“Ερωμένες στον καμβά”. Ποίηση και ρεαλισμός μαζί, σε μια συναρπαστική παράσταση / γράφει η Δήμητρα Σμυρνή

Από το Θέατρο «Το τρένο στο Ρουφ» στην «Εβδομάδα Θεάτρου» στη Βέροια

Σε κερδίζει από τα πρώτα λεπτά…

Από τη στιγμή που συμμετέχουν οι αισθήσεις σου, καθώς ακούς μια τεράστια καρδιά να χτυπά σαν υπόκωφο τύμπανο, από τη στιγμή που τα μάτια σου συλλαμβάνουν ένα υποβλητικό σκηνικό φτιαγμένο μόνο από πίνακες, ένα ατελιέ της φαντασίας, που μπορεί να φιλοξενεί τον Ραφαήλ της Αναγέννησης  αλλά και τον «καταραμένο» Μοντιλιάνι, μαζί με τις γοητευτικές και μοιραίες ερωμένες τους….

Από τη στιγμή που ακούς τα πρώτα λόγια του κειμένου και αρχίζει να συμμετέχει πια και το μυαλό  μαζί με το συναίσθημα και η πρώτη σκέψη που σχηματίζει είναι: «μα, τι έξυπνο και πρωτότυπο κείμενο!»…

Όλ’ αυτά, λοιπόν, είναι οι αντιδράσεις ενός ευαίσθητου δέκτη στα μηνύματα ενός πομπού, που γνωρίζει καλά τους κανόνες της «θεατρικής σύμβασης», μετατρέποντάς την σε μια συναρπαστική επικοινωνία ανάμεσά τους. Το αιώνιο θεατρικό παιχνίδι…

Μπορεί το πρώτο όπλο του έργου να ήταν η υποβολή, αλλά το δεύτερο, ο λόγος, το κείμενο, ήταν το δυνατότερο.

«Οι ερωμένες στον καμβά» ξετυλίγονται μέσα από ένα πανέξυπνο κείμενο, που δύσκολα μπορεί να πιστέψει κανείς πως είναι η πρώτη θεατρική δουλειά της Σοφίας Καψούρου. Ένα κείμενο που παντρεύει αναπάντεχα μια λεπτή ποιητική διάθεση μ’ έναν σκληρό κάποτε ρεαλισμό…

Δεν είναι μόνο ένα κείμενο που, πέρα από τα παραπάνω, το διακρίνει   μια θαυμαστή ισορροπία ανάμεσα στο τραγικό και στο κωμικό -πράγμα δύσκολο και ριψοκίνδυνο για το τελικό αποτέλεσμα– δεν είναι μόνο που δίνει με το λόγο του στον ηθοποιό όλες τις δυνατότητες να αναδείξει το ταλέντο του, φωνάζει πως πίσω από τη γραφή του υπάρχει μια πολύ σοβαρή μελέτη της εποχής, των προσώπων και των γεγονότων.

Έτσι οι «Ερωμένες» όλων των εποχών, αυτές οι κρυμμένες στη σκιά ή οι άλλες, οι λίγες, που διεκδικούν τη θέση τους στην κοινωνία, παίρνουν σάρκα και οστά, συμπυκνώνοντας τη μοναξιά τους, την πίκρα, τη στέρηση, την άρνηση αλλά και την έκρηξη του πάθους που τις διακρίνει, στα πρόσωπα της Φορναρίνας, ερωμένης του Ραφαήλ και της Ζαν Εμπιτέρν, ερωμένης του ζωγράφου Μοντιλιάνι.

Ισοδύναμες ερμηνευτικά οι δύο ταλαντούχες ηθοποιοί,  Ασπασία Κοκόση ( Φορναρίνα) και Σοφία Καψούρου (Ζαν), ζωντανεύουν το κείμενο με έμπνευση, αναδεικνύοντας εκφραστικά και τη μικρότερή του λεπτομέρεια.

Πληθωρική η Φορναρίνα της Κοκόση, απόλυτα γήινη, καθώς η καταγωγή της (κόρη φούρναρη) και η έλλειψη οποιασδήποτε μόρφωσης την κρατά καλά στη γη, εκδηλώνει τα συναισθήματά της για το Ραφαήλ με το δικό της απλό, λαϊκό και εκρηκτικό τρόπο, που τον διακρίνουν περισσότερο οι κωμικές πινελιές.

Αντίθετα, η Ζαν Εμπιτέρν, η διανοούμενη και με το όνειρο να γίνει κι αυτή ζωγράφος, το μοντέλο και ερωμένη του Μοντιλιάνι, συνθλίβεται κάτω από τη δυνατή προσωπικότητα και τα πάθη του εραστή της, χτίζοντας το ρόλο της με  περισσότερες  τραγικές πινελιές.

«Ονειροφάγος ο Έρωτας» θα πει σε κάποια αποστροφή του λόγου της, για να συμπληρώσει ισοπεδωμένη «Ήμουν ωκεανός και μ’ έκανες σταγόνα»…

Η σκηνοθεσία του Παναγιώτη Παναγόπουλου όχι απλά δεν αδίκησε το εξαιρετικό κείμενο, αλλά φώτισε και ανέδειξε και τις πιο λεπτές πτυχές του, ελέγχοντας απόλυτα τις ερμηνευτικές δυνατότητες των δύο ηθοποιών του και υπογραμμίζοντας την  ιδιαίτερη εκφραστική γκάμα της κάθε μιας.

Ενδεικτικό στοιχείο της ευφυούς σκηνοθετικής του ματιάς ο απόλυτος συντονισμός του λόγου, καθώς περνούσε μερικές φορές από τη μία ηρωίδα στην άλλη ταχύτατα, όχι σαν θεατρική ατάκα αλλά σαν βιαστική αλλά καθοριστική ζωγραφική πινελιά, και κάποια σημεία του λόγου τα οποία επέλεξε να αποδοθούν τραγουδιστά, παραπέμποντας στη μουσική και το ύφος της αντίστοιχης εποχής. Βοηθοί του σκηνοθέτη η Χριστίνα Μανουσάκη και ο Μιχάλης Μουλακάκης.

Τεράστιο ρόλο στην ατμόσφαιρα που δημιουργήθηκε από την πρώτη στιγμή έπαιξε και η επιλογή της μουσικής υπόκρουσης –χωρίς αυτήν δε θα ήταν ίδιο το αποτέλεσμα – αλλά και σημαντικό ρόλο η επιμέλεια των  κοστουμιών από τις Δέσποινα Βιλλιώτη και Άρτεμη Κατσαμπάνη καθώς και οι φωτισμοί της παράστασης.

Οι βουβές φιγούρες των κοριτσιών, που εντάχθηκαν στο έργο, έδεσαν απόλυτα ερμηνευτικά, δημιουργώντας μια ιδιαίτερη αίσθηση εικαστικής παρέμβασης της οποίας την ευθύνη είχαν ως προς την   Εικαστική δημιουργία, τον Εικαστικό χώρο και την  Εικαστική διάδραση οι: Δέσποινα Βιλλιώτη, Ελισσάβετ Παπαδημητρίου, Μαρίνα Τσιρώνη, Εμμέλεια Φιλιπποπούλου (συνεργάτες και σπουδαστές του Εργαστηρίου Σχεδίου – Ζωγραφικής για την εισαγωγή στις Ανώτατες Σχολές Καλών Τεχνών Γρηγόρη Κολιζέρα), Άννα Τζώρτζη

Η μοναδική επιφύλαξη που θα μπορούσε να εκφράσει κανείς θα ήταν για τη  χρονική διάρκεια του έργου, η οποία φόρτωσε περισσότερο το πορτρέτο της Ζαν, χωρίς να επιτευχθεί ένα καλύτερο αποτέλεσμα. Το πορτρέτο ήταν ήδη ολοκληρωμένο.

Μια συναρπαστική παράσταση που προκάλεσε εντύπωση, κινητοποιώντας τη σκέψη και το συναίσθημα με την πρωτοτυπία του θέματος και την εμπνευσμένη απόδοσή του.

Φωτογραφίες: faretra.info