ΔΗΠΕΘΕ Βέροιας – Πειραματική σκηνή: Ο λόγος του Βικέλα σε μια πρωτοποριακή ατμοσφαιρική παράσταση

02/04/2022, 14:29

…..

Πρεμιέρα χθες το βράδυ για την παράσταση της μεταφοράς δύο διηγημάτων του Δημητρίου Βικέλα στο Θέατρο.”Η Ανάμνησις και ο Παπα Νάρκισσος” δραματοποιήθηκαν από την Πειραματική Σκηνή του ΔΗΠΕΘΕ Βέροιας, ενισχύοντας ακόμη περισσότερο την άποψη των θεατών για την προσφορά του στην τοπική κοινωνία και την καλλιέργεια του αισθητηρίου της.

Μετά τις “Πέντε Σιωπές”, που συγκλόνισαν τον Οκτώβριο, έρχεται το ΔΗΠΕΘΕ να ανοίξει καινούριους ορίζοντες, από τη μια με την ίδρυση της Πειραματικής του Σκηνής κι από την άλλη με το ανέβασμα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας στο Θέατρο.

Ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Γιάννης Παρασκευόπουλος, τολμηρός και ανήσυχος, δεν μένει στα ήδη κατακτημένα και προχωρά.

Η Πειραματική Σκηνή, παιδί του Σχολείου Σκηνοθεσίας, που λειτούργησε πρόσφατα στον τόπο μας, φιλοδοξεί με νέους σκηνοθέτες να χαράξει μια διαφορετική πορεία στο Θέατρο, φέρνοντας τον θεατή πιο κοντά στο Θέατρο Έρευνας.

Το να επιλεγεί, όμως, για ανέβασμα στο Θέατρο, ένας λογοτέχνης του 19ου αιώνα, όπως ο Βικέλας, είναι πραγματικά πρωτοποριακό μέχρι και ριψοκίνδυνο.

Από τη μια η γλώσσα του κειμένου, η καθαρεύουσα, με ίχνη δημοτικής, κι από την άλλη η μεταφορά της περιρρέουσας ατμόσφαιρας του 19ου αιώνα στον σημερινό, κάθε άλλο παρά εύκολο ήταν ως εγχείρημα.

Κι εδώ έγκειται η γοητεία του. Οι σκηνοθέτες της Πειραματικής πήραν το υλικό και με επίγνωση των δυσκολιών έκαναν μια γέφυρα ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν, δίνοντας σάρκα και οστά στον λόγο και μετατρέποντάς τον σε εικόνα και συναίσθημα.

Μπορεί να πέρασαν πάνω από 120 χρόνια από τότε που τα έργα γράφτηκαν. Τα πανάρχαια, όμως, ερωτήματα γύρω από τη φθορά και το θάνατο, οι αξίες τους χρέους και της αλληλεγγύης, παραμένουν αναλλοίωτα.

Τα δύο διηγήματα δραματοποιήθηκαν σε ένα συνεχές και αδιάσπαστο σύνολο, προβάλλοντας ενιαίο το πορτρέτο του συγγραφέα.

“Η Ανάμνησις”, ανατομία της μνήμης με τους ιδιαίτερους νόμους της να γίνεται εικόνα και κάποτε επανερχόμενη να βασανίζει το μυαλό και την ψυχή, αποδόθηκε από τον σκηνοθέτη της, τον Κωνσταντίνο Ντομουχτσή, άκρως ατμοσφαιρικά. ‘Έχοντας ένα κείμενο που η φαινομενική ροή του ήταν στατική, ανέδειξε την εσωτερική, έντονα συναισθηματικά.

Ο συγγραφέας, που είναι και πρωταγωνιστής του διηγήματος, αρνείται να δεχτεί την παρουσία του θανάτου δίπλα στη νεότητα και την ομορφιά. Αρνείται, κι όμως διαψεύδεται από τη σκληρή πραγματικότητα. Η ίδια η ζωή με τους απάνθρωπους νόμους της τον ξεπερνά.

Ο σκηνοθέτης κίνησε τους ηθοποιούς του με γρήγορους φωνητικούς ρυθμούς και με πολλές επαναλήψεις, που όσο κι αν φαίνονταν στον θεατή υπερβολικές, και φαίνονταν, απώτερο σκοπό είχαν το φόβο της παραδοχής του θανάτου από τον συγγραφέα και τον τελικό συμβιβασμό του μ’ αυτόν.

Κορυφαία εικόνα η πένθιμη πορεία των ηθοποιών στο τέλος του πρώτου δράματος με τα όργανα να αγγίζουν, παίζοντας τελετουργικά, και τον θάνατο αλλά και τη ζωή συνάμα.

“Ο παπα Νάρκισσσος“, σκηνοθετημένος από τον Βασίλειο Γαλουτζή, ήταν πιο εύπλαστος γι’ αυτόν, καθώς η δράση στο διήγημα ήταν υπαρκτή, έστω κι αν και εδώ εκείνη που βαραίνει είναι η εσωτερική δράση. Η συνύπαρξη της προσωπικής ευτυχίας με τη δυστυχία του άλλου, η χαρά του ερχομού της ζωής σε αντιδιαστολή με το φόβο του θανάτου, το χρέος και η αλληλεγγύη, είναι οι θεματικοί πυρήνες του διηγήματος, που ο σκηνοθέτης τις έκανε λόγο και εικόνα αριστοτεχνικά.

Πιο ζεστό και ανθρώπινο το κείμενο, λιγότερο μεταφυσικό, έδωσε την ευκαιρία στο σκηνοθέτη να κάνει μια περισσότερο άμεση και οικεία για τον θεατή προσέγγιση.

Οι ηθοποιοί της παράστασης, λειτουργώντας σαν ένα αδιάσπαστο σύνολο, εντυπωσίασαν! Νέα παιδιά όλα. Λάζαρος Γιαννακόπουλος, Μαρία Καραγκιοζίδου, Φανή Κονδάρα, Σταυρούλα Κουλούρη και Μαρία Νεφέλη Παρασκευοπούλου, είχαν να παλέψουν μ’ έναν λόγο τελείως άγνωστο γι’ αυτά και να τον μετατρέψουν σε εικόνα και συναίσθημα με τις κινήσεις τους, με τις αποχρώσεις της φωνής τους, με το βλέμμα. Και τα κατάφεραν περίφημα! Άψογος συντονισμός κινητικός και φωνητικός. Εκφραστικές δυνατότητες στο έπακρο!

Τα κοστούμια και τα σκηνικά του Δημήτρη Γεωργόπουλου, μακριά πολύ απ’ το φολκλόρ, είχαν στόχο τους να αποδώσουν λιτά και γραμμικά τον ίδιο τον άνθρωπο διαχρονικά. Το κείμενο λειτούργησε γι’ αυτόν ως οδηγός, ώστε να αποδώσει με τη δική του καλλιτεχνική ματιά την επιζητούμενη ατμόσφαιρα.

Η κινησιολογική σύλληψη και απόδοση του κειμένου από την Αφροδίτη Γεωργιάδου ευρηματική. Άλλοτε γεμάτη πάθος και ένταση και άλλοτε με παύσεις κινητικές, που είχαν όμως το ίδιο συναισθηματικό αποτέλεσμα. Κίνηση άκρως ατμοσφαιρική.

Οι φωτισμοί του Αντώνη Στεφανόπουλου, όπως πάντα καθοριστικοί για την συναισθηματική υπογράμμιση των δρώμενων και η επιμέλεια της μουσικής από τον Τρύφωνα Λάζο, ικανή να πολλαπλασιάσει την απήχησή της στην ψυχή του θεατή.

Όσο για την παρουσία του ακορντεόν ή για τον ήχο της τρικυμίας, που μας έκανε να νιώθουμε συνεπιβάτες στο ίδιο καράβι με τον συγγραφέα, ήταν υπογραμμίσεις πολλαπλασιαστικές της ιδιαίτερης ατμόσφαιρας του δρώμενου.

Μια παράσταση που μας έκανε όλους συμμέτοχους στη “συναισθηματική περιουσία” του συγγραφέα, που τόσο λίγο τον ξέρουμε οι περισσότεροι, αν και η καταγωγή της οικογένειάς του ήταν από την πόλη μας, τη Βέροια.

Κι αν σταθούμε στα λόγια του Γιάννη Παρασκευοπούλου, που είπε:

“Η Πειραματική Σκηνή οφείλει να προσφέρει στους δημιουργούς και στους θεατές της το ταξίδι της διαδρομής και όχι την αγωνία του αποτελέσματος”

τότε, εμείς ως θεατές έχουμε να πούμε πως στη χθεσινή πρεμιέρα ζήσαμε και το ταξίδι και απολαύσαμε και το αποτέλεσμα!

Φωτογραφίες: faretra.info