτασης.  

—

Σημείωση Φαρέτρας: Το κείμενο αποτέλεσε την ομιλία στην εκδήλωση Μνήμης και Τιμής, του Παραρτήματος ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ Λιτοχώρου, για τα 80 χρόνια από την Αντιφασιστική Νίκη των Λαών, στις 9 του Μάη 1945

Ο *Μιχάλης Κωστίνος είναι εκπαιδευτικός, Πρόεδρος του Παραρτήματος ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ Λιτοχώρου. 

Φαρέτρα