“Πότε έγινε ή άλωση της Τροίας; Ποια ημέρα, ποίου έτους;” / γράφει ο Γιώργης Έξαρχος

10/12/2021, 09:04

Ο παππούς μας ο Όμηρος, παίζει τη λύρα του άδοντας τα έπη του

Η άλωση της Τροίας, σύμφωνα με τους αρχαίους συγγραφείς, έγινε σε χρονολογίες που… απέχουν αρκετά χρόνια μεταξύ τους! Δίνουμε κάποια ενδεικτικά εδάφια στην αρχή, για να ακολουθήσει λεπτομερής παρουσίαση των εκφρασμένων απόψεων των αρχαίων συγγραφέων και να οδηγηθούμε σε ορθά συμπεράσματα και διαμόρφωση δικής μας άποψης περί του πότε έλαβε χώρα αυτό το γεγονός.

«Και Καρχηδόνιοι περί Σικελίαν υπό Τιμολέοντος ηττώντο τη εβδόμη φθίνοντος, περί ην δοκεί και το Ίλιον αλώνε Θαργηλιώνος, ως Έφορος και Καλλισθένης και Δαμάστης και Φύλαρχος ιστορήκασιν.» (Fragmenta Historicorum Graecorum… Apollodori Bibliotheca… Car. Et Theod. Mulleri, Ephori Fragmenta, Parisiis MDCCXLI [1841], σ. 235).
«Ίλιον μεν γαρ, ήλω τελευτώντος ήδη του έαρος επτακαίδεκα πρότερον ημέραις της θερινής τροπής, ογδόη φθίνοντος μηνός Θαργηλιώνος, ως Αθηναίοι τους χρόνους άγουσι.» (Fragmenta Historicorum Graecorum… Apollodori Bibliotheca… Car. Et Theod. Mulleri, Ephori Fragmenta, Parisiis MDCCXLI [1841], Πάριο Χρονικό-Μάρμαρο, σ. 468). – Δηλ. «…περί την εβδόμην φθίνοντος Θαργηλιώνος…» ή «ογδόης φθίνοντος Θαργηλιώνος», ή «…επτακαίδεκα πρότερον ημέραις της θερινής τροπής…».
«Καλλισθένης εν δευτέρω των Ελληνικών ούτω γράφει· Εάλω δ’ η Τροία Θαργηλιώνος μηνός, ως μεν τινες ιστορικών, ή, ισταμένου ως δε ο την μικράν Ιλιάδα, ή, φθίνοντος, διορίζει γαρ αυτός την άλωσιν φάσκων συμβήναι τότε την κατάληψιν, ηνίκα “Νυξ μεν έην μέσατα, λαμπρά δ’ επέτελλε σελάνα”. Μεσονύκτιος δε μόνον τη ογδόη φθίνοντος ανατέλλει, αλλά δε ου συμπεφώνηκεν Ευριπίδης ως ομολογουμένης της δόξης. Λυσίμαχος δε φησί, Δημοφώντος Αθήνησι βασιλεύοντος έτους τετάρτου Θαργηλιώνος ισταμένου δωδεκάτη.» (Virgilivs Collatione Scriptorvm Graecorvm Illvstratvs Opera et Indvstria Fvlvii Vrsini… Ludo. Casp. Valckenari… II. Iliadis Homeri liber XXII cum Scholii Porphyrii & aliorum nunc primum editis… Leovardiae, Ec officinal Gvlielmi Covlon, Illustr. Frisiae Ordd. & Acad. Typographi MDCCXLVII [1747], σ. 273).
«Κατά το οκτώ και δέκατον έτος της Αγαμέμνονος βασιλείας, Ίλιον εαλωκέναι, Δημοφώντος του Θησέως βασιλεύοντος Αθήνησι, τω πρώτω έτει Θαργηλιώνος μηνός δευτέρα επί δέκα.» (Ό.π., σ. 273).
«Εν τη τρίτη, μηνός Πανήμου ογδόη φθίνοντος» (Ό.π., σ. 273), και «δωδεκάτη Θαργηλιώνος μηνός» (Ό.π., σ. 274), και «ογδόη φθίνοντος, βασιλεύοντος το τελευταίον έτος Μενεσθέως, πληθούσης σελήνης» ή και «Σκιρροφοριώνος τη αυτή ημέρα» (Ό.π., σ. 274).

Διευκρίνιση: Ο Θαργηλιών αντιστοιχούσε στις σημερινές ημέρες 16 Μαΐου έως 15 Ιουνίου, ο Σκιρροφοριών στις ημέρες 16 Ιουνίου έως 15 Ιουλίου, και ο Πάνημος από 15 Ιουνίου έως 15 Ιουλίου.

Αν θεωρήσουμε ότι έως σήμερα ο λαός μας θεωρεί την 23 Ιουνίου ως ημέρα του θερινού ηλιοστασίου ή της θερινής ισημερίας, γι’ αυτό και γιορτάζει από τα αρχαία χρόνια ως τώρα στις 23 Ιουνίου το βράδυ τον Κλήδονα, με χορούς, φωτιές, πλήθος από μαγικά τελετουργικά, σημαίνει ότι από αυτή την ημέρα (23 Ιούνη) πρέπει να αφαιρεθούν «…επτακαίδεκα πρότερον ημέραις της θερινής τροπής…»!

Ήτοι 23-17 = 6 Ιουνίου! Η οποία συμπίπτει με «εβδόμη φθίνοντος Θαργηλιώνος»! Δηλαδή, μεσάνυχτα 6 Ιουνίου ξημερώνοντας 7 Ιουνίου!

Ώστε, ή άλωση της Τροίας έγινε στις 6 Ιουνίου, νύχτα με πανσέληνο! “Νυξ μεν έην μέσατα, λαμπρά δ’ επέτελλε σελάνα” (Βλ. Της του Ομήρου Οδυσσείας ο Τόμος Πρότερος – Rursus, Quid Virtus, et Quid Sapientia Possit, Utile Proposuit Nobis Exemplar Ulyssem, Glasguae; In Aedibus Academicis, Excudebant Robertus et Andreas Foulis, Academiae Typographi, MDCCLVIII [1763]. – Ιλιάδος της Μικράς, σ. 329).

Νύχτα 6 Ιουνίου, ξημερώνοντας 7, με πανσέληνο, ποίου έτους;

Το έτος της άλωσης της Τροίας θα το βρούμε, αν προσθέσουμε στο έτος της πρώτης Ολυμπιάδας (776 π.Χ.) το έτος που δίνουν οι διάφοροι συγγραφείς ότι συνέβη κάποιο σημαντικό ιστορικό γεγονός, ή έτος που σχετίζεται με τους ίδιους τους συγγραφείς, το έτος που γεννήθηκαν ή το έτος που έγραψαν κ.λπ. Έτσι, με χρονολογική σειρά, παρουσιάζουμε το τι έχουν γράψει ή ισχυριστεί αρχαίοι συγγραφείς, ή εκφρασμένες απόψεις και αναφορές σε άλλες έγγραφες πηγές, όπως το Πάριο Χρονικό, που το καταχωρίζω πρώτο:

Πάριο Χρονικό (αναφέρει γεγονότα των ετών 1581-264 π.Χ.):

«§ 23 …Διί], έτη 987, βασιλεύοντος Αθηνών Θησέως. Αφ’ ου οι [Έλλη]νες εις Τροίαν ε[στ]ράτευσ[αν], έτη 954, βασιλεύοντος Αθη[νών [442 π.Χ.]

24 Μεν]εσθέως τρεισκαιδεκάτου έτους. Αφ’ ου Τροία ήλω, έτη 945, βασιλεύοντος Αθηνών [Μενεσθέ]ως δευτέρου [και εικοστού] έτους, μηνός Θ[αρ- [433 π.Χ.]
25 γηλιώ]νος εβδόμη φθίνοντος. […]»

(Fragmenta Historicorum Graecorum, Carolus Mullerus, Volumen Quartum… Parisiis, Editore Ambrosio Firmin Didot, MDCCCLXVIII [1868], σ. 546-547).

Συνάγεται ότι κατά το Πάριο Χρονικό, η άλωση της Τροίας έγινε το έτος: 776 + 433 = 1209 π.Χ.

Να δούμε και άλλα σχετικά αποσπάσματα αυτής της «πηγής»:

«Marmor Parium expeditionem contra Trojam point 441 vel 7 x 63 a. ante Olymp. I, vel 1217 ante Chr. Hic numerous plurimis probates esse debuit, praesertim Atticis scriptoribus; ex eoque profecti sunt calculi Eratosthenis et Apollodori.» (Ό.π., σ. 571).
«Vita Homeri, quae sub Herodoti nomine circumfertur, a Troja ad Olymp. I expulat a. 494. Hic numerous de excidii anno intelligendus. Itaque expeditio collocanda a 504 vel 8 x 63 ante Olymp. I = 1280 ante Christ.» (Ό.π., σ. 571).
«Aretes apud Censorium. De die. nat. c. 21 (v. Timaei fr. 152. Cf. Vita Timaei), a Troja ad Olymp. I numerat annos 514; quod referendum est ad annum expeditionis, ita ut epocha posita sit in anno excidii (504 ante Olymp. I = 1280 ante Chr).» (Ό.π., σ. 571).
«Duris Samius ap. Clem. Alex. Strom. I, p. 337: από Τροίας αλώσεως επί την Αλεξάνδρου εις Ασίαν διάβασιν έτη numerat χίλια. Itaque Troja capta esset 1334 ante Chr.; expeditionis annus 1344 vel, si Marmoris rationes sequimur, 1343 ante Chr., 567 vel = 9 x 63 ante Olymp. I; quod duobus cyclis a Marmore distat. | Cum Duride consentit Timaeus. Nam quod Clem. Alex. I, 1, dicit cum a Troja capta ad Olymp. I numerare a. 417, id falsum esse ex aliis quae de Timaei chronologia comperta habemus, luculenter apparet. Vide quae de ca re exposuimus in Vita Timaei. Cum Timaeo ap. Clem. Alex. Componitur Clitarchus.» (Ό.π., σ. 571).

Πίνδαρος (522/517-443/447 π.Χ.):

«Αλλ’ εν Οινώνα μεγαλήτορες οργαί / Αιακού, παίδων τε· τοι και συν μάχαις / δις πόλιν Τρώων πράθουν εσπόμενοι / Ηρακλήϊ πρότερον, και συν Ατρίδαις· / έλα νυν μοι πεδόθεν· λέγε, τίνες Κύκνον, τίνες Έκτορα πέφνον, / και στράταρχον Αιθιόπων άφοβον / Μέμνονα χαλκοάραν· τις άρ’ εσλόν Τήλεφον / τρώσεν εώ δορί Καΐκου παρ’ όχθαις.» (Pindari Carmina Qvae Svpersvnt Cvm Deperditorvm Fragmentis Selectis, Recensvit Avgvstvs Boeckhivs, Editio Secvnda Correctior, Addita svnt metrorvm notation, indrx carminvm et temporvm, ac varietas lectionis heyniakak, Lipsiae, Svmptievs J. A. G. Weigell, Lvgdvni Batavorvm, Apvd S. et J. Lvchtmans, Ισθμιονικαί Δ’ [Ε’], Φυλακίδα Αιγινίτη Παγκαρατίω, στ. 34-42, σ. 189).

Συνάγεται κατά τον Πίνδαρο ότι έγινε άλωση της Τροίας δύο φορές, μια από τον Ηρακλή και μια από τους Ατρείδες, χωρίς ωστόσο να κάνει ο συγκεκριμένος ποιητής και κάποια αναφορά στο έτος της άλωσης.

Ο «πατέρας» της νεοελληνικής-δημοτικής γλώσσας, σχολίασε το κείμενο του Ερμονιακού στη γαλλική έκδοση του Λεγκράν.

Ηρόδοτος (484-425/418 π.Χ.):

«Δευτέρῃ δὲ λέγουσι γενεῇ μετὰ ταῦτα Ἀλέξανδρον τὸν Πριάμου, ἀκηκοότα ταῦτα, ἐθελῆσαί οἱ ἐκ τῆς Ἑλλάδος δι᾽ ἁρπαγῆς γενέσθαι γυναῖκα, ἐπιστάμενον πάντως ὅτι οὐ δώσει δίκας· οὐδὲ γὰρ ἐκείνους διδόναι. οὕτω δὴ ἁρπάσαντος αὐτοῦ Ἑλένην, τοῖσι Ἕλλησι δόξαι πρῶ-τον πέμψαντας ἀγγέλους ἀπαιτέειν τε Ἑλένην καὶ δίκας τῆς ἁρπαγῆς αἰτέειν. τοὺς δὲ προϊσχομένων ταῦτα, προφέρειν σφι Μηδείης τὴν ἁρπαγήν, ὡς οὐ δόντες αὐτοὶ δίκας οὐδὲ ἐκδόντες ἀπαιτεόντων βουλοίατό σφι παρ᾽ ἄλλων δίκας γίνεσθαι.

Μέχρι μὲν ὦν τούτου ἁρπαγάς μούνας εἶναι παρ᾽ ἀλλήλων, τὸ δὲ ἀπὸ τούτου Ἕλληνας δὴ μεγάλως αἰτίους γενέσθαι· προτέρους γὰρ ἄρξαι στρατεύεσθαι ἐς τὴν Ἀσίην ἢ σφέας ἐς τὴν Εὐρώπην. τὸ μέν νυν ἁρπάζειν γυναῖκας ἀνδρῶν ἀδίκων νομίζειν ἔργον εἶναι, τὸ δὲ ἁρπασθεισέων σπουδήν ποιήσασθαι τιμωρέειν ἀνοήτων, τὸ δὲ μηδεμίαν ὤρην ἔχειν ἁρπασθεισέων σωφρόνων· δῆλα γὰρ δὴ ὅτι, εἰ μὴ αὐταὶ ἐβούλοντο, οὐκ ἂν ἡρπάζοντο. σφέας μὲν δὴ τοὺς ἐκ τῆς Ἀσίης λέγουσι Πέρσαι ἁρπαζομενέων τῶν γυναικῶν λόγον οὐδένα ποιήσασθαι, Ἕλληνας δὲ Λακεδαιμονίης εἵνεκεν γυναικὸς στόλον μέγαν συναγεῖραι καὶ ἔπειτα ἐλθόντας ἐς τὴν Ἀσίην τὴν Πριάμου δύναμιν κατελεῖν. ἀπὸ τούτου αἰεὶ ἡγήσασθαι τὸ Ἑλληνικὸν σφίσι εἶναι πολέμιον. τὴν γὰρ Ἀσίην καὶ τὰ ἐνοικέοντα ἔθνεα βάρβαρα οἰκηιεῦνται οἱ Πέρσαι, τὴν δὲ Εὐρώπην καὶ τὸ Ἑλληνικόν ἥγηνται κεχωρίσθαι.» (Κλειώ – Α, 3-4).

«ἐν Ἕλλησι μέν νυν νεώτατοι τῶν θεῶν νομίζονται εἶναι Ἡρακλέης τε καὶ Διόνυσος καὶ Πάν, παρ᾽ Αἰγυπτίοισι δὲ Πὰν μὲν ἀρχαιότατος καὶ τῶν ὀκτὼ τῶν πρώτων λεγομένων θεῶν, Ἡρακλέης δὲ τῶν δευτέρων τῶν δυώδεκα λεγομένων εἶναι, Διόνυσος δὲ τῶν τρίτων, οἳ ἐκ τῶν δυώδεκα θεῶν ἐγένοντο. Ἡρακλέι μὲν δὴ ὅσα αὐτοὶ Αἰγύπτιοι φασὶ εἶναι ἔτεα ἐς Ἄμασιν βασιλέα, δεδήλωταί μοι πρόσθε· Πανὶ δὲ ἔτι τούτων πλέονα λέγεται εἶναι, Διονύσῳ δ᾽ ἐλάχιστα τούτων, καὶ τούτῳ πεντακισχίλια καὶ μύρια λογίζονται εἶναι ἐς Ἄμασιν βασιλέα. καὶ ταῦτα Αἰγύπτιοι ἀτρεκέως φασὶ. ἐπίστασθαι, αἰεί τε λογιζόμενοι καὶ αἰεὶ ἀπογραφόμενοι τὰ ἔτεα. Διονύσῳ μέν νυν τῷ ἐκ Σεμέλης τῆς Κάδμου λεγομένῳ γενέσθαι κατὰ ἑξακόσια ἔτεα καὶ χίλια μάλιστα ἐστὶ ἐς ἐμέ, Ἡρακλέι δὲ τῷ Ἀλκμήνης κατὰ εἰνακόσια ἔτεα· Πανὶ δὲ τῷ ἐκ Πηνελόπης (ἐκ ταύτης γὰρ καὶ Ἑρμέω λέγεται γενέσθαι ὑπὸ Ἑλλήνων ὁ Πάν) ἐλάσσω ἔτεα ἐστὶ τῶν Τρωικῶν, κατὰ ὀκτακόσια μάλιστα ἐς ἐμέ.» (Ευτέρπη – Β, 145).

Συνάγεται κατά τον Ηρόδοτο ότι η άλωση της Τροίας έγινε το έτος: 800 + 484 = 1284 π.Χ., αν ο ίδιος εννοούσε το έτος της γέννησής του (484), ή το έτος 800 + 425 = 1225 π.Χ. ή το 800 + 418 = 1218 π.Χ., αν εννοούσε το έτος γραφής αυτής της «πληροφορίας», που συμπίπτει ίσως και με το έτος θανάτου του (425/418), χρόνο κατά τον οποίο θα ολοκλήρωσε και τη συγγραφή του ή θα έκανε τις όποιες αναγκαίες διορθώσεις.

Δαμάστης (Ιστοριογράφος εκ Σιγείου, σύγχρονος Ηροδότου):

«Και Καρχηδόνιοι περί Σικελίαν υπό Τιμολέοντος ηττώντο τη εβδόμη φθίνοντος, περί ην δοκεί και το Ίλιον αλώνε Θαργηλιώνος, ως Έφορος και Καλλισθένης και Δαμάστης και Φύλαρχος ιστορήκασιν.» (Fragmenta Historicorum Graecorum… Apollodori Bibliotheca… Car. Et Theod. Mulleri, Ephori Fragmenta, Parisiis MDCCXLI [1741], σ. 235).

Συνάγεται κατά τον Δαμάστη ότι η άλωση της Τροίας έγινε στις 7 φθίνοντος Θεργηλιώνος, ήτοι μεσάνυχτα 6 Ιουνίου ξημερώνοντας 7 Ιουνίου.

Ευριπίδης (480-406 π.Χ., σύμφωνα με τους Σχολιατές του):

«ΕΚΑΒΗ 898. […] Καλλισθένης εν θ’ των Ελληνικών ούτω γράφει· εάλω μεν η Τροία Θαργηλιώνος μηνός ως μέντοι τω ιστορικώ (1. Μηνός, ως μεν τινές των ιστορικών) ν’ ισταμένου, ως δε ο την μικράν Ιλιάδα, ογδόη φθίνοντος. Διορίζει γαρ αυτός την άλωσιν, φάσκων συμβήναι τότε την κατάληψιν, ηνίκα Νύξ μεν ην μέση (leg. έην μέσση vel μεσάτη), λαμπρά δ’ επέστελλε (l. επέτελλε) σελήνη’. *μεσονύκτιος δε μόνον τη ογδόη φθίνοντος ανατείλειεν. Άλλη δ’ ου συμπεφώνη (sic) μεν Ευριπίδη ως ομολογουμένης της δόξης. Λυσίμαχος δε φησι Δημοφώντος Αθήνησι βασιλεύοντος έτους τετάρτου Θαργηλιώνος ισταμένου δωδεκάτη. Flor. 21.» (Ευριπίδου Άπαντα. – Euripidis Opera Omnia; Ex Editionibus Praestantis-simis Fideliter Recusa; Latina Interpretatione, Scholiis Antiquis et Eruditorum Observationibus, Illustrata, Necnon Indicibus Omnigenis Instructa, Volumen Octavum… Londini 1821, σ. 388-389).

«ΕΚΑΒΗ 910 “από δε στεφάναν κέκαρσαι”: Καλλισθένης εν β’ των Ελληνικών [frg. 15] ούτως γράφει· ‘εάλω μεν η Τροία Θαργηλιώνος μηνός, ως μεν τινες των ιστορικών, ιβ’ ισταμένου, ως δε ο την μικράν Ιλιάδα, ογδόη φθίνοντος. Διορίζει γαρ αυτός την άλωσιν φάσκων συμβήναι τότε την κατάληψιν, ηνίκα [frg. 11] νύξ μεν έην μέσση, λαμπρά δ’ επέτελλε σελήνη’. <ω> συμπεφώνηκεν Ευριπίδης ως ομολογουμένης της δόξης. Λυσίμαχος [frg. 20] δε φησι Δημοφώντος Αθήνησι βασιλεύοντος έτους πρώτου Θαργηλιώνος [ισταμένου] δωδεκάτη.» (Scholia in Evripidem Collegit Recensvit Edidit Edvardvs Schwartz, Volvmen I, Scholia in Hecubam Orestem Phoenissas, Berolini Typis et Impensis Georgii Reimer, MDCCCLXXXVII [1887], σ. 71-72).

[«833. Αθηναίων ιβ’ εβασίλευσε Δημοφών έτη λγ’». Αβραάμ: 1775-1600 π.Χ.]

Συνάγεται κατά τον πρώτο Σχολιαστή του Ευριπίδη ότι η άλωση της Τροίας έγινε 8 φθίνοντος Θεργηλιώνος, ήτοι ξημερώνοντας 8 Ιουνίου, «Δημοφώντος Αθήνησι βασιλεύοντος έτους τετάρτου Θαργηλιώνος», ήτοι 833 έτη από Αβραάμ, 1775-833 = 942 – 4 = 938 π.Χ.
Συνάγεται όμως κατά τον δεύτερο Σχολιαστή του Ευριπίδη, ότι η άλωση της Τροίας έγινε στις 8 φθίνοντος Θεργηλιώνος, ήτοι ξημερώνοντας 8 Ιουνίου, του «Δημοφώντος Αθήνησι βασιλεύοντος έτους πρώτου Θαργηλιώνος», ήτοι 833 έτη από Αβραάμ, 1775-833 = 942 π.Χ.

Έφορος (400-330 π.Χ.):

«fr. 9a. Και Καρχηδόνιοι περί Σικελίαν υπό Τιμολέοντος ηττώντο τη εβδόμη φθίνοντος· περί ην δοκεί το Ίλιον αλώναι, ως Έφορος και Καλλισθένης και Δαμάστης και Φύλαρχος ιστορήκασιν.» (Fragmenta Historicorum Graecorum, 1868, ό.π., σ. 235).

«fr. 62. Strabo X, p. 735: Του δε ποιητού το μεν εκατόμπολιν λέγοντος την Κρήτην (Il. II, 649, ubi Eustathius Ephori meminit), το δε ενενηκοντάπολιν (Od. XIX, 174), Έφορος μεν ύστερον επικτισθήναι τας δέκα φησί μετά τα Τρωϊκά, υπό των Αλθαιμένει τω Αργείω συνακολουθησάντων Δωριέων· τον μεν ουν Οδυσσέα λέγει ενενηκοντάπολιν ονομάσαι. Ούτος μεν ουν πιθανός εστιν ο λόγος. In Iliadis enim versu εκ του ιδίου προσώπου λεγει, in Odysseae εκ των τότε όντων τινός ην ο λόγος.» (Ό.π., σ. 249).

«fr. 153. Clem. Alex. Strom. I, p. 403, 8 Oxon. (p. 337, A. Sylb.): Από Τροίας αλώσεως επί των Ηρακλειδών κάθοδον έτη εκατόν είκοσι, ή εκατόν ογδοήκοντα. Από τούτου Ευαίνετον άρχοντα, εφ’ ου φασιν Αλέξανδρον εις την Ασίαν διαβήναι, ως μεν Φανείας, έτη επτακόσια δεκαπέντε· ως δε Έφορος, επτακόσια τριακονταπέντε· ως δε Τίμαιος και Κλείταρχος, οκτακόσια είκοσι· ως Ερατοσθένης, επτακόσια εβδομήκοντα. […]» (Ό.π., σ. 232).

[Αλέξανδρος ο Μακεδών (356-323 π.Χ.) πέρασε τον Ελλήσποντο, προς την Ασία, το έτος 334 π.Χ.]

Συνάγεται κατά τον Έφορο ότι η άλωση της Τροίας έγινε στις 7 φθίνοντος Θεργηλιώνος, ήτοι μεσάνυχτα 6 Ιουνίου ξημερώνοντας 7 Ιουνίου, έτους 735 + 334 = 1069 π.Χ.

Καλλισθένης (360-328 π.Χ.):

«Καλλισθένης δευτέρω Ελληνικών· Εάλω δε η Τροία Θαργηλιώνος μηνός, ως μεν τινες ιστορικών τη η’ ισταμένου, ως δε ο μικράν Ιλιάδα (γράψας), τη η’ φθίνοντος. Διορίζει γαρ αυτός την άλωσιν φάσκων συμβή-ναι τότε την κατάληψιν, ηνίκα. | Νυξ μεν έην μεσάτα, λαμπρά δ’ επέτελλε σελάνα. | Μεσονύκτιος δε μόνον τη ογδόη φθίνοντος ανατέλλει.» (Ομήρου Ποιήματα και τα του Κύκλου Λείψανα. – Homeri Carmina et Cycli Epici Reliquiae Graecae et Latine, Cum Indice Nominum et Rerum, Parisiis, MDCCCXXXVIII [1838]. – Cycli Fragmenta, Ιλιάς Μικρά, σ. 597).

Συνάγεται κατά τον Καλλισθένη ότι η άλωση της Τροίας έγινε στις 7 φθίνοντος Θεργηλιώνος, ήτοι μεσάνυχτα 6 Ιουνίου ξημερώνοντας 7 Ιουνίου.

Φιλόχορος (340-260 π.Χ.):

«fr. 52. Tatian. Λόγω προς Έλληνας § 48 [p. 166, ed. Colon.] et ex eo Euseb. Praep. Evang. X, 11, p. 490, A ed. Vig.: Περί της Ομήρου ποιήσεως, γένους τε αυτού χρόνου, καθ’ ον ήκμασε, προητεύνησαν πρεσβύτατοι μεν. . . μετά δε εκείνους Έφορος ο Κυμαίος και Φιλόχορος ο Αθηναίος. . . . Φιλόχορος δε (φησιν αυτόν ηκμακέναι) μετά την Ιωνικήν αποικίαν έτεσι μ’ επί άρχοντος Αθήνησιν Αρχίππου, των Ιλιακών ύστερον έτεσιν εκατόν ογδοήκντα.» (Fragmenta Historicorum Graecorum… Apollodori Bibliotheca, Cum Fragmentis… Car. et Theod. Mullerus… Parisiis, Editore Ambrosio Firmin Didot, MDCCCXLI [1841], σ. 392).

[Η Ιώνων πρώτη αποικία από πρώτη Ολυμπιάδα (776 π.Χ.) έτη 267, ήτοι έγινε το έτος 776 + 267 = 1043]

Συνάγεται ότι κατά τον Φιλόχορο, ο Όμηρος άκμασε «μετά την Ιωνικήν αποικίαν έτεσι μ’» ήτοι το έτος 1043 – 40 = 1003 π.Χ., και ότι η άλωση της Τροίας έγινε το έτος 1003 + 180 = 1183 π.Χ.

Κλείταρχος (4ος αι. π.Χ., βιογράφος Αλεξάνδρου Μακεδόνος):

«fr. 153. Clem. Alex. Strom. I, p. 403, 8 Oxon. (p. 337, A. Sylb.): Από Τροίας αλώσεως επί των Ηρακλειδών κάθοδον έτη εκατόν είκοσι, ή εκατόν ογδοήκοντα. Από τούτου Ευαίνετον άρχοντα, εφ’ ου φασιν Αλέξανδρον εις την Ασίαν διαβήναι, ως μεν Φανείας, έτη επτακόσια δεκαπέντε· ως δε Έφορος, επτακόσια τριακονταπέντε· ως δε Τίμαιος και Κλείταρχος, οκτακόσια είκοσι· ως δε Ερατοσθένης, επτακόσια εβδομηκοντατέσσαρα.» (Ό.π., σ. 232).

«Aliorum computes affert Clemens Alex. Strom. I, p. 402 Pott., p. 145. Sylb., tom II, p. 93 ed. Klotz. Verba sunt: Εισί δε από Κέκροπος μεν επί Αλέξανδρον τον Μακεδόνα συνάγουσιν έτη χίλια οκτακόσια είκοσι οκτώ, από δε Δημοφώντος χίλια διακόσια πεντήκοντα, και από Τροίας αλώσεως επί την Ηρακλειδών κάθοδον έτη εκατόν είκοσι ή εκατόν ογδοήκοντα· από τούτου επί Ευαίνετον άρχοντα, εφ’ ου φασίν Αλέξανδρον εις την Ασίαν διαβήναι, ως μεν Φανείας, έτη επτακόσια δέκα πέντε, ως δε Έφορος, επτακόσια τριάκοντα πέντε, ως δε Τίμαιος και Κλείταρχος, οκτακόσια είκοσι, ως δε Ερατοσθένης, επτακόσια εβδομήκοντα τέσσαρα.» (Ό.π., σ. 572).

[Το 334 π.Χ. ο Αλέξανδρος πέρασε τον Ελλήσποντο προς την Ασία.]

Συνάγεται ότι κατά τον Κλείταρχο, «Από Τροίας αλώσεως επί των Ηρακλειδών κάθοδον έτη εκατόν είκοσι, ή εκατόν ογδοήκοντα», και «οκτακόσια είκοσι, εφ’ ου φασιν Αλέξανδρον εις την Ασίαν διαβήναι», ήτοι ότι η άλωση της Τροίας έγινε το έτος 120 + 820 + 334 = 1274 π.Χ. ή το έτος 180 + 820 + 334 = 1334 π.Χ.

Τίμαιος ο Ταυρομενίτης (4ος/3ος αι. π.Χ.):

α) «fr. 47. Idem ibid. c. 1: De tempore quo vixerit Lycurgus haud liquet. Οι μεν γαρ Ιφίτω συνακμάσαι και συνδιαθείναι την Ολυμπιακήν εκεχειρίαν λέγουσιν αυτόν· ων εστί και Αριστοτέλης ο φιλόσοφος, τεκμήριον προσφέρων τον Ολυμπίασι δίσκον, εν ω τούνομα του Λυκούργου διασώζεται καταγεγραμμένον. Οι δε ταις διαδοχαίς των εν Σπάρτη βεβασιλευκότων αναλεγόμενοι τον χρόνον, ώσπερ Ερατοσθένης και Απολλόδωρος, ουκ ολίγοις έτεσι πρεσβύτερον αποφαίνουσι της πρώτης Ολυμπιάδος. Τίμαιος δε υπονοεί, δυοίν εν Σπάρτη γεγονότων Λυκούργων ου κατά τον αυτόν χρόνον, τω ετέρω τας αμφοίν πράξεις διά την δόξαν ανακείσθαι, και τον γε πρεσβύτερον ου πόρρω των Ομήρου χρόνων γεγονέναι, ένιοι δε, και κατ’ όψιν εντυχείν Ομήρω. | Quod fragmentum praecedentibus subjunximus» (Ό.π., σ. 202. Βλ. Πλουτάρχου Βίοι Παράλληλοι … Μέρος Πρώτον, Εν Αθήναις 1838, Πλουτάρχου Λυκούργος, σ. 71).

[Λυκούργος ο Νομοθέτης: 800-730 π.Χ.]

β) «fr. 53. Schol. Apollon. Rhod. IV, 1216: Τίμαιός φησι, μετά έτη εξακόσια των Τρωικών Χερσικράτην, ένα των Βακχιαδών, είτε εκπεσόντα της Κορίνθου, είτε και εκόντα απελθόντα, διά το ητιμήσθαι, ωκηκέναι την νήσον (Κερκύραν sc.). Οι γε μη Κόλχοι εκβληθέντες εις την αντιπέραν νήσον αφίκοντο, και μετά ταύτα εις τα Κεραύνια όρη, εις τε τους Άβαντας και Νεσταίους και Ωρικόν ωκίσθησαν. | Igitur ex Timaei temporum computatione…» (Ό.π., σ. 203).

[«Τεκμήρια ανθρώπινης παρουσίας στην Κέρκυρα απαντούν από την παλαιολιθική και από τη δε νεολιθική εποχή έχουν βρεθεί σε διάφορες περιοχές λείψανα· από την ομηρική εποχή κατοικούσαν οι περίφημοι Φαίακες· οι πρώτοι Έλληνες άποικοι που εγκαταστάθηκαν είναι από την Ερέτρια της Εύβοιας· κατόπιν εγκαταστάθηκαν Κορίνθιοι με αρχηγό τον Χερσικράτη το 734 π.Χ.· μαζί με τη μητρόπολη της Κορίνθου ίδρυσε την Επίδαμνο, το σημερινό Δυρράχιο.» (Wikipedia)]

γ) «fr. 66. De nobilitate feminarum apud Locros Tzetz. Ad Lycophr. 1141: Αίαντος του Λοκρού περί Γυρέας ναυηγήσαντος (v. Hom. Od. IV. 499 sqq.) και στραφέντος εν Τρέμοντι, χωρίω της Δήλου, οι Λοκροί μόλις σωθέντες ήλθον εις τα οικεία. Φθορά δε και λοιμός μετά τρίτον έτος έσχε την Λοκρίδα, διά την Κασσάνδραν αθέμιτον μίξιν Αίαντος· έχρησε δ’ ο θεός. Ιλάσκεσθαι Αθηνάν την εν Ιλίω, επί έτη χίλια δύο παρθένους πέμποντας επί κλήρω και λαχήσει· πεμπομένας δε αυτάς προϋπαντώντες οι Τρώες ει κατέσχον, ανήρουν, και καίοντες ακάρποις και αγρίοις ξύλοις τα οστά αυτών, από Τρήρωνος, όρους της Τροίας, τον σποδόν εις θάλασσαν έρριπτον, και πάλιν οι Λοκροί ετέρας έστελλον· ει δε τινες εκφύγειεν ανελθούσαι εις το της Αθηνάς ιερόν, ιέρειαι εγένοντο· έσαιρον γαρ αυτό και έρραινον, τη δε θεώ ου προσήρχοντο, ει μη νύκτωρ· ήσαν δε κεκαρμέναι, μονοχίτωνες, και ανυπόδητοι. Πρώται δε των Λοκρίδων παρθένων Περίβοια και Κλεοπάτρα αφίκοντο. Και πρώτα μεν τας παρθένους, είτα βρέφη ενιαύσια μετά των τροφών αυτών έπεμπον οι Λοκροί· χιλίων δ’ ετών παρελθόντων μετά τον Φωκικόν πόλεμον επαύσαντο της τοιαύτης θυσίας, ως φησι Τίμαιος ο Σικελός. Μέμνηται δε της ιστορίας και ο Κυρηναίος Καλλίμαχος (ap. Bentlei, p. 564 Ern.).» (Ό.π., σ. 207). – «Αλλά γαρ άλλως Τίμαιος ο Σικελός (Ιστορ. Βιβλ. Β, παρά Σαμουήλ Κλαρκ. εν ταις εις τα Ομήρ. Σημ.) ιστορίσας φέρεται “ότι μετά την Τροίας άλωσιν πολλοί των Λοκρών περί τας Γυράς ναυαγήσαντες ανηρέθησαν· οι δε λοιποί συν Αίαντι μόλις εις Λοκρίδα διεσώθησαν. Φθοράς δε και λοιμοί την χώραν αυτών μετά το τρίτον έτος εχόντων, διά την μίξιν την αθέμιτον Αίαντος τη Κασσάνδρα, έχρησεν ο Θεός εις έτη χίλια την Αθήνην την εν Ιλίω ιλάσκεσθαι, πέμποντας δύο παρθένους επί κλήρω· Ή, (ως Αινέας Πλάκιδος παρά τω Σχολιαστ. Σεβίω) ουχί δύο, αλλά μίαν, και ταύτην ιδίως, εξ αυτής ούσαν της φυλής Αίαντος”.» (Aeneidis P. Virgilii Maronis Libri XII, Graeco Carmine Herico Expressi, Notisque Perpetuis Illustrati Studio Ac Labore Eugenii de Bulgaris… Tomus Ptimus Continens Libros I-IV, Petropoli In Academia Scientiarum, MDCCLXXXXI [1791], σ. 8).

[Τρίτος Ιερός ή Φωκικός πόλεμος: 355-346 π.Χ.]

δ) «fr. 151. Polyb. XII, 4, 6: Και μην εν τοις περί του Πύρρου πάλιν φησί, τους Ρωμαίους έτι νυν υπόμνημα ποιουμένους της κατά το Ίλιον απωλείας, εν ημέρα τινί κατακοντίζειν ίππον πολεμιστήν προ της πόλεως εν τω Κάμπω καλουμένω, διά το της Τροίας την άλωσιν διά τον ίππον γενέσθαι τον δούριον προσαγορευόμενον· πράγμα πάντων παιδαριωδέστατον· ούτω μεν γαρ δεήσει πάντας τους βαρβάρους λέγειν Τρώων απογόνους υπάρχειν· σχεδόν γαρ πάντες, ει δε μη, οι γε πλείους, όταν ή πολεμείν μέλλωσιν εξ αρχής, ή διακινδυνεύειν προς τινας ολοσχερώς, ίππον προθύονται και σφαγιάζονται, σημειούμενοι το μέλλον εκ της του ζώου πτώσεως.» (Ό.π., σ. 231-232).

ε) «fr. 153. Clem. Alex. Strom. I, p. 403, 8 Oxon. (p. 337, A. Sylb.): Από Τροίας αλώσεως επί των Ηρακλειδών κάθοδον έτη εκατόν είκοσι, ή εκατόν ογδοήκοντα. Από τούτου Ευαίνετον άρχοντα, εφ’ ου φασιν Αλέξανδρον εις την Ασίαν διαβήναι, ως μεν Φανείας, έτη επτακόσια δεκαπέντε· ως δε Έφορος, επτακόσια τριακονταπέντε· ως δε Τίμαιος και Κλείταρχος, οκτακόσια είκοσι· ως δε Ερατοσθένης, επτακόσια εβδομηκοντατέσσαρα.» (Ό.π., σ. 232).

ς) «Aliorum computes affert Clemens Alex. Strom. I, p. 402 Pott., p. 145. Sylb., tom II, p. 93 ed. Klotz. Verba sunt: Εισί δε από Κέκροπος μεν επί Αλέξανδρον τον Μακεδόνα συνάγουσιν έτη χίλια οκτακόσια είκοσι οκτώ, από δε Δημοφώντος χίλια διακόσια πεντήκοντα, και από Τροίας αλώσεως επί την Ηρακλειδών κάθοδον έτη εκατόν είκοσι ή εκατόν ογδοήκοντα· από τούτου επί Ευαίνετον άρχοντα, εφ’ ου φασίν Αλέξανδρον εις την Ασίαν διαβήναι, ως μεν Φανείας, έτη επτακόσια δέκα πέντε, ως δε Έφορος, επτακόσια τριάκοντα πέντε, ως δε Τίμαιος και Κλείταρχος, οκτακόσια είκοσι, ως δε Ερατοσθένης, επτακόσια εβδομήκοντα τέσσαρα.» (Ό.π., σ. 572).

[Το 334 π.Χ. ο Αλέξανδρος πέρασε τον Ελλήσποντο προς την Ασία.]

Συνάγεται κατά τον Τίμαιο τον Ταυρομενίτη: α) ότι ο Όμηρος έζησε την ίδια περίοδο με τον Λυκούργο (800-730 π.Χ.) της Σπάρης· β) ότι η άλωση της Τροίας έγινε το έτος 600 + 734 = 1334 π.Χ.· γ) ότι η άλωση της Τροίας έγινε το έτος 1000 + 346 = 1346 π.Χ.· δ) ότι «διά το της Τροίας την άλωσιν διά τον ίππον γενέσθαι τον δούριον προσαγορευόμενον· πράγμα πάντων παιδαριωδέστατον»· ε) ότι η άλωση της Τροίας έγινε το έτος 120 + 820 + 334 = 1274 π.Χ. ή το έτος 180 + 820 + 334 = 1334 π.Χ.· ς) ότι η άλωση της Τροίας έγινε το έτος 120 + 820 + 334 = 1274 π.Χ. ή το έτος 180 + 820 + 334 = 1334 π.Χ.

Φανείας/Φανίας (από Ερεσό Λέσβου, μαθητής του Αριστοτέλη):

[Το 334 π.Χ. ο Αλέξανδρος πέρασε τον Ελλήσποντο προς την Ασία.]

Συνάγεται κατά τον Φανεία/Φανία ότι η άλωση της Τροίας έγινε το έτος 120 + 715 + 334 = 1169 π.Χ. ή το έτος 180 + 715 + 334 = 1229 π.Χ.

Φύλαρχος (Αθηναίος ή Μακράτιος ιστοριογράφος, ακμάσας περί το 215 π.Χ, και συντάξας ιστορία των εκστρατειών του Πύρρου [319/318-272 π.Χ., εξουσία 296-272]):

«fr. 9a. Και Καρχηδόνιοι περί Σικελίαν υπό Τιμολέοντος ηττώντο τη εβδόμη φθίνοντος, περί ην δοκεί και το Ίλιον αλώνε Θαργηλιώνος, ως Έφορος και Καλλισθένης και Δαμάστης και Φύλαρχος ιστορήκασιν.» (Fragmenta Historicorum Graecorum… Apollodori Bibliotheca… Car. Et Theod. Mulleri, Ephori Fragmenta, Parisiis MDCCXLI [1741], σ. 235).

Συνάγεται κατά τον Φύλαρχο ότι η άλωση της Τροίας έγινε στις 7 φθίνοντος Θεργηλιώνος, ήτοι μεσάνυχτα 6 Ιουνίου ξημερώνοντας 7 Ιουνίου.

Ερατοσθένης (276-194 π.Χ.):

«ΙΙ. Clemens Alexandr. Stro. I, p. 336 B. Ερατοσθένης δε τους χρόνους ώδε αναγράφει· από μεν Τροίας αλώσεως επί Ηρακλειδών κάθοδον έτη ογδοήκοντα· εντεύθεν δε επί Ιωνίας κτίσιν έτη εξήκοντα· τα δε τούτοις εξής, επί μεν την επιτροπίαν την Λυκούργου έτη εκατόν πεντήκοντα εννέα· επί δε προηγούμενον έτος των πρώτων Ολυμπίων έτη εκατόν οκτώ· αφ’ ης Ολυμπιάδος επί την Ξέρξου διάβασιν έτη διακόσια ενενήκοντα επτά· αφ’ ης επί την αρχήν του Πελοποννησιακού πολέμου έτη τεσσαράκοντα οκτώ, και επί την κατάλυσιν των Αθηναίων ήτταν έτη είκοσι επτά, και επί την εν Λεύκτροις μάχην έτη τριάκοντα τέσσαρα· μεθ’ ην επί την Φιλίππου τελευτήν έτη τριάκοντα πέντε· μετά δε ταύτα επί την Αλεξάνδρου μεταλλαγήν έτη δώδεκα.» (Eratosthenica, Composuit Godofredus Bernhardy, Berolini, MDCCCXXII [1822], Impensis Ge. Reimeri, σ. 232).

«ΙΙΙ. Clemens Alexandr. Stro. I, p. 337. […] επί Ευαίνετον άρχοντα, εφ’ ου φασίν Αλέξανδρον εις την Ασίαν διαβήναι… ως δε Ερατοσθένης, επτακόσια εβδομήκοντα τέσσαρα (έτη).». (Eratosthenica,… σ. 240).

«IV. Clemens Alexandr. Stro. I, p. 327. Β. Ερατοσθένης δε μετά το εκατοστόν έτος της Ιλίου αλώσεως την Ομήρου ηλικίαν φέρει.» (Eratosthe–nica,… σ. 240).

Συνάγεται κατά τον Ερατοσθένη ότι η άλωση της Τροίας έγινε το έτος 80 + 60 + 159 + 108 + 776 = 407 + 776 = 1183 π.Χ., και ότι ο Όμηρος γεννήθηκε το έτος 1183-100 = 1083 π.Χ.

Διόδωρος ο Σικελιώτης (80-20 π.Χ.):

«από των Τρωϊκών ακολούθως Απολλοδώρω τω Αθηναίω τίθεμεν ογδοήκοντα έτη προς την κάθοδον των Ηρακλειδών, από δε ταύτης επί την πρώτην Ολυμπιάδα δυσί λείποντα των τριακοσίων και τριάκοντα, συλλογιζόμενος τους χρόνους από των εν Λακεδαίμονι βασιλευσάντων.» (Διοδώρου του Σικελιώτου Βιβλιοθήκης Ιστορικής τα Λέιψανα. – Diodori Siculi Bibliothecae Historicae Quae Supersunt, Ex Nova Recensione Ludovici Dindorfii. Graece et Latine… Carolus Mullerus, Volumen Primum, Parisiis, Institut Regii Franciae Typographo, MDCCCXLII [1842], σ. 5).

«ανεγράψαμεν τας από Τροίας αλώσεως πράξεις έως επί την κατάλυσιν του Πελοποννησιακού πολέμου και της Αθηναίων ηγεμονίας, διελθόντες έτη επτακόσια εβδομήκοντα και εννέα· […] Αναρχίας γαρ ούσης Αθήνησι διά την κατάλυσιν της ηγεμονίας, έτος μεν ην ογδοηκοστόν προς τοις επτακοσίοις μετά την Τροίας άλωσιν…» (Διοδώρου του Σικελιώτου Βιβλιοθήκης Ιστορικής τα Λέιψανα… 1842, σ. 548).

«άχρι προς τον ενιαυτόν τον προ της Αγαθοκλέους τυραννίδος, εις ον από Τροίας αλώσεως έτη συνάγεται οκτακόσια εξήκοντα εξ· εν δε ταύτη την αρχήν από της δυναστείας ταύτης ποιησάμενοι, καταλήξομεν εις την εφ’ Ιμέρα μάχην Αγαθοκλεί προς Καρχηδονίους, έτη επτά περιλαβόντες.

Επ’ άρχοντος γαρ Αθήνησι Δημογένους Ρωμαίοι μεν κατέστησαν υπάτους Λεύκιον Πλώτιον και Μάνιον Φούλβιον, Αγαθοκλής δ’ ο Συρακόσιος τύραννος εγένετο πόλεως.» (Διοδώρου του Σικελιώτου Βιβλιοθήκης Ιστορικής τα Λέιψανα. – Diodori Siculi Bibliothecae Historicae Quae Supersunt, Ex Nova Recensione Ludovici Dindorfii. Graece et Latine… Carolus Mullerus, Volumen Secundum, Parisiis, Institut Regii Franciae Typographo, MDCCCXLIV [1844], σ. 269-270).

Συνάγεται κατά τον Διόδωρο τον Σικελιώτη ότι η άλωση της Τροίας έγινε το έτος 80 + 300 – 2 + 776 = 408 + 776 + 1184 π.Χ. Αν όμως υπολογισθεί με βάση το έτος λήξης του Πελοποννησιακού πολέμου, η άλωση της Τροίας έγινε το έτος 779 + 404 = 1183 π.Χ.

Στράβων (64 π.Χ-24 μ.Χ.):

«Subjungo locum Strabonis (XIII, p. 58 a), ubi haec: Ορέστην μεν γαρ (φασί) άρξαι του στόλου· τούτου δ’ εν Αρκαδία τελευτήσαντος τον βίον διαδέξασθαι τον υιόν αυτού Πένθιλον, και προελθείν μέχρι Θράκης, εξήκοντα έτεσι των Τρωϊκών ύστερον, υπ’ αυτήν την των Ηρακλειδών εις Πελοπόννησον κάθοδον· είτ’ Αρχέλαον, υιόν εκείνου, περαιώσαι τον Αιολικόν στόλον εις την νυν Κυζικηνήν, την περί τη Δασκύλιον.» (Ηρόδοτος – Herodoti Historiarum Libri IX, Recognovit et Commentationem de Dialecto Herodoti Praemisit Guilielmus Dindorfius. Ctesiae Cnidii et Chronographorum, Casoris, Eratosthenis, etc., Fragmenta Dissertatione et Notis Illustrata, a Carolo Mullero, Graece et Latine cum Indicibus. Parisiis, Editore Ambrosio. Firmin Didot, Instituti Regii Grancle Typographo, MDCCCXLIV [1844], σ. 174).

«Οἱ δ᾽ ὕστερον τοὺς ὅρους οὐ τοὺς αὐτοὺς λέγουσι καὶ τοῖς ὀνόμασι χρῶνται διηλλαγμένως͵ διαιρέσεις νέμοντες πλείους. μάλιστα δὲ αἱ τῶν Ἑλλήνων ἀποικίαι παρεσχήκασι λόγον· ἧττον μὲν ἡ Ἰωνική (πλείονι γὰρ διέστηκε τῆς Τρωιάδος)͵ ἡ δὲ τῶν Αἰολέων παντάπασι· καθ᾽ ὅλην γὰρ ἐσκεδάσθη ἀπὸ τῆς Κυζικηνῆς μέχρι τοῦ Καΐκου καὶ ἐπέλαβεν ἔτι πλέον͵ τὴν μεταξὺ τοῦ Καΐκου καὶ τοῦ Ἕρμου ποταμοῦ. τέτταρσι γὰρ δὴ γενεαῖς πρεσβυτέραν φασὶ τὴν Αἰολικὴν ἀποικίαν τῆς Ἰωνικῆς͵ διατριβὰς δὲ λαβεῖν καὶ χρόνους μακροτέρους. Ὀρέστην μὲν γὰρ ἄρξαι τοῦ στόλου͵ τούτου δ᾽ ἐν Ἀρκαδίαι τελευτήσαντος τὸν βίον διαδέξασθαι τὸν υἱὸν αὐτοῦ Πενθίλον͵ καὶ προελθεῖν μέχρι Θράικης ἑξήκοντα ἔτεσι τῶν Τρωικῶν ὕστερον͵ ὑπ᾽ αὐτὴν τὴν τῶν Ἡρακλειδῶν εἰς Πελοπόννησον κάθοδον· εἶτ᾽ Ἀρχέλαον υἱὸν ἐκείνου περαιῶσαι τὸν Αἰολικὸν στόλον εἰς τὴν νῦν Κυζικηνὴν τὴν περὶ τὸ Δασκύλιον· Γρᾶν δὲ τὸν υἱὸν τούτου τὸν νεώτατον προελθόντα μέχρι τοῦ Γρανίκου ποταμοῦ καὶ παρεσκευασμένον ἄμεινον περαιῶσαι τὸ πλέον τῆς στρατιᾶς εἰς Λέσβον καὶ κατασχεῖν αὐτήν· Κλεύην δὲ τὸν Δώρου καὶ Μαλαόν͵ καὶ αὐτοὺς ἀπογόνους ὄντας Ἀγαμέμνονος͵ συναγαγεῖν μὲν τὴν στρατιὰν κατὰ τὸν αὐτὸν χρόνον καθ᾽ ὃν καὶ Πενθίλος͵ ἀλλὰ τὸν μὲν τοῦ Πενθίλου στόλον φθῆναι περαιωθέντα ἐκ τῆς Θράικης εἰς τὴν Ἀσίαν͵ τούτους δὲ περὶ τὴν Λοκρίδα καὶ τὸ Φρίκιον ὄρος διατρῖψαι πολὺν χρόνον͵ ὕστερον δὲ διαβάντας κτίσαι τὴν Κύμην τὴν Φρικωνίδα κληθεῖσαν ἀπὸ τοῦ Λοκρικοῦ ὄρους.» (Στράβων, Γ, 1.3).

[Κάθοδος Ηρακλειδών: 133 έτη μετά τον θάνατο του Ηρακλή και 80 έτη μετά την άλωση της Τροίας.]

Ο Στράβων δίνει τη χρονολογία άλωσης της Τροίας με αυτόν τον τρόπο, και όχι με βάση την πρώτη Ολυμπιάδα του 776 π.Χ.

Διονύσιος ο Αλλικαρνασέας (60-7 π.Χ.):

«Ίλιον ήλω τελευτώντος ήδη του έαρος επτακαίδεκα πρότερον ημέραις της θερινής τροπής, ογδόη φθίνοντος μηνός Θαργηλιώνος, ως Αθηναίοι τους χρόνους άγουσι.» (Dionys. Hal. Archaeol. I, p. 51, 4. Βλ. και: Ευσεβίου του Παμφίλου, Επισκόπου της εν Παλαιστίνη Καισαρείας, Τα Ευρισκόμενα Πάντα. – Eusebii Pamphili, Caesareae Palaestinae Episcopi, Opera Omnia Quae Exstant… Edita Collegit et Denuo Recognovit J.-P. Migne… Tomus Primus (Tomus XIX), Parisis 1857, στ. 271-272. Και: Fastiattici In Quibus Archontum Atheniensium Series Philosophorum, Aliorumque Illustrium Virorum Aetas Atque Praecipua Annos Dissposita Describuntur Novisque Observationibus Illustrantur Auctore Eduardo Corsino Cler. Reg. Schilarum Piarum In Pisana Academia Philosophiae Professore, Florentiae, MDCCXLIV [1744], Ex Typographio Jo. Pauli Giovannelli ad Insigne Palmaz in Plateas S. Elis-sabeth, Prassidus Permissu, σ. 85).

«Ιλίου κρατηθέντος υπ’ Αχαιών, είτε του δουρίου ίππου τη απάτη, ως Όμηρος πεποίηται, είτε τη προδοσία των Αντηνοριδών, είτε άλλως πως, το μεν άλλο πλήθος εν τη πόλει Τρωικόν τε και συμμαχικόν εν ταις ευναίς έτι καταλαμβανόμενον εφονεύετο· νυκτός γαρ το δεινόν αφυλάκτοις αυτοίς επιστήναι έοικεν·» (Διονυσίου Αλεξάνδρου του Αλικαρνασσέως τα Ευρισκόμενα, Ιστορικά τε και Ρητορικά, 1586. –Ρωμαϊκής Αρχαιολογίας, σ. 36. Βλ. και: Ελληνικά – Sev Antiqvissimae Fraecorvm Historiae Res Insigniores Vsqve ad Primam Olympiadem cvm Geographicis Descriptionibvs e Scriptoribvs Graecis Collegit, Digessit, et V-svi Secvndae Classis Scholarvm Accommodavit M. Car. Godofr. Siebelis, Editio Altera Priore Correctior, Lipsiae, Apud Barthivm, MDCCCXV [1815], σ. 115-116).

«Ίλιον μεν γαρ ήλω τελευτώντος ήδη του θέρους, επτακαίδεκα πρότερον ημέραις της θερινής τροπής, ογδόη φθίνοντος μηνός θεργηλιώνος, ως Αθηναίοι τους χρόνους άγουσι. Περιτταί δε ήσαν αι τον ενιαυτόν εκείνον εκπληρώσαι μετά την τροπήν είκοσι ημέραι. Εν δη ταις επτά και τριάκοντα, ταις από της αλώσεως διαγενόμεναις, τα τε περί την πόλιν οίομαι διοικήσασθαι τους Αχαιούς, και τας πρεσβείας επιδέξασθαι τας παρά των αφεστηκότων, και τα όρκια ποιήσασθαι προς αυτούς· τω δ’ εξής έτει, πρώτω δε μετά την άλωσιν περί την μετοπωρινήν ισημερίαν άραντες οι Τρώες εκ της γης, περαιούνται τον Ελλήσποντον· […]» (Dionysii Halicarnassensis, Opera Omnia Graece et Latine. Cvm Annotationibvs Henrici Stephani, Frid. Sylbvrgi, Franc. Porti, Isaaci Casavboni, Fvlvii Vrsini, Henr. Valesii, Io. Hvdsoni et Io. Iac. Reiske. Lipsiae, Svmtibvs Gotth. Theoph. Georgi, MDCCLXXIV [1774], σ. 158-160).

Συνάγεται ότι κατά τον Διονύσιο τον Αλλικαρνασέα, η άλωση της Τροίας έγινε στις 23-17 = 6 Ιουνίου, αν θεωρήσουμε δεδομένο ότι έως σήμερα ο λαός θεωρεί την 23 Ιουνίου ως ημέρα του θερινού ηλιοστασίου ή της θερινής ισημερίας, γι’ αυτό και γιορτάζει από τα αρχαία χρόνια ως τώρα στις 23 Ιουνίου το βράδυ τον Κλήδονα, με χορούς, φωτιές, πλήθος από μαγικά τελετουργικά, που σημαίνει ότι από αυτή την ημέρα (23 Ιούνη) αφαιρώντας «επτακαίδεκα πρότερον ημέραις της θερινής τροπής», άρα 6 Ιουνίου!

Πλούταρχος (45-120 μ.Χ.):

«Θαργηλιώνος εβδόμη φθίνοντος, περί ην δοκεί και το Ίλιον αλώναι, Έφορος και Καλλισθένης και Δαμάστης και Φύλαρχος ιστορήκασιν.» (Plutarchi, Vitae Parallelae, Themistoclis et Camilli, Timoleontis et Aemilii Pauli, In Usum Scholarum, Reconsitas a Carolo Sintenis, Lipsiae MDCCCXLIV [1844]. – Πλούταρχος, Κάμιλλος, σ. 41).

Συνάγεται ότι ο Πλούταρχος, υιοθετώντας τις απόψεις των Έφορου, Καλλισθένη, Δαμάστη και Φύλαρχου, δέχεται ότι η άλωση της Τροίας έγινε στις 7 φθίνοντος Θεργηλιώνος, ήτοι μεσάνυχτα 6 ξημερώνοντας 7 Ιουνίου.

Παυσανίας (110-180 μ.Χ):

«Πριάμω μεν γαρ και Τρωσί πάντες Έλληνες από κοινού λόγου κατέστησαν ες πόλεμον.» (Pavsaniae Graeciae Descriptio. Ad Optimorvm Librorvm Fidem, Accvrate Edita, Editio Stereotypa, Tomvs I, Lipsiae Ex Officina Car. Tavchnitii 1818, σ. 82).

Συνάγεται ότι ο Παυσανίας παρατήρησε πως όλοι οι Έλληνες συμμετείχαν στον πόλεμο κατά της Τροίας, χωρίς να επεκτείνεται στο θέμα της ημερομηνίας και της χρονολογίας της άλωσης.

Κωνσταντίνος Καβάφης (1863-1933). Ο μεγάλος ποιητής μας, θεωρούσε ως σπουδαία την ποιητική γραφή του Ερμονιακού, που έγραψε τον ΤρωικόΠόλεμο, σε στίχους, στην προφορική γλώσσα τις εποχής του, και υπ’ αυτή την έννοια είναι το πρώτο κείμενο σε «νεοελληνική γλώσσα»

Τατιανός (120-180 μ.Χ.):

«τας δε Ολυμπιάδας ύστερον των Ιλιακών έτεσιν απεδείξαμεν γεγονυίας τετρακοσίοις επτά.» (Fasti Hellenici… 1834, σ. 126).

«(περί γαρ της ποιήσεως του Ομήρου, γένους τε αυτού, και χρόνου καθ’ ον ήκμασεν προηρεύνησαν οι πρεσβύτατοι.) – έπειτα γραμματικοί, Ζηνόδοτος, Αριστοφάνης, Καλλίμαχος, Κράτης, Ερατοσθένης […] οι δε περί τον Ερατοσθένη (φασίν αυτόν ηκμακέναι) μετά εκατοστόν έτος της Ιλίου αλώσεως. […] Όμηρον τον παρ’ Έλλησι μέγα ποιητήν οι μεν προ της Ηρακλειδών καθόδου φασί γεγονέναι περικρατήσοντα, οι δε περί Ερατοσθένην μετά έτη ρ’ των Τρωϊκών.» (Eratosthenica,… σ. 240).

Κλήμης ο Αλεξανδρείας (150-215 μ.Χ.):

«Κατὰ δὲ τὸ ὀκτωκαιδέκατον ἔτος τῆς Ἀγαμέμνονος βασιλείας Ἴλιον ἑάλω, Δημοφῶντος τοῦ Θησέως βασιλεύοντος Ἀθήνησι τῷ πρώτῳ ἔτει, θαργηλιῶνος μηνὸς δευτέρᾳ ἐπὶ δέκα, ὥς φησι Διονύσιος ὁ Ἀργεῖος, Ἀγίας δὲ καὶ Δερκύλος ἐν τῇ τρίτῃ μηνὸς πανήμου ὀγδόῃ φθίνοντος, Ἑλλάνικος γὰρ δωδεκάτῃ θαργηλιῶνος μηνός, καί τινες τῶν τὰ Ἀττικὰ συγγραψαμένων ὀγδόῃ φθίνοντος, βασιλεύοντος τὸ τελευταῖον ἔτος Μενεσθέως, πληθυούσης σελήνης·

Νὺξ μὲν ἔην,

φησὶν ὁ τὴν μικρὰν Ἰλιάδα πεποιηκώς,

μεσάτα, λαμπρὰ δὲ ἐπέτελλε σελάνα·

ἕτεροι (δὲ) σκιροφοριῶνος τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ. Θησεὺς δὲ [ὁ] Ἡρακλέους ζηλωτὴς ὢν πρεσβύτερός ἐστι τῶν Τρωϊκῶν μιᾷ γενεᾷ. Τοῦ γοῦν Τληπολέμου, ὃς ἦν υἱὸς Ἡρακλέους, Ὅμηρος μέμνηται ἐπὶ Ἴλιον στρα-τεύσαντος.» (Στρωματέων Πρώτος, ΧΙΧ-ΧΧΙ).

«fr. 54 a. Clem. Alex. Strom. I, p. 326 Sylb.: Από των Τρωϊκών επί την Ομήρου γένεσιν, κατά Φιλόχορον, εκατόν ογδοήκοντα έτη γίνεται, ύστερον της Ιωνικής αποικίας.»

Συνάγεται ότι ο Κλήμης ο Αλεξανδρείας καταθέτει: α) τις απόψεις «ὥς φησι Διονύσιος ὁ Ἀργεῖος, Ἀγίας δὲ καὶ Δερκύλος» ότι η άλωση της Τροίας έγινε «Θαργηλιῶνος μηνὸς δευτέρᾳ ἐπὶ δέκα», ήτοι ημέρα 16 + 12 = 28/29 Μαΐου· β) τις απόψεις «ὥς φησι Διονύσιος ὁ Ἀργεῖος, Ἀγίας δὲ καὶ Δερκύλος» ότι η άλωση της Τροίας έγινε «ἐν τῇ τρίτῃ μηνὸς πανήμου», ήτοι ημέρα 15 + 3 = 18 Ιουνίου· γ) την άποψη του Ελλάνικου «δωδεκάτῃ Θαργηλιῶνος μηνός», ήτοι ημέρα 16 + 12 = 28/29 Μαΐου· και δ) την άποψη των Αττικών για «ὀγδόῃ φθίνοντος», ήτοι μεσάνυχτα 6 Ιουνίου ξημερώνοντας 7 Ιουνίου. Ο Κλήμης δίνει το έτος γέννησης του Ομήρου «εκατόν ογδοήκοντα έτη ύστερον της Ιωνικής αποικίας» (1043 π.Χ), όπως έχει γράψει ο Φιλόχορος, ήτοι το έτος 1043-180 = 863 π.Χ., γεγονός που έρχεται σε αντίθεση με τη διατύπωση –πάλι του Φιλόχορου, που λέει– ότι ο Όμηρος άκμασε κατά το έτος 1003 π.Χ.!

[Η Ιώνων πρώτη αποικία από πρώτη Ολυμπιάδα (776 π.Χ.) έτη 267, ήτοι έγινε το έτος 776 + 267 = 1043 π.Χ.]

Πορφύριος (234-305 μ.Χ.):

«BIBLION A’. I. Eusebius chron. p. 139 sive Anecd. Paris. vol. 2, p. 140: τα δ’ από της Ιλίου αλώσεω μέχρι της πρώτης Ολυμπιάδος ουδ’ αυτά μεν ηξιώθη μνήμης εντελούς· όμως δ’ ο Πορφύριος εν τω πρώτο της φιλοσόφου ιστορίας ώδε πως επιτέμνεται προς λέξιν. | Πορφυρίου από του πρώτου λόγου της φιλοσόφου ιστορίας. | από της αλώσεως Ιλίου επί των Ηρακλειδών εις την Πελοπόννησον κάθοδον έτη π’ [80] φησίν είναι ο Απολλόδωρος· εντεύθεν εις Λυκούργον έτη θ’ [9] και εκατόν και πεντήκοντα [150]· από δε Λυκούργου εις την πρώτην Ολυμπιάδα οκτώ και εκατόν [108]. τα δε πάντα από της αλώσεως Ιλίου επί την πρώτην Ολυμπιάδα έτη επτά [7] και υ’ [400]. Anecd. Paris. vol. 2, p. 188, 28: από δε Ιλίου αλώσεως επί την πρώτην Ολυμπιάδα έτη ζ’ [7] και υ’ [400]· τούτο γαρ και Πορφυρίου δοκεί. Cf. C. Muller in fragm. hist. Graec.vol. 3, p. 689).» (Polemonis Declamationes, Quae Exstant Duae, Accedunt Excerpta e Callinici Adriani Jamblichi Diodori Libris et Isaaci Porphyrogenneti Περί των Καταληφθέντων υπό του Ομήρου et Περί Ιδιότητος και Χαρακτήρων των εν Τροία Ελ-λήνων τε και Τρώων Quae Vulgo Dicuntur Scripta, Recensuit Hugo Hinck, Lipsiae In Aedibus B. G. Teubneri, MDCCCLXXIII [1873], [Πορφύριος] Εκ της Φιλοσόφου Ιστορίας [Αποσπάσματα], σ. 4).

«ΒΙΒΛΙΟΝ Α’. II. Suidas v. Όμηρος: και γέγονε δε προ του τεθήναι την πρώτην Ολυμπιάδα προ ενιαυτών νζ’ [57]· Πορφύριος δε εν τη φιλοσόφω ιστορία προ ρλβ’ [132] φησίν· ετέθη δε αύτη μετά την Τροίας άλωσιν ενιαυτοίς ύστερον υζ΄[407]. τινές δε μετά ρξ’ [160] ενιαυτούς της Ιλίου αλώσεως τετέχθαι ιστορούσιν Όμηρον· ο δε ρηθείς Πορφύριος μετά σοε’ [275]» (Ό.π., σ. 4).

«ΒΙΒΛΙΟΝ Α’. ΙΙΙ. Suidas v. Ησίοδος Κυμαίος: ην δε Ομήρου κατά τινας πρεσβύτερος, κατά δε άλλους σύγχρονος. Πορφύριος και άλλοι πλείστοι νεώτερον εκατόν ενιαυτοίς ορίζουσιν, ως λβ’ [32] μόνους ενιαυτούς συμπροτερείν της πρώτης Ολυμπιάδος.» (Ό.π., σ. 5).

Συνάγεται ότι ο Πορφύριος δέχεται ότι «πάντα από της αλώσεως Ιλίου επί την πρώτην Ολυμπιάδα έτη επτά [7] και υ’ [400]», δηλαδή ότι ή άλωση της Τροίας έγινε το έτος 407 + 776 = 1183 π.Χ. Για τη γέννηση του Ομήρου, ο Πορφύριος δέχεται τις χρονολογίες 132 + 776 = 908 π.Χ., ή 1183-275 = 908 π.Χ. Βέβαια, άλλοι δίνουν ως χρονολογίες γέννησης του Ομήρου τις εξής: 776 + 57 = 833 π. Χ. (Σουΐδας) ή 1183-160 = 1023 π.Χ. Για τον Ησίοδο ο Πορφύριος λέει πως γεννήθηκε το έτος 32 + 776 = 808 π.Χ., και είναι 100 έτη νεότερος από τον Όμηρο, αφού «και άλλοι πλείστοι νεώτερον εκατόν ενιαυτοίς ορίζουσιν».

Ευσέβιος ο Παμφίλου (265-340 μ.Χ.):

«817. Μυκηνών εβασίλευσεν Αγαμέμνων έτη λε’ [35]. Τω η’ [8] έτει Αγαμέμνονος ο κατά της Τροίας ήρξατο πόλεμος, και διήρκεσεν έτη ι’ [10], έως αλώσεως Ιλίου, ήτις τω υποκειμένω ιη’ [18] έτει Αγαμέμνονος γέγονεν.

Αλέξανδρος Ελένην μοιχεύσας ήρπαξεν. Ο Τρωϊκός πόλεμος συνέστη ένεκα μήλου χρυσού, ο κάλλους έπαθλον ην γυναικών τριών, υπό μιας αυτών προτεθείσης Ελένης τω κριτή· βουκόλος δ’ ούτος ην Ιλιεύς.
Θούωρις· ούτος εστι παρ’ Ομήρω Πολύβος Αλκάνδρας ανήρ, εν Οδυσσεία φερόμενος, παρ’ ω φησε τον Μενέλαον συν τη Ελένη μετά την άλωσιν Τροίας κατήχθαι πλανώμενον.
Αμαζόνες Πριάμω συνεμάχησαν.

833-835. Ίλιον ήλω.» (Patrologiae Graecae Tomus XIX [19], Eusebius Pamphili Cesariensis Episcopus, J.-P. Migne Editorem, Parisiorum 1857. – Ευσεβίου του Παμφίλου, Επισκόπου της εν Παλαιστίνη Καισαρείας, Τα Ευρισκόμενα Πάντα. – Eusebii Pamphilii Carsareae Palaestinae Episcopi, Opera Omnia Quae Exstant… Tomus Primus… Parisiorum 1857, στ. 405/406-407/408).

«TROJA CAPTA: Colligitur omne tempus secundum Assyrios, usque in praesentem diem, a quadragesimo tertio anno regis Nini, anni DCCCLXXXV. Secundum Hebraeos, a primo anno nativitatis Abra-ham, anni DCCCXXXV. Secundum Sicyonios, a vicesimo secundo anno Europis, similiter anni DCCCXXXV. A nativitate vero Moysi, anni cccx. Aprimo anno Cecropi, qui primus apud Atticam regnativ, usque ad captivitatem Trojae, et usque ad vicesimum tertium Menesthei, cujus Homerus meminit, anni CCCLXXV. Similiter a XXXV anno aetatis Moysi, fiunt anni CCCLXXV.» (Ό.π., στ. 407/408).

[Αβραάμ: 1775-1600 π.Χ.]

Συνάγεται ότι ο Ευσέβιος ο Παμφίλου ορίζει: α) την αρχή της βασιλείας του Αγαμέμνονα το έτος 1775-817 = 958 π.Χ., β) την έναρξη του Τρωικού πολέμου το έτος 1775-817-8 = 950 π.Χ., γ) την άλωση της Τροίας το έτος 950-10 = 940 π.Χ., δ) την αρπαγή της Ελένης το έτος 1775-825 = 950 π.Χ.

Κύριλλος Αλεξανδρείας (378-444 μ.Χ., επίσκοπος: 412-444):

«[…] Εκατοστώ ενενηκοστώ πέμπτω έτει μετά Μωσέα, φασί γενέσθαι την παρ’ Έλλησιν αδομένην αρπαγήν της Ελένης υπό Αϊδωνέως [f. Κύρου] βασιλεύοντος Μολοττών· […] Τριακοσιοστώ πεντηκοστώ και πέμπτω έτει μετά Μωσέα βασιλεύει Πρίαμος μετά Λαομέδοντα. Τετρακοσιοστώ δεκάτω έτει μετά Μωσέα, πεπόρθηται το Ίλιον, ιθύνοντος τα Εβραίων, Εσσεβών, τα δε Αργείων, Αγαμέμνονος, τα δε Αιγυπτίων, Ουαφρή, τα δε Ασσυρίων του Ταυτάνου. Συνάγεται τοίνυν από της Μωσέως γενέσεως μέχρι του αλώναι το Ίλιον έτη τετρακόσια δέκα. Και μοι πάλιν άθρει καθεξής, ερώ γαρ επιδρομάδην, ου τοις διά μέσου γεγονόσιν εμφιλοχωρών, εφορμίζων δε μάλλον τοις αναγκαίοις των προσώπων τον λόγον. | Τω γάρτοι πέμπτω έτει της Ιλίου αλώσεως βεβασίλευκε Λατίνων Αινείας, Αθηναίων δε Δημοφών ο Θησέως, κριτής δε ην παρ’ Εβραίοις ο Σαμψών.» (Patrologiae Graecae Tomus LXXVI [76], S. Cyrillus Alexandrinus, J.-P. Migne Editorem, Parisiorum 1859. – Του εν αγίοις πατρός ημών Κυρίλλου Αρχιεπισκόπυ Αλεξανδρείας Τα Εθρισκόμενα Πάντα. – S. P. N. Cyrilli Alexandriae Archiepiscopi Opera Quae Reperiri Potuerunt Omnia; Cura et Studio Ioannis Auberti… Editio Parisiensis Altera Duobus Tomis Auctior et Emendatior Accuranta et Recognoscente J.-P. Migne, Bibliothecae Cleri Universae Sive Cursuum Completorum in Singulos Scientiae Ecclesiasticae Ramos Editore, Tomus Nonus… 1859, στ. 517/518-519/520).

[Μωυσής: 1593-1473 π.Χ.]

Συνάγεται ότι ο Κύριλλος Αλεξανδρείας τοποθετεί: α) την αρπαγή της Ελένης υπό… Αϊδωνέως (sic) των Μολοττών της Ηπείρου το έτος 1473-195 = 1278 π.Χ., β) την αρχή της βασιλείας του Πριάμου το έτος 1473-355 = 1118 π.Χ., γ) την άλωση της Τροίας το έτος 1473-410 = 1063 π.Χ.

Πρόκλος Διάδοχος (412-485 μ.Χ.):

«Όμηρος γαρ ο χρυσούς, ως εγώμαι, μάλλον δε ακριβεστάτως επίσταμαι, πολύ τε παλαιότερος Ησιόδου υπήρχε, και ει προς τους θρυλλουμένους εκείνους θεούς έριν εστήσατο λόγων, και κατά τούτων αν τα πρωτεία και τους στεφάνους ηνέγκατο. Αλλ’ ίσως έτερος Όμηρος ην ο τω Ησιόδω ισόχρονος, ο του Εύφρονος παις Φωκεύς, ο και τούτω την έριν στησάμενος, καν τα έπη του θείου εκείνου ανδρός τη ομωνυμία πεπλανημένοι λέγειν τούτον επλάσαντο. Όμηροι γαρ πολλοί γεγόνασιν έτεροι, ζήλω του πάλαι την κλήσιν λαμβάνοντες· και γαρ και του Φωκέως Ομήρου τούτου έτερος υπάρχει νεώτερος Όμηρος. Ούτος ο νεώτερος Όμηρος ην παις Ανδρομάχου, τω γένει Βυζάντιος, ο την Ευρυπυλείαν ποιήσας. Τον παλαιόν δε Όμηρον Διονύσιος ο κυκλογράφος φησίν επ’ αμφοτέρων υπάρχειν των Θηβαϊκών στρατειών, και της Ιλίου αλώσεως. Εκ τούτου ουν λογίζομαι, τούτον τον Ησίοδον είναι τετρακοσίων ετών μεταγενέστερον. Αριστοτέλης γαρ ο φιλόσοφος, μάλλον δε οίμαι ο τους Πέπλους συντάξας, εν τη Ορχομενίων πολιτεία Στησίχορον τον μελοποιόν είναί φησι υιόν Ησιόδου, εκ της Κλυμένης αυτώ γεννηθέντα της Αμφιφάνους και Γανύκτορος αδελφής, θυγατρός δε Φηγέως. Ο δε Στησίχορος ούτος σύγχρονος ην Πυθαγόρα τω φιλοσόφω, και τω Ακραγαντίνω Φαλάριδι· οι δε Ομήρου τετρακοσίοις υστέριζον έτεσι, καθά φησι και Ηρόδοτος. Συνεγράψατο δε ο τοιούτος Ησίοδος βίβλους εκκαίδεκα, Όμηρος δε ο παλαιός ιγ’. Τελευτά δε Ησίοδος εν Λοκρίδι, τοιουτοτρόπως. Μετά την νίκην, ην αυτόν νενικηκέναι φασίν επί τη τελευτή Αμφιδάμαντος, εις Δελφούς επορεύθη, και εδόθη αυτώ ουτωσί ο χρησμός· […]

Ο δε την εν Πελοποννήσω Νεμέαν φυγών, εν Οινόη της Λοκρίδος υπό Αμφιφάνους και Γονύκτορος των Φηγέως παίδων αναιρείται, και ρίπτεται εις την θάλασσαν, ως φθείρας την αδελφήν εκείνων Κλυμένην· εξ ης εγεννήθη Στησίχορος· εκαλείτο δε η Οινόη Διός Νεμείου ιερό. […]» (Scholia ad Hesiodum, E Codd. MSS. Emendavit et Supplevit, Thomas Gaisford, A.M., Graecae Linguae Prof. Reg., Oxonii, E Typographeo Clarendoniano MDCCCXXΙΙΙ [1823], Πρόκλου Διαδόχου, σ. 6-7).

«Και οι μεν προγενέστερον είναι τούτον Ομήρου διϊσχυριζόμενοι εν αρχαίς είναι φασι της Αρξίπου αρχής, Όμηρον δε εν τω τέλει. Ο δ’ Άρξιππος ούτος υιός ην Ακάστου, άρξας Αθηναίων έτη λε’.» (Ό.π., σ. 5-6).

Ο Τατιανός [έζησε: 120-180 μ.Χ. Βλ. Tatianus, c.31, p. 269, ed. Bened. Paris 1742] γράφει ότι ο Φιλόχορος διέπρεψε «μετά την Ιωνικήν αποικίαν, επί άρχοντος Αθήνησιν Αρχίππου, των Ιλιακών ύστερον έτεσιν εκατόν ογδοήκοντα.» (Ό.π., σ. 5-6).

«Περί γαρ Ομήρου ποιήσεως […] Τούτων δε οι μεν περί Κράτητα προ της Ηρακλειδών καθόδου φασίν αυτόν ηκμακέναι, μετά τα Τρωϊκά ενδοτέρω των ογδοήκοντα ετών· οι δε περί τον Ερατοσθένην μετά εκα-τοστόν έτος της Ιλίου αλώσεως· οι δε περί τον Αρίσταρχον κατά την Ιωνι-κή αποικίαν, η εστι μετά εκατόν τεσσαράκοντα έτη των Ιλιακών· Φιλόχορος δε μετά την Ιωνικήν αποικίαν έτεσι τεσσαράκοντα, επί άρχοντος Αθήνησιν Αρχίππου, των Ιλιακών ύστερον έτεσιν εκατόν ογδοήκοντα· οι δε περί Απολλοδώρου μετά την Ιωνικήν αποικίαν έτεσιν εκατόν, ο γένοιτ’ αν ύστερον των Ιλιακών έτεσι διακοσίοις τεσσαράκοντα· τινές δε προ των Ολυμπιάδων έφασαν αυτόν γεγονέναι, τουτέστι μετά την Ιλίου άλωσιν υπήγαγον, συν Αρχιλόχω γεγονέναι τον Όμηρον ειπόντες· ο δε Αρχίλοχος [680-645 π.Χ.] ήκμασε περί Ολυμπιάδα τρίτην και εικοστήν, κατά Γύγην τον Λυδόν, ύστερον των Ιλιακών έτεσι πεντακοσίοις.…» (Ευσεβίου του Παμφίλου Ευαγγελικής Προπαρασκευής Λόγοι ΙΕ’. – Eusebii Pamphili, Evan–gelicae Praeparationis Libri XV, Ad Codices Manuscriptos Denuo Collatos Recensuit Anglice Nunc Primum Reddidit Notis et Indicibus Instruxit, E. H. Gifford, S.T.P., Archidiaconu, Tomus II, Oxonii, E Typographeo Academico MCMIII [1903], Ευαγγελικής Ι, Τατιανός, 491 d, 492 b.)

[Άκαστος: βασιλεία 1050-1012 π.Χ. και Άρχιππος ή Άρξιππος: 1012-16 = 994 π.Χ. ή 1012-25 = 987 π.Χ.]

Συνάγεται ότι ο Πρόκλος Διάδοχος αναφέρει: α) ύπαρξη άλλων δύο ποιητών Ομήρων, μεταγενέστερων εκείνου που έζησε επί ημερών άλωσης της Τροίας: (i) Όμηρος Εύφρονος Φωκεύς, ισόχρονος του Ησιόδου και (ii) Όμηρος Ανδρομάχου Βυζάντιος· β) ο Όμηρος της αλώσεως της Τροίας, ο και «παλαιός», είναι κατά 400 έτη αρχαιότερος του Ησιόδου, «τούτον τον Ησίοδον είναι τετρακοσίων ετών μεταγενέστερον»· γ) ο ποιητής Ησίοδος είχε γιο τον ποιητή Στησίχορο εκ της Κλυμένης (632/631-555 π.Χ.)· δ) ο «παλαιός Όμηρος» έζησε και άκμασε στα χρόνια του βασιλιά της Αθήνας Άρχιππου ή Άρξιππου, ήτοι κατά τα έτη 1012-987 π.Χ.· ε) οι χρονολογίες γέννησης του Ομήρου είναι διαφορετικές στους διάφορους συγγραφείς και στους οπαδούς τους: (i) ο Απολλόδωρος (180-110 π.Χ.) «μετά την Ιωνικήν αποικίαν έτεσιν εκατόν, ο γένοιτ’ αν ύστερον των Ιλιακών έτεσι διακοσίοις τεσσαράκοντα»· (ii) ο Αρίσταρχος (310-230 π.Χ.) «κατά την Ιωνική αποικίαν, η εστι μετά εκατόν τεσσαράκοντα έτη των Ιλιακών»· (iii) ο Γύγης o Λυδός (717-680 π.Χ) «ύστερον των Ιλιακών έτεσι πεντακοσίοις»· (iv) ο Ερατοσθένης (276-194 π.Χ.) «μετά εκατοστόν έτος της Ιλίου αλώσεως»· (v) ο Κράτης (365-285 π.Χ.) «προ της Ηρακλειδών καθόδου φασίν αυτόν ηκμακέναι, μετά τα Τρωϊκά ενδοτέρω των ογδοήκοντα ετών»· (vi) ο Φιλόχορος (340-260 π.Χ.) «μετά την Ιωνικήν αποικίαν έτεσι τεσσαράκοντα, επί άρχοντος Αθήνησιν Αρχίππου, των Ιλιακών ύστερον έτεσιν εκατόν ογδοήκοντα».
Ο Γεώργιος ο Μοναχός ή Σύγκελλος (†810 μ.Χ.), διασώζει την ίδια πληροφορία: «fr. 53. Syncell. p. 180, D: Όμηρον ποιητήν οι περί Κράτητα προ των Ηρακλειδών καθόδου φασίν γεγονέναι, οι δε περί Ερατοσθένην μετά έτη ρ’ [100] των Τρωϊκών, οι δε περί Αρίσταρχον κατά την Ιωνικήν αποικίαν μετά έτη ρ’ [100], οι δε περί Φιλόχορον επί της Ιωνικής αποικίας καθ’ ένα των διά βίου αρχόντων Αθήνησιν Άρχιππον, μετά τα Τρωϊκά έτε-σι ρπ’ [180].» (Fragmenta Historicorum Graecorum… Apollodori Bibliotheca, Cum Fragmentis… Car. et Theod. Mullerus… Parisiis, Editore Ambrosio Firmin Didot, MDCCCXLI [1841], σ. 393).

Γεώργιος Χοιροβοσκός (6ος αι. μ.Χ.):

«Αναγκαίον δε μετά την ετυμολογίαν της ραψωδίας μνησθήναι κακεί-νου, ότι εν τινι χρόνω τα Ομήρου ποιήματα παρεφθάρησαν ή υπό πυρός ή υπό σεισμού ή υπό υδάτων επιφοράς, και άλλων άλλως των βιβλίων διασκε-δασθέντων και φθαρέντων ύστερον ευρέθη ο μεν έχων τυχόν εκατόν στίχους Ομηρικούς, ο δε χιλίους, άλλος διακοσίους, άλλος όσους αν έτυχε. Και έμελλε λήθη παραδίδοσθαι η τοιαύτη ποίησις, αλλά Πεισίστρατός τις Αθηναίων στρατηγός, θέλων και εαυτώ δόξαν περιποιήσασθαι και τα του Ομήρου ανανεώσαι, τοιούτον τι εβουλεύσατο. Εκήρυξεν εν πάση τη Ελλάδι τον έχοντα Ομηρικούς στίχους αγαγείν προς αυτόν, επί μισθώ ωρι-σμένω καθ’ έκαστον στίχον. Πάντες ουν οι έχοντες απέφερον, και ελάμβανον αδιαστρόφως τον ορισθέντα μισθόν. Ουκ απεδίωκε δε ουδέ τον φέροντα ους ήδη προειλήφει παρ’ ετέρου στίχους, αλλά κακείνω τον αυτόν εδίδου μισθόν· ενίοτε γαρ εν αυτοίς ένα ή δύο στίχους εύρισκε περιττούς. Ενίοτε δε και πλείους. Όθεν τις έσθ’ ότε και ιδίους παρεισέφερε, τους νυν οβελιζομένους. Και μετά το πάντας συναγαγείν, παρεκάλεσεν εβδομή-κοντα δύο γραμματικούς, συνθείναι τα του Ομήρου έκαστον κατ’ ιδίαν, όπως αν δόξη τω συντιθέντι καλώς έχειν, επί μισθώ πρέποντι λογικοίς ανδράσι και κριταίς ποιημάτων, εκάστω δεδοκώς άπαντας τους στίχους κατ’ ιδίαν, όσους ην συναγαγών. Και μετά το έκαστον συνθείναι κατά την εαυτού γνώμην, εις έν συνήγαγε πάντας τους προλεχθέντας γραμματικούς, οφείλοντας επιδείξαι αυτώ έκαστον την ιδίαν σύνθεσιν, παρόντων ομού πάντων. Ούτοι ουν ακροασάμενοι ου προς έριν, αλλά προς το αληθές και παν το τη τέχνη αρμόζον, έκριναν πάντες κοινή και ομοφώνως, κρατήσαι την σύνθεσίν τε και διόρθωσιν Αριστάρχου και Ζηνοδότου. Και πάλιν έκριναν των δύο συνθέσεών τε και διορθώσεων βελτίωνα την Αριστάρχου. Επειδή δε τινες των συναγαγόντων τους Ομηρικούς στίχους προς τον Πεισίστρατον διά το πλείονα μισθόν λαβείν και ιδίους στίχους, ως και προείρηται, σκεψάμενοι προστέθηκαν, και ήδη εν συνηθεία εγένοντο τοις αναγινώσκουσιν, ουκ έλαθε τούτο τους κριτάς, αλλά διά το μεν την συνή-θειαν και πρόληψιν αφήκαν αυτούς κείσθαι, οβελίσκους δε εκάστω των αδοκίμων και αλλοτρίων και αναξίων του ποιητού στίχων παρατιθέμενοι, τούτο αυτό ενεδείξατο ως ανάξιοί εισι του Ομήρου. Φέρεται δε επίγραμμα εις τον Πεισίστρατον σπουδάσαντα συναγαγείν τα Ομήρου τοιούτον· “τρις με τυραννήσαντα τοσαυτάκις εξεδίωξε / δήμος Αθηναίων, και τρις επηγάγετο, / τον μέγαν εν βουλή Πεισίστρατον, ος τον Όμηρον / ήθροισα, σποράδην το πριν αειδόμενον. / ημέτερος γαρ κείνος ο χρύσεος ην πολιήτης, / είπερ Αθηναίοι Σμύρναν απωκίσαμεν.”» (Immanuelis Bekkeri, Professoris Berolinensis, Anecdota Graeca, Volumen Secundum. Apollonii Alexandrini de Coniunctionibus et de Adverbiis Libri. Dionysii Thracis Grammatica. Choerobosci, Diomedis, Melampodis, Porphyrii, Stephan in Eam Scholia. Berolini, apud G. Reimerum, 1816, σ. 767-768. Βλ. και Θησαυρός της Ελληνικής Γλώσσης – Thesaurus Graecae Linguae Ab H. Stephano Constructus. Editio Nova Auctior et Emendatior, vol. II, Londini 1819-1821, στ. 1273/1274. Και Anecdota Graeca, E Regia Pari-sieni & e Veneta S. Marci Bibliothecis deprompta, Edidit Johannes Baptista Caspar d’Ansse de Villoison… Tomus Secondus, Anno MDCCLXXXI [1781], Venetis, Typis et Sumptibus Fratrum Coleti, Apud quos venalia prestant, Superiorum Licentia ac Privilegio, σ. 182-185. Και Leonis Al-latii, De Patria Homeri, Lvgdvni Sumptibus Laurenti Dvrand, MDCXL [1640], σ. 93-94).

[Πεισίστρατος: 608-627 π.Χ., τύραννος για 20ετία, μεταξύ 561-527.]

Ο Γεώργιος Χοιροβοσκόε, στο Περί Ραψωδίας (Immanuelis Bekkeri… σ. 767-768), δεν κάνει αναφορά στο πότε έζησε ο Όμηρος ή στο πότε έγινε ο Τρωικός πόλεμος, αρκείται σε απόψεις άλλων περί Ομήρου.

Ιωάννης Τζέτζης (1110-1180):

«[…] Ποιηταί δε ανωνύμως και κατ’ εξοχήν εκείνοι καλούνται, ούσπερ χαρακτηρίζει ταύτα τα τέσσαρα, μέτρον ηρωϊκόν, μύθος αλληγορικός, ιστορία, ήτοι παλαιά αφήγησις, και ποια λέξις, ήτοι ηρωϊκή, και αξιωμα-τική, και τω ηρωϊκώ μέτρω αρμόζουσα, αλλά μη κατατετριμμένη και χθαμαλή. Μάλλον δε εκ των τεσσάρων τούτων, ο αλληγορικός μύθος το κυριώτατόν εστιν των ποιητών χαρακτήρισμα. Γεγόνασι δε τούτων των ποιητών, άνδρες ονομαστοί πέντε· Όμηρος ο παλαιός, Αντίμαχος ο Κολοφώνιος, Πανύασις, Πείσανδρος ο Καμειρεύς, και ο Ασκραίος ούτος Ησίοδος, ούπερ επεξηγείσθαι την βίβλον επεβαλόμεθα.

Ούτος ουν ο Ησίοδος συν αδελφώ Πέρση παις εγεγόνει Δίου και Πυκιμήδης, κατώκουν δε εν τη Κύμη. Αύτη η Κύμη περί την Μιτυλήνην εστίν· καλείται δε νυν Φρικωνίς. Η δε ετέρα Κύμη, όθεν ην Αιόλος και η Σίβυλλα της Ιταλίας, Κυμαίων Αιόλων πενήτων ανθρώπων, οι διά το άπορον και τα χρέα την εαυτών πατρίδα Κύμην φυγόντες, μεταναστεύσουσι περί την Άσκρην χωρίον Βοιωτών, δυσχείμερόν τε και κακοθέριον, περί τους πρόποδας κειμένην του όρους του Ελικώνος, κακεί κατοικούσι. Τοιαύτη δε των ανθρώπων πενία συνεσχημένων, συνέβαινε τον Ησίοδον τούτον άρνας εν τω Ελικώνι ποιμαίνειν. Φασί δε, ως εννέα τινές ελθούσαι γυναίκες, και δρεψάμεναι κλώνας δάφνης Ελικωνίτιδος, αυτόν επεσίτισαν, και ούτω σοφίας ποιητικής επεμφόρητο. Αλλά τα μέχρι μεν τούτου αληθή τε και ατρεκέστατα, ότι παις ο Ησίοδος πενήτων ανθρώπων, Δίου και Πυκιμήδης, και ως περί τον Ελικώνα ενόμευε· τα δ’ εντεύθεν μεμυθη-γόρηται, και αλληγορικώτερον λέλεκται. Και γαρ εν τω ποιμαίνειν περί τον Ελικώνα καθευδήσας ο Ησίοδος όναρ είδεν, εννέα γυναίκας δάφνας αυτώ ψωμιζούσας· εδήλου γαρ πάντως το όναρ, ως πικρίας και πόνων μετεσχηκώς της παιδεύσεως αειθαλή γεννήσει ποιήματα. […]

Αλλά ταύτα μεν τα μυθοπλαστούμενα περί της του Ησιόδου δαφνηφαγίας, και αγωγής εκείνου, και παιδεύσεως. Συνηκμακέναι δ’ αυτόν οι μεν Ομήρω φασίν, και αγώνα λόγων συστήσασθαι, οι δε και Ομήρου προγενέστερον είναι διϊσχυρίζονται. Και οι μεν προγενέστερον είναι τούτον Ομήρου διϊσχυριζόμενοι εν αρχαίς είναι φασι της Αρίππου αρχής, Όμηρον δε εν τω τέλει. Ο δ’ Άρξιππος ούτος υιός ην Ακάστου, άρξας Αθηναίων έτη λε’. Οι δε συγχρόνους αυτούς είναι λέγοντες, επί τη τελευτή του Αμφιδάμαντος του βασιλέως Ευβοίας, φασίν αυτούς αγωνίζεσθαι, και νενικηκέναι Ησίοδον, αγωνοθετούντος και κρίνοντος τα μέτρα Πανίδου του βασιλέως, του αδελφού Αμφιδάμαντος, και των υιών Αμφιδάμαντος, Γανύκτορός τε και των λοιπών. […]

Αλλά ταύτα μεν εισι ληρήματα των νεωτέρων, και πλάσεις των προς αλλήλους ερωτημάτων, και των εξ Ομήρου παρεκβεβλημένων επών, και υπ’ εκείνου δήθεν ειρημένων. Όμηρος γαρ ο χρυσούς, ως εγώμαι, μάλλον δε ακριβέστατος επίσταμαι, πολύ τε παλαιότατος Ησιόδου υπήρχε, και ει τούτων αν τα πρωτεία και τους στεφάνους ηνέγκετο. Αλλ’ ίσως ο έτερος Όμηρος ην του Ησιόδου ισόχρονος, ο του Εύφρονος παις ο Φωκεύς, ο και τούτω την έριν στησάμενος, καν τα έπη του θείου εκείνου ανδρός τη ομωνυμία πεπλανημένοι, λέγειν τούτον επλάσαντο. Όμηροι γαρ πολλοί γεγόνασιν έτεροι, ζήλω του παλαιού την τούτου κλήσιν λαμβάνοντες· και γαρ του Φωκέως Ομήρου τούτου έτερος υπάρχει νεώτερος Όμηρος ο την Ευρυπύλειαν ποιήσας· ην δε ούτος παις Ανδρομάχου, τω γένει Βυζάντιος. Τον παλαιόν δε Όμηρον Διονύσιος ο κυκλογράφος φησίν επ’ αμφοτέρων υπάρχειν των Θηβαϊκών στρατειών, και της Ιλίου αλώσεως. Εκ τούτου γουν Αριστοτέλης γαρ ο φιλόσοφος, μάλλον δε οίμαι ο τους Πέπλους συντάξας, εν τη Ορχομενίων πολιτεία Στησίχορον τον μελοποιόν είναι φησι υιόν Ησιόδου, εκ της Κτημένης αυτώ γεννηθέντα της Αμφιφάνους, και Γανύκτορος αδελφής, θυγατρός δε Φηγέως. Ο δε Στησίχορος ούτος σύγχρονος ην Πυθαγόρα τω φιλοσόφω, και τω Ακραγαντίνω Φαλάριδι· οι δε Ομήρω τετρακοσίοις υστέριζον έτεσι, καθά φησι και Ηρόδοτος. Αλλά και τους χρόνους ειπόντες, εν οις έφασαν ηκμακέναι Ησίοδον, είπωμεν και πόσας βίβλους εξεπονήσατο. Βίβλους μεν ούτος εκκαίδεκα συνεγράψατο· Όμηρος δε ο παλαιός ιγ’. Τελευτά δε ο ευηθείς ούτος Ησίοδος εν Λοκρίδι, τοιουτοτρόπως. […]» (Poetae Minores Graeci Praecipua Lectionis Varietate et Indicibus Locupletissimis Instruxit Rhomas Gaisford, A.M., Aedis Christi Alumnus, Necnon Graecae Linguae Professor Regius, Vol. III, Oxonii, E Typographeo Clarendoniano MDCCCXXΙΙΙ [1823], σ. 11-16).

Συνάγεται ότι ο Ιωάννης Τζέτζης, αποδεχόμενος θέσεις και αποψεις παλαιοτέρων συγγραφέων, υιοθετεί την άποψη ότι υπήρχαν πολλοί Όμηροι και ότι ο «χρυσός Όμηρος» της Ιλιάδος και της Οδύσσειας είναι κατά 400 έτη αρχαιότερος του Ησιόδου, που πάει να πει ότι έζησε στα χρόνια του Τρωικού πολέμου και άρα γνώριζε άμεσα τα της άλωσης της Τροίας και τα πεπραγμένα των πρωταγωνιστών Ελλήνων πολέμαρχων και των Τρώων αντιπάλων τους.

Theodorus Ryckius (1640-1690):

Σύμφωνα με Πίνακα που συνέταξε ο Theodorus Ryckius, ο βασιλιάς της Τροίας Πρίαμος βασίλεψε από το έτος 465 προ της Α’ Ολυμπιάδος και για 57 έτη, ενώ η άλωση της Τροίας έγινε 408 έτη προ Α’ Ολυμπιάδος, το 776 π.Χ. (Theodori Ryckii, Dissertatio de Primis Italiae Colonis et Aeneae Adventu, p. 47-52, Canon Chronicus Latinus et Graecus Continens Annos DCCCC [900] ante primam Olympiadem).

Συνάγεται ότι η άλωση της Τροίας έγινε το 776 + 408 = 1184 π.Χ.!

Carolus/Karl Gottfried Siebelis (1769-1843):

«Ο ΕΠΙ ΙΛΙΩι ΠΟΛΕΜΟΣ.

– – – ελθών δ’ εκ Φρυγών ο τα θεάς

Κρίνας όδ’, ως ο μύθος Αργείων έχει,

Λακεδαίμον’, ανθηρός μεν ειμάτων στολή,

Χρυσώ δε λαμπρός, βαρβάρω χλιδήματι,

Ερών ερώσαν ώχετ’[1] εξαναρπάσας

Ελένην, προς Ίδης βούσταθμ’ έκδημον λαβών.

Μενέλεως ουν καθ’ Ελλάδ’ οιστρήσας μόγω

Όρκους παλαιούς Τυνδάρεω μαρτύρεται,

Ως χρη βοηθείν τοίσιν ηδικημένοις.

Τουντεύθεν[2] ουν Έλληνες άρσαντες δόρη,

Τεύχη λαβόντες, στενόπορ’ Αυλίδος βάθρα

Ήκουσι τήςδε, ναυσίν, ασπίσιν θ’ ομού,

Ίπποις τε, πολλοίς θ’ άρμασιν γ’ ησκημένοι.

Καμέ στρατηλατούντα Μενέλεω χάριν

Είλοντο, σύγγονόν γε· ταξίωμα δε

Άλλος τις ώφελ’ αντ’ εμού λαβείν τόδε.

Ηθροισμένου δε και ξυνεστώτος στρατού,

Ήμεσθ’ απλοία χρώμενοι, κατ’ Αυλίδα.

Κ ά λ χ α ς δ’ ο μάντις απορία κεχρημένοις

Ανείλεν, Ι φ ι γ έ ν ε ι α ν, ην έσπειρ’ εγώ,

Αρτέμιδι· θύσαι, τη τόδ’ οικούση πέδον,

Και πλουν τ’ έσεσθαι και κατασκαφάς Φρυγών

Θύσασι, μη θύσασι δ’ ουκ είναι τάδε. [Ιφιγ. εν Αυλίδι]

– – – – Ατρέως δε παις

Μενέλαος, Αγαμέμνων τε· τούδ’ έφυν εγώ

Της Τυνδαρείας θυγατρός Ιφιγένεια παις,

Ην αμφί δίναις, ας θάμ’ Εύριπος πυκναίς

Αύραις ελίσσων, κυανέαν άλα στρέφει,

Έσφαξεν Ελένης ούνεχ’, ως δοκεί, πατήρ

Αρτέμιδι κλειναίς εν πτυχαίσιν Αυλίδος.

Αλλ’ εξέκλεψεν, έλαφον αντιδούσα μου

Άρτεμις Αχαιοίς. διά δε λαμπρόν αιθέρα

Πέμψασά μ’ εις τήνδ’ ώκισεν Ταύρων χθόνα. [Ιφιγ. εν Ταύροις]

Φαίνεται [Αγαμέμνων] ναυσί τε πλείσταις αυτός αφικόμενος, και Αρκάσι προσπαρασχών, ως Όμηρος τούτο δεδήλωκε, και είρηκεν αυτόν

Πολλήσι νήσοισι και Άργει παντί ανάσσειν.

Νομίζειν δε [εικός] την στρατιάν εκείνην, μεγίστην μεν γενέσθαι των προ αυτής, λειπομένην δε των νυν. πεποίηκε γαρ [Όμηρος] χιλίων και δια-κοσίων νεών· τας μεν Βοιωτών, είκοσι και εκατόν ανδρών· τας δε Φιλοκτή-του, πεντήκοντα· δηλών, ως εμοί δοκεί τας μεγίστας γουν και ελαχίστας ναυς το μέσον σκοπούντι, ου πολλοί φαίνονται ξυνελθόντες, ως από πάσης της Ελλάδος κοινή πεμπόμενοι. Αίτιον δ’ ην ουχ η ολιγανθρωπία τοσούτον, όσον η αχρηματία. της γαρ τροφής απορία τον τε στρατόν ελάσσω ήγαγον, και όσον ήλπιζον αυτόθεν πολεμούντα βιοτεύσειν. επειδή δε αφικόμενοι, μάχη εκράτησαν (δήλον δε· το γαρ έρυμα τω στρατοπέδω ουκ αν ετειχίσαντο), φαίνονται δ’ ουδ’ ενταύθα πάση τη δυνάμει χρησάμενοι, αλλά προς γεωργίαν της Χερρονήσου τραπόμενοι και ληστείαν, της τροφής απορία. η και μάλλον οι Τρώες αυτών διεσπαρμένων τα δέκα έτη αντείχεν βία, τοις αεί υπολειπομένοις αντίπαλοι όντες.περιουσίαν δε ει ήλθον έχοντες τροφής, και, όντες αθρόοι άνευ ληστείας και γεωργίας, ξυνεχώς τον πόλεμον διέφερον, ραδίως αν μάχη κρατούντες είλον· οι γε και ουκ αθρόοι, αλλά μέρει των αεί παρατυχόντι αντείχον· πολιορκία δ’ αν προσκα-θεζόμενοι, εν ελάσσονι τε χρόνω και απονώτερον την Τροίαν είλον.

Ιλίου κρατηθέντος υπ’ Αχαιών,[3] είτε του δουρίου ίππου τη απάτη, ως Ομήρω πεποίηται, είτε τη προδοσία των Αντηνοριδών, είτε άλλως πως, το μεν άλλο πλήθος εν τη πόλει Τρωϊκόν τε και συμμαχικόν εν ταις ευναίς έτι καταλαμβανόμενον εφονεύετο· νυκτός γαρ το δεινόν αφυλάκτοις αυτοίς επιστήναι έοικεν· Αινείας δε και οι συν αυτώ παρόντες Ιλιεύσιν επίκουροι Τρώες εκ Δαρδάνου τε πόλεως και Οφρυνίου, των τε άλλων όσοι της κάτω πόλεως αλισκομένης έφθασαν αίσθησιν του δεινού λαβείν, επί τα καρτερά του Περγάμου συμφυγόντες, την ακρόπολιν, ιδίω τείχει φρουρουμένην, καταλαμβάνονται, εν η και ιερά τα πατρώα τοις Τρωσίν ην, και χρημάτων ο πολύς πλούτος, και του στρατιωτικού το κράτιστον. Νεοπτολέμου δε συν τοις αμφ’ αυτόν επιβάντος μέρους τινός της άκρας, και προσβοηθησάντων αυτοίς Αχαιών απάντων, της άκρας μεθίεται [Αινείας]. Οι δε αμφί τον Αινείαν τα εχυρώτατα καταλαμβάνονται της Ίδης. Αχαιοί δε ανδραποδισάμενοι την πόλιν και τα σύνεγγυς χωρία, και φρούρια δηώσαντες, παρεσκευάζοντο μεν ως και τους εν τοις όρεσι χειρωσόμενοι· πεμψάντων δε κήρυκας αυτών περί διαλύσεων, και δεομένων, μη σφας εις ανάγκην καταστήσαι πολέμου, συνελθόντες εις εκκλησίαν επί τοίς δε ποιούνται προς αυτούς τας διαλύσεις· Αινείαν μεν και τους συν αυτώ, τα χρήματα φέρο-ντας όσα διεσώσαντο κατά την φυγήν, εν ωρισμένοις τισί χρόνοις εκ της Τρωάδος απελθείν, παραδίδοντας Αχαιοίς τα φρούρια· Αχαιούς δε παρασχείν αυτοίς την ασφάλειαν εξ απάσης, ης εκράτουν, γης και θαλάσσης απιούσι κατά τας ομολογίας.

Ο ΙΠΠΟΣ ΔΟΥΡΙΟΣ

Ότι το ποίημα του Επειού μηχάνημα ην ες διάλυσιν του τείχους, οίδεν όστις μη πάσαν επιφέρει τοις Φρυξίν ευήθειαν.» (Ελληνικά – Sev Antiqvissimae Graecorvm Historiae Res Insigniores Vsqve ad Primam Olympiadem Cvm Geographicis Descriptionibvs e Scriptoribvs Graecis. Collegit, Digessit, et V-svi Secvndae Classis Scholarvm Accommodavit M. Car. Godorf. Siebelis. Editio Altera Priore Correctior Lipsiae Apud Barthivm, MDCCCXV [1815], σ. 114-117).

Ώστε, κατά τον Carolus /Karl Gottfried Siebelis, η άλωση της Τροίας έγινε το έτος 1270 π.Χ., ενώ στη συνέχεια (ό.π., σ. 121) ο ίδιος συγγραφέας γράφει ότι: α) «Boeoti e Thessalia pulsi terram Cadmeam occupant 1210» και β) «Reditus in Pelloponnesum Heraclides contigit 1190 a. C.» Που σημαίνει ότι οι Θεσσαλοί κατέλαβαν την Βοιωτία και τη Θήβα το έτος 1210 π.Χ., και ότι η κάθοδος των Ηρακλειδών έγινε το έτος 1190 π.Χ. Ακόμα, ότι ο Ορέστης πέθανε στην Αρκαδία το 1193 π.Χ. (ό.π., σ. 122), ότι η Κόρινθος κατελήφθη από τους Ηρακληδείς το 1160 π.Χ. (ό.π., σ. 126), ότι η Αχαΐα κατελήφθη από τους Ηρακληδείς το 1189 π.Χ. (ό.π., σ. 129), ότι οι αποικισμοί των Θεσσαλών Αιολέων άρχισαν το 1210 π.Χ., συνεχίζοντας με αποικισμούς στην Ασία το 1174 π.Χ., και στη Λέσβο το 1151 π.Χ. κ.ο.κ.
Τούτη η σημαντική μελέτη του Carolus /Karl Gottfried Siebelis, κλείνει με κατάταξη σε χρηστικό Χρονολογικό Πίνακα (Index Chrologicvs Hvic Chrestomathiae Historicae Accommodatvs, ό.π., σ. 158-162) όλων των σημαντικών ιστορικών γεγονότων της Ελληνικής Ιστορίας, ξεκινώντας με τον Ίναχο, βασιλιά της Αργολίδας το έτος 1986 π.Χ. και φτάνοντας μέχρι το έτος 245 π.Χ., έτος θανάτου του Κυρηναίου ποιητή και επιγραμματοποιού Καλλίμαχου [310-245/240].
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Από τα ανωτέρω κατατεθέντα στοιχεία συνάγεται ότι η άλωση της Τροίας συνετελέσθη μεσάνυχτα 6 Ιουνίου ξημερώνο-ντας 7 Ιουνίου, νύχτα με πανσέληνο, του έτους 1218 π.Χ.! Η ημερομη-νία προκύπτει από τη διατύπωση «εβδόμη φθίνοντος Θαργηλιώνος» και από τη διατύπωση «επτακαίδεκα πρότερον ημέραις της θερινής τροπής». Το έτος προκύπτει από τον Ηρόδοτο (484-425/418 π.Χ.), που έγραψε «ἐλάσσω ἔτεα ἐστὶ τῶν Τρωικῶν, κατὰ ὀκτακόσια μάλιστα ἐς ἐμέ». Ο Ηρόδοτος πέθανε μάλλον το 418 π.Χ., όταν ολοκλήρωσε τη συγγραφή του έργου του (Ιστορίαι), οπότε 800 χρόνια πριν από αυτόν είναι το έτος της άλωσης της Τροίας, το 1218 π.Χ.! Κατά την περίοδο του Τρωικού πολέμου έζησε και ο ποιητής Όμηρος, «ο χρυσούς» και «πολύ τε παλαιότατος Ησιόδου», δημιουργός των αριστουργηματικών επών, Ιλιάδος και Οδύσσειας.

Οι σύγχρονοι Ομηρίδες αγνοούν ή παραβλέπουν παντελώς τις ανωτέρω πηγές και ισχυρίζονται ότι ο Όμηρος είναι σύγχρονος του Ησίοδου!…

**Ο άνθρωπος που εξέδωσε τον Κωνσταντίνο Ερμονιακό**

Υ.Γ. Τα ανωτέρω προέρχονται από την εισαγωγή στο έργο μου: Γιώργης Έξαρχος, Κωνσταντίνου Ερμονιακού: Ο πόλεμος της Τροίας Έμμετρος ιστορική αφήγησις (Ραψωδίαι ΚΔ’). (Συγγραφή περί το 1323-1355), Εκδ. Δίαυλος, Αθήνα 2021, σ. 534, Μαλακό εξώφυλλο, ISBN: 978-960-531-464-4. (Πρόλογος – Εισαγωγή – Σχόλια – Λεξιλόγιο – Επιμέλεια: Γιώργης Έξαρχος, Τιμή: 26.00€). Είναι πληροφορίες και γνώσεις που δεν περιέχονται σε σύγχρονες εκδόσεις για τον Όμηρο ή τα Ομηρικά Έργα. Οι πηγές (οι μοναδικές για τον ερευνητή που μπορούν να πείσουν και όχι οι ερμηνείες διαφόρων που εδράζονται σε φαντασιώσεις), παραμένουν στην «πραγματική διατύπωσή» τους όπως στις παλαιές εκδόσεις τους. Ίσως, σε άλλο δημοσίευμα, να είναι χρήσιμο να μιλήσουμε για το πότε έζησε ο Όμηρος, με βάση αρχαίες πρωτογενείς πηγές. Εικάζω πως τούτα θα φανούν χρήσιμα στους φιλολόγους και στους φιλίστορες… αλλά και στο ευρύ κοινό που «απαιτεί» να μάθει… Η συγγραφή τούτης της μελέτης είχε ολοκληρωθεί πριν τις 29 Μαΐου 2015. – Ενδιαφέρον είναι το ότι ο Ερμονιακός παρουσιάζει τον Αχιλλέα ως βασιλιά της Φερσαλίας και Βλαχίας, κάτι που έχει διαλάθει της προσοχής των βλαχολόγων και ιστορικών!…

ΓΙΩΡΓΗΣ ΕΞΑΡΧΟΣ (συγγραφέας-ερευνητής)

ΘΗΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΟΥ

110 Αχιλλεύς γαρ τηνικαύτα,

ο ταχύς γουν εις τους πόδας,

καταπληκτικώς ιδόντα

προς τον βασιλέα λέγει·

«έπρεπεν ημίν, Ατρείδη,

115 ιεράς θυσίας πράξαι

προς τον μακροβούλον Δίαν,

ομοιώς κ’εις τον Απόλλων

ένεκεν των αμαρτίων

των διηνεκώς πραττόντων