“Πασών των επιστημών μήτηρ τε καί τροφός Γεωργία εστί” / γράφει η Ειρήνη Δασκιωτάκη

12/02/2024, 00:01

«Ίσως το σπουδαιότερο έργο που ασχολείται με την γεωργία και μας έρχεται από την αρχαιότητα, είναι ο “Οικονομικός” του Ξενοφώντος ο οποίος ασχολείται με την γεωργική οικονομία την οποία ορίζει ως επιστήμη όπως ακριβώς την ιατρική και την “τεκτονική” δηλ. την αρχιτεκτονική. Η “γεωργική επιστήμη” είναι αυτή που ασχολείται με τη γεωργία και τις φροντίδες σχετικά με την καλλιέργεια τής γης, αρχίζοντας από τη φύση τού εδάφους που πρόκειται να καλλιεργήσουν δηλ. το “φύσιν χρῆναι πρώτον τῆς γῆς εἰδέναι”·( Κ. Α. Ναυπλιώτη)»

Ο Ξενοφών θεωρεί τη Γεωργία επιστήμη!

Η Γεωργία ξεκίνησε ανεξάρτητα σε διάφορα μέρη του πλανήτη.

Πριν από 105.000 χρόνια περίπου συλλέχθηκαν για πρώτη φορά και καταναλώθηκαν άγριοι σπόροι, κυρίως δημητριακά…

Σιτάρι, κριθάρι, μπιζέλια, φακές, ρεβίθια και λινάρι καλλιεργούνταν στη Μεσοποταμία.

Η Μεσοποταμία ήταν η χώρα που ονομάστηκε έτσι από τους αρχαίους Έλληνες ,επειδή τη διέρρεαν δύο ποτάμια.

Ο Τίγρης και ο Ευφράτης!

Το μεγαλύτερο μέρος της παλιάς, της αρχαίας αυτής χώρας βρίσκεται στο σημερινό, πολύπαθο Ιράκ.

Στη Μεσοποταμία 4,000 χρόνια πριν να γεννηθεί ο Χριστός ζούσαν και οι Σουμέριοι, που και αυτοί με τη σειρά τους βοήθησαν στην εξέλιξη της Γεωργίας…

Εφεύραν τον τροχό και εδώ ανάμεσα στους δύο μεγάλους ποταμούς, τον Τίγρη και τον Ευφράτη δημιουργήθηκε σπουδαίος πολιτισμός και γεννήθηκε και η γραφή…

Από τον εύφορο αυτόν τόπο πέρασε τον 4ο αιώνα π. Χ. και ο Μέγας Αλέξανδρος…

Ένας πολιτισμός πανάρχαιος που στηρίχτηκε στην γεωργική ανάπτυξη και στην καλλιέργεια της γης που αυτή ήταν η κινητήριος δύναμη για την εξέλιξη του.

Άλλη μία σπουδαία χώρα που ήταν πρωτοπόρος στις γεωργικές καλλιέργειες ήταν η Κίνα.

Άρχισε να καλλιεργείται το ρύζι σε αυτήν το 6.200 π. Χ .

Στην Κίνα μισό αιώνα αργότερα καλλιεργήθηκε το κάστανο, η σόγια και ή ροβίτσα ( είναι είδος φασολιού)

Καλλιεργούσαν ευρέως και το λινάρι.

Το χαρτί εφευρέθηκε στην Κίνα τον 2ο μ.Χ. αιώνα.

Χρησιμοποίησαν το λινάρι για να κατασκευάσουν χαρτί με καλύτερη ποιότητα.

Το ζαχαροκάλαμο και κάποια λαχανικά όπως τα καρότα άρχισαν να καλλιεργούνται στη Νέα Γουινέα γύρω στο 7.000 π.Χ.

Η Νέα Γουινέα είναι ένα μεγάλο νησί, το δεύτερο μεγαλύτερο νησί του κόσμου βρίσκεται στον Ειρηνικό Ωκεανό βόρεια της Αυστραλίας.

Στις Άνδεις που είναι η μακρύτερη οροσειρά της γης και βρίσκεται στη δυτική ακτή της Νότιας Αμερικής, μεταξύ 8.000 π. Χ. και 5.000 π. Χ. άρχισε η καλλιέργεια της πατάτας και των φασολιών…

Την ίδια ακριβώς περίοδο στην Παπούα Νέα Γουινέα καλλιεργήθηκαν οι μπανάνες και 3,500 χρόνια αργότερα στο Περού, χώρα της Ν. Αμερικής με πρωτεύουσα τη Λίμα, καλλιεργήθηκε το βαμβάκι.

Στην εποχή του χαλκού (3000-1100 π. Χ.), έχουμε ραγδαία ανάπτυξη της γεωργίας σε πολιτισμούς όπως οι Σουμέριοι, η αρχαία Αίγυπτος, η αρχαία Κίνα και η Ελλάδα.

«Στην Προϊστορική εποχή ο άνθρωπος είχε στην κατοχή του τις κατεργασμένες πέτρες, γενικά είχε σημειώσει ικανή εξέλιξη και κατέφυγε στο κυνήγι και στο ψάρεμα για να αποκτήσει μεγαλύτερα ζώα για τη διατροφή του. Μετά την ανακάλυψη της φωτιάς μπόρεσε να ψήσει το κρέας αλλά συνέχισε να μαζεύει και να τρώει φυτικά προϊόντα ψημένα η άψητα πριν ακόμα επινοήσει την καλλιέργεια της γης.

Μετά το στάδιο αυτό κατά το οποίο ο άνθρωπος μάζευε τους καρπούς, όπου και όταν τους έβρισκε, η πρόοδος του πολιτισμού τον οδήγησε στην καλλιέργεια της γης με τη σκαπάνη και το λισγάρι. Τα εργαλεία αυτά τα κατασκεύαζε στην αρχή από ξύλο που το έκανε πιο σκληρό με τη φωτιά και αργότερα από πέτρα…

Ο άνθρωπος της παλαιολιθικής εποχής μάζευε κοντά στην καλύβα του ή στην σπηλιά του περισσεύματα από την τροφή του που σιγά-σιγά γινόταν μία κοπριά.

Στο έδαφος αυτό που ήταν πλούσιο σε οργανικές ουσίες, βλάσταιναν ζωηρότερα μερικά φυτά από κονδύλους που δεν χρησιμοποιήθηκαν, σπόροι ή καρποί που έπεσαν εκεί και που αλλοιώθηκαν.

Μετά από αυτή την παρατήρηση ο άνθρωπος φύτεψε μόνος του τα φυτά αυτά.

Έτσι άρχισε η πρώτη καλλιέργεια των φυτών.

Αργότερα σκέφτηκε να προστατεύσει τα φυτά αυτά σε με ελαφρύ επιχωμάτωση σαν περίφραξη και έτσι με το ανακάτεμα του χώματος γύρω τους αυτά βλάστησαν ζωηρότερα….

Στην Νεολιθική εποχή (30.000 π.Χ. – 3.000π.Χ.), οι άνθρωποι διαπίστωσαν ότι ανάμεσα στα πολλά άγρια φυτά που χρησιμοποιούσαν, ορισμένα παρουσίαζαν διαφορές ή ανωμαλίες, όπως νόμιζαν τότε, που τελικά αποδείχτηκαν πλεονεκτήματα!

Όπως τα στάχυα που τα σταχίδια τους δεν ξεκολλούσαν στην ωρίμανση κι έτσι πίστεψαν ότι αυτά τα φυτά τα έστελναν οι θεοί και για αυτό και τα καλλιέργησαν κοντά στην κατοικία τους…»

Αξίζει να αναφέρουμε εδώ, ως σημαντική παρένθεση τον Νεολιθικό οικισμό της Νέας Νικομήδειας που βρίσκεται 13 χιλιόμετρα βόρεια της Βέροιας…

Έναν οικισμό σημαντικό και αναξιοποίητο μέχρι στιγμής…

Από τα ευρήματα – υπολείμματα τροφών αντιλαμβανόμαστε ότι γνώριζαν τότε οι άνθρωποι την καλλιέργεια της γης…

Βρέθηκε ένα σημαντικός αριθμός κόκκων σιτηρών και σπόρων τύπου μπιζελιού…

Οι πρώιμοι αγρότες της Νεολιθικής εποχής οι πιο σκληρά εργαζόμενοι αγρότες, είχαν μάθει ότι το ίδιο κομμάτι εδάφους δεν μπορούσε να παράγει άφθονη συγκομιδή

κάθε χρόνο.

Η ανάγκη για τη συντήρηση όλο και μεγαλύτερων πληθυσμών έθεσε έναν κύκλο επέκτασης των εδαφών τους, μέσω κατακτήσεων και πολέμου…
Oι καλλιέργειες της Νεολιθικής εποχής έριξαν τον σπόρο της σύγχρονης ανισότητας.

Ένας από τους λόγους επέκτασης αργότερα, πολύ αργότερα, της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας ήταν να κατακτηθούν εύφορες περιοχές στη λεκάνη της Μεσογείου με ισχυρή αγροτική ανάπτυξη.

«Η ευημερία της πλειονότητας των ελληνικών πόλεων-κρατών, στην αρχαιότητα, βασιζόταν στη γεωργία και στην ικανότητα παραγωγής των απαραίτητων πλεονασμάτων που επέτρεπαν σε ορισμένους πολίτες να εξασκήσουν άλλα επαγγέλματα και άλλες ασχολίες για να δημιουργήσουν μια ποσότητα εξαγόμενων αγαθών που να μπορούν να ανταλλάσσονται με βασικά αγαθά που έλειπαν από την κοινότητα. Τα δημητριακά, οι ελιές και το κρασί ήταν τα τρία παραγόμενα προϊόντα που ταιριάζουν περισσότερο στο μεσογειακό κλίμα. Με τον ελληνικό αποικισμό σε μέρη όπως η Μικρά Ασία και η Μεγάλη Ελλάδα, η ελληνική αγροτική πρακτική και τα προϊόντα της εξαπλώθηκαν στη Μεσόγειο.

Το κεχρί καλλιεργούνταν σε περιοχές με περισσότερες βροχοπτώσεις. Καλλιεργούνταν όσπρια όπως κουκιά, ρεβίθια και φακές. Τα αμπέλια για την παραγωγή κρασιού και οι ελιές για την παραγωγή ελαιόλαδου συμπλήρωναν τα τέσσερα κύρια είδη καλλιεργειών στον ελληνικό κόσμο.
Φρούτα (π.χ. σύκα, μήλα, αχλάδια, ρόδια, κυδώνια και μούσμουλα), λαχανικά (π.χ. αγγούρια, κρεμμύδια, σκόρδο) και οι ξηροί καρποί (π.χ. αμύγδαλα και καρύδια) καλλιεργούταν από πολλά νοικοκυριά.»

Στον Μεσαίωνα, τόσο στον ισλαμικό κόσμο τόσο και στην Ευρώπη, η γεωργία εξελίχθηκε κυρίως με τη διάδοση των φυτικών καλλιεργειών.
Τότε έφτασαν στην Ευρώπη από άλλες χώρες του κόσμου η ζάχαρη, το ρύζι, το βαμβάκι και οπωροφόρα δέντρα όπως το πορτοκάλι μέσω της Ιβηρικής χερσονήσου.

Μετά τα ταξίδια του Κολόμβου το 1492 από τον Νέο Κόσμο( Αμερική) είχαμε στην Ευρώπη εισαγωγή νέων καλλιεργειών, όπως καλαμπόκι, πατάτες, κακάο .
Καλλιέργειες του Παλαιού Κόσμου, όπως
σιτάρι κ.α. έγιναν γνωστές στην Αμερική.

Από το 1900, η γεωργία στα ανεπτυγμένα έθνη, και σε μικρότερο βαθμό στον αναπτυσσόμενο κόσμο, έχει δει μεγάλες αυξήσεις στην παραγωγικότητα.
Η χειρωνακτική εργασία αντικαταστάθηκε από μηχανές και υποβοηθήθηκε από συνθετικά λιπάσματα και φυτοφάρμακα, που συνέτειναν και στη ρύπανση του υδροφόρου ορίζοντα όταν γινόταν υπερβολική χρήση τους που ευνοούσε τα κέρδη επιχειρήσεων, σχετικών με την προώθηση τους.

Στο τέλος του 20ου αιώνα ξεκίνησε η ανάπτυξη και της αμφιλεγόμενης ακόμη και σήμερα Βιολογικής γεωργίας

Η γεωργία έχει υποτιμηθεί τις τελευταίες δεκαετίες και στην Ελλάδα ο πρωτογενής τομέας αργοπεθαίνει…
Δεν είναι αυτάρκης η χώρα μας και εισάγουμε αγροτικά προϊόντα που κάποτε πολλά από αυτά εξάγαμε.

Τα λέει καλύτερα το παρακάτω άρθρο του Θανάση Πετράκου

«Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ που δημοσιεύτηκαν πριν λίγες ημέρες για την περίοδο 2011- 2021 είναι απολύτως αποκαλυπτικά της καταστροφής του πρωτογενούς τομέα της χώρας. Τα στοιχεία αποκαλύπτουν ότι στην δεκαετία αυτή μειώθηκε ο πρωτογενής τομέας πάνω από 20% !!!. Συγκεκριμένα είχαμε μείωση των γεωργικών εκμεταλλεύσεων κατά 22% και των κτηνοτροφικών 20% ενώ στα αμπέλια είχαμε τρομακτική μείωση 41 %!!!. Το γιατί δεν είναι δύσκολο να απαντηθεί . Οι αγρότες δεν μπορούν να επιβιώσουν λόγω της τρομακτικής αύξησης του κόστους παραγωγής, της παντελούς στήριξης και προστασίας από το κράτος και της υποβάθμισης της ζωής στην ύπαιθρο η οποία στερείται βασικές παροχές υγείας , παιδείας και πολιτισμού. Αυτά είναι τα αποτελέσματα των μνημονιακών και νεοφιλελεύθερων πολιτικών

Αλήθεια τι έχουν να πουν μετά την απόλυτη αυτή καταστροφή όλες αυτές οι πολιτικές δυνάμεις που υπερηφανευόταν για την εφαρμογή των μνημονιακών πολιτικών και φώναζαν “Βάστα Σόιμπλε “, αλλά και αυτοί που έκαναν το «ΟΧΙ στα μνημόνια» ,«Ναι στο 3ο Μνημόνιο»;

Η μείωση του πρωτογενούς τομέα είναι προφανές, ότι μετατρέπει τη χώρα μας, σε χώρα χωρίς στοιχειώδη επάρκεια στα διατροφικά προϊόντα και την καθιστά, χώρα εισαγωγών ακόμη και στη διατροφή της. Μια χώρα όμως στην οποία μειώνεται η παραγωγική της βάση δεν έχει μέλλον. Εκτός και εάν γίνει , μια μεγάλη ανατροπή των ασκούμενων πολιτικών. Εάν υλοποιηθεί μια σοβαρή παραγωγική ανασυγκρότηση ,εάν η χώρα αποκτήσει εθνική πολιτική για τον Αγροτικό τομέα με στόχο την διατροφική επάρκεια της χώρας και την εύκολη πρόσβαση της κοινωνίας σε ποιοτικά , ασφαλή και φθηνά είδη διατροφής.»

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ…
Το 1928 γίνονται μαζικά ένοπλα συλλαλητήρια των αγροτών της Κρήτης κατά της βαριάς φορολογίας που επέβαλλε η κυβέρνηση. Η κυβέρνηση απαντά με έκτακτα μέτρα και την αποστολή στο νησί μονάδων στρατού και χωροφυλακής.

ΣΗΜΕΡΑ..
Οι αγρότες που χωρίς αυτούς θα ήμασταν δυστυχείς , αγωνίζονται για τα δίκαια αιτήματα τα τους.
Σήμερα ξεριζώνουν τα δέντρα τους, γιατί τους τάζουν επιδοτήσεις, για να φυτέψουν φωτοβολταϊκά.
Αυτοκαταστρέφονται, μην έχοντας παράθυρο ανοιχτό στον ορίζοντα, αφού όλα είναι συγκεχυμένα, το υψηλό κόστος παραγωγής, οι τιμές πώλησης των προϊόντων και η φιλελεύθερη πολιτική της σημερινής κυβέρνησης συνεχίζει να διαιωνίζει την πολιτική της αποστασιοποίησης και φαίνεται πως δεν την αφορά ουσιαστικά…

καλή εβδομάδα με υγεία!
Ει. Δα.