Γράμματα & Τέχνες Περισσότερο διαβασμένα Συνεντευξεις

Αστέρης Γκέκας: “Ρίχνω δολώματα για τις ψυχές” – Ζωντανεύοντας με φλέβες από χρώμα το σώμα του ξύλου

faretra.info-sinentefksi-gkekas-smirni

Συνέντευξη στη Δήμητρα Σμυρνή

Αστέρης Γκέκας. Τον γνώρισα πριν από 32 χρόνια στο Λιτόχωρο. Στα χέρια του ένα ακορντεόν. Στα δάχτυλά του, καθώς έπαιζε, έσβηναν νοσταλγικά τα «Κύματα του Δουνάβεως». Βράδυ και η παρέα τραγουδούσε… « Για το κορίτσι μου που αγαπούσα, στην Ελευσίνα μια φορά». Ήταν τότε, που ακόμα τραγουδούσαμε…

Ύστερα, μετά από κάποια χρόνια, στο εργαστήρι του στο Λιτόχωρο, σκυμμένος στο πιάνο του, ένα Petrof, αυτοσχεδιάζει. Στους τοίχους έργα του. Θέμα η ουτοπία του έρωτα. Προσπαθεί να τη φυλακίσει στο δικό του ξυλόγλυπτο «Γιουκάλι». Αρχίζει να ζωντανεύει το σώμα του ξύλου του με χρώμα…

Φεύγει στο Βόλο. Χανόμαστε. Καταξιώνεται στον καλλιτεχνικό χώρο, με εκθέσεις του στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Η Τέχνη του γοητεύει με τη δροσιά της σύλληψης και τη λαϊκότητα της εκτέλεσης. Παντρεύει το παλιό με το καινούργιο ξαφνιάζοντας.

Πριν λίγο καιρό συναντιόμαστε στην τελευταία του έκθεση, στο Πανόραμα της Θεσσαλονίκης, στο Δημαρχείο. « Είκοσι χρόνια κομμάτια» ο τίτλος της. Δεν είναι πια νέος. Ωρίμασε μαζί με την Τέχνη του. Όμως και ‘κείνον και ‘κείνην- το βλέπεις- τους παρασέρνουν εσωτερικοί επαναστατικοί άνεμοι νιότης…

Γύρω τα έργα του. Δέντρα της ζωής, βιολιά που ταξιδεύουν σε γαλάζιες μουσικές θάλασσες, γυναίκες, άλλοτε με φωτοστέφανο αγώνων στο κεφάλι και άλλοτε βαθιά ερωτικές, κομμάτια έμπνευσης από ταινίες του Αγγελόπουλου, χαρταετοί της ψυχής, «σίχνα» ( σημαίες από κατάρτια παλιών καραβιών του χωριού του, όπως τα ζωντανεύει κάθε χρόνο τα Θεοφάνεια η παράδοση στο Λιτόχωρο)… Ένας χώρος και χρόνος ονειρικός. Μια πόρτα στο όνειρο…

Δεν είναι «δήθεν». Κάνει πράξη τους στίχους ενός από τους πολύ αγαπημένους του ποιητές, λέγοντας «τα σύκα σύκα και τη σκάφη σκάφη». Το βλέμμα του είναι όπως πάντα διαπεραστικό κι εκεί στην άκρη του παίζει μια ανάλαφρη ειρωνεία, όχι για τον άνθρωπο- τα έργα του είναι ύμνος στον άνθρωπο- αλλά για κείνους που ξεπούλησαν την ανθρωπιά…

Αστέρης Γκέκας. Εκ βαθέων…

 faretra.info-sinentefksi-gkekas-smirni

Επειδή πιστεύω πως είσαι διαφορετικός, τι σημαίνει «διαφορετικός» για σένα;

Ίσως είμαι διαφορετικός με τα έργα, όχι με τα λόγια. Διαφορετικό είναι με τα έργα το όνειρο και η ουτοπία. Η ουτοπία βέβαια υπάρχει και μέσα στην καθημερινή ζωή. Μπορεί να έχεις στόχους, ατομικούς και κοινωνικούς, αλλά με άλλον τρόπο.

Με τα έργα, τα οποία φτιάχνεις, φτιάχνεις το όνειρο, έναν κόσμο που είναι ονειρικός, διαφορετικός και με ασυνήθιστη τεχνική, την οποία δε συναντάς ή μάλλον τη συναντάς σε μικρά κομμάτια σε πολλούς άλλους. Η δουλειά μου έχει και ζωγραφική, έχει και χαρακτική, έχει και πουαντιγισμό, έχει επιδράσεις από Αυστραλία, έχει επιδράσεις από την Αφρική, έχει διάφορα.

Ίσως όμως και το να είσαι καθημερινός και απλός να είναι κι αυτό διαφορετικό, γιατί πολλοί είναι στημένοι με… μηχανές! Εγώ δεν έχω τέτοιο στήσιμο. Είμαι ένας κανονικός άνθρωπος που τρώω, πίνω, κοιμάμαι, αγαπώ και… ροχαλίζω, ναι, ροχαλίζω!

Διαφορετική λοιπόν είναι ίσως η Τέχνη μου και η σκέψη μου. Η Τέχνη μου πιστεύω πως είναι ένα σκαλοπάτι, για να σκεφτούν οι άλλοι τα δικά τους. Δε θέλω μόνο εγώ να πω με τα έργα μου, θέλω να είμαι μια ευκαιρία, για να πουν κι αυτοί.

Αναγνωστήριο 001

Ας ξεκινήσουμε από πολύ παλιά, από τα παιδικά σου χρόνια. Λες κάπου «γιος ενός Λιτοχωρίτη τσαγκάρη». Ναι, αλλά αυτός ο τσαγκάρης είχε την ιδιαιτερότητα να παίζει και βιολί και ήταν απ’ ότι πληροφορήθηκα και ένας από τους καλύτερους οργανοπαίχτες   του χωριού. Πόσο αυτή η εικόνα του καλλιτέχνη κατασκευαστή αλλά και του καλλιτέχνη οργανοπαίχτη, που ήταν ο πατέρας σου, διαμορφώνει τη δική σου πορεία;

Στάθηκα τυχερός με τους γονείς μου, γιατί είχαν μια μεγάλη κοινωνική ευαισθησία, την οποία πλήρωσαν με τη ζωή τους. Ως άνθρωποι προοδευτικοί και άνθρωποι που έβλεπαν πολύ μακριά, είχαν το βιολί πάντα μέσα στο σπίτι, παίζοντας κομμάτια λαϊκά, κάποιες φορές σμυρναίικα, ακόμη και κομμάτια κλασσικής μουσικής.

Μάλιστα, ακούγοντας τη «Φωνή της Αλήθειας» από τη Ρουμανία, ακούγαμε πάντα τη μουσική του Ενέσκου και μου έλεγε ο πατέρας μου «όταν θα έχεις χρήματα, θα πας να πάρεις όλους τους δίσκους του Ενέσκου, για να μάθεις τι είναι ο Ενέσκου». Ο πατέρας μου έπαιζε τότε κάποια κομματάκια από τη «Ρουμανική Ραψωδία».

Κι όταν πάλι ακούγαμε κάποιες εκπομπές, μαζί με το «θέατρο της Τετάρτης» και της «Παρασκευής», για τους ξενιτεμένους νομίζω πως ήταν, ακούγαμε τον «Ηπειρώτικο Χορό» του Νίκου Σκαλκώτα, στον οποίο είναι αφιερωμένη αυτή η έκθεση, στο Σκαλκώτα, που αδικήθηκε από την αστική τάξη της Ελλάδας.

 faretra.info-sinentefksi-gkekas-smirni
(Οργανοπαίxτες Λιτοχώρου: Γιώργος Παπαγεωργίου,Τάσιος Γκέκας, Γιάννης Κάκαλος.)

Έκανε λοιπόν ο πατέρας μου πολύ ωραία γοβάκια για τις γυναίκες, πολύ ωραία παπούτσια για τους άντρες, παίζοντας στη μάνα μου καντάδες, και στο σπίτι, πριν φάμε, λίγο βιολί και καμιά φορά και κλαρίνο. Στάθηκα, λοιπόν ,τυχερός, γιατί ήταν θετικά όλ’ αυτά για μένα, με επηρέασαν θετικά.

Όντας μοναχοπαίδι – οι γονείς μου με έκαναν σε μεγάλη ηλικία, ο πατέρας μου ήταν 48 χρονών, όταν γεννήθηκα – ήμουν κι ένα μοναχικό παιδί.

Οφείλω, λοιπόν, πολλά στη συμπεριφορά και των δύο μου γονιών. Γιατί και η μάνα μου ήταν ένα πολύ δυνατό μυαλό, μαθηματικό, οργανωτικό, κοινωνική, με τη δική της φιλοσοφία. Θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό, που μεγάλωσα κοντά σ’ αυτούς τους ανθρώπους.

Πέρα από καλλιτέχνης αγαπάς πολύ την ποίηση, νομίζω πως γράφεις και ποίηση. Πώς επέλεξες τελικά τη Γυμναστική Ακαδημία; Εργάστηκες ως γυμναστής στο Δημόσιο Σχολείο. Πώς οδηγήθηκες σ’ αυτήν την επιλογή;Γκ Τσ

Αρχικά ήθελα να γίνω γεωπόνος, ν’ ασχοληθώ με τη γη. Αγαπούσα πολύ τη γη. Τελικά, στην πορεία, το επέλεξα, γιατί κατάλαβα ότι αγαπούσα ακόμη περισσότερο την κίνηση και τον αθλητισμό.

Μπορεί να ήμουν μοναχικό παιδί, άρχισα όμως να δουλεύω από τα εφτά μου χρόνια. Πέρα από το ότι πήγαινα τα καινούργια παπούτσια που έφτιαχνε ο πατέρας μου στα σπίτια την Κυριακή, τις άλλες μέρες, από το Μάιο μέχρι και 1η Οκτωβρίου, που ανοίγαν τα σχολειά, δούλευα βοηθός σερβιτόρου στην Πλάκα Λιτοχώρου, στο κάμπινγκ «Olympus Beach».

Υπήρχε ανάγκη για δουλειά, άλλα υπήρχε και ανάγκη το παιδί να μην… κοιμάται, να δουλεύει. Το κάμπινγκ για μένα ήταν το μεγαλύτερο σχολείο. Η δουλειά με τους ευρωπαϊκούς λαούς, που έρχονταν στο Λιτόχωρο, ήταν τότε για μένα ένα μεγάλο παράθυρο.

Ανακαλύπτεις πρώτα την αγάπη σου προς τη μουσική ή προς τα εικαστικά; Γιατί ξέρω πως παίζεις πιάνο και ακορντεόν.

Η μουσική ξεκινά απ’ το σπίτι. Η μουσική είναι για μένα μια πολύ τρυφερή αγαπημένη, που κάπου – κάπου τη συναντώ. Όχι… κρυφά, (γελώντας), αλλά στα φανερά!

Δηλαδή έρωτας είναι η μουσική και σύζυγος… η ζωγραφική;

Πρόκειται για τη σύζυγο, το αίσθημα και την … προδοσία! Η τελευταία τα καταργεί όλα και αφήνει τον άνθρωπο να περπατά ελεύθερα και χωρίς κανόνες! Είναι μια πολύ απλή κατάσταση, στην οποία πρέπει να υπάρχει κι ένα μέτρο.

Μερικές φορές θέλουμε -και για να εκφραστούμε, αλλά και με την απόκτηση εικόνων και αισθήσεων από το ίδιο το φαινόμενο της ζωής – να διαβάσουμε τους καλύτερους ποιητές, θέλουμε να γράψουμε.

Συμβαίνει να θέλεις ν’ ακούσεις, να θέλεις να παίξεις μουσική, να θέλεις να δημιουργήσεις το δικό σου κόσμο. Αυτό έχει στοιχεία εγωισμού, αλλά έχει και στοιχεία ενός μελισσιού, που παίρνει το νέκταρ από αρίφνητα σημεία του κόσμου.

Αυτό το νέκταρ εγώ δεν το φυλάγω, δεν το κρύβω και δεν το πουλάω. Το μοιράζω. Στην Εκπαίδευση, στην καθημερινή μου ζωή και στην Τέχνη.

 faretra.info-sinentefksi-gkekas-smirni

Η Τέχνη όμως διασπάται και στη μουσική και στην εικαστική δημιουργία και στην ποίηση. Τελευταία γράφεις και ποίηση. Λοιπόν;

Γράφω ποίηση με ψευδώνυμο, το οποίο δεν έχω κάνει ακόμα γνωστό. Θα φανεί παράξενο αλλά σε κάποια απ’ αυτά τα ποιήματα έχουν γίνει έξω κάποιες μεταφράσεις. Στη φτωχιά γειτονιά που ζούμε δεν πρέπει να επιδεικνύει κανείς τα πλούτη του, τα χρυσά και τα ρολόγια του, γιατί θα έρθουν οι έμποροι, οι κλέφτες και οι αλήτες και θα του τα αρπάξουν. Δεν πρέπει να προκαλείς με το… homo universalis!

Τα φυλάγεις όμως στα ξένα χρηματοκιβώτια;

Δεν εννοώ αυτό. Είναι γνωστά και σε κάποιους κύκλους εδώ. Απλά θέλω να εξηγήσω πως στο Βόλο έκανα τις «Μικρές Κυριακές του Απόλλωνα» για τέσσερα χρόνια, με εθελοντές που συμμετείχαν σ’ αυτήν την ομάδα από τον κύκλο των φιλολόγων, όπου και παρουσιάσαμε έναν μεγάλο αριθμό ποιητών μέσα σε μία ώρα τον καθένα, με μεγάλη λαϊκότητα. Μια ώρα με ποίηση και μουσική. Εκεί, σ’ αυτούς τους  κύκλους, έγιναν γνωστά τα ποιήματά μου.

Κλείνοντας αυτός ο κύκλος, φτιάξαμε στο Βόλο το «Άσυλο των ποιητών», εδώ και τρία τέσσερα χρόνια, όπου ήταν καλεσμένος κι ο δικός σας ποιητής, ο Θανάσης Μαρκόπουλος, συγκλονιστικός ποιητής, από την ποίηση του οποίου εμπνεύστηκα και δημιούργησα έργα. Το «Άσυλο» αγκαλιάζει όχι μόνο τους ποιητές αλλά και όλους όσοι έχουν αναζητήσεις και ανησυχίες. Αγκαλιάζουμε και νέους ποιητές, που δεν είναι στην πρώτη γραμμή των εκδοτικών οίκων, δίνοντάς τους βήμα.

Για την Άνοιξη λογαριάζουμε να κάνουμε , εδώ στη Θεσσαλονίκη, ένα ποιητικό γεγονός με τον τίτλο «Σελιδοδείκτες της Ποίησης», με συμμετοχή πολλών ποιητών.

 faretra.info-sinentefksi-gkekas-smirni

Έκανες σπουδές στη μουσική;

Όχι , ήμουν αυτοδίδακτος ή καλύτερα έμαθα κάποια βασικά πράγματα από τον πατέρα μου.

Στην ξυλογλυπτική, όμως, τη χαρακτική και τη ζωγραφική, έγιναν σπουδές. Πού;

Δάσκαλοί μου στη χαρακτική ήταν η επαφή με τα εργαστήρια των Ελλήνων χαρακτών, όπως της Βάσως Κατράκη. Σπούδαζα στη Γυμναστική Ακαδημία της Αθήνας. Δουλεύαμε τότε σε ψαμμίτη λίθο και είχα την ευκαιρία να μπω στους κύκλους των Ελλήνων χαρακτών και να γνωρίσω τη χαρακτική.

Τότε, ήδη στην αρχή, ένιωσα τη διαφωνία μου με τη χαρακτική ως προς το χρώμα. Διαφωνούσα με το άσπρο μαύρο και ήθελα να βάλω στη μήτρα χρώμα. Αγαπούσα πολύ το χρώμα. Δε δίστασα να υποστηρίξω την άποψή μου και στην Κατράκη.Της είπα πόσο μ’ αρέσουν τα έργα της, η ξυλογραφία ιδιαίτερα, αλλά εγώ θέλω χρώμα.

Αργότερα βρέθηκα στο εργαστήριο του Νίκου Μιχελιδάκη, που ήταν ζωγράφος και γλύπτης, σπουδαγμένος στην Αμερική. Τον συνάντησα το ’77 και θήτευσα κοντά του τρία χρόνια στη Σητεία ως βοηθός του. Δηλαδή, καθώς ήμουν καθηγητής εκεί τότε, δημιουργούσα γλυπτά αλλά και ζωγραφικά έργα. Με συγκινεί το ότι χαίρεται τώρα με το έργο μου και σε μια έκθεση που έκανα το ’11 ήρθε και μίλησε για κείνα τα χρόνια.

943937_1529894667339981_7201991936571039969_n

Ο δρόμος μου είναι ένας δρόμος, ο οποίος έχει χαρακτηριστεί από τους ιστορικούς Τέχνης, χωρίς να είναι στημένοι ή αγορασμένοι, έτσι: «Είναι μια ζωγραφική που σε πολλά από τα έργα της πολλαπλασιάζεται και αυξάνεται η επιφάνεια της ίδιας της ζωγραφικής».

Υπάρχουν όμως και κομμάτια άλλα, «εγκαταστάσεις», όπου, ανάλογα με το θέμα – παράδειγμα τα τραγούδια του Μάνου Ελευθερίου, που και ο Μάνος και το Μεταίχμιο μού επέτρεψαν να παρουσιάσω στην Αθήνα – χρησιμοποίησα ζωγραφική, χαρακτική, κατασκευές, αντικείμενα περίεργα, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μια σύνθετη εικόνα. Ουσιαστικά η καλλιτεχνική μου έκφραση πήρε πολλές μορφές.

Έχω την άποψη ,που τη λέω πάντα σ’ όλους τους συναδέλφους, μικρούς και μεγάλους, ότι οι δάσκαλοι μου ήταν τα μικρά παιδιά, νέοι συνάδελφοι, παλιοί συνάδελφοι, τα μουσεία και τα ταξίδια… Όλ’ αυτά έχουν διαμορφώσει την εικόνα μου. Και προπαντός τα όμορφα μάτια των κοριτσιών, στα οποία χρωστώ όλη μου τη ζωή.

Γιατί τα μικρά παιδιά; Γιατί τα μικρά παιδιά ζωγραφίζουν χωρίς… γράσο στα μάτια τους! Ο μεγάλος ζωγράφος εργαλείο έχει μόνο την ψυχή. Η Τέχνη διδάσκεται σε χρόνο μηδέν. Αλλά η ζωγραφική είναι θέμα ψυχής.

faretra.info-sinentefksi-gkekas-smirni

Ποιες εκθέσεις έχουν γίνει μέχρι τώρα ή μάλλον ποιες ήταν οι σημαντικότερες, οι εκθέσεις σταθμοί, για να φτάσουμε στη σημερινή, εδώ στο Πανόραμα;

Υπάρχουν κατηγορίες εκθέσεων. Αν μιλήσουμε για μεγάλες εκθέσεις, θεωρώ μεγάλη αυτήν που έγινε στο « Λουτρό των Αέρηδων» με το Υπουργείο Πολιτισμού, με τον τίτλο «Θυμήσου σώμα» του Καβάφη. Ήταν μια έκθεση με εγκαταστάσεις και με εισιτήριο .Έγινε στην Αθήνα, νομίζω το 2009… Είχα κατεβάσει εκεί, κοντά 200 έργα. Είχα δώσει ένα «σκηνικό» με ανθρώπους που αγαπώ, κυρίως ποιητές και ποιήτριες, να είναι… λουόμενοι και να παρουσιάζουν τα ποιήματά τους γύρω από το σώμα, αλλά να κάνουν και μια μεγάλη αναφορά στον Καβάφη.

Μια πολύ μεγάλη έκθεση ήταν αυτή που ήταν στηριγμένη στα καλαπόδια. Λεγόταν «on foot», δηλαδή οι αιθεροβάμονες ή ονειροβάτες. Μια πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση στο Ντίσελντορφ της Γερμανίας. Αυτήν τη θεωρώ πολύ μεγάλη έκθεση.

267

Πολύ μεγάλη θεωρώ επίσης την έκθεση που οργάνωσε ο Ερυθρός Σταυρός στο Έσσεν, πάλι στη Γερμανία, πάλι με το ίδιο θέμα αλλά και με επιτοίχια έργα. Σ’ αυτήν κλήθηκαν 7.000 αιμοδότες στο κέντρο του Έσσεν, όπου τα έργα μου ήταν μέσα στους θαλάμους αιμοδοσίας, μέσα στο χώρο, όπου μετά την αιμοδοσία πίναν τα αναψυκτικά τους, αλλά και σ’ έναν άλλο χώρο, όπου αυτές οι χιλιάδες των Γερμανών απολάμβαναν τις ευχαριστίες για την προσφορά τους, μ’ έναν καλλιτέχνη που πάντα φέρνουν απ’ το εξωτερικό. Ήταν μια μεγάλη συγκίνηση για μένα.

Άλλη ήταν για τα «Σαράντα χρόνια Γκαίτε», που τα γιόρτασαν στη Θεσσαλονίκη με τη «Λιτανεία» μου, η έκθεση για τον Κώστα Βίρβο στα Τρίκαλα, τέσσερις πέντε εκθέσεις στο «Άτριον», πάλι εδώ, στη Θεσσαλονίκη. Επίσης η έκθεση για το πρόσωπο της Ελληνίδας Ποιήτριας και η έκθεση «Η τελευταία νύφη», στη Λευκωσία, που αναφερόταν σε 96 Κύπριες Ποιήτριες, που στήριξαν με το έργο τους τον Ελληνισμό.

152

Τώρα, στο Πανόραμα, στο Δημαρχείο, εκθέτεις ένα έργο ζωής με τίτλο «20 χρόνια κομμάτια». Ζωγραφική – Κατασκευές. Πώς θα τη χαρακτήριζες αυτήν τη συγκεκριμένη έκθεση; Τι είναι για σένα μετά από τόσες εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό;

Η έκθεση αυτή έρχεται ν’ ανακουφίσει τα πονεμένα μάτια των ανθρώπων, που ταλαιπωρούνται τα τελευταία χρόνια. Είναι έργα που διδάσκουν πείσμα, υπομονή και αγωνιστικότητα, γιατί η δουλειά μου είναι ένας αγώνας. «… Επιμένω όμως στον αγώνα μου/με χαρταετούς ευχετήριους…»

Περιττό να πω ότι περνάω στο εργαστήρι μου, στο Βόλο, 14 ώρες το 24ωρο.Εκεί δουλεύω, ξεκουράζομαι λίγο και ξανασυνεχίζω. Οι ώρες που απομένουν είναι για την οικογένειά μου. Το εργαστήρι μου είναι το… αεροδρόμιό μου! Από ‘κει κάνω τις πτήσεις μου.

«Εδώ είναι το εργαστήρι μου, δίπλα απο το Λιτόχωρο και το Μοντεβιδέο, που ‘ναι όμορφο και ωραίο. Ζω εδώ απο το 1948, 16 χρόνια πριν να γεννηθώ. Είναι ημιυπόγειο και βλέπω συνέχεια να περνούν απο το φεγγίτη όλο γερμανικές μπότες. Φοβάμαι να βγω και τι να κάνω και με τα χρήματά μου δεν μπορώ να πάρω και πολλά πράγματα. Τι να πάρεις με αγαπόλυτρα… Φιλί που και πού… Δεν έχει ηλεκτρικό και φωτίζομαι με το σμάρι των ποιητών, που μεταμορφώθηκαν σε πυγολαμπίδες. Έρχονται και φεύγουν οι φίλοι ,οι περσότεροι φεύγουν, γιατί εγώ, λένε, μετασχηματίζομαι σε καθρέφτη και δεν αντέχουν αυτό που βλέπουν, δηλαδή την αλήθεια…»

faretra.info-sinentefksi-gkekas-smirni

Η έκθεσή σου είναι αφιερωμένη στα τέσσερα «Σ». Ποιος είναι ο στόχος της;

Είναι αφιερωμένη στον δικό μας Νίκο Σκαλκώτα και στους άλλους μεγάλους συνθέτες της Μουσικής του 20ου αιώνα, τον Σοστακόβιτς, τον Στραβίνσκι και τον Σέμπερν – όλων τα επώνυμα αρχίζουν από Σ – και προορίζεται να κάνει μια συγκεκριμένη πορεία. Πρώτα θα πάει Γερμανία κι από ‘κει –δεν έχει οριστικοποιηθεί ακόμα – ίσως Αμερική. Θέλουμε να προβάλουμε το πρόσωπο του Έλληνα χωρίς τις παραμορφώσεις που επέβαλαν οι ξένοι τα τελευταία χρόνια. Κάτι ανάλογο έκανα στις Βρυξέλες, προβάλλοντας έξω, μέσα από το έργο μου, το πορτρέτο του Έλληνα, μέσα από το Ρίτσο, τον Ελύτη, το Θεοδωράκη…

Ειδικά ο « Μίκης Διόνυσος», τίτλος εμπνευσμένος από το ομώνυμο έργο του, ήταν η αφορμή, για να στήσω ανάλογη έκθεση σε Αμερικανικό Κολέγιο στην Αθήνα. Εκεί βάζω το Μίκη Θεοδωράκη, στη «Διονυσιακή Λειτουργία», να είναι ένας λατρεμένος άγιος και να βαδίζουν, για να τον προσεγγίσουν, οι μουσικοί της Ευρώπης.faretra.info-sinentefksi-gkekas-smirni

Είναι ολοφάνερο πως με το έργο σου φωτίζεις προσωπικότητες της Ελλάδας εμβληματικές, που σε κάνουν περήφανο.

Δεν μπορώ αυτήν την ηττοπάθεια που μας κυρίεψε τελευταία. Το να πιστεύουμε πως φταίμε μόνο εμείς οι Έλληνες και κανείς άλλος! Πάψαμε να είμαστε περήφανος λαός κι αυτό με ενοχλεί.

Ποια είναι η θέση της Τέχνης στη σημερινή ζωή;

Η ανάγκη για Τέχνη είναι η ανάγκη ενός φωτισμού. Όταν σβήσαν τα ψεύτικα φώτα, τα οποία είχαν δημιουργηθεί μέσα από απατηλές συνθήκες, σβήσαν και τα κεριά που είναι οι εστίες του πολιτισμού, και μας μείναν οι πυγολαμπίδες. Έρχονται, δεν τις ψάχνουμε. Είμαστε στην εποχή που σβήσαν τα ψεύτικα φώτα και πάμε με τις πυγολαμπίδες να δημιουργήσουμε τα σμάρια με τους γαλαξίες και μετά ν’ ανάψουμε τα κεριά και να βαδίσουμε όλοι μαζί, για ν’ ανάψουμε τα πολύφωτα…

Την Τέχνη την προσεγγίζουν άνθρωποι που ονειρεύονται και συγκινούνται και την προσεγγίζουν πολύ καλύτερα εκείνοι που επισκέπτονται μια έκθεση από ‘κείνους που έχουν στην κατοχή τους ένα ακριβό έργο ενός καλλιτέχνη και παινεύονται πως διαθέτουν βίλα, το τάδε αμάξι και τον δείνα καλλιτέχνη.

Εγώ, εδώ και χρόνια, ρίχνω με την Τέχνη μου δολώματα για τις ψυχές…

Μπορεί ο καλλιτέχνης να γίνει επαναστάτης; Πέρα από την προσωπική επανάσταση, που πολλές φορές κάνει, μπορεί να παρέμβει ή να ανατρέψει καταστάσεις και δεδομένα που βασανίζουν το λαό του ; Μπορεί;

Αν σταματήσουμε να το πιστεύουμε, σημαίνει ότι έχουμε παραιτηθεί, έχουμε πεθάνει. Οι καλλιτέχνες, που δεν είναι αγορασμένοι από το σύστημα, πάντοτε έχουν κάτι αιχμηρό. Οι γλύπτες και οι ξυλογλύπτες έχουν τα εργαλεία τους, για να κάνουν θαύματα, οι μουσικοί μπορούν να βάλουν στα δοξάρια τους μια αιχμηρή ακίδα και να τσιγκλίζουν το στραβό, έχουν δυνάμεις να παίξουν καλά, να πουν ωραία πράγματα, οι λογοτέχνες να αφηγηθούν. Τους καλλιτέχνες τους διακρίνει η δοτικότητα. Όλοι οι καλλιτέχνες δίνουν. Κι έτσι μαθαίνουμε και τι σημαίνει το δόσιμο.

faretra.info-sinentefksi-gkekas-smirni 

Ο κόσμος αυτήν τη στιγμή μπορεί να πάρει;

Ο κόσμος αυτήν τη στιγμή είναι σκυμμένος, για να μαζέψει σπόρους και παρατημένα στάχια για το ψωμί. Πρέπει να βλέπει ότι υπάρχει κοντά σ’ αυτήν την προσπάθεια και το τραγούδι και η ομορφιά της ζωγραφικής, της γλυπτικής, του θεάτρου, του κινηματογράφου, η επικοινωνία με την Τέχνη γενικότερα. Αυτά λειτουργούσαν πάντα και σε χειρότερες συνθήκες από τις δικές μας.

Η Τέχνη πάντα βοηθά να ξυπνήσουν πολλά πράγματα μέσα μας. Η αιτία, για να ξεκινήσει μια επανάσταση, είναι η Ανάγκη. Η Τέχνη είναι αρωγός. Σήμερα η λέξη επανάσταση ίσως και να σημαίνει Ενότητα.

Ελπίζεις σ’ έναν καλύτερο κόσμο;

Βέβαια. Δεν μπορεί ν’ αλλάξει το πηλίκον ενός ίσου διαιρέτη – διαιρετέου. Αν μπορεί κάποιος ν’ αποδείξει ότι 10 δια 10 είναι κάτι διαφορετικό από 1, τότε κι εγώ θα πάψω να ελπίζω σε όσα οι άνθρωποι ήλπιζαν σε πολύ πιο μαύρες εποχές από τις δικές μας. Και δε θα γίνει αυτή η μοιρασιά με τους ομοϊδεάτες μας, θα γίνει με τους αντιπάλους μας, γιατί σήμερα δεν περισσεύει κανείς. Γιατί, αν έχουν αξία οι δικοί μας, για να χειροκροτούμε,είναι γιατί υπήρξαν οι αντίπαλοι.

Επομένως, ναι σε κάθε μορφή δράσης, δημιουργίας και κάθε μορφή ενότητας. Αλλιώς δεν μπορούμε να μιλάμε για ελπίδα.

202

Φωτογραφίες – video: faretra.info

banner-article

Δημοφιλή άρθρα

  • Εβδομάδας