“Σταματία το γένος Αργυροπούλου”. Χρηστά ήθη, παλιά δαντέλα και μοναξιά
Οι μονόλογοι είναι ένα είδος κειμένου που φιλοξενείται συχνά τα τελευταία χρόνια από τις θεατρικές σκηνές και γιατί είναι ελάχιστο το κόστος παραγωγής στο ανέβασμά τους και γιατί ο θεατής, ο δέκτης του θεατρικού μηνύματος, αποσύρεται όλο και περισσότερο στην εποχή μας στην εσωτερική του μοναξιά, αντιλαμβανόμενος καλύτερα τους μονολόγους, αφού βρίσκεται και ο ίδιος σ’ ένα διαρκή εσωτερικό μονόλογο , θύμα των καθημερινών του αδιεξόδων.
Η «Σταματία το γένος Αργυροπούλου», μια παράσταση του «Θεάτρου του Νέου Κόσμου», που γνώρισε επιτυχία στην Αθήνα, είναι στη Βέροια για δυο παραστάσεις, τη χθεσινή, 25/1, και τη σημερινή, 26/1.
«Εν αρχή ην ο λόγος» ή καλύτερα, στη συγκεκριμένη περίπτωση, το θεατρικό κείμενο. Όλα ξεκινούν απ’ αυτό. Καμιά παράσταση δε μπορεί να σταθεί είτε πολυπρόσωπη είτε καλοπαιγμένη είτε καλοσκηνοθετημένη, χωρίς τη σπονδυλική στήλη του λόγου.
Κι εδώ, ο Κώστας Σωτηρίου, ο συγγραφέας του κειμένου, όχι απλά ξέρει να χειρίζεται το θεατρικό λόγο, αλλά έχει την ικανότητα να τον εντάσσει στην εποχή του ή καλύτερα να εντάσσει την εποχή σ’ αυτόν.
Οι καταλήξεις της «καθαρευούσης», ανακατεμένες με τον κοινό καθημερινό λόγο της δημοτικής, έδωσαν το στίγμα μιας εποχής της επιφάνειας, της βιτρίνας, όπου η μεσαία τάξη φλερτάρει αδόξως με τις συμπεριφορές της αστικής τάξης, γελοιοποιούμενη.
Η Σταματία, η ηρωίδα του Σωτηρίου, κόρη ανωτέρου δημοσίου υπαλλήλου (!),απαρνιέται την ίδια τη ζωή που κυλάει δίπλα της, οχυρωμένη πίσω από ένα συνονθύλευμα ιδεών, που ονομάζονται όλες μαζί «χρηστά ήθη» και που ευνουχίζουν κάθε έκφραση φυσιολογικής συμπεριφοράς.
Η Ελλάδα της Σταματίας, χωρισμένη στα δύο, σε νομιμόφρονες και μη, σε ηθικούς και ανήθικους, με σημαία τα εθνικά ιδεώδη και τις επιταγές της εκκλησίας, την απομονώνει έτσι, ώστε να βρεθεί στο τέλος ολομόναχη και με κλονισμένη την ψυχική της υγεία.
Μια τραγική μπαλάντα της μοναξιάς είναι λοιπόν η «Σταματία», με όχημα το κωμικό, που την μετατρέπει σ’ έναν κωμικοτραγικό μονόλογο.
Κι εδώ είναι δύσκολες οι ισορροπίες στη σκηνοθετική γραμμή.
Ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, που σκηνοθέτησε την παράσταση, είχε στα χέρια του μια ηθοποιό, όπως η Ελένη Ουζουνίδου, που απέδειξε πως είναι ικανή να συλλάβει και να αποδώσει την παραμικρή σκηνοθετική λεπτομέρεια.
Κάποιες στιγμές, μάλιστα, οι εκφράσεις του προσώπου ή οι κινήσεις του σώματος ήταν εξαιρετικά ενδεικτικές αυτής της ικανότητας. Απέδωσε το ρόλο της με συστηματική μελέτη και ευαισθησία.
Εκείνο που θα είχε να επισημάνει κανείς, λοιπόν, στη σκηνοθετική γραμμή της παράστασης είναι η υπερβολικά γρήγορη εκφορά του λόγου, και η έλλειψη συναισθηματικών κορυφώσεων, που αφαίρεσαν μέρος της αφηγηματικής δυναμικής του κειμένου.
Ευρηματικό το αφαιρετικό σκηνικό της Μάγδας Αυγερινού – συρραφή μοτίβων παλιάς δαντέλας, που κυριολεκτικά πνίγουν τη Σταματία σ’ ένα εφιαλτικό κοντράστ άσπρου μαύρου – που λειτούργησε καθοριστικά.
Η μουσική επιμέλεια του Νέστορα Κοψιδά υποστηρικτική στο όλο κλίμα, καθώς και οι φωτισμοί του Σάκη Μπιρμπίλη.
Μια σοβαρή παράσταση μ’ ένα πολύ καλό κείμενο, καθρέφτης μιας Ελλάδας που, από τότε, ακόμα και σήμερα ,ψάχνει τον εαυτό της.
