“Τα ελληνικά πανεπιστήμια στην παγκόσμια κατάταξη των πανεπιστημίων / από στασιμότητα μέχρι υποχώρηση” / γράφει η Αναστασία Πάπαρη

TIMES HIGHER EDUCATION (THE): από στασιμότητα μέχρι υποχώρηση

Αναστασία Πάπαρη*

Η ανακοίνωση της παγκόσμιας κατάταξης των πανεπιστημίων από τον διεθνώς πιστοποιημένο φορέα THE (Times Higher Education) για το 2024  βρίσκει τα ελληνικά πανεπιστήμια με μικρές διαφοροποιήσεις, σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, οι διαφοροποιήσεις είναι προς δυσμενέστερες θέσεις αξιολόγησης, παρά προς βελτιωμένες. Ακριβέστερα,

• το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο από την ζώνη κατάταξης 351-400 το 2022, έπεσε στη ζώνη 501-600 το 2023 και στη ζώνη 601-800 το 2024.

• Το Πανεπιστήμιο Κρήτης και το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο (ΕΚΠΑ) από τη ζώνη κατάταξης 401- 500, που βρισκόταν για τα έτη 2022 και 2023, έπεσαν στη ζώνη 501-600 για το 2024.

• Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (Α.Π.Θ.) από την ζώνη 601-800 για το 2022, έπεσε στη ζώνη 801-1000 για τα έτη 2023 και 2024.

• Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων από τη ζώνη 801-1000 που βρισκόταν τα έτη 2022 και 2023, έπεσαν στην ζώνη 1001-1200.

• Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο παραμένει σταθερό στην ζώνη αξιολόγησης 801-1000 για τρίτη συνεχή χρονιά.

• Το Πανεπιστήμιο Πατρών βελτίωσε την κατάταξή του από το 2023 στη ζώνη 1001 – 1200 στη ζώνη 801-1000 για το 2024.

• Το Πολυτεχνείο Κρήτης σημείωσε συνεχή πτώση από το 2022 (801-1000), το 2023 (1001 – 1200) και 2024 (1201 – 1500).

• Το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας σημείωσε πτώση από το 2022 (801 – 1000) στη ζώνη 1001 – 1200 για το 2023, ενώ για το 2024 δεν υπάρχουν στοιχεία.

• Το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης παρέμεινε σταθερό στην ζώνη κατάταξης 1201 – 1500.

• Το Ανοικτό Πανεπιστήμιο σημείωσε πτώση από την ζώνη 1201 – 1500 για το 2022 στη ζώνη 1501+ για τα έτη 2023 και 2024. Στην ίδια ζώνη κατατάσσονται από τα παλαιότερα το Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδος και το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και από τα νεότερα το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής.

• Το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, αν και από τα νεότερα, κατατάσσεται στη ζώνη 1201-1500.

• Το Ιόνιο Πανεπιστήμιο και το Πάντειο Πανεπιστήμιο Αθηνών αναφέρονται μόνο, χωρίς κατάταξη (reporter), ενώ δεν αναφέρεται καθόλου το Πανεπιστήμιο Πειραιώς.

Τα ελληνικά πανεπιστήμια γενικώς έχασαν στον παγκόσμιο ανταγωνισμό, τόσο στη διδασκαλία, όσο και κυρίως στην έρευνα. Τα αίτια πολλά. Υπο-χρηματοδότηση, μεγάλη αναλογία διδασκόντων ανά διδασκόμενο, αλλεπάλληλες καταλήψεις, χαμηλή ποιότητα ακαδημαϊκού περιβάλλοντος, ελλειμματικός εξοπλισμός, κυρίως, όμως, ελλειμματική νοοτροπία παραγωγής και αναπαραγωγής του επιστημονικού και ερευνητικού προσωπικού.

Σχετικά με το τελευταίο:

α) ‘φωτογραφικοί’ τίτλοι προκηρυσσόμενων θέσεων διδακτικού προσωπικού, ώστε να ευνοηθεί συγκεκριμένος υποψήφιος (-α). Π.χ., για το αντικείμενο του ‘Αστικού Σχεδιασμού’, προκηρύσσεται η θέση με τίτλο ‘Αστικός Σχεδιασμός με ειδίκευση στην Μικροκινητικότητα’, διότι υπάρχει συγκεκριμένος υποψήφιος (-α) που έχει κάνει διδακτορικό με αυτόν ακριβώς τον τίτλο. Αυτό τελευταία έχει διορθωθεί, με την απαίτηση του νομοθέτη οι θέσεις, που προκηρύσσονται να είναι γενικού περιεχομένου (π.χ., ‘Αστικός Σχεδιασμός’), ώστε να μπορούν οι υποψήφιοι να συναγωνίζονται ‘επί ίσοις όροις’.

β) η ανάληψη της υποχρέωσης σύνταξης της Εισηγητικής Έκθεσης Αξιολόγησης των υποψηφίων μελών ΔΕΠ γίνεται από ένα μέλος της Τριμελούς Επιτροπής, αντί να συνεισφέρουν και τα τρία μέλη στη σύνταξή της, με αποτέλεσμα ο συγγραφέας της αξιολόγησης να ευνοεί όποιον (-ν) αυτός (-ή) επιθυμεί. Τα άλλα δύο μέλη σπάνια εμπλέκονται σε συζήτηση με τον αξιολογητή, διότι ‘τον εμπιστεύονται’, ή διότι ‘δεν είχαν χρόνο να διαβάσουν τις υποψηφιότητες’.

γ) Το ενδεκαμελές Εκλεκτορικό σώμα, το οποίο και τελικά αποφασίζει, συνήθως ψηφίζει θετικά αυτόν (-ήν) που προτείνει η τριμελής επιτροπή, καθώς δεν διαβάζει τις ενστάσεις, που υποβάλλονται από τους υποψηφίους, συχνά ούτε και τα βιογραφικά τους. Τα μέλη του ‘εμπιστεύονται την Τριμελή’, η οποία με τη σιερά της ‘εμπιστεύεται τον εισηγητή (-τρια)’. Δηλαδή η διαδικασία αξιολόγησης επαφίεται τελικώς στον ένα (ή την μια) αξιολογητή (-τρια), που τελικώς προωθεί τον προσωπικά ευνοούμενο υποψήφιο!!!

Το σύστημα αξιολόγησης των υποψηφίων μελών διδακτικού και ερευνητικού Προσωπικού (ΔΕΠ) ασθενεί βαρέως. Αυτό αντανακλάται, τόσο στο επίπεδο της διδασκαλίας, όσο και κυρίως στην έρευνα, όπου για να παραχθεί κάθε φορά τα νέο σε διεθνές επίπεδο, ως νέα επιστημονική κατάκτηση, απαιτείται  σημαντική γνώση και κουλτούρα καινοτομίας, χαρακτηριστικά, που συνήθως δεν διασφαλίζονται με τις διαδικασίες, που περιγράφηκαν παραπάνω. Η κατάσταση επιδεινώθηκε τα τελευταία χρόνια και η μόνη, που μπορεί να συμβάλει στην ανατροπή αυτής της κατιούσας τάσης είναι η ίδια η Πολιτεία. Αλλιώς, θα παρατηρούμε κάθε χρόνο την υποχώρησή μας διεθνώς ως χώρα στην αξιολόγηση του έργου της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και θα μας αφήνουν πίσω πανεπιστήμια όπως του Πακιστάν, του Αφγανιστάν και των Κατεχομένων της Βόρειας Κύπρου.

Παρακάτω ο σύνδεσμος του THE:

https://www.timeshighereducation.com/world-university-rankings/2024/world-ranking

——————

*Αναστασία Πάπαρη

Δρ Αρχιτέκτων – Πολεοδόμος / Urban Designer

(Dipl., MSc, M.Phil., PhD)

Εμπειρογνώμων της Ε.Ε. για την

Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης,

Συντάκτρια του EuropeNow,

Centre for European Studies,

Columbia University, N.Y.C.,

anastpapa@teemail.gr, ecoc2021@gmail.com