Τρύφων Κυρατζίδης: “Για μένα η Ιατρική σημαίνει πρωτοπορία” – Ο βεροιώτης ωτοχειρουργός με τη διεθνή αναγνώριση
Συνέντευξη στη Δήμητρα Σμυρνή
Μπαίνοντας στο ιατρείο του σε ξαφνιάζει η ψηλή γυάλινη προθήκη με αναμνηστικά από βραβεύσεις και δώρα ασθενών του από ξένες χώρες. Προχωρώντας στο γραφείο του σε ακολουθεί το βαθύ μπλε της διακόσμησης, για να δεις τον Τρύφωνα Κυρατζίδη να κάνει ένα αναπάντεχο κοντράστ ανάμεσα στην επιβλητικότητα του χώρου και την αθλητική του φόρμα, με την οποία σε υποδέχεται και υποδέχεται συνήθως τους ασθενείς του.
Βλέμμα εξαιρετικά διεισδυτικό, που αποτυπώνει την έκδηλη ευφυΐα του, κινήσεις σίγουρες και αυτοκυριαρχημένες, λόγος εύστοχος και περιεκτικός.
Ζώντας και ασκώντας την Ιατρική χρόνια στην πόλη μας, τη Βέροια, ο ωτοχειρουργός Τρύφων Κυρατζίδης, που τον καλούν έξω από την Ελλάδα σε συνέδρια, αλλά και για να χειρουργήσει, δεν δείχνει ίσως εδώ, στον τόπο του, τις πραγματικές επιστημονικές του διαστάσεις. Άλλωστε, για ν’ αντιληφθείς ένα μέγεθος, χρειάζεσαι και κάποια απόσταση.
Απλός, επικοινωνιακός, ανθρώπινος. Καθώς φεύγεις, έχεις την αίσθηση πως δικαιώνει απόλυτα μια από τις τελευταίες φράσεις της συνέντευξής του. «Το επάγγελμα δεν κάνει τον άνθρωπο. Οι άνθρωποι κάνουν τα επαγγέλματα.»
Κατάγεστε από το Σταυρό, ένα μικρό χωριό του κάμπου της Ημαθίας. Τελειώνετε το Λύκειο στη Βέροια, εισάγεστε στην Ιατρική Σχολή του ΑΠΘ με υποτροφία, την οποία διατηρείτε μέχρι την αποφοίτησή σας, το 1972. Σήμερα μετά από μια λαμπρή σταδιοδρομία στην Ιατρική και ειδικά στην Ωτοχειρουργική, με διεθνή ακτινοβολία, θυμάστε εκείνα τα παιδικά χρόνια στο χωριό; Υπήρχε σ’αυτήν την ηλικία το όνειρο του γιατρού;
Τα παιδικά μου χρόνια στο Σταυρό Ημαθίας ήταν χρόνια δύσκολα. Πολλή δουλειά και λίγος χρόνος για διάβασμα .Το καλοκαίρι, όταν τελείωνε η φοιτητική περίοδος, γύριζα αμέσως στο χωριό και έπιανα δουλειά .Δεν πήγα διακοπές κανένα καλοκαίρι .Ακόμα κι όταν ορκίστηκα, το καλοκαίρι του ’72, πήγα στο χωράφι.
Δεν ήταν όνειρό μου να γίνω γιατρός. Στο Λύκειο ένιωσα πως θέλω να γίνω Πυρηνικός Φυσικός. Έτσι, την πρώτη φορά που έδωσα εξετάσεις, μπήκα στο Φυσικό με υποτροφία. Εντωμεταξύ, από το Γυμνάσιο ήδη είχα αρχίσει την ενασχόληση με τα ηλεκτρονικά, τα οποία εξέλιξα σε σημαντικό βαθμό. Κάναμε τότε ραδιοφωνικούς σταθμούς, κατασκευές, ενισχυτές και πολλά άλλα.
Μέσα στο Φυσικό όμως διαπίστωσα ότι μας προόριζαν για καθηγητές στα σχολεία και όχι για πυρηνικούς επιστήμονες. Σέβομαι τους καθηγητές, τους αποκαλώ «δάσκαλε», όσους και όταν τους συναντώ, αλλά η ψυχή μου ζητούσε άλλα. Έτσι ξαναέδωσα εξετάσεις και μπήκα στην Ιατρική, πάλι με υποτροφία.
Ούτε η Ιατρική όμως μ’ ενθουσίασε από την αρχή. Έτσι, μέχρι το Μάρτιο, φοιτούσα ταυτόχρονα και στο Φυσικό και στην Ιατρική. Ευτυχώς τότε δεν μπορούσαν να δουν ότι είμαστε διπλογραμμένοι, γιατί θα έπρεπε να με διαγράψουν και από τις δύο σχολές. Το Μάρτιο διαγράφομαι από το Φυσικό και μένω στην Ιατρική. Διατήρησα όμως τις επαφές μου με το Φυσικό ,τους φίλους μου και τα ηλεκτρονικά. Πάντα είχα ένα εργαστήριο ηλεκτρονικών στο σπίτι μου και αργότερα στο ιατρείο μου.
Τα πρώτα χρόνια δεν ήμουν σίγουρος αν ήταν καλή επιλογή η Ιατρική. Προχωρώντας όμως απέκτησα ενδιαφέρον. Θυμάμαι μάλιστα πως δεν ένιωθα « ιδιαίτερος» ως φοιτητής της Ιατρικής, ενώ άλλοι συμφοιτητές μου και το ένιωθαν και το έδειχναν.
Στα δύο τελευταία έτη των σπουδών σας στην Ιατρική, μετεκπαιδεύεστε στην Αγγλία στη νευροφυσιολογία και τη νευροφαρμακολογία και στη χρήση της βιο-ιατρικής τεχνολογίας. Ποια σχέση έχουν αυτές οι αρχικές επιλογές μ’ αυτήν την τελική της Ωτορινολαρυγγολογίας;
Ήθελα πάντα να γίνω ερευνητής. Έτυχε σ’ένα συνέδριο που παρακολούθησα ως φοιτητής να γνωρίσω το Διευθυντή ενός ερευνητικού κέντρου στην Αγγλία, διατηρώντας μαζί του αλληλογραφία. Σε κάποια στιγμή με καλεί να πάω στο Huntington Research Center. Πηγαίνω (‘69 –‘70) και δουλεύουμε με πειραματόζωα. Ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα περίοδος. Δεν υπήρχε εξοπλισμός έτοιμος στο εμπόριο, υπήρχε όμως ένα πελώριο εργαστήριο ηλεκτρονικό, όπου δύο ηλεκτρονικοί κατασκευάζανε τις συσκευές που θα χρειαζόμασταν σε κάθε έρευνα. Αυτό με βοήθησε να ειδικευτώ στην τεχνολογία που χρησιμοποιούσαν εκεί. Συνδύασα λοιπόν τεχνολογία και επιστημονική έρευνα.
Όταν επέστρεψα στην Ελλάδα , ο Καθηγητής της Φαρμακολογίας, που γνώριζε αυτό το κέντρο, με καλεί για να συζητήσουμε. Με ρωτά τι κάναμε στο κέντρο και μου ζητά να βάλω μπρος ένα μηχάνημα που είχαν από χρόνια στο εργαστήριο. Διαπιστώνω ότι το μηχάνημα έχει βλάβη, την άλλη μέρα πηγαίνω με τα μηχανήματά μου και το διορθώνω. Ο Καθηγητής μού ζητά να το δουλέψω και, επειδή ως φοιτητής δεν έχω χρόνο παρά μόνο το βράδυ, δέχεται τη βραδινή συνεργασία. Φωνάζει τον Υφηγητή, ο οποίος έκανε κάποιες έρευνες και χρειαζόταν τη βοήθειά μου, κι έτσι δίνουμε ραντεβού και δουλεύουμε στις 9 το βράδυ. Έτσι, εγώ εισήγαγα την καινούρια τεχνολογία στο εργαστήριο κι από τότε, αρχές του ’70, εργαζόμουν ως ερευνητής στο Εργαστήριο Πειραματικής Φαρμακολογίας με τον Υφηγητή Παραδέλη, μετέπειτα Καθηγητή. Κάναμε πολλή έρευνα και ανακοινώσεις.
Αυτή η έρευνα βοήθησε αργότερα στην Ωτοχειρουργική;
Πάρα πολύ. Τότε, λοιπόν, είχα σκοπό να συνεχίσω την καριέρα μου στο εργαστήριο αυτό. Μου άρεσε. Αισθάνθηκα μόνο ότι είχα κάποιες αδυναμίες στη Χημεία. Παίρνοντας το πτυχίο της Ιατρικής κάνω αίτηση εγγραφής στο Χημικό. Αλλά ως «χωρικός»(!) δεν συνειδητοποιώ ότι οι θέσεις είναι περιορισμένες κι ότι η επιλογή δεν γίνεται με κριτήριο την… αξία! Έτσι δεν με γράφουνε στο Χημικό κι εγώ απογοητευμένος εγκαταλείπω την ιδέα να γίνω ερευνητής σ’ αυτόν τον χώρο.
Αποφοιτάτε το ’72 και κατατάσσεστε στο στρατό σε μια περίοδο δύσκολη. Χούντα και επιστράτευση. Ποια εμπειρία αποκομίζετε από κείνη την ταραγμένη περίοδο;
Το Σεπτέμβρη του ’72, αφού τέλειωσα με τα χωράφια , τ’αχλάδια, τα ροδάκινα, τα μήλα, παρουσιάστηκα στο στρατό .Φόρεσα ένα τζίν κι ένα πουκάμισο, πήρα το εισιτήριο για την Αθήνα, χωρίς χρήματα, και στην Αθήνα πήγα στο στρατολογικό γραφείο της Αεροπορίας, όπου μου δώσανε φύλλο πορείας για τον Άραξο .Εκεί μου δώσανε το σάκο το στρατιωτικό με τα ρούχα, έβγαλα το τζιν, το πουκάμισο και τα πάνινα παπούτσια, τα ‘βαλα στον πάτο του σάκου και φόρεσα τα στρατιωτικά.
Υπηρέτησα για ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα ως Έφεδρος Ανθυποσμηναγός Γιατρός, λόγω της αυξημένης θητείας στην Αεροπορία, αλλά και λόγω της επιστράτευσης. Το καλό όμως με την Αεροπορία ήταν ότι εκεί επικρατούσε άλλο πνεύμα, εκεί δεν συνειδητοποιήσαμε την παράνοια της Χούντας.
Πώς επιλέγετε την ειδικότητα της Ωτορινολαρυγγολογίας;
Δεν κατέληξα αμέσως. Μέσα στο στρατό ξεκίνησα ειδικότητα στη Χειρουργική. Είχα σκοπό να γίνω χειρουργός, για να ξεκινήσω μετά εξειδίκευση ή στην Νευροχειρουργική ή στην Καρδιοχειρουργική. Όταν, λοιπόν, τέλειωσα το στρατό και τον ένα χρόνο ειδικότητας, είχα δικαίωμα να κάνω ειδικότητα χωρίς προηγουμένως Αγροτικό.
Τότε είχα τους γονείς μου μόνους και ηλικιωμένους. Γυρίζω στο χωριό, κάνοντας ταυτόχρονα αίτηση για Αγροτικό. Χωρίς να το κυνηγήσω με βουλευτές, περιμένω να διοριστώ και περιμένοντας εργάζομαι στα χωράφια. Διορίζομαι στο Αγροτικό Ιατρείο της Αλεξάνδρειας και παίρνω τους γονείς μου μαζί μου. Εκεί, κατά τη διάρκεια του Αγροτικού, κάνω την επιλογή της Λαρυγγολογίας. Γιατί; Γιατί εκείνη την εποχή η Λαρυγγολογία είχε την περισσότερη τεχνολογία. Έξω ήταν πολύ προχωρημένη και υπήρχε ευρύ πεδίο έρευνας. Κάνω αίτηση και το ’77 ξεκινώ την ειδικότητα.
Κατά την διάρκεια της ειδικότητάς μου στην Πανεπιστημιακή Κλινική του ΑΧΕΠΑ διαπιστώνω ότι η Ωτοχειρουργική είναι…ταμπού! Δεν επιτρεπόταν να την αγγίξει άλλος εκτός από τον Καθηγητή. Βλέποντας ότι δεν μπορώ να την προσεγγίσω διαφορετικά, κάνω ένα δικό μου πρόγραμμα, άγραφο. Αφού ξεκίνησα από αμυγδαλές, θυρεοειδή, μύτη, πέρασα στο αυτί με δικές μου πρωτοβουλίες. Ύστερα από την εμπειρία μου στο Εργαστήριο της Φαρμακολογίας, είχα επαφή με ιατροδικαστές.
Από κείνους, λοιπόν, έπαιρνα κροταφικά οστά – κροταφικό είναι το κόκκαλο που έχει μέσα το αυτί- και το βράδυ, στις εφημερίες, καθόμουνα και χειρουργούσα πάνω στα κροταφικά. Οι άλλοι συνάδελφοι, ειδικευόμενοι και επιμελητές, έρχονταν να παρακολουθήσουν .Έτσι, όταν πλησίαζα στο τέλος της ειδικότητας, είχα χειρουργήσει 40-50 κροταφικά. Τα διάφορα σεμινάρια κροταφικού έδιναν 2-3 κροταφικά. Είχα μάθει την Ωτοχειρουργική στα κροταφικά, αλλά έπρεπε να προχωρήσω στους ασθενείς. Εδώ ,όμως, είναι απαραίτητο το σύστημα συμπαρατήρησης, για να παρακολουθεί ο ειδικευόμενος τον χειρουργό, κάτι το οποίο δεν διαθέτει η Πανεπιστημιακή Κλινική. Σ’ ένα ταξίδι στη Γερμανία αγοράζω ένα. Αυτό μπαίνει δίπλα στο μικροσκόπιο και κοιτάς σα να βλέπεις μέσα στο μικροσκόπιο. Τώρα πια έχει αντικατασταθεί από το video. Έτσι άρχισα να παρακολουθώ με το σύστημα της συμπαρατήρησης τις εγχειρήσεις του Καθηγητή.
Τελειώνοντας την ειδικότητα, ετοιμάζομαι για τις εξετάσεις, τις οποίες δεν προλαβαίνω. Κάνω μεταγραφή στο Σύλλογο Αθηνών για να τις προλάβω εκεί, και πάλι δεν τις προλαβαίνω. Αλλά η Αθήνα μού έδωσε μια μοναδική εμπειρία, τη γνωριμία μου με τον Διευθυντή του Τζανείου, τον κ. Παπαγγέλου. Είχα εμπειρία από συνέδρια, η εμπειρία όμως κοντά του ήταν πολύτιμη. Φεύγοντας από την Αθήνα του λέω: «Δάσκαλε, θα ξεκινήσω να χειρουργώ. Θα ‘ρθεις μαζί μου;» Μου απάντησε: «Θα ξεκινήσεις μόνος. Στη χειρουργική του αυτιού είσαι μοναχικός καβαλάρης.»
Επιστρέφετε στη Βέροια και ανοίγετε ιατρείο. Το ’83 όμως διορίζεστε Επιμελητής στην ΩΡΛ Κλινική του Γενικού Νοσοκομείου Βέροιας και στη συνέχεια Επιμελητής Α’ ΕΣΥ στο ίδιο Νοσοκομείο (’86) και το ’98 αναπληρωτής Διευθυντής. Με τη συνεργασία αυτή ξεκινά μια λαμπρή περίοδος και για σας και για το Νοσοκομείο της Βέροιας, με αποκορύφωμα την αναγνώριση της Μονάδας της Βέροιας ως πρώτης στην Ελλάδα Ωτοχειρουργικής Μεταμοσχευτικής Μονάδας το 1992. Ποια βήματα οδήγησαν σ’ αυτό το αποτέλεσμα;
Το ’81 μετακομίζω στη Βέροια και μέσα σε έξι μήνες γίνομαι γνωστός και πάω εξαιρετικά καλά με το ιατρείο. Με την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία και τη δημιουργία του ΕΣΥ, κλείνω το ιατρείο και μπαίνω στο Νοσοκομείο, απόφαση καθόλου συνετή από οικονομική άποψη. Γιατί το έκανα; Πίστευα πως έπρεπε να στρατευθώ στο καινούριο σύστημα υγείας! Πληθωρισμός, οι γιατροί σε ειδική κατηγορία υπαλλήλων, χωρίς τις αυξήσεις των δημοσίων υπαλλήλων, δύσκολες μέρες… Αργότερα βέβαια έρχονται οι εφημερίες και δίνουν μιαν ανάσα στους μικρούς μισθούς, αλλά πάλι δεν διορθώνεται η κατάσταση. Από το ’86 μέχρι το ’90 δεν μπορούμε ν’ αλλάξουμε ούτε τα παλιά μας αυτοκίνητα.
Το ’92 με την αλλαγή της κυβέρνησης, ο Σούρλας δίνει στους νοσοκομειακούς γιατρούς το δικαίωμα ν’ ανοίξουν και ιατρείο. Έτσι ανοίγω ιδιωτικό ιατρείο και χειρουργώ και σε ιδιωτική κλινική.
Από το ‘85 μέχρι το ‘90 εκπόνησα τη διδακτορική μου διατριβή σε συνεργασία με το ΑΧΕΠΑ, με θέμα «Η χρήση των προσχηματισμένων τυμπανικών ομοιο-μοσχευμάτων στην Ωτοχειρουργική». Το ’92 το Υπουργείο Υγείας, στα πλαίσια της οργάνωσης των μεταμοσχεύσεων, ενημερώνεται για τη δουλειά μου και στο Νοσοκομείο Βέροιας αναγνωρίζεται η πρώτη Ωτολογική Μεταμοσχευτική Μονάδα στην Ελλάδα Τα μοσχεύματα που χρησιμοποίησα προέρχονταν από ζώντα δότη. Συγκεκριμένα στο Νοσοκομείο οι χειρουργοί αφαιρούσαν τους κιρσούς κι εγώ κρατούσα τις φλέβες, τις κατεργαζόμουν κι έκανα τα μοσχεύματα. Προσάρμοσα αυτήν την τεχνική μέσα στα πλαίσια της λειτουργίας του Νοσοκομείου. Όλη η Βόρεια Ελλάδα, πάμπολλοι ασθενείς, έρχονταν να χειρουργηθούν στο Νοσοκομείο της Βέροιας!
Το ’93 εφαρμόζετε το πρώτο οργανωμένο πρόγραμμα κοχλιακών εμφυτεύσεων στην Ελλάδα. Το γεγονός παίρνει διαστάσεις. Το Νοσοκομείο αποκτά ιδιαίτερη αίγλη και έρχονται απέξω γιατροί, για να παρακολουθήσουν τις εμφυτεύσεις σας. Τι ήταν οι κοχλιακές εμφυτεύσεις και ποιο το μέγεθος ενός τέτοιου εγχειρήματος;
Τα κοχλιακά εμφυτεύματα είναι μια επανάσταση, γιατί η ακοή είναι η μόνη αίσθηση που αποκαθίσταται τεχνολογικά χάρη σ’ αυτά. Δηλαδή ένας κουφός μπορεί μ’ αυτά ν’ακούσει και μάλιστα πολύ καλά. Πρόκειται για τεχνολογικό επίτευγμα. Είναι ένα μηχανάκι που κατασκευάζεται σε διάφορες χώρες από 4-5 εταιρείες. Το ’93 κάναμε την εισαγωγή τους.
Στη βιβλιογραφία της Ωτοχειρουργικής υπάρχει ο όρος «Τεχνική της Βέροιας». Πώς προέκυψε;
Προέκυψε από μια εξαιρετικά δύσκολη περίπτωση που αντιμετώπισα. Το ’95, χειρουργώντας μια γυναίκα, αφού έχω ανοίξει τη μαστοειδή απόφυση, γιατί από κει ανοίγαμε και εμφυτεύαμε- από το κόκκαλο πίσω από το αυτί- ψάχνω και δεν μπορώ να βρω τον κοχλία. Αναγκάζομαι να αλλάξω την χειρουργική τεχνική και να πάω μέσα από τον έξω ακουστικό πόρο του αυτιού. Τότε ανακαλύπτω πως ο κοχλίας δεν είναι στη θέση του αλλά παρουσιάζει μία περιστροφή προς τα πίσω. Από κει και πέρα πάντα άνοιγα από μπροστά, για να ελέγχω την ανατομία του αυτιού. Έτσι, απ’ αυτήν την ιδιαίτερη περίπτωση που αντιμετώπισα, γεννήθηκε η «Τεχνική της Βέροιας».
Πώς γίνεται η επιλογή των ασθενών και ποιες δυσκολίες προκύπτουν μετεγχειρητικά;
Για να φτάσει ο κουφός ασθενής στην επέμβαση, πρέπει να εκτιμηθεί προηγουμένως η ψυχική του κατάσταση. Αν ο ασθενής έχει κάποιο ψυχικό νόσημα, η επέμβαση δεν ενδείκνυται. Αλλά ελέγχεται και η ψυχολογική κατάσταση της οικογένειας, όταν πρόκειται να χειρουργηθεί μικρό παιδί. Γιατί ένα κωφάλαλο παιδί δεν μιλάει αμέσως. Χρειάζεται υπομονή και σκληρή δουλειά και εκπαίδευση. Οι γονείς πρέπει να έχουν ρεαλιστικές προσδοκίες. Σ’αυτήν την ιστορία λοιπόν εμπλέκονται και άλλες ειδικότητες. Ψυχίατροι, λογοθεραπευτές, τεχνικοί…
Δεν είναι μικρό πράγμα η ανάκτηση μιας αίσθησης! Ποια είναι η σχέση με τους ασθενείς σας μετά τις επεμβάσεις;
Είναι απόλυτα φυσικό να δημιουργείται συναισθηματική σχέση. Να, εδώ, στην προθήκη της βιβλιοθήκης μου, είχα τις φωτογραφίες μικρών παιδιών που αποκαταστάθηκε η ακοή τους. Τα μικρά έρχονται εδώ, μ’ αγκαλιάζουν, με φιλούνε… Ανάλογη σχέση αναπτύσσεται με τους γονείς τους αλλά και με τους μεγάλους ασθενείς. Σήμερα είδα ξανά ένα αγόρι από την Κύπρο, που το χειρούργησα πριν από χρόνια. Χρειάστηκε να αποκαταστήσω τις συνέπειες που υπέστη τώρα από έναν τραυματισμό στην περιοχή.
Έχετε, λοιπόν, ασθενείς και από τον εξωελλαδικό χώρο.
Έρχονται κυρίως από τα Βαλκάνια. Από Βουλγαρία, Αλβανία, από πρώην Γιουγκοσλαβία.Τώρα, βέβαια, μάθανε την τεχνική και την εφαρμόζουν κι εκεί. Κάποιες δύσκολες περιπτώσεις που απέτυχαν τις φέρνουν οι ίδιοι οι γιατροί τους εδώ.
Τώρα χειρουργείτε σε κλινική της Θεσσαλονίκης, διατηρώντας πάντα το ιατρείο στη Βέροια. Πότε και πώς φεύγετε από το Νοσοκομείο της Βέροιας;
Το ’93, που το Νοσοκομείο αποφάσισε να εφαρμόσει τα κοχλιακά εμφυτεύματα, έκανε τις διαδικασίες προκήρυξης διαγωνισμού για την προμήθειά τους. Ο μοναδικός αντιπρόσωπος κοχλιακών στη Ελλάδα από την Αθήνα ήθελε άμεση πληρωμή και σε συνάλλαγμα, πράγμα που δεν ήταν δυνατό να γίνει, και το πρόγραμμα κινδύνευε να ματαιωθεί. Έτσι, εισάγω ο ίδιος τα δύο πρώτα κοχλιακά -μέσω ανώνυμης εταιρείας του ιατρείου μου που ήδη είχα- με σκοπό να υλοποιήσω το πρόγραμμα των εμφυτεύσεων, και τα διέθεσα στο Νοσοκομείο σε πολύ χαμηλό κόστος. Μετά από αυτό, την εισαγωγή αναλαμβάνει αντιπρόσωπος στη Θεσσαλονίκη.
Το 2000 οργανώνεται μία σκευωρία εις βάρος μου για πολιτικούς λόγους, με δικαιολογία τα κοχλιακά. Διώκομαι πειθαρχικά και ποινικά, αλλά αθωώνομαι πανηγυρικά. Μετά από αυτό σκέφτηκα ότι «αφού το Νοσοκομείο δεν εκτίμησε την 15ετή προσφορά μου, δεν υπάρχει λόγος να τη συνεχίσω» όπως έγραψα και στην παραίτησή μου. Έτσι, το 2001 έφυγα από το Νοσοκομείο Βέροιας, με την επιβεβαίωση της ρήσης «ουδείς προφήτης στον τόπο του».
Από φοιτητής συμμετέχετε σε συνέδρια στο εξωτερικό και συνεχίζετε να ταξιδεύετε ως χειρουργός. Μόλις επιστρέψατε από την Ινδία. Τα ταξίδια έχουν αποκλειστικά συνεδριακό χαρακτήρα;
Πράγματι, από φοιτητής και αργότερα ειδικευόμενος, ταξίδεψα σ’όλη την Ευρώπη. Γαλλία, Αγγλία, Δανία, Γερμανία, Ολλανδία, Ουγγαρία…
Ταξίδια, για να χειρουργήσω στο εξωτερικό, κάνω μετά το 2000. Χειρουργώ κατ’ επανάληψη στην Κωνσταντινούπολη αλλά και στην Άγκυρα, στα Άδανα, στο Εσκί Σεχίρ στην Τουρκία, στη Λαχώρη και στο Καράτσι στο Πακιστάν, στην Ινδία (σε 30 πόλεις), στη Ρωσία, Μόσχα, Πετρούπολη, στα Βαλκάνια, Βελιγράδι, Νις, Σόφια, Τίρανα… όπου εισήγαγα την Τεχνική της Βέροιας.
Το τελευταίο ταξίδι ήταν στην Ινδία. Εκεί ταξιδεύω από το ‘99. Εκεί παρουσίασα για πρώτη φορά την « Τεχνική της Βέροιας». Από τότε με καλούσαν συνέχεια για σεμινάρια και εγχειρήσεις. Τώρα, με κάλεσαν στην Ινδία οι μαθητές μου, που είναι διάσημοι χειρουργοί, για να με τιμήσουν στο συνέδριο κοχλιακών εμφυτεύσεων.
Με την συσσωρευμένη εμπειρία τόσων χρόνων, «έτσι σοφός που έγινες με τόση πείρα» που λέει κι ο Καβάφης, θα επιλέγατε τον ίδιο δρόμο, την Ιατρική;
Δεν ξέρω… Σκέφτομαι πάντως πως « έτσι σοφός που έγινα», όπως λέτε, το είδος του επαγγέλματος δεν έχει σημασία. Αρκεί να το αγαπάς και να το κάνεις καλά. Επομένως δεν πιστεύω ότι το επάγγελμα κάνει τον άνθρωπο. Οι άνθρωποι κάνουν τα επαγγέλματα.
Τι είναι, λοιπόν, για σας η Ιατρική, έτσι όπως την βιώσατε τόσα χρόνια;
Για μένα η Ιατρική σημαίνει πρωτοπορία. Σαν πρωτοπόρος πρέπει να παραδεχθώ ότι υπέφερα πολύ. Αλλά αυτή είναι η μοίρα των πρωτοπόρων.
Φωτογραφίες: faretra.info – Αρχείο Τρύφωνα Κυρατζίδη
