“Ο πάντα επίκαιρος Σεφέρης” γράφει ο Δημήτρης Αθανασιάδης

(1967 – 2017)

(ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΠΡΙΛΗ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΑΡΧΩΝ ΣΤΟΝ ΑΠΡΙΛΗ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΑΡΧΩΝ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΫΠΟΤΕΛΕΙΑ ΤΟΥ «ΕΛΛΑΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ» ΣΤΗ ΓΕΡΜΑΝΟΔΟΥΛΕΙΑ ΤΟΥ «ΕΛΛΑΣ ΕΥΡΩΠΑΙΩΝ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΤΩΝ»)

Στον Μ…, που πολέμησε ως Μιχάλης τη στρατιωτική, αλλά δολοφονήθηκε ως Μάρκος από την οικονομική δικτατορία

Το κείμενο αυτό γράφτηκε, μεσούσης της «σκληρής διαπραγμάτευσης», στις 28 Μαρτίου του 2017, μισό αιώνα παρά δύο χρόνια από την ιστορική δήλωση του Γιώργου Σεφέρη κατά της χούντας των συνταγματαρχών, αλλά δίνεται στη δημοσιότητα σήμερα, που κατακάθησε ο κουρνιαχτός της επίπλαστης και υποκριτικής κυβερνητικής ευδαιμονίας, για να ευτελιστεί με το Δωρικό λόγο του ποιητή μια ακόμα φορά η αυταπάτη στον πολιτικό “Κήπο με τις αυταπάτες”*,  φωνάζοντας «Malta yok».

Εξάλλου, «l’histoire moderne a montré que l’utopie est mère de toutes les dictatures» (Jacques Attali: Fraternités – Une nouvelle utopie) (η σύγχρονη ιστορία έχει δείξει πως η ουτοπία είναι μητέρα όλων των δικτατοριών).

«Les responsables politiques, économiques, intellectuels et l’ensemble de la société ne doivent pas démissionner, ni se laisser impressionner par l’actuelle dictature internationale des marchés financiers qui menace la paix et la démocratie» (Stéphane Hessel: Indignez-vous)

(Οι πολιτικά, οικονομικά, πνευματικά υπεύθυνοι και μαζί η κοινωνία δεν πρέπει να παραιτηθούν, ούτε να εντυπωσιαστούν από την τρέχουσα διεθνή δικτατορία των χρηματοπιστωτικών αγορών, που απειλεί την ειρήνη και τη δημοκρατία)

Χούντα η μια και χούντα η άλλη ή όπως θα έλεγε ο Σεφέρης:

«Αἰῶνες φαρμάκι, γενιὲς φαρμάκι»**

Αποτιμώντας και υποτιμώντας τα επτά χρόνια της ενήλικης, πια, οικονομικής χούντας, συνομήλικης της στρατιωτικής, της χούντας των γερμανόδουλων οικονομαρχών, όπως της χούντας των αμερικανοϋποτελών συνταγματαρχών, ανέσυρα μια δήλωση – παρακαταθήκη του Γιώργου Σεφέρη, που έγινε στις 28 Μαρτίου του 1969 στο BBC, κατά του τυραννικού καθεστώτος της στρατοκρατίας και θα μπορούσε να είχε γίνει και σήμερα κατά του τυραννικότερου καθεστώτος της οικονομοκρατίας.

Εξάλλου, ο Γιώργος Σεφέρης μιλούσε πάντοτε για τη χαμένη Ελλάδα, για «μιὰ  ‘Ελλάδα καθαρὴ ποὺ  νὰ μὴν ντρέπεται νὰ τὴ φωνάζουν ‘Ελλάδα».

«Πάει καιρὸς ποὺ πῆρα τὴν ἀπόφαση νὰ κρατηθῶ ἔξω ἀπὸ τὰ πολιτικὰ τοῦ τόπου. Προσπάθησα ἄλλοτε νὰ τὸ ἐξηγήσω. Αὐτὸ δὲ σημαίνει διόλου πὼς μοῦ εἶναι ἀδιάφορη ἡ πολιτικὴ ζωή μας. Ἔτσι, ἀπὸ τὰ χρόνια ἐκεῖνα, ὡς τώρα τελευταῖα, ἔπαψα κατὰ κανόνα νὰ ἀγγίζω τέτοια θέματα· ἐξάλλου τὰ ὅσα δημοσίεψα ὡς τὶς ἀρχὲς τοῦ 1967 καὶ ἡ κατοπινὴ στάση μου – δὲν ἔχω δημοσιέψει τίποτα στὴν Ἑλλάδα ἀπὸ τότε ποὺ φιμώθηκε ἡ ἐλευθερία – ἔδειχναν, μοῦ φαίνεται, ἀρκετὰ καθαρὰ τὴ σκέψη μου.

Μολαταῦτα, μῆνες τώρα, αἰσθάνομαι μέσα μου καὶ γύρω μου, ὁλοένα πιὸ ἐπιτακτικά, τὸ χρέος νὰ πῶ ἕνα λόγο γιὰ τὴ σημερινὴ κατάστασή μας. Μὲ ὅλη τὴ δυνατὴ συντομία, νὰ τί θὰ ἔλεγα:

Κλείνουν δυὸ χρόνια ποὺ μᾶς ἔχει ἐπιβληθεῖ ἕνα καθεστὼς ὁλωσδιόλου ἀντίθετο μὲ τὰ ἰδεώδη γιὰ τὰ ὁποῖα πολέμησε ὁ κόσμος μας καὶ τόσο περίλαμπρα ὁ λαός μας στὸν τελευταῖο παγκόσμιο πόλεμο. Εἶναι μία κατάσταση ὑποχρεωτικῆς νάρκης, ὅπου ὅσες πνευματικὲς ἀξίες κατορθώσαμε νὰ κρατήσουμε ζωντανές, μὲ πόνους καὶ μὲ κόπους, πᾶνε κι αὐτὲς νὰ καταποντιστοῦν μέσα στὰ ἑλώδη στεκούμενα νερά. Δὲ θὰ μοῦ ἦταν δύσκολο νὰ καταλάβω πῶς τέτοιες ζημιὲς δὲ λογαριάζουν πάρα πολὺ γιὰ ὁρισμένους ἀνθρώπους.

Δυστυχῶς δὲν πρόκειται μόνον γι᾿ αὐτὸ τὸν κίνδυνο. Ὅλοι πιὰ τὸ διδάχτηκαν καὶ τὸ ξέρουν πὼς στὶς δικτατορικὲς καταστάσεις ἡ ἀρχὴ μπορεῖ νὰ μοιάζει εὔκολη, ὅμως ἡ τραγωδία περιμένει ἀναπότρεπτη στὸ τέλος. Τὸ δράμα αὐτοῦ τοῦ τέλους μᾶς βασανίζει, συνειδητὰ ἢ ἀσυνείδητα, ὅπως στοὺς παμπάλαιους χοροὺς τοῦ Αἰσχύλου. Ὅσο μένει ἡ ἀνωμαλία, τόσο προχωρεῖ τὸ κακό.

Εἶμαι ἕνας ἄνθρωπος χωρὶς κανένα ἀπολύτως πολιτικὸ δεσμὸ καί, μπορῶ νὰ τὸ πῶ, μιλῶ χωρὶς φόβο καὶ χωρὶς πάθος. Βλέπω μπροστά μου τὸν γκρεμὸ ὅπου μᾶς ὁδηγεῖ ἡ καταπίεση ποὺ κάλυψε τὸν τόπο. Αὐτὴ ἡ ἀνωμαλία πρέπει νὰ σταματήσει. Εἶναι ἐθνικὴ ἐπιταγή.

Τώρα ξαναγυρίζω στὴ σιωπή μου. Παρακαλῶ τὸ Θεὸ νὰ μὴ μὲ φέρει ἄλλη φορὰ σὲ παρόμοια ἀνάγκη νὰ ξαναμιλήσω».

Αθάνατε ποιητή, Γιώργο Σεφέρη, όταν μιλούσες για τη σιωπή στη δήλωσή σου αυτή ή τη διδαχή της γαλήνης στο «Μυθιστόρημα», λέγοντας «Ἐμεῖς ποὺ τίποτε δὲν εἴχαμε θὰ τοὺς διδάξουμε τὴ γαλήνη», είχες απέναντί σου τη βία, ποθώντας τη διδαχή της γαλήνης.

Θέλω να πιστεύω, πως σήμερα, αν είχες απέναντί σου την απάτη  των μέτρων, πολύ περισσότερο και τη μεγαλύτερη απάτη των αντίμετρων, θα μιλούσες για τη διδαχή της βίας των όπλων, γιατί «η βία και η απάτη είναι οι δύο κύριες αρετές του πολέμου» (Thomas Hobbes) («force and fraud are in war the two cardinal virtues») και κάθε πολέμου που γίνεται «διὰ τὴν τῶν χρημάτων κτῆσιν», αφού «διὰ γὰρ τὴν τῶν χρημάτων κτῆσιν πάντες οἱ πόλεμοι γίγνονται» (Πλάτων: Φαίδων).

Σημείωση: Οι επισημάνσεις με έντονα γράμματα στο κείμενο του Σεφέρη έγιναν από μένα.

* Ποιητική συλλογή του Οδυσσέα Ελύτη.

** Από το ποίημα “Οἱ Γάτες τ᾿ Ἅι-Νικόλα”, ένα από τα “Δεκαοκτώ Κείμενα”, που δημοσίευσε η πνευματική ηγεσία του τόπου μας το 1970 κατά της Χούντας των συνταγματαρχών.

Η σημερινή πνευματική ηγεσία δεν βλέπει άραγε τη χούντα των οικονομαρχών, που σε μια υπέρτατη μορφή φασισμού (υπερφασισμό, θα τον έλεγα, κατά τον υπερρεαλισμό, ως συμβολικό υπόβαθρο της πιο κτηνώδους βίας), δεν παραβιάζει μόνο τις πολιτικές αλλά και τις βιολογικές ελευθερίες, δεν ποδοπατεί κάτω από τη σημαδεμένη με τη γερμανική σβάστικα μπότα του ευρώ μόνο τα πολιτικά, αλλά και τα βιολογικά δικαιώματα;

Δεν βλέπουν την Allemande*** του εθνικού μας θανάτου οι δεξιόχειρες και αριστερόχειρες Χατζηαβάτηδες**** του θεάτρου των πολιτικών σκιών*****;

*** Η Allemande είναι Αναγεννησιακός γερμανικός χορός, που χρησιμοποιήθηκε ως πρώτος χορός στη σουίτα,  φόρμα της οργανικής μουσικής της περιόδου του Baroque, αποτελούμενη από διαδοχή αργών και γρήγορων χορών.

**** Ο Χατζηαβάτης στο θέατρο των σκιών είναι η φιγούρα της δουλοπρέπειας, που κάνει τα θελήματα του πασά.

***** Το θέατρο των σκιών, για όσους το έχουν λησμονήσει, είναι ο γνωστός Καραγκιόζης, που υποδύθηκε στην τρέχουσα επταετία της οικονομικής χούντας όλα τα πολιτικά αξιώματα, ώστε να μην είναι πια γραμματικός, φούρναρης, πραματευτής που πουλάει τα καλούδια του ή γιατρός, αλλά βουλευτής, υπουργός, διαπραγματευτής που ξεπουλάει τα καλούδια των άλλων ή πρωθυπουργός.

ΔΑ

ΥΓ

Ήταν και τότε Παρασκευή, στις 21 του Απρίλη του 1967, που στις 7.30 το πρωί πήγαμε με το Μάρκο ως μαθητές του Ε’ Γυμνασίου Αρρένων της Θεσσαλονίκης στο Α’ Αστυνομικό Τμήμα, στη γωνία των οδών Β. Όλγας και Γραβιάς, για τον ετήσιο έρανο του ΕΕΣ και βρήκαμε παρατεταγμένα τα τανκς.

Επιστρέφοντας στο σχολείο, ο αείμνηστος καθηγητής μας Γιάννης Παπακώστας μας είπε μόνο μια σύντομη φράση από τις διακηρύξεις της Γαλλικής Επανάστασης: «Η δημοκρατία δεν επιτρέπει σε κανέναν να αναγνωρίζει τον κίνδυνό της και να χρησιμοποιεί για τη σωτηρία της μέσα που η ίδια δεν εγκρίνει».

Όταν το σημερινό πολίτευμα εγκρίνει την εξωχώρια βία της πείνας και της εξαθλίωσης για τη σωτηρία, δήθεν, της δημοκρατίας, είναι δημοκρατία;

Πάντως, σήμερα το Α’ Αστυνομικό Τμήμα συστεγάζεται με την Η’ ΔΟΥ στην περιοχή «Dépôt», προφανώς, στο πλαίσιο της ενοποίησης των δυνάμεων των κατασταλτικών μηχανισμών  της εξουσίας.

Ο Μάρκος ως αστροφυσικός δεν γνώρισε την ενοποίηση των δυνάμεων του Σύμπαντος, σύμφωνα με τους οραματισμούς του Einstein, αλλά βίωσε ως πολίτης τη βαρβαρότητα της ενοποίησης των δυνάμεων της εξουσίας.