Παρακολουθώντας την χτεσινή συνέλευση εργαζομένων του υπό κατάληψη εργοστασίου ξυλείας Παγούρα- Παπαδόπουλου και πολλών αλληλέγγυων πολιτών κατέληξα σε ορισμένα συμπεράσματα. Πρώτα συμπεράσματα βέβαια που πολύ πιθανόν να χαρακτηριστούν από ορισμένους βιαστικά αλλά καλό θα είναι να διατυπωθούν στην κουβέντα που θα ανοίξει αφού το εγχείρημα που μπήκε μπροστά θα απασχολήσει την Ημαθιώτικη και όχι μόνο κοινωνία.
Η ιστορία της συγκεκριμένης επιχείρησης είναι λίγο πολύ γνωστή. Οι εργαζόμενοι σ΄ αυτή βρίσκονται σε επίσχεση εργασίας και κατέλαβαν το εργοστάσιο διεκδικώντας δεδουλευμένα που ανέρχονται στο ύψος του ενός εκατομμυρίου ευρώ μαζί με τις οφειλές προς τα ασφαλιστικά ταμεία. Ποσό τεράστιο που μια πιθανή πώληση των εγκαταστάσεων θα καλύψει μόλις το ένα τρίτο αυτής της οφειλής. Χώρια άλλες οφειλές προς τράπεζες κλπ. Οπότε, οι εργαζόμενοι προχώρησαν στην κατάληψη του εργοστασίου και φιλοδοξούν, σχεδιάζουν να το επαναλειτουργήσουν αντιγράφοντας το μοντέλο της αυτοδιαχειριζόμενης ΒΙΟ.ΜΕ.
Μέχρι εδώ πολύ σω
στά και ελπιδοφόρα τα γεγονότα. Ως μέλος της ΑΝΤΑΡΣΥΑ θεωρώ αυτονόητη την υποστήριξη τέτοιων εγχειρημάτων γνωρίζοντας εκ των προτέρων ότι είναι αδύνατη η δημιουργία σοσιαλιστικών νησίδων μέσα στον καπιταλισμό. Είναι αδύνατον να περπατήσει τέτοιο εγχείρημα χωρίς να υπάρχει η καθημερινή μαζική υποστήριξη από την τοπική κοινωνία αλλά και ευρύτερα. Είναι αδύνατο να αφήσει το αστικό σύστημα να ανθίσουν τέτοιες προσπάθειες που απειλούν να το καταστρέψουν. Και αν τις ανεχθεί θα είναι διότι εξυπηρετείται ή διότι δεν απειλείται.
Άκουσα χτες ότι οι εργαζόμενοι στην επιχείρηση είναι σύμφωνοι με την λογική της αυτοδιαχείρισης και ότι σκοπεύουν να δουλέψουν το εργοστάσιο ώστε να μην απαξιωθούν προσωπικά, εργασιακά και κοινωνικά. Το κίνητρό τους ιερό και ακαταμάχητο. Το ζητούμενο είναι μέσα σε ποιο πλαίσιο θα συμβεί αυτό. Το πλαίσιο εν πολλοίς μπήκε εξ αρχής από τον Θόδωρο, εισηγητή -αλληλέγγυο και συνδιοργανωτή της εκδήλωσης από μια αναρχική συλλογικότητα της Νάουσας. Το πλαίσιο αυτό έχει τρεις άξονες: λειτουργία με άμεση δημοκρατία, οι αποφάσεις θα λαμβάνονται στις συνελεύσεις. Καμιά σχέση με τους νεοναζί και φασίστες πάσης φύσεως. Λειτουργία της μονάδας και παραγωγή που θα σέβεται το περιβάλλον και θα αποκλείει μεσάζοντες, θα υπακούει στη λογική του εργατικού ελέγχου και των κοινωνικών αναγκών.
Είναι προφανές ότι δεν μπορούν να υλοποιηθούν όλα τα παραπάνω. Οι εργαζόμενοι είναι ανεκπαίδευτοι σε τέτοιες πρακτικές και μόλις πριν από λίγες μέρες έκαναν την πρώτη τους συνέλευση. Ωστόσο, αυτό θα ξεπεραστεί αλλά προφανώς υπάρχει ο κίνδυνος να προκύψουν διαφωνίες κλπ που θα δυναμιτίσει το εγχείρημα. Θα εκπαιδευτούν να λειτουργούν ισότιμα και όχι να παίρνουν εντολές από αφεντικά και προϊσταμένους. Θα είναι δύσκολο αλλά θα συμβεί εφόσον το θέλουν όλοι τους. Αυτό που δεν μπορεί να ξεπεραστεί είναι η λειτουργία του εργοστασίου χωρίς μεσάζοντες- εμπόρους. Εδώ, η ίδια η αγορά θα επιβάλλει το μοντέλο λειτουργίας και θα αναγκάσει τους εργαζόμενους να λειτουργήσουν με τους όρους της αφού στο σύνολό τους αυτό που θέλουν είναι να έχουν μισθό και να αποπληρώνονται οι παλιές οφειλές. Εδώ υπάρχει ζήτημα και είναι προς έρευνα η λύση του. Τέλος, η λειτουργία του εργοστασίου στην κατεύθυνση τω
ν αναγκών της κοινωνίας είναι προφανές ότι οι ανάγκες αυτές θα διερμηνεύονται από τους εμπόρους που θα στέλνουν παραγγελίες και όχι γενικώς και αορίστως την κοινωνία.
Συμπερασματικά. Η ΒΙΟΜΕ άνοιξε το δρόμο και αποτελεί ένα παράδειγμα προς μίμηση. Η Ημαθιώτικη βιομέ μόλις τώρα αρχίζει να κάνει τα πρώτα της βήματα σε έναν περιβάλλον πολύ πιο δύσκολο για προφανείς λόγους. Το στοίχημα θα κερδηθεί εφόσον προκύψει δυνατό κίνημα αλληλεγγύης από τον κόσμο και τα εργατικά σωματεία αλλά και από την στάση που θα κρατήσουν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι.
Η πρόκληση είναι μπροστά και περιμένει. Ας τους βοηθήσουμε να την κερδίσουν
Ο Χάρης Μόχλας είναι δημοσιογράφος, μέλος ΑΝΤΑΡΣΥΑ Ημαθίας- Πέλλας
