Βέροια Γράμματα & Τέχνες Θέατρο Πολιτισμός

ΔΗΠΕΘΕ Βέροιας – “ΚΝΟΚ ή ο Θρίαμβος της Ιατρικής”: Μια άλλη πειραματική ματιά στη σάτιρα

09/02/2025, 12:55

Το “ΚΝΟΚ” του Jules Romains έκανε πρεμιέρα χθες στην Αντωνιάδεια Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών της Βέροιας, ανοίγοντας την Κεντρική Σκηνή του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Βέροιας με σάτιρα.

Σάτιρα του 1923, που εκείνοι που την επέλεξαν θεωρούν ότι δεν έχει χάσει ούτε τη διαχρονικότητα, ούτε την καυστικότητά της. Ζητούμενο χαρακτηριστικό πάντα, βέβαια, της σάτιρας είναι η καυστικότητα, με την οποία ανατρέπει και προσανατολίζει στην αντίπερα όχθη όσων έχουν επιβληθεί ή επιδιώκεται να επιβληθούν. Αλλά και η διαχρονικότητα είναι πάντα ένα απαραίτητο ζητούμενο, για να λειτουργήσει σε κάθε εποχή.

Είναι ο “ΚΝΟΚ” διαχρονικός; Από την πλευρά της χειραγώγησης, που προβάλλει το έργο, σαφώς και είναι. Ο γιατρός Κνοκ, θέλοντας να αποκτήσει πελατεία σε μια μικρή επαρχιακή πόλη της Γαλλίας, χρησιμοποιεί όλα τα μέσα προκειμένου να την αποκτήσει, πατώντας κυριολεκτικά όχι επί πτωμάτων, αλλά… επί ασθενών, τους οποίους ο ίδιος δημιουργεί, χωρίς κανέναν ηθικό φραγμό. Για τον Κνοκ ηθική και Ιατρική είναι ασύμβατες, προκειμένου να πετύχει το στόχο του.

Εδώ, όμως, ενώ στόχος του έργου είναι να στηλιτεύσει τη χειραγώγηση, που επιτελείται μέσω του marketing της Υγείας, είναι τόσο μεγάλο το σημερινό πρόβλημα της Δημόσιας Υγείας στην Ελλάδα, που πλήττεται βάναυσα, (ώστε ο ασθενής να βρεθεί στην αγκαλιά της Ιδιωτικής, θέλει δε θέλει, μπορεί δε μπορεί), που ο Κνοκ φαντάζει κυριολεκτικά Άγιος! Γιατί οι δικές του μέθοδοι χειραγώγησης είναι τόσο εμφανείς, ώστε καταντούν… αθώες!

Επιπλέον στις μέρες μας η χειραγώγηση, ειδικά μέσα από την πληροφόρηση, όπως τη χειρίζονται πολλά ΜΜΕ παγκόσμια, με στόχο όχι μόνο το marketing υλικών αγαθών, αλλά κυρίως ιδεών, είναι τόσο άγρια, που ο Κνοκ φαντάζει αθώος.

Η δραματουργική ματιά του έργου: Η διασκευή του από τον Έκτορα Λυγίζο, σε συνεργασία με τη σκηνοθέτιδά του, σαφώς και το προσάρμοσε στη διαχρονική του διάσταση. Οι χαρακτήρες, ο δάσκαλος, η αγρότισσα, η κτηματίας, ο τελάλης, (που άλλα τα αποσιωπά και σε άλλα κυριολεκτικά κραυγάζει, ανάλογα με τα συμφέροντα της εκάστοτε εξουσίας), σαφώς και αποδεικνύουν μια κοινωνία που νοσεί μέσα στην απραξία της, άρα εύκολα χειραγωγήσιμη για τον κάθε επιδέξιο Κνοκ.

Η σκηνοθετική ματιά της Αργυρώς Χιώτη: Η Αργυρώ Χιώτη φέρνει μια άλλη ματιά στα θεατρικά πράγματα. Αυτό που δηλώθηκε για την παράσταση, πριν ανέβει το έργο ότι “είναι μια διαφορετική ματιά στο κλασικό είδος της σάτιρας μέσα από τον προσωπικό σκηνικό της κώδικα, που βασίζεται στη μουσικότητα του λόγου και των σωμάτων. Το «ΚΝΟΚ» στήνει ένα επί σκηνής «πείραμα», αξιοποιώντας την εκφραστική ελευθερία της κωμωδίας” είναι μια πραγματικότητα. Έτσι ήταν.

Απλά, εμείς δε συνηθίσαμε ακόμα σε πειραματισμούς. Η ίδια στηρίζει τη σκηνοθετική της ματιά, (όπως γράφτηκε και στη συνέντευξη που έδωσε πρόσφατα στη faretra), σε τρεις άξονες, στην ποίηση, τη χορικότητα, και τη σωματικότητα. Εκ των των πραγμάτων στο ΚΝΟΚ δεν υπήρχε το πρώτο, η ποίηση.

Όσο για τα δύο άλλα, υπήρχαν σε μεγάλο βαθμό. Η μουσική του Γιαν Βαν Αγγελόπουλου, είτε ηχογραφημένη είτε ζωντανή, με ένα πιάνο και ένα τσέλο επί σκηνής, σαφώς και έδινε το ρυθμό στη σκηνή, όπου οι φιγούρες λειτουργούσαν και χορευτικά και με υπερβολή των σωματικών και φωνητικών δυνατοτήτων τους.

Θυμίζοντας περισσότερο κουρδισμένες φιγούρες, βγαλμένες από σελίδες σκίτσων γελοιογραφίας ή κόμικς, ηθελημένα κινήθηκαν σ’ αυτήν τη γραμμή, υπογραμμίζοντας τη χειραγώγηση, που και υπόγεια είναι και επικίνδυνη.

Η Αργυρώ Χιώτη, καθώς μοιράζει την καλλιτεχνική της διαδρομή ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Γαλλία και διευρύνοντας μ’ αυτόν τον τρόπο την οπτική της, καταθέτει αυτήν την πειραματική άποψη, που ίσως εμάς μας βρίσκει απροετοίμαστους μπροστά στο καινούριο.

Οι ηθοποιοί της, με τον Ευθύμη Θέου στο ρόλο του Κνοκ και δίπλα του τους Χαρά Γιώτα, Γιώργο Κριθάρα, Ματίνα Περγιουδάκη να πλαισιώνονται από μαθητές Τμημάτων Θεατρικής Υποδομής του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Βέροιας, απέδωσαν τη σκηνοθετική γραμμή με υπερβάλλοντα ζήλο και ευστοχία. Και δεν ήταν εύκολο ομολογουμένως, γιατί η υπερβάλλουσα κινητικότητα που επιλέχθηκε ήθελε κατάθεση όχι μόνο ψυχικών και πνευματικών δυνάμεων αλλά και σωματικών.

Το σκηνικό του Χαράλαμπου Χιώτη ευφυές, να συνάδει με το πνεύμα της παράστασης, που μόνο συνηθισμένη δεν ήταν, υποστηριζόμενο και από τους φωτισμούς του Τάσου Παλαιορούτα.

Παράσταση πειραματική, όπως δηλώθηκε, που μας ξάφνιασε, φέρνοντας μια καινούρια οπτική στα θεατρικά πράγματα. Τώρα που η Αργυρώ Χιώτη επιλέχθηκε, με τις περγαμηνές που την ακολουθούν στην πορεία της, ως Καλλιτεχνική Διευθύντρια του Εθνικού Θεάτρου, περιμένουμε τις επόμενες θεατρικές της καταθέσεις στο τιμόνι του ιστορικότερου και μεγαλύτερου Θεάτρου της Ελλάδας.