Μια βιβλιοθήκη σπάνιων βιβλίων, μια κιβωτός μνήμης στην Ορεστιάδα – “Βιβλιοθήκη Ελληνικής Κοινότητας Αδριανούπολης”
Δήμητρα Σμυρνή
Πέρασε μέσα από τα κύματα των γεγονότων της Ιστορίας, για να μεταφέρει τα σπάνια και πολύτιμα βιβλία της μέχρι σήμερα, βρίσκοντας μόνιμη πια εγκατάσταση στην Ορεστιάδα του Έβρου.
Πρόκειται για τη « Βιβλιοθήκη της Ελληνικής Κοινότητας Αδριανούπολης», που ιδρύθηκε το 1833 στην «Ελληνική Αστική Σχολή της Αδριανούπολης». Η Σχολή συστάθηκε από ‘Έλληνες κατοίκους της πόλης ήδη από το 1316, και η βιβλιοθήκη, λιθόκτιστη αρχικά, λειτουργούσε στο μέσον της Σχολής.
Το 1878 χτίζεται «επιβλητικόν και καλλιμάρμαρον κτίριον», όπως αναφέρουν οι πηγές, στη θέση της παλιάς Σχολής, όπου φιλοξενείται η Βιβλιοθήκη, μέχρι την εκκένωση της Αδριανούπολης το 1922.
Τα βιβλία της, μετά τα τραγικά γεγονότα που μεσολαβούν, μεταφέρονται μαζί με τα κειμήλια των εκκλησιών από τους Δημογέροντες στην Αθήνα, σε υπόγειο της Ακαδημίας Αθηνών, κατόπιν στο Βυζαντινό Μουσείο, και τα βιβλία στην Εθνική Βιβλιοθήκη.
Το 1924 επανιδρύεται στη Θεσσαλονίκη ο «Φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος Αδριανουπόλεως» και γίνεται ο νόμιμος αποδέκτης σημαντικού τμήματος της πνευματικής κληρονομιάς του, των βιβλίων της βιβλιοθήκης της Αδριανούπολης.
Τώρα, μετά από περιπέτειες, τη φυσιολογική φθορά του χρόνου και την απώλεια σημαντικού μέρους των βιβλίων, αφού το 2001 έγινε η καταγραφή, συντήρηση και ψηφιοποίηση ενός σημαντικού μέρους της Βιβλιοθήκης από το Πανεπιστήμιο της Κρήτης, μεταφέρθηκε στην Ορεστιάδα, όπου ζουν οι απόγονοι των Ελλήνων που ίδρυσαν τη Βιβλιοθήκη.
Η Βιβλιοθήκη συστεγάζεται σήμερα με τη Βιβλιοθήκη του Δήμου.
Ο επισκέπτης της εκείνο που έχει να θαυμάσει είναι, πέρα από την παλαιότητα και τη σπανιότητα των βιβλίων της, η καλλιτεχνικότατη απόδοση του εσωτερικού διακόσμου των βιβλίων, αλλά και η εξωτερική των δερματόδετων τόμων της.
Ανάμεσα στα πολύτιμα βιβλία της ξεχωρίζουν τα «Θεοκρίτου ειδύλλια», ( έκδοση Άλδου Μανούτιου», 1495, Βενετία), μια Γεωγραφία του 1704, Τρίγλωσσο Λεξικό του 1790,και οι «Κηρήθρες» του Βάρναλη, 1905, το μοναδικό αντίτυπο που έχει ποτέ βρεθεί με ιδιόχειρη αφιέρωση του ποιητή, καθώς και παλαιότατοι τόμοι της Εγκυκλοπαίδειας Πάπυρος Λαρούς, με περίτεχνα διακοσμημένα εξώφυλλα.
Πολλά από τα βιβλία βρίθουν σημειώσεων στα περιθώριά τους, οι οποίες σημειώσεις παρουσιάζουν πραγματικό ενδιαφέρον.
Στην επίσκεψή μας στη Βιβλιοθήκη, πριν από ένα 20ήμερο, μας ξεναγεί με πάθος ο εκπαιδευτικός και νεοεκλεγμένος πρόεδρος τώρα του «Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Αδριανουπόλεως», Γιώργος Ριζιώτης, ένας άνθρωπος που γνωρίζει σε βάθος το θέμα αλλά και αγαπά τη Βιβλιοθήκη με πλήρη συνείδηση της αξίας της. Μας σταματά συχνά μπροστά στις γυάλινες προθήκες, όπου εκτίθενται τα σπανιότερα βιβλία, και εφιστά την προσοχή μας στην ιδιαιτερότητα του καθενός.
Μια επίσκεψη που παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον και για τον πιο απληροφόρητο επισκέπτη, αφού αποτελεί ένα ταξίδι μέσα στο χρόνο και στη γνώση τόσο μακρινών εποχών, όπου η Τεχνολογία ήταν ακόμα στα σπάργανα.
Ίσως θα ήταν μια πρόκληση για τη Δημόσια Βιβλιοθήκη της Βέροιας, την παγκόσμια βραβευμένη Βιβλιοθήκη μας, να φιλοξενήσει κάποιους απ΄ αυτούς τους σπάνιους τόμους, εφόσον κάτι τέτοιο είναι βέβαια δυνατόν. Θα ήταν μια έκθεση με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το κοινό.
Φωτογραφίες: faretra.info
Για το Λαογραφικό Μουσείο Ορεστιάδας μπορείτε να διαβάσετε εδώ
