Καθηγητής και μαθητής μαζί στο δρόμο για τις Πανελλήνιες: Η τελευταία υπόκλιση στην άκρη της σκηνής / γράφει η Νικολέτα Θάνου

«Οι άνθρωποι δεν χρειάζονται πάντα συμβουλές. Μερικές φορές το μόνο που χρειάζονται είναι ένα χέρι για να κρατηθούν, ένα αυτί να τους ακούσει και μια καρδιά που μπορεί να τους καταλάβει».

«Οι μεγάλοι δεν καταλαβαίνουν ποτέ τίποτα μόνοι τους και είναι κουραστικό για τα παιδιά να τους εξηγούν πάντα και για πάντα πράγματα»

Ο ΜΙΚΡΟΣ ΠΡΙΓΚΗΠΑΣ – Αντουάν  ντε  Σεντ – Εξυπερύ

Αισθάνεσαι ότι δεν μπορείς να ανοιγοκλείσεις τα μάτια σου γιατί πονάνε, ο λαιμός  σου καίει από τις ατελείωτες  ώρες συζητήσεων και παράδοσης με τους μαθητές, υποψήφιους πανελλαδικών εξετάσεων ή μη. Οι νύχτες μοιάζουν αξημέρωτες,  γιατί ακόμα και όταν πέφτει το σκοτάδι και όλες οι αισθήσεις σου φωνάζουν ότι χρειάζεσαι ξεκούραση… εσύ σκέφτεσαι πιθανές παραλείψεις, εκπονείς προσχέδια αυριανών παραδόσεων, κάνεις προβλέψεις.. Και ύστερα έρχεται και ο απολογισμός συνοδευόμενος από αυτό το αδυσώπητο ερώτημα που σε κατατρώγει ακόμα κι όταν πιστεύεις ότι έχεις δώσει τον καλύτερό σου εαυτό : «Ήμουν αρκετός;». Ειδικά όταν τα χρόνια περνούν και ξέρεις ότι το να είσαι αρκετός είναι μονόδρομος.. Δεν μπορείς να μην είσαι. Είμαστε ως εκπαιδευτικοί – και κρίνεται επιβεβλημένο να είμαστε – οι αυστηρότεροι κριτές του εαυτού μας . Εμείς και κανένας άλλος. Και το ξέρουμε. Και είναι βασανιστικό. Η άγρυπνη συνείδηση, αυτή που ελέγχει κάθε μας πράξη, αλλά και κάθε μας παράλειψη είναι εγκάρδια   φίλη μας.

Όσο για τα βλέμματα… Υπάρχουν βλέμματα που σε συντροφεύουν ακόμα και τη νυχτερινές ώρες. Βλέμματα γεμάτα αγωνία, απορία, βλέμματα που αισθάνεσαι ότι κρέμονται από κάθε σου λέξη, από κάθε σου κίνηση, από κάθε ματιά ή έκφραση του προσώπου σου. Βλέμματα που δεν ξεχνάς όσα χρόνια κι αν περάσουν. Γιατί αυτά τα βλέμματα είναι μοναδικά. Εάν μπορούσα θα έκανα μια φωτογραφική συλλογή από αυτά τα αθώα, γυμνά από κάθε είδους υποκρισία βλέμματα. Που δείχνουν την ευάλωτη φύση μας. Την εύθραυστη. Και που  χάνονται τόσο εύκολα μέσα χαοτικές διαδρομές της ενηλικίωσης, αγριεύουν, συμμορφώνονται, παγώνουν. Θα τα κρατούσα σαν  φυλαχτό.

Κάθε χρόνο τέτοια εποχή το ρολόι γυρίζει πίσω.. Τι περίεργο. Κανονικά θα έπρεπε ο χρόνος να τρέχει για να μας ανακουφίσει από το βάρος της αγωνίας, της αναμονής … Ωστόσο, συμβαίνει το παράδοξο ο νους να ταξιδεύει σε κάθε στιγμή,  που σαν τατουάζ έχει χαραχτεί στο δέρμα μας  και πορευόμαστε  μαζί της ισοβίως,  και κυρίως με μια απίστευτη χαρά, γιατί αυτές οι στιγμές μάς  χαρακτηρίζουν, αυτές οι στιγμές είναι η ταυτότητά μας , το αποτύπωμά μας στο χρόνο. Τρεις η ώρα τα μεσάνυχτα ήταν, θυμάμαι,  όταν έλαβα στο κινητό μου φωτογραφία από μαθήτρια .. «Κυρία, μόλις άφησα από  τα  χέρια μου τα Αρχαία. Τέλος. Καλή μου επιτυχία..» . Ακόμα και τη στιγμή που γράφω αυτές τις γραμμές δεν μπορώ να μη συγκινηθώ. Δεν θα ξεχάσω ποτέ το βλέμμα … Το βλέμμα με τους μαύρους κύκλους κάτω από τα μάτια και την ωχρότητα του προσώπου με την  περίεργη λάμψη. Τη λάμψη του τέλους αυτής της πολυετούς προσπάθειας,   που ξέρεις ότι ακόμα και αν «κάτσει η στραβή» , εσύ έχεις κάνει ό,τι καλύτερο μπορούσες. Θα το έλεγα και λύτρωση..

Μετά από αρκετά  χρόνια διδασκαλίας για ένα πράγμα δε θα αμφιβάλλω ποτέ. Για το πόσο μεγάλη ανάγκη έχουν οι μαθητές από την συμπαράσταση του δασκάλου την τελευταία χρονιά πριν την μεγάλη έξοδο προς την ανεξαρτησία και την ενηλικίωση, εκεί όπου λίγο πριν ηχήσουν οι σειρήνες  της δοκιμασίας,  μια σιωπηλή συμμαχία γεννιέται. . .Ο καθηγητής δεν είναι πλέον μόνο μια φωνή, αλλά σύντροφος στον αγώνα, βλέμμα που ενθαρρύνει, πνοή  που σπρώχνει απαλά προς την εκπλήρωση των ονείρων.    Αλλά και οι ώρες πια δεν μετριούνται σε διδακτικές μονάδες, αλλά  σε παύσεις, σε χαμόγελα, σε σιωπηλές υποσχέσεις,   που λέγονται ακόμα και όταν δεν λέγονται : «Μη φοβάσαι», «Εγώ είμαι εδώ». Είναι εκείνη η στιγμή που το “μπορείς” λέγεται με τα μάτια και γίνεται φτερά προς τη μεγάλη έξοδο.   Δάσκαλος και μαθητής γίνονται δύο παιδιά που προσπαθούν μαζί, ελπίζουν μαζί, ονειρεύονται μαζί. Και αυτό -αν μη τι άλλο- είναι υπέροχο.

Τώρα, λοιπόν, που δάσκαλοι και μαθητές βαδίζουμε μαζί στην τελική ευθεία, λίγο πριν το κατώφλι των εξετάσεων, αναλογίζομαι βαθιά πως δεν θα άλλαζα με τίποτα αυτό το δώρο. Γιατί  περί δώρου πρόκειται. Πολύτιμου, αόρατου, αμοιβαίου. Είναι μια ζείδωρη μετάγγιση, αμφίδρομη και διαρκής. Μετάγγιση  γνώσης, ελπίδας,  πίστης. Και μέσα σ’ εκείνη την άρρητη ευγνωμοσύνη που εκφράζουν τα παιδιά με το βλέμμα και  την προσωπική τους προσπάθεια, θα ήθελα να καταθέσω κι εγώ τη δική μου ευγνωμοσύνη. Για την αύρα της νιότης που μας δωρίζουν. Για την ελπίδα που φέρει η νεανική τους αγνότητα  και ορμή.  Ετοιμάζονται για το μεγάλο ταξίδι της ζωής και με όλη μου την καρδιά τους εύχομαι να το κάνουν μαγικό. Γιατί από αυτούς εξαρτάται· είναι οι αυριανοί δημιουργοί ενός πολύφερνου μέλλοντος.

Και όσο για το ερώτημα που θέτουν συχνά οι γονείς,  πού βρίσκουμε τη δύναμη και αντέχουμε να ξαναζούμε κάθε χρόνο τη δοκιμασία αυτή, να δίνουμε πανελλήνιες ψυχικά κι εμείς, μαζί με τους μαθητές  μας,  η απάντηση είναι απλή: ας κοιτάξουν τα ίδια τα παιδιά τους. Στα μάτια τους υπάρχει όλη η δύναμη του κόσμου. Εκεί κρύβεται το νόημα εκεί  και η ανταμοιβή.

Ευχαριστούμε. Και ευχόμαστε  από καρδιάς  επιτυχία σε κάθε τους βήμα.

ΝΙΚΟΛΕΤΑ ΘΑΝΟΥ -ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ

Φαρέτρα