Γιώργης Έξαρχος: Ρήγας Βελεστινλής. Νέα αποκαλυπτικά στοιχεία / άγνωστα ντοκουμέντα απο τα Γενικά Αρχεία του Κράτους και της Ακαδημίας Αθηνών

 Ο Αναγνώστης Ρήγας Βελεστενλής, άγνωστος γιος του επαναστάτη ποιητή (Αντώνη) Ρήγα Βελεστινλή Θετταλού και ο Κυριαζής Κώστογλου Φεραίος, άγνωστος «γνήσιος ανεψιός του αειμνήστου Ρήγα Φεραίου του Θετταλού»…

Το παρόν αφιερώνεται στον φίλο -σπουδαίο εκδότη- Θανάση Καστανιώτη, ο οποίος εξέδωσε το πρώτο μου βιβλίο για τον Ρήγα Βελεστινλή, το 1998, και συνέχισε με τέσσερα βιβλία μου (εκ των οποίων το ένα πήρε και βραβείο), κι έβγαλε το πρώτο του CD-ROM (με το έργο μου) για τους Αδελφούς Μανάκια.

Γιώργης Έξαρχος

Στην προσφάτως εκδοθείσα μελέτη μου: «Ο ΡΗΓΑΣ | Βελεστινλής-Θετταλός Ρήγας | Ο οικουμενικός Ελληνόβλαχος | «Ο μόνος του αιώνος μας εν μέσω νάνων, γίγας» (Εκδόσεις Αντ. Σταμούλη, Θεσσαλονίκη 2022), με κατάθεση όλων των στοιχείων των πρωτογενών πηγών κατέληγα –για την οικογένεια του Ρήγα, μα και για τον ίδιο τον βάρδο και επαναστάτη– στα εξής συμπεράσματα:

• Το βαπτιστικό όνομά του ποιητή-επαναστάτη είναι Αντώνιος (με βάση τρεις πρωτογενείς πηγές), το επώνυμο του είναι Ρήγας (με βάση δεκάδες πηγές), το βαπτιστικό όνομα του πατέρα του Κυρίτσης (κατά την αυτόγραφη σημείωση του ποιητή σε βιβλίο, αν όντως το βιβλίο ήταν δικό του και εάν αυτή είναι δική του υπογραφή στ’ αλήθεια), το μικρό όνομα της μητέρας του Μαρία (κατά προφορική μεταγενέστερη παράδοση, και με βάση «Ρουμάνικο» έγγραφο ημ/νίας 3 Ιουλ. 1796 ζούσε με τον γιο της στην άνωθεν του Δουνάβεως Βλαχία), του όνομα του αδελφού του ήταν Κώστας ή Κωστής (με βάση «Ρουμάνικα» έγγραφα ημ/νίας 22 Ια. 1792 και 3 Ιουλ. 1796), το όνομα μιας αδελφής του ήταν Ειρήνη (παντρεμένης με τον Ιωάννη Μαυρογένη, ανεψιό του Νικ. Μαυρογένη, κατά τον συγγραφέα Ιω. Ζαμπέλιο – σε έργο του 1833: «ΕΙΡΗΝΗ Αδελφή του Ρήγα, και σύζυγος του Μαυρογένου…»), το όνομα της ερωμένης, με την οποία είχε δικαστική περιπέτεια, ήταν Μπαλάσα (όνομα το οποίο βλαχιστί σημαίνει «Χρυσομαλλούσα», και τέτοιο ήταν το όνομα της μητέρας του Βλάχου Γεωργίου Σταύρου, ιδρυτή της Εθνικής Τράπεζας Ελλάδος, η δε «περιπέτειά» της με τον Ρήγα πιστοποιείται από «Ρουμάνικο» έγγραφο ημ/νίας 2 Οκτ. 1791 [κατηγορία για βιασμό της]), και, ακόμα, το όνομα ενός Αναγνώστη Ρήγα Βελεστινλή, που προφανώς είναι/ήταν γιος του Ρήγα (σύμφωνα με ντοκουμέντο που περιέχεται στα Αρχεία της Εθνικής Παλιγγενεσίας, Τόμος 3, σ. 371-372, καθώς και στο Ανδρέου Ζ. Μάμουκα, τόμος Ζ’. Εν Αθήναις, 1840, σ. 22-26).

• Επειδή στις επιστήμες το μόνο βέβαιον είναι η αβεβαιότητα, γι’ αυτό έχουμε ανατροπές σε κυρίαρχα παραδεκτά, αναπάντεχες εκπλήξεις, νέα δεδομένα και στοιχεία ανατρεπτικά πρότερων των «σταθερών» ή «βεβαιοτήτων» ή «κυρίαρχων παραδοχών», οφείλω να ομολογήσω τη μέγιστη χαρά μου και ικανοποίηση, όταν για τον αγαπημένο μου οικουμενικό επαναστάτη και βάρδο Ρήγα Βελεστινλή, ανακάλυψα νέα στοιχεία, τα οποία ευθύς αμέσως παρουσιάζω, και που οφείλει από τούδε και στο εξής να λαμβάνει υπ’ όψιν της η επιστημονική κοινότητα και οι παντός είδους «ρηγολόγοι» ή οι «επιστημονικές εταιρείες», αν ασφαλώς διακονούν την επιστήμη και αλήθεια και δεν επιδίδονται σε επιστημονικοφανή προπαγάνδα ή σε προώθηση των ψευδών για αληθή. Δυστυχώς, γίνεται κι αυτό!

ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ 1.

Ο το παρόν φέρων Κ<ύριος> Κυριαζής Κώστογλου φεραίος | εκ πατρίδος Φερών υπάρχει γνήσιος | ανεψιός του αειμνήστου ρήγα φεραίου του θετταλού, του υπέρ | πατρίδος πρωταγωνιστού, και θύμα υπερ αυτής γεγονότος, άμα | εξ’ εράγη υπέρ της ανεξαρτησίας πόλεμος, οι Τούρκοι τον | μεν πατέρα του ανιλεώς κατέσφαξαν, την δε μητέρα του αγ|χόνη απήγξαν [= κρέμασαν] και μόλις αυτόν εν τη σχολή | της Ζαγοράς τότε κατά το 1821 έτος μαθητευόμενον έσω|σαν τινές ομογενείς διά πολλών κινδύνων, κρύπτοντές τον | εις τα δάση και κοιλάδας διά την αυστηράν καταδίωξιν, και | αναζήτησιν των Τούρκων. Είναι ανήρ με γραφικήν ικανότητα, | και με ολίγην οπωσούν παιδείαν, τίμιος πολίτης, προικις|μένος των πατριωτικών του αγαθών και βιομηχανίας. |

Διό δίδεται το παρόν πιστοποιητικόν εις χείρας του, | ως εξιστορούν την σύντομον και ακριβή κατάστασίν του, διά | να του χρησιμεύση όπου ανήκει προς ανακούφισιν των δυστυ|χιών του. εν Λαμία τη 17 7βρίου 1844.

Βησσαρίων Α. Ιερομόναχος Θετταλός |

Δημήτριος Αγγελακόπουλος Θετταλός. |

Απόστολος Ιερεύς παπά Κωνσταντίνου εκ Βελεστήνου. |

Γ. Ζορμπάς Ταγματάρχης. |

Γεώργιος Ιερεύς παπά Ιωάνου εξ Αγυιάς. |

Επικυρούται το γνήσιον των όπισθεν πέντε υπογραφών. |

Λαμία την 5 8βρίου 1844

ότι απαράλλακτον τω πρωτοτύπω                                ο Δήμαρχος Λαμίας

εν Λαμία κ.λπ.                                                      (Τ.Σ.) Γ. Π. Χελμουκόπουλος

Το έγγραφο φυλάσσεται στο Κουτί 167, στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος. Μας δίνει δε τις εξής πληροφορίες: α) Ότι ο ονόματι Κυριαζής Κώστογλου είναι Φεραίος, τουτέστιν Βελεστινλής – εκ Βελεστίνου. β) Ότι είναι «γνήσιος ανεψιός του αειμνήστου Ρήγα Φεραίου του Θετταλού», πάει να πει ότι είναι γιος κάποιας αδελφής του Ρήγα. γ) Ότι μέχρι το 1821, πρώτο έτος της Επανάστασης, ζούσαν οι γονείς του, και ότι αυτόν τον χρόνο, τον «μεν πατέρα του ανιλεώς κατέσφαξαν, την δε μητέρα του αγχόνη απήγξαν [= κρέμασαν]». Δηλ. αυτά συνέβησαν στις 7 Μαΐου 1821 που έγινε η επαναστατική κίνηση υπό τον Άνθιμο Γαζή στις Μηλιές Πηλίου, και στις 11 Μαΐου 1821 Συνέλευση/Εξεγέρση στο Βελεστίνο, και ακολούθησε η κατάπνιξή της και η σφαγή του πληθυσμού από τους Τούρκους. δ) Ότι κατά το 1821 ο Κυριαζής Κώστογλου δεν ήταν σε ηλικία τέτοια ώστε να βγει με τα άρματα στην Επανάσταση του 1821, άρα ήταν παιδί σχολικής ηλικίας. ε) Ότι μέχρι και το 1821 λειτουργούσε η «Σχολή Ζαγοράς», στην οποία είχε μαθητεύσει παλαιότερα και ο θείος του Ρήγας Βελεστινλής – αδελφός της μάνας του. στ) Ότι το 1844 ο Κυριαζής Κώστογλου ήταν φτωχός και δυστυχισμένος και κατοικούσε στη Λαμία. – Είναι άγνωστο το πότε και πού πέθανε ο Κυριαζής Κώστογλου ή αν είχε (και τι είδους) οικογένεια, και ποια ήταν η εν γένει πορεία αυτής. – Πάντως, τούτο το βαπτιστικό, Κυριαζής, του ανεψιού από αδελφή του Ρήγα Βελεστινλή, θέτει υπό σοβαρή αμφιβολία το αν ο πατέρας του βάρδου επαναστάτη και οικουμενικού στις ιδέες Θετταλού ονομαζόταν Κυρίτζης/Κυρίτσης, όπως αναγράφεται σε θεωρούμενο ιδιόχειρο αυτόγραφο σημείωμά του, σε παράφυλλο ξενόγλωσσου βιβλίου, έκδοσης 1561, που λέει: «Ρήγα Κυρίτζη Βελεστίνου, ατάροισι ποτί εντί και τούτο» (και βρίσκεται στο Γραφείο Διευθυντού της Εθνικής Βιβλιοθήκης Ελλάδος). Δεν μπορούν να ισχύουν και τα δύο ονόματα: Κυρίτζης και Κυριαζής, για τον πατέρα του Ρήγα Βελεστινλή. Ως πιο λογικό φαίνεται το Κυριαζής, πιστοποιημένο από πέντε συγκεκριμένους ανθρώπους, στις 5 Οκτωβρίου 1844, ενώ το Κυρίτζης φαίνεται ως λιγότερο πειστικό, ως «αυτόγραφη ιδιόχειρη γραφή» σε παράφυλλο βιβλίου, εάν όντως είναι ή όχι γραφή του οικουμενικού επαναστάτη και βάρδου.

Να περάσουμε τώρα στην παράδοση, και να δούμε τις σχετικές πληροφορίες:

Α) Ο Νικόλαος Πολίτης (1852-1921), το 1885:

«Ο πατήρ του Ρήγα, διατρίψας ολίγους μήνας εν Κεραμιδίω, επανήλθεν εις Βελεστίνον, θανόντος του Μουσταφά Σουλεϊμάν. Εκ Κωνσταντινουπόλεως δ’ έγραψεν αυτώ ο Ρήγας, να υπανδρεύση  την Ασήμω και να μη τον περιμένουν, διότι δεν θα επανέλθη προτού να εκτελέση τον σκοπόν του. Ο γέρων Κυριαζής μετά την επιστολήν ην παρά του υιού του έλαβεν, έδωκεν εις γάμον την θυγατέραν του εις τον Αντώνιον Κώστογλουν, πτωχόν αλλ’ εγγράμματον Φεραίον.

Τον πατέρα του Ρήγα εφόνευσεν εν τη αγορά του Βελεστίνου διά πιστολίου, ο υιός του Μουσταφά Σουλεϊμάν. Τραγικώτερον δ’ ήτο το τέλος της αδελφής και του γαμβρού· ότε εγνώσθη εν Βελεστίνω, ότι ο Ρήγας επανέστη κατά του Σουλτάνου και εφονεύθη εν Βελιγραδίω, οι οθωμανοί ομοθυμαδόν εισήλασαν εις την οικίαν αυτών και συλλαβόντες τούτους, την μεν Ασήμω απηγχόνισαν, τον δε σύζυγόν της ανεσκολόπισαν· ουδέ ο μόνος υιός αυτών, εν Δομοκώ ευρισκόμενος, ηδυνήθη να διαφύγη την αγρίαν καταδίωξιν των αιμοδιψών Βελεστινλήδων, αλλά κατεσφάγη εν τη κωμοπόλει εκείνη υπό φονέων, προς τούτο εκεί εκ Φερών μεταβάντων.»

(Ν. Γ. Πολίτης, «Η νεότης του Ρήγα», Περιοδικό «Εστία», Έκτακτον Φύλ-λον, Επί τη Πρώτη του Έτους, 1885, Εν Αθήναις, Εκ της Τυπογραφίας Ανδρέου Κορομηλά, 1885 / Αριθ. 170, Έτος Ι, Τόμος ΙΘ’, Ιανουάριος 1885).

Με βάση το Ντοκουμέντο 1, και την καταγεγραμμένη παράδοση του 1885, είμαστε πλέον βέβαιοι: α) Ότι ο πατέρας του Ρήγα ονομαζόταν Κυριαζής, και το δικό του βαπτιστικό όνομα πήρε ο εγγονός του από κόρη Κυριαζής Κώστογλου. β) Ο Ρήγας είχε αδελφή, μάλλον ονόματι Ασήμω (όπως τη θέλει η παράδοση), η οποία απαγχονίστηκε το 1821 όπως γράφει το Ντοκουμέντο 1 και όχι το 1798 κατά πως αναφέρει η προφορική παράδοση. γ) Ο γαμπρός του Ρήγα ήταν από το Βελεστίνο, με επώνυμο Κώστογλου, και σφάχτηκε κατά το έγγραφο κατά το 1821, και δεν πέθανε με ανασκολοπισμό το 1798 κατά πώς αναφέρει η προφορική παράδοση. δ) Ο πατέρας του ποιητή και επαναστάτη – ο Κυριαζής Ρήγας, πρέπει μάλλον να θανατώθηκε/φονεύτηκε από τους Τούρκους, στην αγορά του Βελεστίνου, κατά το έτος 1798. ε) Ο Κυριαζής Κώστογλου, είναι κατά πάσα πιθανότητα, ο απόγονος του Ρήγα, για τον οποίο μίλησε ο Θρασύβουλος. Ζαΐμης (1825-1880), πρόεδρος της Βουλής, στο τελευταίο ταξίδι του Jean–Henri–Abdolonyme Ubicini (1818-1884) στην Αθήνα, το 1869, λέγοντάς του ότι υπήρχε ένας παλιός συγγενής του Ρήγα, που ζούσε ακόμα τότε και ότι κατοικούσε στη Λαμία της Θεσσαλίας. (Geographie diriger par. Ludovic Drapeyron, Quatrieme annee, Dixieme livraison – Avril 1881, Paris. – La grande carte de la grece par Rhigas – / Γεωγραφία με την καθοδήγηση του Ludovic Drapeyron, Quatrieme annee [4ο έτος], Dixieme livraison [10η παράδοση] – Απρίλιος 1881, Παρίσι. – Ο μεγάλος χάρτης της Ελλάδας του Ρήγα –).

  Β) Ο Γεώργιος Θεοφίλου (1852-1921), το 1886:

«Δια την γενεαλογίαν του Ρήγα Φεραίου δεν υπάρχουν παραδόσεις.

Κατά μεν τον Σεχ Χαλήλ, επίσημον Οθωμανόν εκ Βελεστίνου, υπερεκατοντούτην την ηλικίαν και διαμένοντα εις Κωνσταντινούπολιν, ευμενώς δε πέμψαντα ημίν τας πληροφορίας ταύτας διά του υιού του Φετά Εφέντη, ο μεν πάππος του Ρήγα ωνομάζετο Παππά Νικόλαος Οικονόμος, ο πατήρ αυτού Κωνσταντίνος (Αναγνώστης διά της χειροτονίας) η μήτηρ αυτού Μαρία, ο αδελφός αυτού Κυριαζής και η αδελφή αυτού Ευαγγελική. Γνωρίζει δε ταύτα ο Σεχ Χαλήλ ούτος, καθόσον ο πατήρ αυτού Φετά Εφέντης ονομαζόμενος και συνώνυμος του εγγονού αυτού Φετά Εφέντη, ήτο Έπαρχος τότε εν Βελεστίνω και είχε τον πατέρα του Ρήγα εις τας χριστιανικάς υποθέσεις, ως ιδιαίτερον αυτού Γραμματέα.

Κατά δε τον Αναγνώστην Οικονόμου, διακεκριμένον, κάτοικον του Ριζομύλου, και μακρινόν συγγενή του Ρήγα Φεραίου, ο πατήρ του Ρήγα ονομάζετο Κυριαζής και ουχί ο αδελφός αυτού, η δε αδελφή αυτού Ασήμω· συμφωνεί δε κατά τα άλλα με τας πληροφορίας του Σεχ Χαλήλ. Γνωρίζει δε ταύτα καθόσον ο πατήρ αυτού, Παππαϊωάννης Οικονόμος ονομαζόμενος είχε νυμφευθή μίαν εξαδέλφην του Ρήγα, Μαρίαν ονομαζομένην, και παρ’ αυτής ήκουσε ταύτα.

Ο Πουκεβίλ, Γάλλος συγγραφεύς, εν τη ιστορία αυτού περί αναγεννήσεως της Ελλάδος, αναφέρει περί του Ρήγα ταύτα. «Εις αδελφός του νεωτέρου της Θεσσαλίας Πινδάρου εφημίζετο, ότι αφίχθη εις την Αιτωλίαν και οι ύμνοι του αδελφού του αντήχουν εις τα όρη της Όσσης και της Δωρίδος.»

Εκ της αδελφής αυτού νυμφευθείσης τον Κώστογλουν, διακεκριμένον κάτοικον του Βελεστίνου, εγεννήθη ο Αναγνώστης Κώστογλους, όστις εδίδαξε πρώτον μεν εις Πορταριάν κωμόπολιν της επαρχίας Βώλου, και ακολούθως εις Τίρναβον. Η αδελφή του Ρήγα μετά τον θάνατον του αδελφού αυτής απηγχονίσθη υπό των Οθωμανών του Βελεστίνου εις τι δένδρον του Ζερζεβάτ Παζάρ της πόλεως ταύτης διά μόνον τον λόγον, ότι ήτο αδελφή του Ρήγα.»

(Βιογραφία Ρήγα του Φεραίου, Συναρμολογηθείσα υπό Γεωργίου Θεοφίλου (Κυμαίου), Εν Λαρίση Τυπογραφείον Π.Κ. και Γ.Δ. 1886)

Με βάση το Ντοκουμέντο 1, και την καταγεγραμμένη παράδοση του 1886, μπορούμε να δεχθούμε ως αληθή μόνον τα εξής: α) Ότι ο πατέρας του ποιητή ονομαζόταν Κυριαζής, β) ότι ο γαμπρός του ονομαζόταν Κώστογλου, γ) ότι η αδελφή του ονομαζόταν, μάλλον, Ασήμω, δ) ότι η Ασήμω απαγχονίστηκε (όμως το 1821). – Τα υπόλοιπα είναι μυθολογούμενα της παράδοσης…

ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ 2.

ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ΕΚΛΟΓΕΩΝ ΔΙΑ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΥΣ Δ΄ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΕΩΣ

«Τόλιος Λαζόπουλος, Κωνστ. Φέκιας <εξ Αργαλαστής>, Γόγος Καλαμήδας <εκ Μιτζέλας>, Γεώργιος Ιατρός, Αλέξανδρος Χ΄΄Κανάκη, Χρήστος Χ΄΄Παναγιώτου, ρίζος Ζάμπου, Αναγνώστης Βελεστήνος, Κυριαζής Καλαμίδας <εκ Μιτζέλας>, Κωνστ. Αμούντζιας, Στέργιος Ιατρός, Γεώργιος Φυλάρετου, Ευαγγεληνός Δήμου, Χαντσή Ν. Μανιάτης, Ανδρέας Σταματίου, Αλέξανδρος Βορδώνη, Κωνστ. Γεωργίου, Ταξιάρης Γγίλης, Δημήτριος Σίσκος <εκ Μιτζέλας>, Παναγιώτης Ευσταθήου, Γεώργιος διακομής, Αναγνώστης Δημητρίου, Μιχάλης Χρυσοφού, σπύρος παπαδόπουλος, Νικόλαος Δήμου, Κωνστ. Καμπούρη, Ευαγγέλης κοσμά, Γεώργιος παπά Αντώνη, Ιωάννης Ευαγγεληνάρας, Ιω. Κόπανος, Ευαγγέλης Αντωνήου, Ιωάννης θληβερός, ρήγας σκεντεράνης <εκ Μιτζέλας>, Ιωάννης Παρούτσικος, Ευαγγέλης Αγγελή, Ανδρέας Αθανασίου, Γεώργιος στεφανή, σταμούλης Ιωάννου, Ιωάννης Νικολάου, Βαΐτσης Ιωάννου, Πανταζής Κυριαζή, Σωτήρης Ευσταθήου, Δημήτριος Μπάνης, Αλέξανδρος Λελιού, Ευστάθηος Αποστόλη, Αλέξανδρος Τσιαγκαράκη, Δημήτριος σέγκας, Νικόλαος Αποστόλη σεραφή, Ιωάννης Χρυσάφης, Αθανάσιος Βλάχος, Κωνστ. Γεωργίου, Δημήτριος Μοσχοβάκης ¨εκ Κεραμιδίου», σωτήρης Τσιαγκαράκης, Νικολός Δημητρίου, Νικολής κιρμιλή, Γεώργιος Γαλάνης <εκ Λαύκου>, Δημήτριος Θεοδώρου, Ζήσης Στεφάνου, Αναστάσης γεωργίου, Γεώργιος Τάρπος, Στεφανής κιρμιλή, Παναγιώτης Λιτρίνης, Δημήτριος Αλεξάνδρου, Ευαγγέλης Μηχαλάκη, Νικόλαος Χρηστοδούλου, Κώστας Στέργιου, Γεώργιος πρασόπουλος, Αποστόλης Γεωργίου, Δημήτριος μηχάλη, Θεοδωρής παπά γεώργη, Ιωάννης Αναστάση, Ιωάννης Γεωργίου, Χρήστος Κώστας, Γιάννης Χρηστοδούλου, ρίζος Δήμου, Κώστας Χρηστοδούλου, Σίμος Δημητρίου, Κώστας Δημητρίου, Βασίλειος Αναστασίου, Ευαγγέλης γεωργίου, Θανάσης Παναγιώτου, Δημήτριος ράπτης αγιοργίτης, Δημήτριος Γεωργίου, Δημήτριος Ιωάννου, Γεώργιος Βελησσαρίου, Δημήτριος Σταϊτχιότης, Δημήτριος Κωνστ<αντίνου>, παπά Νικόλαος Ιωάννου, Αντώνηος Δημητρίου, Δήμος Δημητρίου, Νικόλαος Αντωνίου, Δημήτριος Γεωργίου, Γεώργιος Νικολάου, Τσίκας Γεωργίου, Αποστόλης Νικολάου, Ιωάννης Τριανταφίλη, Νικόλαος Χ΄΄Κωνστ<αντίνου>, Φίλιππος Αντωνίου, ρίζος Νικολάου, Δημήτριος Κυριαζή, Δημήτριος Ευσταθήου, Δημήτριος Ιωάννου, Γεώργιος Δούλου, Ιωάννης Νικολάου, Γεώργιος Στέργιου, Γεώργιος Ευαγγέλη, Ιωάννης Ευαγγελινού, Αντώνιος Δημητρίου, Νικόλαος Βάρδας, Πανταζής Ευσταθήου, Κωνστ. Αλεξανδρή, Νικόλαος αδάμου, Νικόλαος ρίζου, Ιωάννης Πολίζου, Ιωάννης Ευσταθήου, Ιωάννης Αγγελέτου <εκ Ζαγοράς>, Αθανάσης Κωνστ<αντίνου>, Γεώργιος Παναγιώτου, Αδάμος Αναστασίου, Γεώργιος Γιαλόπουλος <εκ Ζαγοράς>, παπά Θεόφυλος, Δημήτριος Λαζόπουλος, Δήμος Νικολάου, Γιαννούλης Μαντσιάρης, Αλέξης Φούρναρης, Νικόλαος Τουρπέτας, Χρηστόδουλος Πατέρας, Ευστάθηος Κιρμιλή, Γιάννης Βάρδας, Μηχάλης Θεοδωρή, Καλογιάννης, Μηχάλης Θανατχιότης <εξ Αθανάτης Αγυιάς>, Γεώργιος Κυριαζή, παπα Αποστόλης Βολιότης.

Τη 26 Απριλίου 1829

Εν Σκοπέλω».

(ΓΑΚ. Αρχ. Βλαχ., Πρακτικά εκλογής πληρεξουσίων Δ’ Εθνοσυνελεύσεως 1829, Φάκ. 200)

Τούτη η Κατάσταση είναι καταρτισμένη στην Σκόπελο, και περιέχει Νησιώτες των Β. Σποράδων, Θετταλομάγνητες και Μακεδόνες πρόσφυγες (από τα Αρματολίκια των Ολυμπίων κλεφταρματολών), και υπογράφεται από τους:

Παπα Νικόλαο Ιωάννου

Δημήτριο Μπάνη

Ευαγγελινό Δήμου

Γεώργιο Φιλάρετο

Κωνσταντή Καμπούρη

Ρίζο Ζάμπου.

Πρέπει να συγκρατήσουμε το όνομα Αναγνώστης Βελεστήνος, το οποίο θυμίζει τον Γιάννη Μακρυγιάννη που ονομάζει στα Απομνημονεύματά του τον Ρήγα Βελεστινλή ως «Ρήγας Βελεστίνος», όπως και άλλοι συγγραφείς.

ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ 3.

ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ΗΜ.ΝΙΑΣ 11-22 ΙΟΥΛΙΟΥ 1832 ΑΜΟΙΒΟΜΕΝΩΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΩΝ

• Ε΄ Μονάδα Νικολάου Γ. Φιλάρετου, ταγματάρχη, Μαγνησία

Κυριάκος Δαναλόπουλος, λοχαγός, Θεσσαλομαγνησία

Κωνσταντίνος παπά Κούβλου, καταλυματίας, Μαγνησια

Κωνσταντίνος Γεωργίου, Μαγνησία

Ευστάθιος Ιω. Ντόβας, πενήνταρχος, Αργαλαστή

Ιωάννης Δασκαλάκης, υπολοχογαός, Μαγνησία

Ιωάννης Γεωργίου, λοχαγός, Μαγνησία

Κωνσταντίνος Ευσταθίου, λοχαγός, Μαγνησία

Ευστάθιος Ιωάννου, λοχίας, Μαγνησία

Δημήτριος Γεωργίου, λοχίας, Μαγνησία

Ιωάννης Ρήγα, λοχίας Μαγνησία

Βαγγέλης Τυμπανόπουλος, λοχίας, Μαγνησία

Δημήτριος Βελσιώτης, υπολοχαγός, Θεσσαλομαγνησία

Αναγνώστης Γεωργίου, υπολοχαγός, Μαγνησία

Ιωάννης Κατζιούρας, λοχίας, Μαγνησία

Χατζή Γεώργιος Τιρνικόπουλος, υπολοχαγός, Βόλος

Κωνσταντίνος Ρήγα, λοχίας Μαγνησία

Κωνσταντίνος Χρίστου, δεκανέας, Θεσσαλία

Βάϊος Αγγελή, δεκανέας, Φάρσαλα

Ευστάθιος Γεωργίου, στρατιώτης, Μαγνησία

Νικόλαος Ιωάννου, στρατιώτης, Μαγνησία

Στέριος Χατζή, δεκανέας, Βελεστίνο

Αθανάσιος Ιωάννου, στρατιώτης, Ελασσόνα

Δημήτριος Χατζή Παλούκη (;), στρατιώτης Θεσσαλία

(ΓΑΚ, Γρ. Στρ. Φάκ, 163).

Πρέπει να συγκρατήσουμε τα ονόματα Ιωάννης Ρήγα, λοχίας Μαγνησία, και Κωνσταντίνος Ρήγα, λοχίας Μαγνησία, και Στέριος Χατζή, δεκανέας, Βελεστίνο, τα οποία –φρονώ ότι– σχετίζονται και τα τρία με το Βελεστίνο, διότι κατά την Επανάσταση στις Μηλιές Πηλίου, στις 7 Μαΐου 1821, με πρωτεργάτη τον Άνθιμο Γαζή, είχαν συμμετοχή και ο Χατζηρήγας (Χατζή Ρήγας) από τη Μακρινίτσα, και ο Ρήγας Σκενδεράνης από το Πουρί, και άλλοι από άλλα μέρη του Πηλίου. Ο Ιωάννης Ρήγα και ο Κων/νος Ρήγα, τι σχέση μπορεί να είχαν με τον Αντώνιο Ρήγα (τον επαναστάτη Ρηγα); Γνωρίζουμε πως ένας αδελφός του ποιητή και επαναστάτη (στην άνωθεν του Δουνάβεως Βλαχία), ονομαζόταν Κώστας ή Κωστής, ήτοι Κωνσταντίνος. Σίγουρα δεν μπορεί να είναι τούτος ο αδελφός του Αντωνίου Ρήγα (ήτοι του γνωστού Ρήγα Βελεστινλή), καθότι αν ήταν αυτός, θα έπρεπε να είναι ηλικίας περίπου 60 ετών, πράγμα αδύνατον, για να είναι το 1832 λοχίας στη Μονάδα/Τάγμα του Νικολάου Γ. Φιλάρετου. Όμως, δεν πρέπει να αποκλείουμε των δύο αυτών Ρήγα τη συγγένεια με τον ποιητή και οικουμενικό επαναστάτη. Όσο για το Χατζής, πρόκειται για πολύ διαδεδομένο επώνυμο στους «Περιβολιώτες Βλάχους», μία εκ των θερινών πατρίδων τους όντας αιώνες αιώνων και το Βελεστίνο.

 ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ 4.

Με βάση το Ντοκουμέντο 4, ημ/νίας 26 Φεβρουαρίου 1827, και την από τον Γ. Θεοφίλου καταγεγραμμένη παράδοση του 1886, μπορούμε να δεχθούμε ότι τούτος ο αναγνώστης ρήγας Βελεστινλής είναι αναμφίβολα γιος του ποιητή και επαναστάτη Αντωνίου Ρήγα (γιου του Κυριαζή) Βελεστινλή (εικάζω γιο από την ερωμένη του Μπαλάσα, όπως μπορεί να καταδειχτεί και από «ανώνυμο» ερωτικό ποίημα, το οποίο έχει γραφτεί αναμφίβολα από τον Ρήγα), και ο οποίος μάλλον έχει πάρει το μικρό-βαπτιστικό όνομα του προπάππου του Αναγνώστη Ρήγα. Είναι αναμφίβολα το ίδιο πρόσωπο με αυτό που εμφανίζεται στο Ντοκουμέντο 2, ημ/νίας 26 Απριλίου 1829, και αναφέρεται ως Αναγνώστης Βελεστήνος. Τα «δημόσια έγγραφα» (ντοκουμέντα) είναι πειστικά περί τούτου. Τη γέννησή του Αναγνώστη, πρέπει να την τοποθετήσουμε το 1792, αν είναι γιος της Μπαλάσας, ένα χρόνο μετά την ερωτική της περιπέτεια.

Ας μη μηρυκάζουν «βεβαιότητες» οι ερμηνευτές των σκέψεων του Ρήγα… και εκείνοι που το θέλουν φίλο ενός γερμανού λογίου και ιστορικού, που γεννήθηκε τέσσερι μήνες και κάτι μετά τον θάνατο του βάρδου της ελευθερίας των λαών!

Άλλες άγνωστες λεπτομέρειες για τη ζωή και το έργο του Ρήγα, μπορεί να βρει ο αναγνώστης στη δίτομη μελέτη μου, την προσφάτως εκδοθείσα, με δεκάδες πρωτογενείς άγνωστες πηγές. – Ίσως χρειαστεί να επανέλθω…

ΓΙΩΡΓΗΣ ΕΞΑΡΧΟΣ