Ένας θρίαμβος, μια ήττα, μια σύγκριση / γράφει ο Δημήτρης Κωνσταντακόπουλος

Το «μυστικό» της επιτυχίας του; Το αναμφισβήτητο πολιτικό «χάρισμα», η ικανότητά του να ελίσσεται στη διεθνή σκηνή και να συναλλάσσεται με τον λαό του. Να εκφράζει το βαθύτερο αίσθημα εθνικής αξιοπρέπειας που είναι, παντού και πάντα, μια «πυρηνική» πολιτική δύναμη, όπως υπήρξε και σε μας για το ΕΑΜ, για το ΠΑΣΟΚ της «Ελλάδας στους Έλληνες», για τον ΣΥΡΙΖΑ του «Όχι» στα μνημόνια (εν μέρει και για την ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική του Κώστα Καραμανλή). Μια δύναμη που απώλεσαν τελικά αυτά τα ρεύματα, κατά τρόπο οικτρό και για τη χώρα και για τους οπαδούς τους, όταν και επειδή συνθηκολόγησαν. Επίσης η Τουρκία πόνταρε σε μια πολιτική σχετικής ανεξαρτησίας και έμφασης στην παραγωγή, βγήκε από την εποπτεία του ΔΝΤ, όταν εμείς μπήκαμε στο ευρώ και εν συνεχεία στα μνημόνια. Στο ίδιο διάστημα η Ελλάδα που είχε περίπου δύο τρίτα της τουρκικής οικονομίας προ εικοσαετίας, σήμερα έχει μετά δυσκολίας λιγότερο από το ένα τρίτο. Η Άγκυρα πόνταρε επίσης στην ανάδυση του πολυπολικού κόσμου, τη στιγμή που η Ελλάδα ευθγραμμίστηκε πλήρως με τους Δυτικούς. Και, last but not least, η διεθνής πολιτική της Τουρκίας, συντασσόμενη με το αίτημα όλης της δημοκρατικής ανθρωπότητας, να τερματισθεί ο δυτικός μονοπολισμός, κέρδισε για την Τουρκία πολλούς φίλους στις πέντε ηπείρους.

Μεγάλη επιτυχία του Ερντογάν, μεγάλη επιτυχία όμως και της Τουρκίας, που, εγκαταλείποντας μετά το 2003, σταδιακά, την πολιτική της πλήρους εξάρτησης, του «μισθοφόρου» της Δύσης, που ακολούθησε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, εκτοξεύτηκε σε θέση μεγάλης δύναμης με πρωταγωνιστικό διεθνή ρόλο. Την ίδια ακριβώς εποχή, εμείς κάναμε τα ανάποδα, κατεδαφίζοντας οποιοδήποτε στοιχείο ανεξαρτησίας κερδίσαμε μετά το 1974 και στη διάρκεια των κυβερνήσεων Ανδρέα Παπανδρέου, με αποτέλεσμα να έχουμε υποστεί απανωτές στρατηγικές ήττες, να έχουμε χάσει ένα μεγάλο μέρος της οικονομίας και του πληθυσμού μας, το ηθικό και η αξιοπρέπειά μας να είναι στα Τάρταρα και να έχουμε καταντήσει μια απομίμηση χώρας. Ο συσχετισμός δυνάμεων Ελλάδας και Τουρκίας έχει υποστεί κατάρρευση εις βάρος της Ελλάδας, γεγονός που θα το βρούμε κάποια στιγμή μπροστά μας πολύ απειλητικό, χωρίς να είμαστε καθόλου βέβαιοι για την αξία της υποτιθέμενης «προστασίας» από τον φθίνοντα Ηγεμόνα μας.

Το εκλογικό αποτέλεσμα στην Τουρκία συνιστά βαρύτατη ήττα της «συλλογικής Δύσης». Η σύγκρουση βέβαια συνεχίζεται και μαζί της ο πόλεμος κατά της τουρκικής λίρας και δεν αποκλείεται να δούμε στο άμεσο μέλλον ακόμα και την επιβολή capital controls. Αλλά πέρασε οριστικά ο καιρός που η Ουάσιγκτον έκανε ότι ήθελε στη Μέση Ανατολή και σε όλο τον κόσμο. Έναν αιώνα μετά τη Ρωσική Επανάσταση, οι εξελίξεις επιβεβαιώνουν την πρόβλεψη του Λένιν ότι αυτοί (οι δυτικοί καπιταλιστές δηλαδή) θα χάσουν στο τέλος, απλούστατα γιατί οι άλλοι είναι πολύ περισσότεροι. Δεν γίνεται να κρατάνε όλη την ανθρωπότητα στη σκλαβιά, όπως έκαναν με φρικτούς τρόπους επί μισή, αν όχι μία χιλιετηρίδα.

Θα μου πείτε τώρα: και η δημοκρατία; Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το τουρκικό καθεστώς είναι αυταρχικό. Αλλά μήπως ήταν δημοκράτης ο Κιλιτσντάρογλου; Το πραγματικό διακύβευμα στις τουρκικές εκλογές δεν ήταν «Δημοκρατία ή Αυταρχισμός», ήταν με τη «Δύση ή ανεξάρτητοι;». Ή μήπως μπορεί να θεωρηθεί δημοκρατία αυτό που έχουμε εμείς, ή αυτό ακόμα που έχουν σήμερα οι Γάλλοι και οι Αμερικανοί; Το 90% των Τούρκων πήγαν να ψηφίσουν στις εκλογές γιατί εκτιμούσαν ότι η ψήφος τους έχει βάρος και σημασία, κάτι που προφανώς πιστεύουν πολύ λιγότεροι Έλληνες ή Γάλλοι ή Αμερικανοί, εξ ου και τα θηριώδη ποσοστά της αποχής. (Και όταν η «Προοδευτική Διεθνής» των Σάντερς, Βαρουφάκη κλπ. στέλνει αποστολές στην Τουρκία, διερωτώμαι και εγώ αν την ενδιαφέρει όντως η δημοκρατία στην Τουρκία ή, δια της «δημοκρατίας», ο φιλοδυτικός προσανατολισμός της. Που ήταν αυτοί οι προοδευτικοί, όταν οι νεοσυντηρητικοί έκαναν πραξικόπημα κατά του Ερντογάν;).

Δημοκρατία δεν μπορεί να θεωρηθεί απλώς η ύπαρξη μερικών κοινοβουλευτικών τύπων διακυβέρνησης, που υφίστανται άλλωστε και στην Τουρκία και στη Ρωσία. Κάτι τέτοιο θα ήταν προσβολή στη μνήμη του Περικλή και του Πρωταγόρα, των θεμελιωτών αυτού του πολιτεύματος. Αλλά δεν μπορεί επίσης να θεωρηθεί δημοκρατικό το να έχουν οι άνθρωποι «ατομικά» και «δημοκρατικά» δικαιώματα, χωρίς να έχουν κοινωνικά δικαιώματα και με τα κράτη και τα έθνη τους να τελούν υπό την αδυσώπητη δικτατορική εξουσία του παγκόσμιου Μεγάλου Κεφαλαίου και των ΗΠΑ. Μήπως δεν ήταν οι Αμερικανοί και το ΝΑΤΟ, αυτοί που δίνουν σήμερα μαθήματα δημοκρατίας σε όλους, που στήριξαν ενεργά όλον τον μεταπολεμικό τουρκικό αυταρχισμό, τον αιματηρό γενοκτονικό πόλεμο της Άγκυρας κατά των Κούρδων, το πραξικόπημα του Κενάν Εβρέν;

Ασφαλώς η Τουρκία αντιμετωπίζει σήμερα και πολύ μεγάλα προβλήματα. Η θρησκεία στην οποία στράφηκε για ιστορικούς λόγους δεν αποτελεί ασφαλώς τον βέλτιστο τρόπο πολιτικής και κοινωνικής οργάνωσης, ο εθνικισμός της είναι ένα μεγάλο πρόβλημα και για τους γείτονές της, τελικά όμως και για την ίδια, ενισχύοντας τη βασική πολιτική αρχή του ιμπέριουμ «Διαίρει και Βασίλευε». Όσο κι αν κάνει ότι δεν το βλέπει, το ζήτημα των Κούρδων (όπως και αυτό των Παλαιστινίων στην ευρύτερη Μέση Ανατολή), δεν έχει παύσει και ούτε θα παύσει να τη στοιχειώνει, όσο δεν λύνεται ικανοποιητικά.

Αλλά η Τουρκία είναι ένα ζωντανό έθνος, με αξιόλογους ηγέτες και το παλεύει. Μόνο θλίψη μπορεί να σε πιάσει αν τη συγκρίνεις με τη δική μας χώρα και με αυτούς που τη διοικούν. Ας ελπίσουμε ο ελληνικός λαός, κάποια στιγμή, να μπορέσει και πάλι να κάνει το θαύμα που χρειάζεται για να μπορέσει να σωθεί, και ο ίδιος και η αξιοπρέπειά του.

__________________

(*) Το σχέδιο αυτό «πουλήθηκε» βεβαίως στην ελληνική κοινή γνώμη ως σχέδιο δήθεν ισχυροποίησης της Ελλάδας και της Κύπρου και αύξησης της αμυντικής τους ισχύος. Στην πραγματικότητα όμως δεν περιελάμβανε ρήτρες αμυντικής συμπαράστασης, αύξησε αντί να μειώσει τους κινδύνους αντιπαράθεσης και αύξησε κατακόρυφα τις σχέσεις προτεκτοροποίησης της Ελλάδας της Κύπρου από ΗΠΑ και Ισραήλ. Το αποτέλεσμα; Πήγαμε τρεις φορές στα πρόθυρα του πολέμου, επανενεργοποιήθηκαν όλες οι τουρκικές διεκδικήσεις και διατυπώθηκαν καινούριες στο Αιγαίο, υπεγράφη του τουρκολιβυκό μνημόνιο, παραιτηθήκαμε της επήρρειας των νησιών μας σε ΑΟΖ, έγινε τζαμί η Αγία Σοφία και φορτωθήκαμε ένα εξοπλιστικό πρόγραμμα ικανό να τσακίσει τη χώρα. Δεν γνωρίζουμε άλλο παράδειγμα στην παγκόσμιο ιστορία τόσο αποτυχημένης εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής, όσο αυτή που ασκήθηκε από όλα τα κόμματα και τις κυβερνήσεις της Ελλάδας της τελευταίας δεκαετίας.