“Τέλος τα… «ταμπελάκια» μείωσης των τιμών” / γράφει η Αντριάνα Βασιλά
Η ακρίβεια – που συνεπάγεται αυξημένες εισπράξεις ΦΠΑ – και οι αλλαγές στο καθεστώς φορολόγησης των αυτοαπασχολούμενων θα είναι οι δύο συντελεστές ενίσχυσης των φορολογικών εσόδων του Δημοσίου την επόμενη χρονιά, όπως φαίνεται στις προβλέψεις του νέου προϋπολογισμού
Παρελθόν αποτελεί το μέτρο του Κώστα Σκρέκα με τα «ταμπελάκια» μόνιμης μείωσης τιμής στα σούπερ μάρκετ. Το αποτέλεσμα είναι ότι περί τα 1.500 προϊόντα έχουν αρχίσει να παίρνουν την ανιούσα αυξανόμενα περίπου 5% στα «ράφια» των σουπερ μάρκετ, παρά το γεγονός ότι το υπουργείο Ανάπτυξης έλεγε ότι όποιο προϊόν εντασσόταν σε αυτό θα έπρεπε να έχει μια μείωση τιμής τουλάχιστον 5%, η οποία θα έπρεπε και να διατηρηθεί για 6 μήνες!
Παρά ταύτα η κυβέρνηση συνεχίζει να διαφημίζει τα μέτρα για την ακρίβεια βάζοντας πλαφόν στο ανώτατο ποσοστό κέρδους και φραγμούς στις πρακτικές των πολυεθνικών με τις προσφορές προϊόντων, εντούτοις στην ουσία τίποτα δεν έχει αλλάξει. Το μέτρο της έκπτωσης 5% σε χιλιάδες προϊόντα από 1η Ιουνίου σταμάτησε να ισχύει. Η κυβέρνηση δεν προχώρησε σε παράταση του μέτρου καθώς, όπως ανέφεραν διάφοροι κυβερνητικοί παράγοντες, οι εκπτώσεις έχουν ενσωματωθεί πλέον στις τιμές.
Μάλιστα για το θέμα αυτό η κυβέρνηση αντιτείνει πως το μέτρο δεν επεκτάθηκε πέραν του εξαμήνου επειδή ήδη από τις αρχές Μαρτίου βρίσκονται σε ισχύ άλλα μέτρα ανάσχεσης της ακρίβειας, όπως για παράδειγμα αυτό της μείωσης κατά 15% των αρχικών τιμών κάποιων προϊόντων, αλλά και το τρίμηνο μπλόκο σε προσφορές σε προϊόντα που προηγουμένως έχουν ανατιμηθεί.
Για το θέμα αυτό ο Απόστολος Ραυτόπουλος, πρόεδρος της Ένωσης Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδας, επισήμανε ότι «αυτά τα προϊόντα που βγήκαν από τη μείωση τιμής δεν θα μπουν σε τιμές που είχαν πριν εισαχθούν στο μέτρο, δηλαδή στις 29.9. Θα πάρουν και τις προσαυξήσεις. Ανατιμήσεις έγιναν διότι αυξήθηκαν οι πρώτες ύλες. Τα μέτρα είναι αναποτελεσματικά. Οι πάνες για παράδειγμα είναι σε έξτρα μέτρο, και πάλι αυξήθηκε. Αυτά το υπουργείο δεν τα βλέπει».
Κακός Ιούνιος
Την ίδια ώρα ο Ιούνιος ξεκινάει με κακούς οιωνούς. Αυξήσεις φωτιά στο ρεύμα, αλλά και ψίθυροι για κύμα αυξήσεων στα τρόφιμα ακριβώς μετά τις εκλογές…
Ήδη στο λάδι, τα πορτοκάλια, τον καφέ, τη σοκολάτα, τα μήλα, το κρέας, το γάλα οι ανατιμήσεις έχουν ξεφύγει… Στο μεταξύ τα καρτέλ δρουν ανενόχλητα, τα ολιγοπώλια τρίβουν τα χέρια τους και τα κυβερνητικά μέτρα, όπως αυτά που εφαρμόστηκαν τον Μάρτιο, αποδεικνύονται ασπιρίνες χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα. Αντίθετα, οι δείκτες δείχνουν για τη χώρα μας πληθωρισμό (γενικό και τροφίμων) πάνω από τον μέσο όρο της Ευρώπης!
Ακόμη και για προϊόντα εγχώριας παραγωγής, για τα οποία δεν ευσταθούν οι αιτιάσεις που ακούμε για τα προϊόντα των πολυεθνικών, όπως η φέτα, που εκτοξεύτηκε ξανά στα 14 ευρώ το κιλό από τα 5,49 το 2019! Το λάδι από 3,48 ευρώ πήγε στα 15 το λίτρο! Το νωπό γάλα από 0,77 ευρώ στα 1,80 το λίτρο! Κάπως έτσι είναι σίγουρο ότι τα μέτρα Σκρέκα κατά της ακρίβειας που ξεκίνησαν να εφαρμόζονται από την 1η Μαρτίου δεν απέδωσαν ουσιαστικά.
Την ίδια ώρα όμως η κυβέρνηση επιμένει ότι ενδεχόμενη μείωση του ΦΠΑ το μόνο που θα δημιουργήσει είναι πρόβλημα στα έσοδα του κράτους και δεν θα περάσει η μείωση του συντελεστή στην τσέπη του καταναλωτή.
Η αντιπαράθεση, μάλιστα, έχει οδηγήσει τα κόμματα να χρησιμοποιούν τα αποτελέσματα πολιτικών άλλων ευρωπαϊκών χωρών, όπως της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της Κύπρου, που το 2023 μείωσαν ή μηδένισαν τον ΦΠΑ σε συγκεκριμένα είδη διατροφής για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, με την Ισπανία να είναι η μόνη χώρα που έχει παρατείνει το μέτρο έως τα τέλη Ιουνίου του τρέχοντος έτους.
Μάλιστα ακόμη και ο πρόεδρος του ΣΕΒΤ Ιωάννης Γιώτης ξεκαθαρίζει πως, αν υπήρχε μείωση του ΦΠΑ, τότε οι βιομηχανίες θα δεσμεύονταν να προχωρήσουν άμεσα σε μειώσεις τιμών, κάτι που δεν φαίνεται να… συγκινεί τον Χατζηδάκη, ο οποίος τους κάλεσε να μειώσουν ούτως ή άλλως τις τιμές.
Όμως, μετά τους βιομηχάνους των τροφίμων, και οι εκπρόσωποι των σούπερ μάρκετ ζητούν τη μείωση του ΦΠΑ στα τρόφιμα, εκτιμώντας βάσιμα ότι κάτι τέτοιο θα έχει θετικές επιπτώσεις στις τιμές. Ωστόσο η κυβέρνηση παραμένει σταθερή στην αντίθετη κατεύθυνση, αρνούμενη επί της ουσίας να «ελαφρύνει» τους πολίτες.
Θηλιά ο ΦΠΑ
Το ζήτημα είναι ότι το θέμα της ακρίβειας και των ανατιμήσεων των βασικών αγαθών είναι μια κολόνια που κρατάει χρόνια και την πληρώνουμε πολύ ακριβά. Ειδικότερα, σύμφωνα με την πολιτική και οικονομική αναλύτρια Ιωάννα Λιούτα, μόνο το 2023 οι αγορές από το σούπερ μάρκετ στοίχισαν στους Έλληνες καταναλωτές επιπλέον πάνω από 1 δισ. ευρώ. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την ίδια, η αξία των πωλήσεων των σούπερ μάρκετ το 2023 άγγιξε τα 11,794 δισ. ευρώ, από 10,717 δισ. ευρώ το 2022 και 9,934 δισ. ευρώ το 2021 (Circana).
Ένα νοικοκυριό θα δαπανήσει για τις εβδομαδιαίες αγορές του στο σουπερμάρκετ 160,33 ευρώ, σύμφωνα με το ΙΕΛΚΑ (Ινστιτούτο Έρευνας Καταναλωτικών Αγαθών) για ένα καλάθι 45 βασικών προϊόντων. Από τα 160,33 ευρώ, ο ΦΠΑ που αναλογεί είναι 21,67 ευρώ. Ο ΦΠΑ επιβαρύνει σε ετήσια βάση 1.126,84 ευρώ τους καταναλωτές στη χώρα μας, όταν ο Γάλλος πολίτης πληρώνει 794,04 ευρώ τον χρόνο.
Την ίδια στιγμή στην Ε.Ε., για το ίδιο καλάθι, μόνο για ΦΠΑ ο Γερμανός πληρώνει 18,44 ευρώ (958,88 ευρώ τον χρόνο), ο Γάλλος 15,27 ευρώ (794,04 τον χρόνο), ο Ιταλός 14,06 ευρώ (731,12 τον χρόνο) και ο Ρουμάνος 14,59 ευρώ (758,68 τον χρόνο). Εν τω μεταξύ η κατά κεφαλήν κατανάλωση τροφίμων στην Ελλάδα, από 2.200 ευρώ το 2009 σήμερα έχει πέσει στα 1.500 ευρώ.
Η ακρίβεια – που συνεπάγεται αυξημένες εισπράξεις ΦΠΑ – και οι αλλαγές στο καθεστώς φορολόγησης των αυτοαπασχολούμενων θα είναι οι δύο συντελεστές ενίσχυσης των φορολογικών εσόδων του Δημοσίου την επόμενη χρονιά, όπως φαίνεται στις προβλέψεις του νέου προϋπολογισμού.
Ακόμη κι αν η συνολική κατανάλωση δεν αυξηθεί αισθητά σε όγκο παρά μόνο σε τρέχουσες τιμές, τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις θα πληρώσουν σε ΦΠΑ και σε Ειδικούς Φόρους Κατανάλωσης (ΕΦΚ) 1,161 δισ. ευρώ περισσότερα από φέτος. Κοινώς η κυβέρνηση γεμίζει τα δημόσια ταμεία με τους εξοντωτικούς έμμεσους φόρους για να μοιράζει τα χρήματα όπως και όπου θέλει για να εισπράττει… ευγνωμοσύνη και στήριξη.
