Ο “Επιτάφιος του Περικλή” στην Εβδομάδα Θεάτρου της Βέροιας. Μια παράσταση εσωτερικής δράσης
Μετά από δύο πολύ ενδιαφέρουσες θεατρικές προσεγγίσεις του Λόγου, (λογοτεχνικού κειμένου από τη μια, «Το μόνο της ζωής του ταξίδιον», και φιλοσοφικού από την άλλη, «Η απολογία του Σωκράτη» ), ο Δήμος Αβδελιώδης παρουσιάζει στη Βέροια την τρίτη του δουλειά, αυτήν τη φορά δραματοποίησης ιστορικού και ρητορικού κειμένου, τον «Επιτάφιο» του Περικλή.
Κείμενο αθάνατο ο «Επιτάφιος», καταγραμμένος από τον Θουκυδίδη 2.500 χρόνια πριν, είτε ως λόγος δικός του στο πνεύμα του Περικλή, είτε ως λόγος του ίδιου του Περικλή, συμπυκνώνει στη γραφή του ανάγλυφα τις λέξεις Πόλη – Πολίτης – Δημοκρατία.
Κείμενο με το οποίο μεγάλωσαν γενιές και γενιές στα σχολεία, αντικείμενο μελέτης και θαυμασμού όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σ’ όλο τον κόσμο, αφού αποτελεί ύμνο στη Δημοκρατία, που εδώ, σ’ αυτήν τη χώρα γεννήθηκε, αποτέλεσε για τον σκηνοθέτη πρόκληση για το ανέβασμά του στη σκηνή. Εγχείρημα καθόλου εύκολο.
Ο Δήμος Αβδελιώδης, παρών ο ίδιος χθες στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών της Βέροιας, όπου δόθηκε η παράσταση, μίλησε προλογίζοντας για τη δύναμη του κειμένου να λειτουργεί διαχρονικά και για την ικανότητά του να προκαλεί εικόνες, ιδέες και αισθήματα.
Πώς θα μπορούσε όμως να αποδοθεί θεατρικά ένας ρητορικός λόγος χωρίς να κυλήσει στις εύκολες λύσεις του εντυπωσιασμού;
Ολοφάνερα ο σκηνοθέτης έδειξε από τα πρώτα λεπτά της παράστασης και τις προθέσεις του αλλά και για μια ακόμη φορά τις ικανότητές του.
Επιλέγοντας να αποδοθεί το κείμενο, σε μετάφραση του Ελευθέριου Βενιζέλου, από μια γυναίκα και όχι από έναν άντρα, κάνει την πρώτη καινοτομία που ξαφνιάζει. Αυτόματα δηλώνει με την επιλογή του πως ο Λόγος υψώνεται ως αυταξία πάνω από φύλα και τόπους, νικώντας το χρόνο.
Η πρωταγωνίστριά του, η Ιωάννα Σπανού, ανεβαίνει στη σκηνή διασχίζοντας την πλατεία, καθώς τραγουδά τον κομμό από την Αντιγόνη του Σοφοκλή. Η ατμόσφαιρα του πένθους περνά στο κοινό. Ο λόγος του Περικλή θα εκφωνηθεί στον Κεραμεικό, καθώς αποδίδονται οι τιμές στους νεκρούς του πρώτου χρόνου του Πελοποννησιακού Πολέμου.
Σε απόλυτη σκηνογραφική και ενδυματολογική αφαίρεση, για να τονίζεται απόλυτα η παντοδυναμία του Λόγου, χωρίς καμιά άλλη υποστήριξη, η πρωταγωνίστρια απεκδύεται το φύλο της υποτάσσοντας το κείμενο και το προσφέρει στην πλατεία με κινήσεις, εκφράσεις και τόνους απόλυτα ελεγχόμενους, με κορυφαίο προσόν μια εξαιρετική άρθρωση.
Και το κείμενο ζωντανεύει, όπως θα το ήθελε ο σκηνοθέτης. Χωρίς ψεύτικες κορόνες, με τη σοβαρότητα που του πρέπει, με την «ολύμπια» αυτοκυριαρχία του Περικλή.
Η Αθήνα του Περικλή ζωντανεύει μέσα από τον «Επιτάφιο» με τα περίλαμπρά της κτίσματα, (άσχετα αν έγιναν με τα χρήματα των συμμάχων της), ζωντανεύει με τον πολιτισμό της, που κάνει τους κατοίκους της αλλά και τους επισκέπτες της πόλης να τον απολαμβάνουν, (σε αντίθεση με τους τραχείς Σπαρτιάτες), ζωντανεύει με τη μνήμη των προγόνων, που κάνουν τους επιγόνους άξιους συνεχιστές τους. Ζωντανεύει με τον μέγιστο συνδετικό κρίκο, τη Δημοκρατία, που κάνει τους πολίτες της ενεργούς, δημιουργούς ενός λαμπρού παρόντος κι ενός ελπιδοφόρου μέλλοντος, (άσχετα αν στην Αθήνα μέτοικοι και δούλοι δεν έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους αθηναίους πολίτες). Η Δημοκρατία εκεί γεννήθηκε και ο «Επιτάφιος» είναι ο ύμνος της.
Χωρίς φτιασίδια, λιτός και απέριττος ο Λόγος πάνω στη σκηνή, χωρίς καμιά εξωτερική δράση, δικαιώνει με την εσωτερική του δράση και το περιεχόμενο της λέξης «Λόγος» και την αρχική του σύλληψη από το σκηνοθέτη, αλλά και την πραγμάτωσή του από την πρωταγωνίστρια της παράστασης.
Μια παράσταση υψηλού επιπέδου, αποτέλεσμα σοβαρής μελέτης από τους δημιουργούς της, που δόθηκε χθες, 26 Μαρτίου, ανοίγοντας την Εβδομάδα Θεάτρου, που διοργανώνει η ΚΕΠΑ του Δήμου Βέροιας.
Φωτογραφίες: faretra.info
