Μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα εκδήλωση της ΕΦΑ Ημαθίας με θέμα “πανδημίες και επιδημία στη Βέροια των αρχών του 20ου αιώνα”
Με μια εκδήλωση ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα από κάθε άποψη, ιστορική, ιατρική και κοινωνική, ξεκίνησε τον κύκλο των καλοκαιρινών της εκδηλώσεων η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ημαθίας.
Στον αύλειο χώρο του Βυζαντινού Μουσείου της Βέροιας η ΕΦΑ, σε συνέργεια με τους Φίλους του Πολυκεντρικού Μουσείου των Αιγών, έδωσε με τον Γιώργο Λιόλιο, τον δικηγόρο και συγγραφέα ως ομιλητή, ένα θέμα εξαιρετικά επίκαιρο και προπαντός άγνωστο στο πολύ κοινό. «Πανδημίες και επιδημία στην Βέροια των αρχών του 2Οου αιώνα: η περίπτωση της ‘’ισπανικής γρίπης’’ του 1918-19.»
Προλόγισαν η Πρόεδρος των «Φίλων», Αναστασία Τούρτα, δηλώνοντας πως για την συγκεκριμένη εκδήλωση πάρθηκαν όλα τα υγειονομικά μέτρα και ο Αρχαιολόγος Γιάννης Γραικός, εκπροσωπώντας την ΕΦΑ, ο οποίος ενημέρωσε πως ανοίγουν οι αρχαιολογικοί χώροι, με πρώτους την Παλαιά Μητρόπολη και τον Άγιο Πατάπιο, με την αποψινή εκδήλωση να αποτελεί την αρχή και άλλων εκδηλώσεων που θα ακολουθήσουν.
«Οι πανδημίες από τον Θουκυδίδη μέχρι τον Καμύ, είναι πρωτίστως ανθρωπολογικά φαινόμενα, που μας βοηθούν να ξανακοιτάξουμε τις προϋποθέσεις κάτω από τις οποίες είμαστε συγκροτημένοι ως κοινωνία» κατέληξε.
Ο Γιώργος Λιόλιος, γνωστός όχι μόνο για το πάθος που τον διακρίνει ως προς την ιστορική τοπική έρευνα, έχει κι έναν δικό του τρόπο όχι μόνο να προσεγγίζει τα θέματα, αλλά και από το βήμα να προσδίδει στην εισήγησή του όχι μόνο την ζητούμενη τεκμηρίωση, αλλά και την αφηγηματική ικανότητα που τραβά την προσοχή του ακροατηρίου του.
Αν και προλογίζοντας δήλωσε πως το υλικό της έρευνάς του ήταν φτωχό – λόγω της έλλειψης εφημερίδων στη Βέροια εκείνα τα χρόνια, αλλά και λόγω έλλειψης ληξιαρχικών πράξεων θανάτου – και επομένως κάθε εξαγόμενο συμπέρασμα θα ήταν ισχνό, η όλη προσέγγιση του θέματος απέδειξε το αντίθετο.
Ξεκινώντας από πολύ παλιότερες επιδημίες στην Ευρώπη, που ήρθαν και στην Ελλάδα – πανώλη από τα λιμάνια του Ναυπλίου και της Θεσσαλονίκης – ή κίτρινος πυρετός, έμεινε περισσότερο στη χολέρα του 1854 με πύλες εισόδου τον Πειραιά και τη Θεσσαλονίκη.
Κάνοντας ένα πορτρέτο της Βέροιας της εποχής, με τα σοκάκια της, τα καλντερίμια, τα τούρκικα σπίτια και την έλλειψη υδροδότησης και αποχετευτικού δικτύου, έδειξε το νοσώδες περιβάλλον που επικρατούσε, ώστε η χολέρα να υπάρχει κίνδυνος να μεταφερθεί και στην πόλη μας.
Με δύο λοιμοκαθαρτήρια στις εισόδους της πόλης και διακοπή επικοινωνίας, η χολέρα υποχωρεί, για να ξαναγυρίσει με τους Βαλκανικούς Πολέμους.
Εμβολιασμοί στο στρατό, φάρμακα στη Βέροια το μουρουνόλαδο, το ρετσινόλαδο και το κινίνο, και ίδρυση το 1912 του πρώτου νοσοκομείου, στη θέση που βρίσκεται το σημερινό Δημαρχείο.
Η Ισπανική Γρίπη όμως που ακολουθεί, και διαδίδεται ταχύτατα σ’ όλη την Ευρώπη και γρήγορα και στον υπόλοιπο κόσμο, λόγω του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, δεν αφήνει ανέγγιχτη την Ελλάδα και φυσικά και τη Βέροια. Οι γάλλοι στρατιώτες την μεταφέρουν κι εδώ.
Ενώ στην υπόλοιπη Ευρώπη παίρνονται μέτρα, στην Ελλάδα και στη Βέροια οι κάτοικοι δεν παίρνουν μέτρα – η έλλειψη πληροφόρησης είναι εμφανής – με αποτέλεσμα πολλούς νεκρούς, που δεν ξέρουμε πού θάβονταν.
Ο ομιλητής, αφού χρησιμοποίησε διαφάνειες με αποσπάσματα από εφημερίδες της Θεσσαλονίκης και έξοχες φωτογραφίες της Παλιάς Βέροιας από εκείνη την εποχή, έκλεισε με δύο συμπεράσματα:
α) Η απουσία αναφορών σε κείμενα ιστορικά και λογοτεχνικά της εποχής δείχνει πως οι κάτοικοι τότε ήταν ζυμωμένοι με τον θάνατο, ώστε το αποτύπωμά του να είναι κάτι συνηθισμένο, και
β) Ο Covid 19 αποδείχθηκε πιο δημοκρατικός, πλήττοντας από τον Μπόρις Τζόνσον και τον Μπολσονάρο μέχρι και τους φτωχούς Μουσουλμάνους στην Ξάνθη, σε αντίθεση με τις επιδημίες παλιά, που διάλεγαν για θύματά τους τα φτωχά λαϊκά στρώματα.
Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε, αφήνοντας σε όσους την παρακολούθησαν τις καλύτερες εντυπώσεις.
Φωτογραφίες: faretra.info
