Ασκήσεις εγκεφάλου για βελτίωση της μνήμης
Ακριβώς όπως οι μύες, έτσι και η μνήμη μας πρέπει να ασκείται για να φτάσει στο μέγιστο των δυνατοτήτων της. Ο Boris Konrad είναι νευροεπιστήμονας και Παγκόσμιος πρωταθλητής μνήμης, με πολλά Ρεκόρ Γκίνες στο ενεργητικό του για την ισχυρή μνήμη του.
«Η μνήμη είναι μια ικανότητα, όχι ένα έμφυτο ταλέντο», είπε ο Konrad στο Newsweek. «Το πιο σημαντικό για τη διατήρηση μιας υγιούς μνήμης είναι η χρήση και η πρόκληση της. Μου αρέσει να παίζω ένα γρήγορο παιχνίδι μνήμης μερικές φορές την εβδομάδα. Μπορώ να απομνημονεύσω 100 ψηφία σε ένα λεπτό ή μια τράπουλα».
Το παλάτι της μνήμης
Για αυτόν που δεν έχει εξασκήσει τη μνήμη του, αυτό ακούγεται σαν ένα τρομακτικό έργο, αλλά ο Konrad χρησιμοποιεί ένα ειδικό κόλπο για να ανακαλέσει μακριές λίστες πληροφοριών.
«Αυτό είναι δυνατό μόνο χάρη στη χρήση μνημονικών τεχνικών όπως το παλάτι της μνήμης», είπε.
«Διάσημη από τον Σέρλοκ Xόλμς, τον δημοφιλή ντετέκτιβ του BBC η μέθοδος παλατιού μνήμης λειτουργεί οπτικοποιώντας ένα μέρος που γνωρίζετε καλά και χαρτογραφώντας μια διαδρομή μέσα από αυτήν την τοποθεσία. Κατά μήκος της διαδρομής σας, επιλέγετε συγκεκριμένα βασικά σημεία στα οποία αποδίδετε μια μεμονωμένη πληροφορία», σημείωσε ο Konrad.
«Έπειτα, όταν έχετε ορίσει όλα τα βασικά σας σημεία, ήρθε η ώρα να περπατήσετε στο παλάτι της μνήμης σας, ενισχύοντας καθεμία από αυτές τις συσχετίσεις. Όσο περισσότερο επαναλαμβάνετε την άσκηση, τόσο ισχυρότεροι θα είναι αυτοί οι συσχετισμοί. Η έρευνά μας έδειξε ότι μόλις έξι εβδομάδες καθημερινής εκπαίδευσης σε αυτά τα μνημονικά οδηγούν τόσο σε αλλαγές στα νευρωνικά δίκτυα όσο και σε πιο ανθεκτική απόδοση μνήμης με πιο αποτελεσματική νευρωνική κωδικοποίηση», είπε ο Konrad.
Αλλά αυτές οι ασκήσεις που βασίζονται σε μοτίβα δεν είναι οι μόνοι τρόποι με τους οποίους ο Konrad διατηρεί ανανεωμένη τη μνήμη του.
«Εκτός από τα μνημονικά, προσπαθώ να χρησιμοποιώ μερικές σύντομες ασκήσεις ενσυνειδητότητας καθημερινά», πρόσθεσε ο Konrad. «Αυτό μπορεί να είναι τόσο σύντομο όσο να σταματήσω για πέντε λεπτά σε ένα μικρό δάσος στον δρόμο μου για τη δουλειά και απλώς να παρατηρήσω τη φύση με όλες μου τις αισθήσεις.»
«Όταν διαβάζω, χρησιμοποιώ επίσης τα θετικά αποτελέσματα της πρακτικής ανάκτησης μνήμης. Αυτό σημαίνει ότι μετά την ανάγνωση ενός άρθρου ή μιας ενότητας σε ένα βιβλίο, αν πιστεύω ότι κάτι άξιζε να απομνημονευτεί, θα αφιερώσω μόνο ένα ή δύο λεπτά για να ξανασυλλάβω αυτό που διάβασα χωρίς να κοιτάξω το κείμενο. Κάνω το ίδιο πράγμα έπειτα από συναντήσεις, βιντεοκλήσεις και τηλεφωνήματα» πρόσθεσε ο Konrad.
Η παρατήρηση του περιβάλλοντος βοηθά τη μνήμη
«Το περιβάλλον μας μπορεί επίσης να μας βοηθήσει με αυτές τις ασκήσεις» αναφέρει ο Κonrad, «Μπορούμε να προσαρμόσουμε το περιβάλλον μας προς όφελός μας. Σκεφτείτε να ενσωματώσετε μνημονικά στοιχεία στο περιβάλλον σας. Για παράδειγμα, εάν μαθαίνετε μια νέα γλώσσα, μπορείτε να βάλετε ετικέτες σε είδη οικιακής χρήσης με τα ονόματά τους στη γλώσσα αυτή».
«Βάλτε ενδείξεις όπου τις βλέπετε συχνά, που σας υπενθυμίζουν να κάνετε και τα δύο, όπως και σύντομα διαλείμματα για να διατηρήσετε το μυαλό σας ευκρινές κατά τη διάρκεια της ημέρας καθώς και να κάνετε κάποιες εργασίες μνήμης για να διατηρήσετε τη μνήμη σας προκλητική και υγιή. Ωστόσο, εξωτερικεύοντας τη μνήμη σας μπορεί να σας κάνει πιο οργανωμένους, αλλά δεν οδηγεί πάντα σε καλύτερη ανάκληση», σημείωσε ο νευροεπιστήμονας.
«Αν εξωτερικεύσουμε το μεγαλύτερο μέρος της μνήμης μας, δεν θα αποτελέσει έκπληξη ότι η δική μας μνήμη θα χειροτερέψει και ότι το αντίθετο θα ισχύσει αν χρησιμοποιήσουμε περισσότερο τη μνήμη μας», είπε ο Konrad. «Ακόμη και χωρίς να παίζουμε αυτά τα παιχνίδια εγκεφάλου, η καθημερινή μας ζωή μπορεί να προσφέρει ευκαιρίες για εκπαίδευση του εγκεφάλου χωρίς καν να το καταλάβετε» δήλωσε ο Boris.
«Ακόμη και χωρίς εκπαίδευση μνήμης, κάποιος που πάντα δούλευε με ανθρώπους και ενδιαφερόταν για ονόματα θα έχει καλύτερη μνήμη από κάποιον που σπάνια συναντά νέα άτομα και πάντα πίστευε ότι δεν μπορεί να θυμηθεί ονόματα. Αλλά ακόμη και με τακτική προπόνηση, δεν θα είναι όλοι πρωταθλητές μνήμης πολλά από αυτά εξαρτάται επίσης από τη γενετική μας και τον τρόπο ζωής μας», πρόσθεσε.
«Στις περισσότερες ασκήσεις μνήμης, συμπεριλαμβανομένης της καθημερινής απόδοσης μνήμης και της μάθησης σε διάφορα περιβάλλοντα, η χρήση των κατάλληλων στρατηγικών μνήμης και κάποια εκπαίδευση μπορεί να επιτρέψει σε οποιονδήποτε να επιτύχει τεράστια κέρδη», είπε ο Konrad. «Η εξέταση της γενετικής απόδοσης παίζει ρόλο. Σε αρκετά μεγάλες ομάδες, η απόδοση της μνήμης σε διάφορες εργασίες συσχετίζεται αρκετά με το IQ».
«Ο τρόπος ζωής και οι περιβαλλοντικοί παράγοντες παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στην επίδραση της μνήμης μας, τόσο θετικά όσο και αρνητικά».
Το άγχος, η έλλειψη ύπνου και η διατροφή επηρεάζουν αρνητικά τη μνήμη
Ξεκινώντας με τα αρνητικά, ο Konrad έδειξε το άγχος, τον ύπνο και τη διατροφή ως υπαίτιες επιπλοκές στη μνήμη.
«Το άγχος, ειδικότερα, με την πάροδο του χρόνου μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα του εγκεφάλου να αποθηκεύει και να ανακτά πληροφορίες», είπε. «Η στέρηση ύπνου βλάπτει επίσης τη γνωστική λειτουργία, συμπεριλαμβανομένης της μνήμης, ενώ μια κακή διατροφή, ειδικά με υψηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα και κορεσμένα λίπη, μπορεί να έχει μακροπρόθεσμο αρνητικό αντίκτυπο στην υγεία του εγκεφάλου».
«Ο εγκέφαλός σας καθαρίζει τη μνήμη σας ενώ κοιμόμαστε και ο βαθύς ύπνος φαίνεται να είναι σημαντικός γι’ αυτό. Η μείωση της έκθεσης στο φως τη νύχτα, η συνεπής ρουτίνα πριν τον ύπνο όχι μόνο για τα παιδιά αλλά και για εσάς, και η θερμοκρασία του δωματίου και η σωστή καμπυλότητα του στρώματος μπορεί να βοηθήσει» ανέφερε ο νευροεπιστήμονας.
«Ο εγκέφαλος, όπως και κάθε άλλο όργανο του σώματος, επωφελείται από την τακτική άσκηση» δήλωσε ο Konrad. «Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να απομνημονεύετε καθημερινά μια τράπουλα ή να γίνετε μια κινητή εγκυκλοπαίδεια. Απλώς κρατήστε τον εγκέφαλό σας απασχολημένο».
«Θα μπορούσε να είναι μέσα από το διάβασμα, τα παζλ, την εκμάθηση μιας νέας δεξιότητας ή ακόμα και κάτι τόσο απλό όσο να ακολουθήσετε μια διαφορετική διαδρομή προς τη δουλειά για να σπάσετε τη ρουτίνα. Η ποικιλία και η πρόκληση κρατούν τον εγκέφαλο ευέλικτο και αυτό, με τη σειρά του, υποστηρίζει την καλύτερη λειτουργία της μνήμης» συμπλήρωσε ο Boris Konrad.
