“Η μοίρα πατάει πάνω στις γυναίκες. Άλκηστη και Βιολέτα.” / γράφει η Πόπη Φιρτινίδου
Την Παρασκευή 24 Νοεμβρίου βρέθηκα στο θέατρο της Στέγης, για να παρακολουθήσω μια παράσταση που υποσχόταν πολλά, σε συνδιοργάνωση του Κέντρου Συμβουλευτικής Υποστήριξης Γυναικών Βέροιας, της ΚΕΠΑ και του ΔΗΠΕΘΕ Βέροιας.
Νέοι άνθρωποι έριξαν την ματιά τους, φρέσκια, άφοβη, θρασεία (χρησιμοποιώ την λέξη με θετικότατο πρόσημο) σε ένα κείμενο παλαιό μα όχι παλιακό, και με τον δικό τους τρόπο εξέθεσαν το κοινό σε σκέψεις πάνω στην αέναη μάχη ανάμεσα στο επίκαιρο και το διαχρονικό, την υποταγή και τη δράση, το χρέος και την επιθυμία.
Πολλές αρετές εντόπισα στην απόδοση που μας παρουσίασε η θεατρική ομάδα MONKS, αν και έχω, ίσως λόγω επαγγέλματος, κάποιες ενστάσεις σχετικά με τον ρυθμό της ο οποίος ενώ στο μεγαλύτερο μέρος υπηρετείται άψογα και οι ηθοποιοί «χορεύουν» πάνω στην εξαιρετική μετάφραση του Γ. Τσοκόπουλου και χρησιμοποιούν το 15σύλλαβο σαν ρευστό υλικό που πλάθουν όπως χρειάζονται κάθε στιγμή, κάποιες, όχι λίγες, στιγμές δέχεται μια άνω τελεία και όλα αναστέλλονται για λίγο ή λίγο περισσότερο, και η ροή σταματάει χωρίς προφανή λόγο. Το σύνολο, βεβαίως, δικαιώνει τόσο την ομάδα που αποφάσισε το τόλμημα (γιατί τι θα ήταν τα νιάτα χωρίς τόλμη;), όσο και τους φορείς που τους κάλεσαν για να εκθέσουν τον Ευριπίδειο Λόγο στο κοινό της πόλης μας, και βεβαίως αποτελεί τιμή για καθένα/καθεμιά που συμμετείχαν.
Οι λόγοι που αποφάσισα να γράψω το κείμενο αυτό είναι δύο: από την μια η κυρία Μυρσίνη Καρματζόγλου και η αέρινη Άλκηστη που έπλασε με το ταλέντο της, μα όχι μόνο με αυτό, η σκηνοθετική οδηγία ήταν σίγουρα καίρια και δικαιούται μέγα μέρος του επαίνου (εξαιρετικό το εύρημα με το χειλόφωνο που έκανε τη φωνή της να δίνει περαιτέρω βάθος και δύναμη σε έναν μονόλογο που ήδη είναι καταλυτικός). Είδα μια νέα γυναίκα που κουβαλάει με σοφία, σολομώντεια ισορροπία και καρτερία το αναπόδραστο βάρος της ηρωίδας που ενσαρκώνει, που περπατάει σαν να κυλάει, που μιλάει σαν να ξεψυχάει, που αποχαιρετά σαν να ζει ήδη την απουσία της, που ραγίζει με τον μακρύ μονόλογό της τις άμυνες και τις αναμονές μας, παίρνοντάς μας σε έναν άλλο χώρο και χρόνο, και τους δύο τρυφερούς και μαζί ακάνθινους. Από πού έρχεται τόση ωριμότητα, τόση δύναμη, τόση ομορφιά ψυχής και κίνησης; Σπουδές; Ενσυναίσθηση; Καθοδήγηση; Όλα αυτά μαζί; Ό,τι κι αν είναι, καλοδεχούμενο και καλώς καμωμένο, σίγουρα στο μέλλον θα δούμε πολλά από αυτήν την προικισμένη γυναίκα.
Σε δεύτερο επίπεδο, όμως, και με τη βοήθεια του λευκού φορέματος και της λεπτότατης σιλουέτας της, η Άλκηστη της Μυρσίνης Καρματζόγλου έξυσε και έφερε στην επιφάνεια της μνήμης μου την Βιολέτα, την ηρωίδα της Βερντικής Τραβιάτα («Traviata» σημαίνει «παραστρατημένη» στα ιταλικά), μια γυναίκα που όσο διαφέρει, άλλο τόσο ομοιάζει στην Ευριπίδεια ηρωίδα. Η μία τηρεί όλους τους κανόνες και δέχεται τις ανάλογες τιμές και την αναγνώριση που της αξίζουν, η άλλη είναι μια εταίρα, λατρεμένη μεν από πολλούς, αλλά εταίρα. Η μία γίνεται σύζυγος και μητέρα, τοποθετείται με προθυμία και χαρά στον ρόλο που της αποδόθηκε από την ημέρα της γέννησής της, η άλλη παίζει τον άλλο γυναικείο ρόλο, αυτόν της προσφοράς της χαράς και της ηδονής. Η μία δέχεται να δώσει τη ζωή της για τον αγαπημένο της, η άλλη σκοτώνει η ίδια τον εαυτό της όταν, για να σώσει την τιμή τής οικογένειας τού αγαπημένου της, τον εγκαταλείπει βυθιζόμενη στην αρρώστια και την απελπισία. Η μία αναχωρεί θαρραλέα δηλώνοντας πως δεν θα άντεχε τη ζωή χωρίς τον αγαπημένο της, η άλλη, εξίσου θαρραλέα, διαλέγει «τον ζωντανό τον χωρισμό» που «παρηγοριά δεν έχει». Η μία, στον μύθο, δέχεται χάρη κι επιστρέφει, η άλλη, στην όπερα, προλαβαίνει να ξαναζήσει για μια μόνο στιγμή, όσο χρειάζεται για να τραγουδήσει την χαρά της που ο αγαπημένος άνδρας δέχεται στην αγκαλιά του την τελευταία της ανάσα.
Παρά τους αιώνες που χωρίζουν τα δύο έργα και τη διαφορά του ύφους, η τραγικότητα λιώνει την σύζυγο, την ερωμένη και την αγάπη σε ένα κράμα και μας εκθέτει σε μια πικρή αλήθεια: στη θεατρική ή την οπερατική σκηνή, αλλά και στο διπλανό σπίτι, στον διπλανό δρόμο, στην διπλανή πραγματικότητα, καθημερινά γυναίκες παραμερίζουν για να συνεχιστεί η ζωή, να ανοίξει ο δρόμος για μια φευγαλέα επαγγελία.
…………….
