Ο ΣΚΑΕ για την ανάκληση χρηματοδότησης προγράμματος της Επιστημονικής Εταιρίας Μελέτης του Πολιτισμού των Βλάχων
Ο Σύλλογος Κοινωνικών Ανθρωπολόγων Ελλάδας (ΣΚΑΕ) πληροφορήθηκε πρόσφατα την ανάκληση της έγκρισης χρηματοδότησης του επιστημονικού έργου με τίτλο «Δημιουργία ψηφιακής βάσης δεδομένων μνημείων του λόγου των Ελλήνων Βλάχων». Η σχετική πρόταση είχε κατατεθεί από την Επιστημονική Εταιρία Μελέτης του Πολιτισμού των Βλάχων, η οποία ιδρύθηκε το 2019, στελεχώνεται από επιστήμονες λαογραφίας, γλωσσολογίας και Κοινωνικής/Πολιτισμικής ανθρωπολογίας και έχει ως βασικό καταστατικό σκοπό την έρευνα, καταγραφή και μελέτη όλων των μορφών του πολιτισμού των Βλάχων με έμφαση στη γλώσσα και τις γεωγραφικές ποικιλίες της.
Αρχικά η τυπική ανάκληση της προηγούμενης απόφασης ήταν αναιτιολόγητη. Στη συνέχεια, και ύστερα από την έκταση που έλαβε το θέμα, η Υπουργός πολιτισμού, σε απαντήσεις της σε σχετικές κοινοβουλευτικές ερωτήσεις, υπερασπίστηκε την απόφαση του υπουργείου στη βάση επιχειρημάτων που συνδέουν επιστημονικά κριτήρια και μεθόδους με κριτήρια αντιπροσώπευσης και κοινής αποδοχής. Σημείωσε, χαρακτηριστικά, ότι η απόφαση της Πολιτείας στηρίχτηκε στην πεποίθηση ότι το αποτέλεσμα του προτεινόμενου έργου θα πρέπει να συνιστά προϊόν ευρύτατης αντιπροσώπευσης και να αποτελεί «επιστημονικό αυτοπροσδιορισμό του συνόλου των Ελλήνων Βλάχων» (!) Πρόσθεσε, ακόμη, ότι δεν υφίσταται βλάχικη γλώσσα, παρά μόνο βλάχικο ιδίωμα.
O Σύλλογος Κοινωνικών Ανθρωπολόγων ως επιστημονικό και επαγγελματικό σωματείο με καταστατικούς σκοπούς, μεταξύ άλλων, την ανάπτυξη και υπεράσπιση του αντικειμένου της Κοινωνικής/Πολιτισμικής Ανθρωπολογίας, την προώθηση της ανθρωπολογικής γνώσης, έρευνας και δεοντολογίας, αλλά και την προαγωγή του σεβασμού της ετερότητας, υπενθυμίζει ότι ο εγγραφισμός προφορικών γλωσσών, καθώς και γενικότερα η καταγραφή, μελέτη και ανάλυση της γλωσσικής ποικιλότητας αποτελεί ένα καθόλα δόκιμο και επιστημονικά τεκμηριωμένο αντικείμενο διεθνώς. Η προάσπιση και ανάδειξη του γλωσσικού πλουραλισμού αποτελεί, εξάλλου, εκτός από σημαντικό επιστημονικό αντικείμενο και πρόταγμα σεβασμού της πολιτισμικής διαφοράς.
Σε καμία περίπτωση δεν υπάρχουν απαραβίαστα πεδία και αντικείμενα έρευνας και, ασφαλώς, η επιστημονική έρευνα δεν δύναται να διεξάγεται υπό καθεστώς εξωθεσμικών παρεμβάσεων ή βάσει της εκ των προτέρων έγκρισης των θέσεων και των πορισμάτων της από οιονδήποτε φορέα. Η έρευνα διέπεται από κανόνες και αρχές ηθικής και δεοντολογίας, τους οποίους υπηρετεί κάθε επιστημονικός κλάδος, και με βάση αυτούς θα πρέπει να κρίνεται και να αξιολογείται. Η κριτική, η ανταλλαγή επιχειρημάτων και ο γόνιμος διάλογος στο πλαίσιο επιστημονικών έργων είναι θεμιτές πρακτικές και θα πρέπει να γίνονται στη βάση αυτών των αρχών και της επιστημονικότητας. Η θεσμική επίκληση και χρήση άλλων αρχών και κανόνων πέραν αυτών πλήττουν την συνταγματικά κατοχυρωμένη ελευθερία της επιστημονικής έρευνας, καθώς και τη θεμελιώδη αρχή της ανεξαρτησίας αυτής.
Αθήνα, 18 Νοεμβρίου 2021
Το ΔΣ
