Ο ναός μου μύριζε χαρτί και δέρμα. Ο ναός μου ανάβλυζε Χρόνο και Σοφία. Ο ναός μου εμπότιζε με θάρρος και κρίση.
Στον ναό μου οδηγούσαν μαρμάρινα σκαλοπάτια με επιβλητικά μπλεγμένα κάγκελα. Η πόρτα ήταν πάντα ανοιχτή και ακούγονταν σελίδες να γυρίζουν και ελαφρά πατήματα. Απέναντι από την είσοδο δέσποζαν οι κύριοι του τόπου. Αυτοί που δεν έχουν διαβάσει τα πάντα αλλά ξέρουν να σου πουν πού να τα βρεις.
Ονόματα, τίτλοι, λέξεις κλειδιά και κώδικες στις ράχες των χάρτινων θησαυρών απλώνονταν στο τραπέζι που με τίποτα δε γέμιζε. Όλα έπρεπε να διαβαστούν, να σημειωθούν, να κατανοηθούν ώστε ποτέ να μην ξεχαστούν. Θησαυροί γραμμένοι που περίμεναν ένα χέρι να τους τραβήξει από το ράφι, να επιτελέσουν τον σκοπό τους: τη διαιώνιση της Γνώσης.
Τα πιο μαγικά σημεία σε αυτόν τον θαυμαστό κόσμο ήταν τέσσερις οπές στις οποίες δεν εισχωρούσαμε λόγω απαγόρευσης πρόσβασης. Πλησιάζαμε και μας άγγιζε το κρύο στο πρόσωπο. Σχεδόν φυσούσε εκεί μέσα. Μόλις απομακρυνόταν ο υπάλληλος, σχεδόν αντανακλαστικά έχωνα το κεφάλι μου για να αντικρύσω κάθε φορά το ίδιο θέαμα: ράφια, πολλά ράφια από βιβλία με δερματόδετες ράχες. Εκεί φυλάσσονταν τα παλιά βιβλία, όχι για ευρεία κυκλοφορία, τα βιβλία που δεν άφηναν το σπίτι τους για να έρθουν στο δικό σου. Οι σελίδες τους ήταν κιτρινισμένες από τον χρόνο, σημειωμένα σε κάποια σημεία με μολύβι, από τον καιρό που κάποιος καλλιγράφος το είχε για καινούργιο…πού να φανταστεί. Εκεί είχε σημειώσεις παλιών καθηγητών, χειρόγραφες ή σε γραφομηχανή. Τι ομορφιά στις χειρόγραφες να βλέπεις τις ιδέες τους να εμπλουτίζονται και να μπορείς να μαντέψεις ποια γεννήθηκε πρώτη ώστε να προκαλέσει και να στηρίξει την επόμενη.
Με τον καιρό οι απαιτήσεις αυξήθηκαν. Ανακαλύφθηκαν και άλλοι χώροι, με ελεγχόμενο φωτισμό για τη διατήρηση των βιβλίων που πλέον ήταν και έργα Τέχνης. Ανακαλύφθηκαν χώροι με άπλετο φωτισμό, μοντέρνο νέον, με αυστηρό περιορισμό στις φωτοτυπίες: είκοσι σελίδες ανά βιβλίο. Όνειδος η λογοκλοπή, πολύτιμη η σκέψη. Η αξία της ιδέας στην πράξη. Αποδίδεις στον πρώτο την σκέψη του και χτίζεις πάνω της ή επιχειρηματολογείς κατά της.
Γλυκιά εποχή με γλυκιά μυρωδιά. Η εποχή που αναπτύσσει ο καθένας μας τις παραξενιές του, και εγώ επίσης. Δεν ήθελα να διαβάσω βιβλία “για” το βιβλίο που έπρεπε να μελετήσουμε. Με τίποτα και ποτέ. Πρώτα μελετούσα εγώ το κεντρικό βιβλίο, κρατούσα σημειώσεις, και μετά ένα προς ένα τα βιβλία της βιβλιογραφίας, και τα βιβλία που ανέφερε η βιβλιογραφία, με σημειώσεις. Και όταν είχε κλείσει ο κύκλος, συνδύαζα όλες τις σημειώσεις για ολοκληρωμένη εικόνα με διαφορετικό χρώμα για κάθε πηγή για να αποτυπωθεί και να θυμάμαι. Θεωρούσα ότι με αυτή την μέθοδο, θα κούμπωναν όλα τα σχόλια τρίτων στην κρίση μου και θα μπορούσα να διαμορφώσω ανεπηρέαστη ορθότερη σφαιρική και συγκεκριμένη άποψη. Και αφού συνέβαινε όλο αυτό, με τη νέα ματιά, μελετούσα εκ νέου το περί ου ο λόγος βιβλίο. Και αυτή η ανάγνωση ήταν λυτρωτική.
Η βιβλιοθήκη είναι τραμπολίνο για το μυαλό. Όσο μαθαίνεις τόσο καταλαβαίνεις πόσα ακόμα αγνοείς. Όσα βιβλία και αν κατεβάσεις από τα ράφια αυτά θα παραμένουν γεμάτα και θα ανανεώνονται. Είναι ο λόγος που δεν πολυσυμπαθώ τους νέους τρόπους εξεύρεσης βιβλίων και τις ηλεκτρονικές αναζητήσεις. Όταν, τότε, άνοιγες το ξύλινο συρταράκι με τις καρτέλες των βιβλίων, με τα δάχτυλα περνούσες άλλες καρτέλες από βιβλία που δε θα γινόντουσαν κτήμα σου. Υπήρχε μια κρυφή υπόσχεση πως θα γυρίσεις να τα σώσεις, πως θα επιστρέψεις να τα βγάλεις και αυτά στη μεγάλη σάλα …ή έβρισκες τυχαία και μοιραία ένα σύγγραμμα που ταίριαζε στην αναζήτηση περισσότερο από κάθε άλλο. Όλα τα βιβλία όμως δεν είναι ίδια, ούτε και οι αναγνώστες.
Το χειρότερο βιβλίο που διάβασα στη ζωή μου το διάβασα πριν από δύο περίπου χρόνια. Συγκλονίστηκα από το χάσιμο χρόνου που μου προκάλεσε, και το μέγεθος της αβελτηρίας που περιείχε. Χάρηκα όμως γιατί ήμουν σε θέση να αναγνωρίσω τα χαρακτηριστικά του, ήμουν σε θέση να το κατατάξω στην κατηγορία που ανήκε, και στην οποία ευτυχώς ως σήμερα παραμένει μόνο. Τελικά, ακόμα και ένα κακογραμμένο επιφανειακό έργο, καθίσταται χρήσιμο στο μέτρο που αυτό αποτελεί σημείο σύγκρισης για κάθε επόμενο ή προηγούμενο ανάγνωσμα.
Βασική προϋπόθεση της επιτυχίας είναι το πάθος. Έτσι γράφουν οι μεγάλοι συγγραφείς.
Βασική προϋπόθεση της συγκίνησης είναι το πάθος. Έτσι να τους διαβάζουμε.
